جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش« بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنّت » می باشد . در این تحقیق کوشیده ایم تا دیدگاه اسلام را از منابعی چون قرآن کریم ( کلام وحی ) و روایات امامان معصوم ( علیهم السّلام) به عنوان مفسّرین حقیقی قرآن در خصوص موضوع و در حدّ توان خود استخراج کنیم . آن چه به عنوان هدف در نظر گرفته ایم آگاهی دادن به افراد جامعه درباره فهم درست از روزی ، ایجاد انگیزه ی لازم برای کسب روزی های معنوی ، پاسخگوئی به شبهات کلامی پیرامون روزی ، ارائه انگیزه های درست کسب روزی حلال ، ایجاد آرامش روانی در جامعه در رسیدن به روزی حلال ، ارائه راهکارهایی در زمینه افزایش روزی ها ، بیان عواملی در کاهش روزی و بیان پیامدها و ضررهای کسب روزی حرام است . در پژوهش حاضر در 4 بخش و 10 فصل مطالبی در زمینه معنای لغوی و اصطلاحی رزق و معانی افتراقی ، انواع روزی ، مباحث کلامی چون رازقیّت الهی ، تقدیر الهی ارزاق ، فلسفه اختلاف مقدار روزی انسان ها ، تفاوت روزی های دنیا با روزی های آخرت ، اهمیّت ، حدود و آثار رزق حلال ، پیامد استفاده از روزی های حرام و عوامل کاهش و افزایش روزی ها مورد بررسی قرار می گیرد . در تدوین این تحقیق از منابع لغوی ، تفسیر قرآن ، حدیثی ،اخلاق اسلامی ، کلامی و برخی از کتاب های معاصری که ویژه این موضوع نگارش یافته اند استفاده گردید . این اثر بنا بر شیوه جمع آوری اطّلاعات کتابخانه ای ، بنابر ماهیّت توصیفی و از نوع کاربردی ، به اعتبار موضوع دینی و بنابر نوع و هدف یک تحقیق بنیادی است . دستاورد این تحقیق پایانی مطالب زیر است : رزق [ با کسره ی ر ] به معنای اسم مصدریش یعنی روزی که بسیار معروف است و مخلوقات از آن سود می برند و جمع آن ارزاق است و در اصطلاح رزق همه ی آن چیزهایی را که مایه بقای حیات موجودات می گردد، شامل می شود اعم از رزق مادّی چون : خوراک ، پوشاک ، مسکن و 00 یا رزق معنوی چون عقل ، علم ، مقام و نبوّت الهی و 000. رزق الهی بر اقسامی است از جمله رزق مادّی که شامل حال تمام موجودات هستی فرشتگان ، حیوانات ، جنّ ، انسان می گردد و چون از جنس مادّه اند ؛ به روشنی قابل لمسند همچون خوراک ، پوشاک ، مسکن و 000. رزق معنوی که شامل علم ، عقل ، اندیشه ، دین ، ایمان ، اخلاص ، اخلاق ، مقام ، موقعیّت و نفوذ اجتماعی بالا ، سلامتی جسم و روح ، امنیّت ، اطمینان خاطر، آرامش و آسایش است ؛ نصیب برخی از بندگان الهی است و بستگی به ظرفیّت و میزان تلاش آن ها دارد . رزق در تقسیمات دیگر موارد ذیل را در بر می گیرد: رزق حسن در کتب تفسیری تعابیری چون روزی های معنوی ، روزی های اخروی ، مال و نعمت و روزی های نیکو ، پاک و حلال از آن گردیده است . رزق معلوم : مفاهیمی چون روزی معلوم الوقت ، روزی معیّن و ویژه ، بهشت و نعمت های آن را در بر می گیرد . رزق کریم پاداش مؤمنین راستین است و از آن به بهشت و نعمت های آن ، مواهب بزرگ و مستمرّ و همیشگی و بی نقص ، روزی با کرامت و گوارا و نیکو یاد گردیده و رزق حلال ( طیّب ) که هر چیز پاکیزه اعمّ از غذا ، لباس ، همسران ، خانه ها ، مرکب ها ، حتی سخنان و گفتگوهای پاکیزه را شامل می شود. رزق حلال مطلوب طبع انسان است برخلاف رزق حرام که مضرّ بر سلامتی روح و جسم آدمی است . رزق بهشتیان چنان وسعت و کیفیّتی دارد که شرح کامل و صحیحی از آن بدست نمی آید . آن چه در قرآن کریم آمده ارزاقی چون انواع آشامیدنی ، خوراک ، پوشاک ، میوه ، نهرها ، حوریان ، قصرها،000 و از همه مهمتر رضایت الهی را در بر می گیرد . همچنین دراین تحقیق به حقایقی چون ارزش رزق حلال و پاک نزد خداوند ، توجه ویژه خدایتعالی در امر روزی رسانی به مخلوقات خویش ، عدالت ورزی خداوند در این زمینه و