جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصول و قواعد تفسیر که همان احکام و قضایای کلی برای استنباط معانی قرآن کریم است، از امور بسیار مهمی است که پایبندی به آن مفسر را از خطای در فهم بازمی­دارد و سبب می­شود مبنای مناسبی برای تفسیر صحیح قرآن فراهم آید. کشف و استخراج اصول و قواعد یادشده به ویژه دربارۀ تفاسیر مهم و تأثیرگذار شیعه، از موضوعات جدید در حوزۀ مباحث تفسیرپژوهی است و گامی مهم جهت اطلاع از مبانی مفسر برای تفسیر آیات به شمار می­آید. آقای جوادی آملی در تفسیر تسنیم برای فهم دقیق­تر آیات از قواعد متعددی بهره برده که هر یک به جای خود می­تواند به فهم بهتر منظومۀ فکری ایشان و بهره­مندی بیشتر مخاطب از تفسیر او بینجامد. در این میان توجه به قاعدۀ سبب نزول، موضوع پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. نتایج این نوشتار نشان می­دهد مفسر تسنیم تنها سبب نزول­هایی را معتبر می­داند که روایت بوده و دارای سند صحیح باشند. از نگاه ایشان گسترۀ تأثیرگذاری این­گونه روایات تا حدی است که با خطوط کلی قرآن هماهنگ باشند، در غیر این صورت وانهاده می­شوند. همچنین این دست روایات از منظر ایشان تنها می­تواند بیانگر مصداقی از مفهوم کلی آیات باشد و لذا به عنوان مقید و مخصّص نمی­توان از آنها در تفسیر قرآن بهره برد.

تحقیقی که ارایه می شود تحت عنوان نقش ایمان در سلامت روان شامل چندین فصل است. در فصل اول به کلیات پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان ایمان، ایمان در لغت و اصطلاح تعریف شده است. ایمان در لغت به معنای ایمن گردانیدن و باور داشتن است و در اصطلاح به معنای آرامش خاطر و آرامش نفس و از بین بردن بیم و هراس است. ایمان در قرآن و روایات نیز جایگاه مهمی دارد که به مواردی از آن اشاره شده است: 1 ایمان فعلی اختیاری است. خداوند در سوره ی بقره آیه ی 256 می فرماید: هیچ اکراهی در دین نیست. 2 ایمان و آرامش. خداوند در آیه ی 26 سوره ی توبه می فرماید: آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد. 3 ایمان و عمل. در بسیاری از آیات ایمان و عمل صالح در کنار هم واقع شده اند، به گونه ای که نشان می دهد برای این دو جدایی امکان پذیر نیست. رسول خدا ( صلی الله علیه وآله) می فرماید: ایمان و عمل دو برادر بسته به یک ریسمانند، خداوند یکی را بدون دیگری نمی پذیرد. 4 عظمت مؤمن. امام صادق(علیه السلام) می فرماید: حرمت مؤمن از حرمت کعبه بزرگ تر است و مواردی دیگر که در این تحقیق به آن اشاره شده است. اندیشمندان اسلامی ایمان را عبارت از تصدیق قلبی و اقرار زبانی می دانند. شخص باید به خدا و پیامبر یقین داشته باشد و این یقین را به زبان جاری سازد، یعنی تصدیق قلبی و اقرار زبانی باید هر دو با هم باشند. اندیشمندان غربی هم ایمان را مهم ترین سرمایه ی زندگی انسان می نامند. چنین ایمانی دارای آثاری چون توکل، بصیرت، اطمینان خاطر و غیره می باشد. در فصل سوم با عنوان سلامت روان، سلامت به معنای