کفالت و ضمانت الهی درامر روزی ها اشاره گشته است . مطلب دیگر این که نباید به محض دیدن وضعیت معیشتی ، رفاه یا سختی و رنج دیگران قضاوت های شتابزده کنیم و آن را به توجه و محبّت خاصّ الهی نسبت به افراد ثروتمند و بی توجّهی حقّ تعالی نسبت به فقرا تعمیم دهیم تا در نتیجه شأن و مقامی نزد خداوند برای مرفّهین و مالداران قائل شویم چرا که تفاوت روزی ها علل گوناگونی دارد که برخی برخاسته از لطف و برخی نشأت گرفته از خشم الهی است . از سویی اموال در صورتی ارزشمند هستند که در راه رضای حق به کار گرفته شوند و مایه آبادانی خانه ی آخرت گردند . دیگر این که رزق اندک اما حلال بسیار ارزشمندتر از انبوه اموال حرام است چرا که آثار فراوان رزق حلال بر روح و جسم آدمی نمود پیدا می کند. از طرفی استفاده از ارزاق حرام به هر نوعی آرامش و سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را بهم می زند . در زمینه رزق حلال نیز کفایت به رزق در حدّ نیاز از صفات اولیاءَ الله است که مایه ی فراغتِ قلب وایجادِ وقتِ کافی جهتِ پرورش جان ها و روح ها و انجام اعمال صالح و مایه ی تقرّب الی الله می گردد . همچنین عوامل مؤثّر بر وسعت و تنگی ارزاق را فقط مادّی ندانیم ، اثر عوامل معنوی بسیار بیشتر و ماندگارتر است .

قرآن کلامی ثقیل و پرمغز است، ولی به دلیل هماهنگی با فطرت انسان ها، فهمیدن وبهره مندی از آن برای همگان قابل فهم است. مراد از زبان قرآن و مردمی بودن آن،سخن گفتن با فرهنگ مشترک مردم است.انسان ها اگرچه در لغت و ادبیات از یکدیگر بیگانه اندولی درفرهنگ انسانی که همان فطرت پایدار است، مشترک هستند.قرآن نیز با همین فرهنگ باانسان ها سخن می گویدو در بیان معارف خود شیوه های خاصی دارد.این کتاب الهی در رسیدن به اهداف خود روش های خاصی را برگزیده که یکی از آن روش ها بیان قصص است . قرآن کریم داستان پیامبران و تاریخ امت های گذشته را نقل می کند، اما نه چون تاریخ نویسان و قصه پردازان، بلکه قسمت هایی از تاریخ آن بزرگان و امت های آنان را که با هدف هدایت گری خود هماهنگ است، بیان فرموده است. قصه نویسان در نوشتن یا نقل قصه های خود وارد جزئیات قضایا می شوند و مخاطب خود را سرگرم می کنند، ولی قرآن کریم چنین روشی ندارد . از طرفی چون قرآن کریم کتابی تربیتی و سازنده در تمام زمان ها و مکان هاست، بسیاری از مطالب یا فرازهایی از داستان های آن تکرار شده است تا شنونده و متعلم مطالب جدیدی بیاموزند . این تکرار از آن روست که قرآن کتاب نور و هدایت است، لذا در مقام هدایت لازم است مطلب واحد در هر مناسبت با زبانی خاص ادا شود تا ویژگی پند و موعظه و سازندگی را داشته باشد، برخلاف کتب علمی که هر مطلب تنها در یک جا بیان می شود و تکرار آن سودمند نیست ؛تکرار،در قرآن ارشاد و هدایت ضروری است این تکرار علاوه بر مساله هدایت، نکته جدید و مفهوم تازه ای را به مخاطبان می آموزد.یکی از مهم ترین ابزار تعلیم و تربیت که اثر قاطع و تعیین کننده ای در ساختن شخصیت فرد و جامعه دارد، ارائه نمونه ها و الگوهای گویا از ارزش ها و ضد ارزش هاست؛که قرآن کریم در مقام تعلیم و تربیت با طرح قصه های گوناگون تاریخی و استفاده منطقی از تاریخ، آن را در خدمت اهداف خود قرار می دهد و شنونده یا خواننده را در حالتی که گویا در فضای داستان نفس می کشد و با شخصیت های آنان زندگی می کند، قرار می دهد. بدین گونه الگوهایی که قرآن کریم در قصه های خود مطرح می کند،نمونه هایی عینی و لمس شده از خوبان و بدان خواهند بود که در پرورش افراد بسیار مؤثر وکارسازهستند و این شیوه و روشی است که قرآن در امر تعلیم و تربیت دارد و این ماهستیم که باید تمام شیوه های انسان ساز قرآن را برای خود و فرزندانمان به کار برده تا به رشد و تعالی برسیم .

خوش نیست اساس فتنه و کین بودن بد خواه و بد اختر و بد آیین بودن دوری ز سخن چینی و نمامی کن چون بد صفتی بود سخن چین بودن موضوع تحقیق، سخن چینی و نمامی از دیدگاه آیات و روایات و آثار و عوامل فردی و اجتماعی است. هدف ازارائه این تحقیق، آشنا بودن با آفات زبان مخصوصا آفت سخن چینی است که چطور انسان ها در دام آن می افتند و به آن مبتلا می شوند و چگونه می توان از این رذیله اخلاقی در امان ماند و اگر در ورطه آن افتاد راه درمان آن چیست که با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیثی که از ائمه اطهار علیهم السلام و پیامبر صلی الله علیه وآله در این زمینه آورده شده و این که چه پیامدهایی چه در این دنیا و چه در آخرت و هم چنین عذاب های الهی، انسان بتواند در برابر این معضل خود را واکسینه کند. سخن چینی به معنای انتقال سخن از عده ای به عده ای دیگر است به قصد فتنه انگیزی و دو به هم زنی در واقع سخن چینی مساوی با فاش کردن راز و پرده دری است که هر چه از احوال مردم دیده شود که به افشاء آن راضی نباشند اشاعه آن سخن چینی است. فقط زمانی جایز است که جان انسانی در خطر باشد و در بقیه موارد از گناهان کبیره به حساب می آید علت و انگیزه و ریشه های درونی و سخن چینی غالبا بد خواهی نسبت به کسی که داخل در ایذاء است و یا اظهار محبت یا تفریح و سرگرمی و ... است یا به دلیل حس حقارت و حسد، دشمنی و کینه توزی است که وظیفه انسان ها در مقابل فرد سخن چین این است که او را نهی کرد، تصدیق نکند، به سخنش اعتماد نکند و در پی تجسس برنیاید و ... بدترین انواع سخن چینی سعایت است که از فرد منظور نزد امیر یا حاکم سخنی بگویند که بخواهند او را بد جلوه دهند و در احادیث، آمده که شریرترین افراد، نمامان هستند و توصیه شده که از هم نشینی با نمام بپرهیزید، از پیامدهای اخروی سخن چینی عذاب قبر است که پیامبر صلی الله علیه وآله فرموده یک سوم عذاب قبر از سخن چینی می باشد و محروم شدن از بهشت، مسخ در محشر و غیره می باشد که انسان های سخن چین به شکل میمون، سگ و عقرب و ... در می آیند. حال که این نکات گفته شد اگر کسی به این مرض مبتلا شد چگونه می توان آن را درمان کرد و از راه های مداوای آن این است که همیشه خود را در پیشگاه خدا حاضر ببینیم و مرگ را در نظر داشته باشیم و قبل از این که به حسابمان برسند خود به حسابمان رسیدگی کنیم تا در حضور انبیاء و اولیاء سرافکنده و نادم نباشیم و زبان را به سکوت عادت دهیم و جز در راه حق سخنی نگوییم و این که اگر سر زبانمان در هنگام سخن چینی و دو به هم زنی، علی الظاهر در کام ماست ولی به طور یقین آن سرش در آتش قهر خداوندی معذب است. از منابع استفاده شده در این مجموعه می توان، قرآن، کتب روایی مانند وسایل الشیعه، بحارالانوار و ... کتاب های اخلاقی مانند اخلاق در قرآن، گناهان کبیره، پیام قرآن، ... داستان هایی که در ذیل کتب اخلاقی آورده شده نظیر سعایت به کسانی که باعث شهادت امامان معصوم علیهم السلام شده و غیره می توان ذکر کرد. و هم چنین اشعاری در این زمینه از بوستان و گلستان سعدی و ... آورده شده نام برد نتایج بدست آمده در این باب این که سخن چینی از گناهان کبیره است و بر روح و روان فرد اثر می گذارد و باعث سلب اعتماد مردم می شود عذاب اخروی در بردارد و این که چگونه زبان خود را حفظ کنیم گرفتار این آفت و دیگر آفات زبان نشویم.