عاری بودن از هر گونه آفات و بلایا تعریف شده است. سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان را این گونه تعریف می کند: قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به نحو منطقی، عادلانه و مناسب. قرآن سلامت روان را به معنای تعادل و انسجام فراگیر در همه ی ابعاد جسمانی و نفسانی انسان می داند. امام حسن ( علیه السلام) نیز می فرمایند: سالم ترین دل ها دلی است که از شبهات پاک باشد. از معیارهای سلامت روان می توان به احساس هویت، از قوه به فعل درآوردن استعدادهای ذاتی، استقلال، دوستی و تحمل نسبت به کودکان و پیروی از ارزش های متعالی و پایدار نام برد. سلامت روان دارای عوامل و نشانه هایی است. از عوامل مؤثر در سلامت روان وضعیت زیستی، خانواده و مدرسه است و از نشانه های سلامت روان در قرآن، آرامش روح و روان، خودکفایی، خوشنودی از خود و دیگران و غیره است. در بخش چهارم تحت عنوان نقش ایمان در سلامت روان، به عواملی که از نظر اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و خانوادگی باعث حصول آرامش است، مانند صبر، یاد خدا، ایمان، توکل، نماز، روزه، دعا، قناعت، ازدواج اشاره شده و عواملی که باعث سلب آرامش است مانند غضب، خشم، حرص، حسد، دروغ، ترس از ازدواج، ترک نماز، سخن چینی، تهمت و ... اشاره شده است.

این تحقیق که پیش رو دارید تحت عنوان راهکارهای افزایش ایمان در جوانان می باشد سعی شده که مطالب پراکنده راجع به جوانان ، ایمان ، تربیت آنها را که در کتب مختلف آمده است را جمع آوری کرده و آنها را به صورت تحقیقی جامع دسته بندی کرده و در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهم . در ابتدای این تحقیق به کلیات پرداخته که از جمله شامل تعریف و تبین موضوع ، ضرورت و اهداف موضوع ، پیشینه تحقیق کلید واژه ها ، سؤالات اصلی و فرعی تحقیق و مشکلات و موانع تحقیق است . همچنین این تحقیق از 4 فصل اصلی تشکیل یافته است که به توضیح هر یک می پردازم : فصل اول ( جوان و ویژگی های آن) در این فصل به تعریف واژه جوان از نظر روان شناسی و اسلام اشاره شده است . فصل دوم ( جوان ، ایمان و تربیت ) در این فصل همان طور که از اسم آن پیداست به مفهوم ایمان و آثار مثبت ایمان در زندگی جوانان پرداخته و در زیر فصل دوم به مفهوم تربیت و عوامل مؤثر در تربیت جوانان پرداخته شده است . فصل سوم ( علل بزهکاری جوانان) در این فصل به عواملی که باعث دوری جوانان از ایمان شده پرداخته شده است از جمله عوامل می توان به وراثت و محیط که خود محیط شامل محیط خانواده ، محیط اجتماع و غیره است اشاره کرد . همچنین عوامل فرهنگی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم ( راهکارهای اساسی افزایش ایمان در جوانان) در این فصل به ارائه راهکارها پرداخته شده است ابتدا به راهکارهای مبارزه با عواملی که باعث دوری جوانان از مذهب شده است مورد بررسی قرار گرفته و بعد به عوامل تقویت ایمان در جوانان از دیدگاه قرآن و روایات اشاره شده است.