موضوع تحقیق پایانی غفلت از دیدگاه قرآن و روایات می باشد مردم دو دسته هستند. دسته ای بیدار که شب و روز از سر اخلاص آفریدگار خود را یاد نموده و هدفی جز جلب رضایت او ندارند. دسته ای دیگر بی بند و بار و افراطی که از سر بی خبری و یا بی اعتنایی در پی ارضای تمایلات نفس خود می باشند این دسته به خاطر غوطه ور بودن در غرقاب غرایز نفس، غافل ( بی خبر) محسوب می شوند. هدف از این تحقیق آن می باشد که انسان غفلت ها را کنار بگذارد و با عواملی که باعث بی خبری است آشنا شود. غفلت از زمانی که آدم خلق شد، وجود داشته است خداوند به آدم فرمود که به شجره ی ممنوعه نزدیک نشود ولی شیطان او را وسوسه کرد و از فرمان خدا سرپیچی کرد و از یاد خدا و فرمانش غافل شد سپس به شجره ی ممنوعه نزدیک شد و از فرمان الهی سرپیچی نمود. غفلت از زمان بشر اولیه وجود داشته و تا زمانی که انسانها وجود دارند همراه آنها خواهد بود. البته در زمانی که از یاد خدا غافل شوند این رذیله ی ناپسند بر آن چیره خواهد شد ولی اگر همیشه و همه جا به یاد خالق هستی باشند غفلت دیگر معنایی نخواهد داشت. عمر ظرف بسیار عظیمی است که می تواند ثواب های بی نهایت حالات ملکوتی دانش و علم و ... و از همه بالاتر رضایت و خشنودی خداوند در آن جای داد. اگر نسبت به عمری که در اختیار است، غفلت شود بزرگترین خسارت و بدترین شقاوت ابدی نصیب انسان می شود برای اینکه غفلت از زندگی انسان رخت بربندد باید به عواقب شوم آن اندیشید که عاقبت کسانی که بوسیله ی غفلت که سرچشمه ی تمام گناهان است به تباهی و هلاکت رسیده اند عبرت گرفت. فعالیت انجام شده در روند کار، کتابخانه ای است که از کتب و متون های دسته اول و دیگر منابع مربوط به آن مانند نرم افزار، مقالات و اینترنت استفاده شده است. این پایان نامه از کلیات ( مقدمه و طرح نامه) و پنج فصل تشکیل شده است. در فصل اول که چیستی غفلت است به بررسی غفلت از لحاظ لغوی و اصطلاحی آن می پردازد. و به غفلت آفت سعادت، به عنوان یک رذیله پرداخته شده است. - غفلت سرچشمه ی اصلی بدبختی ها است که تمام بیچارگی ها و سرخوردگی ها از آن نشأت گرفته است. - انواع غفلت که شامل غفلت فردی و اجتماعی است. - تغافل مثبت و غیره، تغافل مثبت در زندگی روزمره ی انسان نقش مهمی دارد. فصل دوم: به نشانه های غفلت اشاره شده که افراد غافل دارای نشانه هایی هستند. در فصل سوم به عوامل غفلت می پردازیم که عبارتند از: جهل و نادانی، غرور و خودبینی، فزونی نعمت و عافیت و سلامتی نیز باعث غفلت می شود از دیگر عواملی که می توان به آن اشاره کرد آرزوهای دراز و فراموشی مرگ است. در فصل چهارم عواقب شوم غفلت را بیان می کنیم که قساوت قلب، فساد اعمال، دوری از خدا و هلاکت را برای انسان به ارمغان خواهد آورد در فصل آخر باید با تفکر و اندیشه، استمرار و دوام ذکر، نماز با حضور قلب و عبرت از گذشتگان به یقظه و بیداری رسید و دیگر چیزی به عنوان غفلت که یک رذیله ی ناپسند اخلاقی است از وجود انسان رخت برمی بندد، اشرف مخلوقات به درجاتی خواهد رسید که شایسته اوست. نتیجه گیری با توجه به مطالب گرد آوری شده شاید بتوان به افرادی که در خواب غفلت به سر می برند هشدار داد که از خواب بی خبری بیدار شوند و از گناه مصون باشند برای انسان که اشرف مخلوقات است سعادت و عاقبت به خیری به ارمغان آورد.