رساله ی پیش روی نتیجه ی بررسی و تحقیق پیرامون مسئله ی تبلیغ و مبلّغ در اسلام است. از آن جا که دشمنان اسلام از همان ابتدا تاکنون سعی در منزوی کردن تبلیغات دینی داشته اند. و نیز از طرفی در دنیای امروز هم یکی از وسایل مورد استفاده ی جهان خواران ابزار تبلیغ است از این رو حفظ و گسترش دین و انقلاب اسلامی در گرو تبلیغ اسلام است. تبلیغ در لغت به معنای رساندن پیام یا خبری است و در اصطلاح عبارت از روش های به هم پیوسته برای جهت دادن نیروهای اجتماعی و فردی از طریق نفوذ در شخصیّت آن ها برای رسیدن به یک هدف مشخص. شروع تبلیغات الهی ظهور حضرت آدم-علیه السَّلام- می باشد و تبلیغ یکی از اصول بسیار مهمّ در اسلام است و از جایگاه بسیار ویژه ای در مکتب اسلام دارد. قلم، هنر، مطبوعات، رادیو، تلویزیون، رایانه و اینترنت از جمله ابزارهای تبلیغ هستند که هر یک نقش مهمّی در امر تبلیغ دارند که استفاده از این ابزارها نیازمند شناخت آدابی است که آغازگری با نام خدا، متّصل بودن به وحی، بر پایه ی حق بودن، مختصر و مفید بودن تعدادی از آن ها هستند. هدف کلّی اسلام رسیدن به کمال است و اهدافی هم چون دعوت به توحید و قسط، دعوت به معاد، دعوت به مکارم اخلاق و... زمینه و مقدمه ای برای رسیدن به این هدف والا هستند. مبلغ باید شناخت صحیحی از مخاطبان خود داشته باشد. پنج گروه سنّی کودکان، نوجوانان، بزرگ سالان، و کهن سالان از مخاطبان او هستند که در این میان جوانان به دلیل تشکیل دادن تعداد زیادی از افراد جامعه و مهمّ بودن این مرحله از عمر، نیاز به توجّه بیش تری دارند. شیوه های تبلیغ در دو بخش راه ابلاغ پیام و روش ابلاغ پیام می تواند مورد بررسی قرار گیرد که حکمت، موعظه، مجادله و خطابه را تشکیل می دهند و روش ابلاغ پیام در قالب تدریج، تداعی معانی، تحریک عواطف، تمثیل و... مورد بحث قرار می گیرد، امّا در بین این روش ها روش عملی بهترین روش برای تبلیغ است. مبلّغ در اسلام نیز از ارزش بسیار بالای برخوردار است . او عهده دار رسالت تبلیغ است و باید ابتدا از خود شروع کند بنابراین باید ویژگی هایی داشته باشد و با داشتن این ویژگی ها وظایفی نیز برعهده ی اوست. تبلیغ مانند هر حرکتی ممکن است دچار آفات و موانعی شود. عوامل درونی و عوامل بیرونی که باعث ضرر رساندن به این امر مقدس می شوند. که متضاد بودن گفتار مبلّغ با عمل او و نداشتن آگاهی عملی او و نیز نداشتن شجاعت به عنوان عوامل درونی و عوامل بیرونی مانند جریان های ضد تبلیغی و جریان های تحجّرگرا موجب این زیان ها می شود. اگر مبلّغ دارای تمام ویژگی ها باشد و وظایف خود را به خوبی انجام دهد می تواند به راحتی با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند و آنان را در راه رسیدن به معبود هدایت نمایند. این مجموعه با توجّه به آیات و روایات معصومین–علیهم السَّلام- و در مواردی با استفاده از علم روان شناسی به بحث و بررسی پیرامون تبلیغ پرداخته و به سؤالاتی همچون اهمیّت تبلیغ در اسلام پاسخ داده شده است. در این تحقیق از منابع و مدارک دسته اول و دسته دوم و نیز نشریه ها و مجلّات و منابع اینترنتی استفاده شده است.