فلسفه امامت که زیر مجموعه فلسفه دین می باشد، کوشش و پژوهشی است برای اثبات و دفاع منطقی از این عقیده دینی و اینکه بدون هیچ غرضی به مسأله امامت، نگاه عقلانی داشته باشیم. از آنجا که آفرینش انسان نیز مانند سایر موجودات، دارای هدفی است و هدف از آفرینش، تکامل اوست از یک ذره بی مقدار به صورت یک انسان کامل تا جانشین خدا بر روی زمین گردد. و با توجه به اینکه دانش بشر در شناخت کامل انسان و اسرار هستی، ناقص است و دیگر اینکه انسان به مقتضای غریزه حب ذات به دنبال منفعت جوئی های شخصی است و در برنامه ریزی نمی تواند از دایره منافع فردی و گروهی به طور کامل صرف نظر کند، طبعاً برنامه های او برای رسیدن به سعادت از جامعیت کامل برخوردار نخواهد بود. به حکم عقل باید راهی به نام نبوت به روی بشر باز باشد و افرادی باشند تا یک رشته مقررات اعتقادی و عملی برای مردم بیاورند و آنان را به راه راست دعوت نمایند. و همواره انسان به وجود افرادی لایق که از جانب خدا تعیین شده اند تا رسالت هدایت و تکامل او را به عهده گیرند، نیازمند است. و بشر امروز نیز از وجود چنین راهنمایانی بی نیاز نیست. زیرا هدایت او، تعلیم و تربیتش، برپایه قسط و عدل در جامعه و داوری در اختلافات او و... نیاز او را به چنین راهنمایانی روشن می سازد. و با رفتن پیامبر هرچند وحی و نبوت پایان یافته، ولی وظایفی که بر دوش پیامبر بود ( غیر از مسئولیت ابلاغ وحی ) مسلماً پایان نیافته است و باید جانشین او این وظایف را به عهده گیرد و جانشین اوست که باید حافظ اصول و فروع اسلام و احکام و سنت پیامبر باشد و رهبری سیاسی و اجتماعی و اداره امور اقتصادی جامعه را بر عهده گیرد. با توجه به وظایفی که جانشین پیامبر عهده دار است هر عقل سلیمی می پذیرد که باید جانشین رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم دارای همان شرایط و ویژگیهای پیامبر باشد از جمله نصب الهی است و آیات و روایاتی که دلالت بر نصب الهی علیعلیه السلام به عنوان جانشین بلافصل پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم دارند عبارتند از: 1. آیه تبلیغ 2. آیه اکمال دین 3. آیه انذار 4. آیه ولایت و احادیث در این رابطه: 1. حدیث غدیر 2. حدیث منزلت 3. حدیث یوم الدار است و آیات و روایاتی که دلالت بر نصب الهی در مورد امامان دوازده گانه دارند، عبارتست از: 1. آیه اولی الامر 2. آیه امامت ابراهیمعلیه السلام و احادیث ثقلین و سفینه دلیلی بر این مسئله می باشند.

فلسفه تولی و تبری از دیدگاه قرآن و سنت دین مبین اسلام به عنوان کاملترین مکتب سعادت بخش انسان، دارای اصول و فروعی می باشد که درخصوص اصول دین که حکم پایه و اساس دین را دارد، فرد مسلمان باید خود اعتقاد پیدا کرده و به یقین برسد، اما در مورد فروع دین که عبارت از دستورات عملی متناسب با اصول دین و برخاسته از آنها می باشد، انسان مسلمان باید اطاعات کننده و مقّلد باشد.مگر آنکه خود عالم به علوم اسلامی بوده و یا در جایگاه اجتهاد بوده باشد. تولّی و تبرّی در دین انسان ساز اسلام، جایگاه مهمی داشته و در زمره فروع آن قرار دارد که داشتن تولّی و تبرّی بر مسلمانان واجب است. این تحقیق نیز به دلیل اهمیت این موضوع و نقش آن در حل مسائل و مشکلات جامعه کنونی، ابتدا به تعریف آن و سپس ارزش و جایگاه و ضرورت وجود آن می پردازد؛ بعد به بیان دیدگاه سایر ادیان در این رابطه پرداخته و آن گاه، جایگاه تولّی و تبرّی در دین مبین اسلام با بیان لزوم همراهی و میزان و نشانه های تولّی و تبرّی در اسلام آمده است. در ادامه، این دو امر مهم از منظر قرآن، نهج البلاغه، روایات و قصص اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. و اما تولّی و تبرّی دارای ابعاد و آثار مهمی است که می توان گفت، این آثار همان فلسفه آن را دربرمی گیرد؛ که در این تحقیق به منظور مهم بودن این مبحث آثار و ابعاد تولّی و تبرّی از لحاظ روانشناسی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مورد ارزیاب قرار گرفته است.

عنوان این پایان نامه فلسفه ی حج و اعمال آن از دیدگاه قرآن و سنت است که شامل پنج فصل به این ترتیب می باشد : فصل یکم : مفهوم و شرایط وجوب آن. معنی حج و تعریف آن، وجوب حج در قرآن و سنت، شروط وجوب حجة الاسلام. فصل دوم : فلسفه حج : 1- دین اسلام، دین انسان کامل 2- مساوات در اسلام 3- حج، نمایشی از سیر روحی انسان های کامل در مسیر تقرب به سوی خدا 4- حج و اتحاد 5- حج محل چاره جویی و حل مشکلات 6- کنگره حج، یک کنگره جهانی ( تفاوت کنگره حج با سایر کنگره ها) 7- حج و رجوع به طبیعت 8- حج و آیین جهانگردی 9- حج و جهاد 10- حج و پرورش معنوی. حج در قرآن و احادیث، گرایش مردم به کعبه، یک گرایش عادی نیست، و عبادت حج، جامع الامرین است. فصل سوم : فلسفه اعمال حج. فلسفه : میقات، احرام و تلبیه، فلسفه سعی میان صفا و مروه و نکته و رمز مکانی آن، وقوف در منا، رمی جمرات و قربانی، برداشت از آیات سوره حج در باب قربانی، فلسفه حلق و تقصیر. فصل چهارم : آداب حج : آداب پیش از فر سیدن حج، آداب در مراسم حج، آداب پس از حج، و آداب پس از بازگشت از حج. فصل پنجم : آثار فردی حج در احادیث و روایات و ، آثار اجتماعی آن که عبارتند از : 2-1- حج، تراکم قوای متکثره در نقطه واحده، و حج، سیر ارتقایی انسان به سوی عالم بالا است. 4-3- کعبه، ضامن بقای جامعه بشری و پناهگاه آن و خانه امن بشر است 5- حج، حق واجب خداست بر انسان و سپاسگذاری انسان به درگاه پروردگار است 6- حج، مایه قوت دین 7- کعبه، علم و نشانه اسلام 8- حج نابود کننده فقر و عصیان اجتماعی 9- تعطیل حج، مستلزم ضعف دین و استیلای کفار بر مسلمین است. واژه های کلیدی : 1- حج : قصد کرد، حج به زیارت کرد، با دلیل و حجت غلبه کرد، قصد طواف کعبه کردن، به زیارت کعبه رفتن، زیارت بیت الله در مکه که بر هر مسلمان بالغ و عاقل و تندرست اعم از مرد و زن بشرط داشتن استطاعت در تمام مدت عمر یک مرتبه واجب است. قاموس طبرسی می فرماید : آن در لغت به معنی قصد پی در پی و در شریعت قصد خانه خداست برای عمل. 2- تلبیه : پذیرفتن، اجابت کردن، لبیک گفتن در جواب کسی، لبیک گفتن در حج. 3- طواف : گرد چیزی گشتن، پیرامون چیزی گشتن، دور زدن، دور کعبه گشتن، رفت و آمد میان دو شیء را نیز طواف گویند که سعی بین صفا و مروه، دور زدن در اطراف آن دو نیست بلکه گردش میان آن هاست. 4- رمی : پرتاب کردن، انداختن. اعم از آنکه شیء باشد، مثل : تیر و سنگ و یا نسبت دادن چیزی به کسی باشد. راغب گوید : استعمال آن در دومی به طریق کنایه است. افکندن، تیر انداختن، سنگ انداختن. 5- سعی : کارکردن، کوشیدن، کوشش کردن(قصد کردن)، راه رفتن، دویدن، کوشید سعی کرد. 6- حلق : آرایش کرد، تراشید، اصلاح کرد. حلق : ترشید و اصلاح کرد، پرواز کرد و اوج گرفت و دور زد ، گلو ، راغب در مفردات گوید : اصل حلق به معنی گلو است و گویند : « حَلَقَه» یعنی گلوی او را برید سپس در قطع مو ( تراشیدن) بکار رفته است. 7- احرام : در حرم آمدن، آهنگ حج کردن، حرام آمدن چیزی، بر خود حرام کردن بعضی چیزها و کارهای حلال را چند روز پیش از زیارت کعبه و دو تکه جامعه نا دوخته که در ایام حج یکی را به کمر بندند و دیگری را به دوش می اندازند. 8- تقصیر : تقاصر، اظهار کوتاهی کردن، کوتاهی نمودن. 9- میقات : وقت، هنگام، وقت کار، جائی که برای اجتماع در آن تعیین وقت کرده باشند، مواقیت جمع و نیز محل احرام بستن حجاج، موضعی که حجاج در آنجا احرام می بندند. 10- قربان : در اصل مصدر است به معنی نزدیک شدن مثل : عدوان و نیز اسم به کار می رود مثل برهان و آن هر کار خیری است که بنده بوسیله آن بر خدا تقرب جوید چنانکه در مجمع و مفردات و اقرب الموارد گفته است. ع به ( فتح قاف) هر چیزی که بوسیله آن به سوی خداوند تقرب پیدا کند، آنچه در راه خدا تصدق کند مثل گاو، گوسفند و شتر که بکشند و گوشت آن را پخش کنند.