این رساله با عنوان اهمیت مشورت در اسلام داری چهار بخش است که در ابتدا قسمتی تحت عنوان کلیات تحقیق به تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت موضوع، فواید و اهداف تحقیق، پیشنه ی تحقیق و سؤالات تحقیق ( سؤالات اصلی و فرعی، روش تحقیق، ساختار و تحقیق، کلید واژه ها و مشکلات و موانع) آمده است. بخش اول: با عنوان لغت و تاریخچه شورا مشاوره مشتمل بر دو فصل است که در فصل اول به تعریف شورا و مشاوره در لغت و اصطلاح، نظرات دانشمندان و بزرگان در رابطه با شورا و مشاوره، همچنین مشورت در آیات و روایات بررسی شده است. در فصل دوم تاریخچه شورا و مشاوره بحث شده که از آغاز زندگی اجتماعی بشر، افراد برای رفع مشکلات خود از کسانی که ذیصلاح می دانستند و به آنان اعتماد داشتند کمک می خواستند. بخش دوم: با عنوان اهمیت و ارزش مشاوره در اسلام مشتمل بر 2 فصل است که در فصل اول آن ابتدا اهمیت مشورت بحث شده، تا آنجا که در قرآن یک سوره تحت عنوان شوری نام گذاری شده است. پس به موضوع مشاوره، نیاز فطری ضرورت اجتماعی پرداخته است. همان طور که انسان به محبت نیاز دارد. نیازمند مشورت با دیگران نیز می باشد و این مشاوره انسان با دیگران به عنوان یک نیاز فطری بیان شده است که همه افراد چه عاقل، چه عالم، چه پیر ، چه جوان، چه با سواد و چه بی سواد همگی نیازمند مشاوره با دیگران هستند و تنها خداوند متعال بی نیاز از شورا است. فصل دوم انواع مشاوره است که در زمینه های مختلف چون اخلاقی، آموزشی، ازدواج، روحی و جسمی، فکری، عاطفی، خانواده که شامل مشورت زوجین ، پدر و پسر، مادر و دختر و مشورت کلیه اعضای خانواده هر یک به طور جداگانه مورد بحث قرار گرفته است. پس مشورت با زنان بیان شده که آیا باید از مشورت با زنان خودداری کرد و یا برعکس از نظرات آنان استفاده نمود. همچنین در اتمام بحث داستان هایی از مشورت های پیامبر(صَلَّی الله عَلیهِ وَ اله وًسَلَّم) و ائمه اطهار ( علیه السلام) با زنان ذکر شده است. بخش سوم مربوط به اصالت و فواید مشاوره که شامل 3 فصل است که در فصل اول به اصالت مشورت، سپس به موضوع مشورت در اسلام پرداخته در فصل دوم اهداف مشاوره بیان شده سپس به فلسفه مشورت پیامبر ( صَلَّی الله عَلیهِ وَ اله وًسَلَّم) پرداخته است که پیامبر اکرم ( صَلَّی الله عَلیهِ وَ اله وًسَلَّم) با اینکه عقل کل بود هدفش از مشورت با مردم چه بوده است. فصل سوم فواید و محسنات شورا و مشاوره که 13 مورد بیان شده پس به توضیح هر یک با ذکر حدیثی پرداخته است. بخش چهارم با عنوان ویژگی ها و وظایف مشاوران مشتمل بر چهار فصل است در فصل اول ابتدا به ویژگی های مشاوران پرداخته که آیا هر کسی را می توان به عنوان مشاور برگزید و مشاور چه ویژگی ها و خصوصیاتی باید داشته باشد که این ویژگی ها را به دو دسته ویژگی های مثبت و منفی تقسیم نموده است. فصل دوم شأن و منزلت مشاور در اسلام، در این فصل بیان شده که اگر مشاور خصوصیات مثبت را داشته باشد چه مزیت هایی دارد و برعکس اگر خصوصیات منفی را داشته باشد چه زیان هایی را ممکن است به دنبال داشته باشد همچنین دیدگاه اسلام، در این زمینه بیان شده است. فصل سوم: وظایف مشاوران، در این فصل ابتدا به وظایف مشاور پرداخته، سپس وظایف مراجع بیان شده، هدف این است که مراجع فکر نکند که فقط مشاور و وظایفی در امر مشاوره دارد بلکه مراجع نیز وظایفی برعهده دارد. فصل چهارم نتیجه مشورت و پیامدهای تک روی، در این فصل احادیث حاکی از عواقب ترک مشورت بیان شده، پس به آفات مشورت پرداخته، در آخر هم نتایج سودمند شور ذکر شده است.