زکات در معنای لغوی شامل : نمو و برکت ،طهارت و پاکیزگی و مدح می باشد . و در اصطلاح ، سهم مشخصی از اموال هنگامی که به حد نصاب برسد ، حق زکات به آن تعلق گرفته و واجب است که آن مال را جدا نمایند و به مصارف مشخص آن برسانند. زکات از جمله احکام مهم و ضروری می باشد و خداوند حکیم با فرستادن پیامبران الهی و سفارش به اطاعت از آنها به انجام زکات سفارش نموده است. این حکم الهی از زمان اولین پیامبر خدا - حضرت آدم ( علیه السلام ) در آیین این پیامبر الهی وجود داشته است ،و بعد از آن در آیین های حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) ،لوط ( علیه السلام ) ،اسحاق ( علیه السلام ) ، یعقوب ( علیه السلام ) ، اسماعیل ( علیه السلام ) ، موسی ( علیه السلام ) و عیسی ( علیه السلام ) نیز وجود داشته است ، و با آمدن آخرین پیامبر الهی و آوردن آیین مقدس اسلام این حکم مهم و با ارزش نیز کاملتر گشته و اجراء آن سفارش گردیده است. این حکم الهی ابتدا در سال دوم هجری بر پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نازل شده است ، ولی به علت مساعد نبودن شرایط ، به اجرای دقیق آن تاکید نشد . سپس با فراهم آمدن شرایط و تشکیل جامعه مدنی در سال هشتم هجری ، دوباره این حکم نازل گشته و پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) به انجام آن مبادرت فرمودند. زکات در آیین اسلام با دیگر ادیان ، تفاوتهای اساسی دارد : در آیین های قبلی زکات امری مستحب به حساب می آید و فقط جنبه سفارش دارد ولی در آیین اسلام امری واجب می باشد ، زکات از پایه های دین اسلام به شمار می رود ، زکات حق فقرا می باشد و مصارف خاص خود را دارد ، زکات در اسلام پشتوانه محکمی برای حکومت می باشد و انکار آن و سرپیچی از پرداخت آن ،انکار دین محسوب می گردد. آیات قران و روایات وارده از معصومین ( علیهما السلام ) گویای این است که زکات امری واجب می باشد ،در هنگام پرداخت ، نیت انجام آن واجب می باشد ، پرداخت آن سبب دریافت رحمت خاص الهی می گردد و زکات برای همگان حتی فرد کافر واجب می باشد. صدقه و انفاق دو حکم بزرگ الهی هستند که با زکات در ارتباطند . این ها حکمی برای ارتباط بندگان خدا می باشد ، دارای اقسامی هستند و صدقه و انفاق واجب در آیات و روایات همان زکات است . زکات در اسلام دارای اهمیت بسیار بالایی است ، همرتبه نماز و شرط قبولی آن می باشد ، جدا کننده شرک از ایمان است و صفت اولیاء خاص الهی بیان شده است. در دیدگاه فقهی زکات دارای احکام خاصی می باشد ، در مذهب تشیع زکات بر نه چیز - نباتات ( گندم ، جو ،خرما ،کشمش ) ، نقدین ( طلا ،نقره ) ، حیوانات ( شتر ، گاو ، گوسفند ) – هنگامی که به حد نصاب برسند واقع می شود و فرد اگر شرایط وجوب را دارا باشد ، باید که این سهم الهی را از مال خود جدا نماید و به مصارف خاص خود که شامل : فقرا ، مساکین ، کارگزاران زکات ، گرایش به اسلام ، بدهکاران ، آزاد کردن بندگان ،در راه خدا و در راه ماندگان ،می شود برساند. زکات دارای دو قسم می باشد : واجب و مستحب ، واجب را بیان نمودیم و مستحب هم موارد سرمایه ،حبوبات ،اسب ماده ، مال التجاره ، زیور آلات ، مال پنهان را در بر می گیرد. از آنجا که حکم زکات ، حکم جامعی می باشد ، در ابعاد گوناگونی نقش دارد : زکات در بعد عبادی ،سبب تقرب به خدا و خود سازی انسان وتقویت بنیه دینی او می گردد. زکات در بعد اجتماعی ، پشتوانه محکمی برای فقیران حقیقی ، آنهایی که امکان تهیه مایحتاج روزانه خود را ندارند و برای مساکین ، آنها که علاوه بر فقر امکان اظهار نیاز و سؤال را ندارند و برای تامین حقوق کارگزاران زکات و متمایل نمودن قلبها به اسلام و آزاد کردن بردگان و ادای بدهی بدهکاران و ترویج کارهای نیکوکارانه مانند ساختن مسجد ، مدرسه ، انتشار معارف دینی و ... می باشد. زکات در بعد اقتصادی ، در اقتصاد جامعه نقش دارد ، توان اقتصادی را تقویت می نماید و آن را رونق می دهدو چرخهای از کار افتاده جامعه را به کار می اندازد و با مفاسد اقتصادی مبارزه می نماید. زکات در بعد سیاسی ، سبب حفظ جامعه اسلامی و تقویت و سربلندی . آن در بین دیگر جوامع می گرددو سبب پیشرفت و زمینه سازی برای ظهور امام زمان ( عجل الله فرجه الشریف ) می گردد ( انشاء الله ) . انجام زکات سبب رسیدن به آثار آن می باشد ،این آثار در دو جنبه فردی و اجتماعی مطرح می باشد . آثار فردی آن در دنیا شامل زندگی شیرین ،آرامش روحی ،بیمه جان و دل و استجابت دعا می شود، ودر آخرت شامل جاودانگی در بهشت ،رهایی از کیفر ،کفاره گناهان می گردد. در اجتماع نیز آثار زیبایی در پی دارد که شامل : تربیت نسل پاک ، دفع بلا از امت ، فعال کردن نیروهای موجود ،خوش بینی و...می گردد. و در خاتمه به خاطر اینکه این حکم الهی ،بسیار سودمند میباشد ،خداوند حکیمنخواسته است که فقط افراد خاصی از آن بهره مند گردند ،بلکه تمام افراد - حتی آنهاکه دارایی ندارند – از فوائد آن سود ببرند ؛به همین سبب گستره و دامنه آن را محدود ننموده است و بر هر چیزی زکات قرار داده است . با پرداخت زکات از دنیای فانی پلی برای داشتن آخرتی باقی و عاقبتی خوش و رضایت خدای بزرگ می سازیم و انشاء الله خداوند ما را در این امر بزرگ یاری فرماید.

ظلم پدیده ای است که از دیرباز بین ملل و جوامع بشری چه به صورت درونی و چه به صورت برونی وجود داشته است درباب ظلم فراوان حرف و حدیث و مطلب گفته اند اما هرچه بیان شده بیانگر این است که ظلم امری نکوهیده و ناپسند است و هر فرد وجامعه ای که به آن روی آورده به سوی اضمحلال و نابودی پیش رفته و هر فرد وجامعه ای که به آن پشت کرده به سوی سعادت رهنمون شده است آنچه پیش روی ماست تعریف و تفسیر ظلم است اما نه از هر دیدگاه. بلکه صرفاً از دیدگاه قرآن و سنت. آنچه خداوند در وحی منزلش به رسول گرامی ما فرموده است و آنچه که ائمه و اوصیاء و اولیاء ما در تفسیر این وحی منزل گفته اند و همچنین نمونه هایی از این ظلم که در تاریخ بشریت به واقعیت پیوسته است. این که ظلم چیست؟ و چه عواملی در بوجود آوردن ظلم مؤثرند؟ چراکه ظلم پدیده ای نیست که خودبه خود به وجود آید بلکه صفاتی همچون کفر و بی ایمانی سرمنشأ آن است و کینه و حرص و حسد افزایش دهنده ی آن. بر طبق آیات الهی و روایات اسلامی کفر، خود بالاترین و بزرگترین ستم است. چه ظلمی از این بالاتر که انسان به خالق خود کافر شود و سخنان الهی را تکذیب کند. «إِنَّ الشِرْکَ لَظُلْمٌ عَظیِمٌ». در این باب که ظلم چه مفاسدی را در جامعه به بار می آورد و عقل دراین زمینه چه حکمی می دهد، انواع ظلم کدام است و هر کدام چه اثراتی را در بر خواهند داشت؟ و نیز اینکه ظلم و ستم بر روی خود فرد ظلم کننده چه نتایجی دارد؟ و نیز بر روی اجتماع و همچنین چه تأثیرات تربیتی و اخروی در جامعه به بار می آورد؟ اینکه اگر ظلم در جوامع بشری ریشه کن شود چه سود و بهره ای برای فردفرد آن جوامع از لحاظ تربیتی، سیاسی، معنوی و اخروی خواهد داشت؟ آیا با ترک ظلم به آرامش فردی و اجتماعی و ... خواهیم رسید؟ و به همان مدینه فاضله و جامعه ی آرمانی دست می یازیم. البته امری مسلم است که هر فردی که ظلم کند نتیجه ی ظلم خود را خواهد دید پس آن کس که ظلم می کند در واقع به دیگران ظلم نمی کند بلکه به خویشتن ظلم روا می دارد. «وَ لَکِنْ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ» و چه نیکو پاسخی است برای آنها که « وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلِبٍ یَنْقَلِبُونَ»