جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: مجله Shii Studies Review که یک مجله داوری با هیئت تحریریه و مشاوره بین المللی است، یک انجمن علمی برای محققان متخصص در همه زمینه های مطالعات شیعه فراهم می کند. این مجله مطالعات اصیل با داوری، نسخه های انتقادی متون کلاسیک و پیشامدرن، و نقد کتاب درباره کلام شیعه، حقوق و فقه، عرفان و فلسفه، حدیث، مطالعات و تفسیر قرآن، مناسک و اعمال، ادبیات و سایر جنبه های شیعه را منتشر می کند. تاریخ تشیع این کتاب به بررسی گرایش های امامی، اسماعیلی، زیدی و دیگر گرایش های اندیشه شیعی در طول تاریخ تا سال 1900 میلادی اختصاص دارد. با نگاهی گسترده به سنت‌های متنوع شیعی هم در اندیشه و هم در عمل و زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی آن‌ها، بررسی شیعه‌شناسی کمکی متمایز به پژوهش‌های کنونی درباره تشیع و ادغام آن در حوزه وسیع‌تر مطالعات اسلامی می‌کند.

ترجمه ماشینی: این مقاله چاپ انتقادی سه متن از متکلمان زیدیه قرن ششم/ دوازدهم یمن در رد مفاهیم فلسفی را ارائه می دهد. این سه متن قاضی جعفر بن احمد بن کتاب عبدالسلام البوهلی (متوفی 573/1177-78) کتاب الرساله المنصیفه لی المتکلمین و الفلاسیفه (مسأله النفس) و دو رساله الرصه الرأس د 584/1188)، المسائله الکاشیفه عن بوطلان شبهات الفلاسفه، ردی بر آموزه فیلسوفان در مورد ابدیت جهان، و مصائل فی ابطال القل بی الطالعظوم. -ṣūra wa-anna l-jism murakkab minhumā، رد هیلومورفیسم. رساله قاضی جعفر که تنها بخشی از آن به دست ما رسیده است، شامل چهار نقل گسترده از یک اثر فلسفی ناشناس است. اینها به طرز شگفت انگیزی شبیه به مواردی است که رکن الدین بن ملاحمی (متوفی 536/1141) در «تحفة المتکلمین فی الرد علی الفلاسفة» آورده است. به همین ترتیب، پاسخ‌های قاضی جعفر به استدلال‌های فیلسوفان، شباهت زیادی به پاسخ‌های ابن‌ملاحمی دارد. با این حال، مقایسه آیات مربوطه نشان می‌دهد که این احتمال که قاضی جعفر از «تحفة» ابن‌ملاحمی به‌عنوان منبع خود رجوع کرده باشد، به‌راحتی منتفی است. به نظر می‌رسد که هر دو بر منبعی مشترک و تاکنون ناشناس تکیه کرده‌اند که احتمالاً توسط نویسنده‌ای معتزلی نوشته شده است. بنابراین رساله قاضی جعفر یکی دیگر از نقدهای اولیه معتزلی بر فلسفه ابن سینا است که ممکن است تا حدودی روشنگر پذیرش فلسفه ابن سینا (متوفی 428/1037) در میان متکلمان قبل از ابن الملاحمی باشد.

ترجمه ماشینی: در حوزه مطالعات اسلامی، تحقیقات علمی الهیات مسلمانان یک رشته نسبتاً جوان است. در دهه های گذشته هم در زمینه کشف مواد جدید و هم در رویکردهای علمی در این زمینه پیشرفت های زیادی حاصل شده است. کتاب آکسفورد الهیات اسلامی یک بررسی جامع و معتبر از وضعیت فعلی این زمینه ارائه می دهد. این یک تصویر متنوع از وضعیت هنر ارائه می دهد و در عین حال مسیرهای جدیدی را برای تحقیقات آینده پیشنهاد می کند. بخش اول رشته های مختلف الهیات اسلامی را در دوره های اولیه و میانی ، منطقی و همچنین کتاب مقدس ، پوشش می دهد. برای نشان دادن تعامل مستمر میان رشته‌های مختلف الهیاتی و پیامدهای آن (در دوران شکل‌گیری و اوایل دوره میانی و پس از آن)، بخش دوم تعدادی مطالعه موردی را ارائه می‌کند. اینها بر مسائل کلامی خاصی تمرکز می کنند که از طریق تعاملات دوگانه و اغلب جدلی بین مکاتب و متفکران مختلف کلامی ایجاد شده است. بخش سوم الهیات اسلامی را در دوره‌های میانی متأخر و اوایل دوره مدرن پوشش می‌دهد. یکی از ویژگیهای این دوره ، تلفیق روزافزون الهیات با فلسفه (مشائی و اشراقی) و عرفان است. بخش چهارم به تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی بر الهیات از طریق تعدادی از مطالعات موردی می پردازد: میهن معروفی که توسط مأمون (ر. 189/813-218/833) و نیز میهنی که ابن عقیل به آن پرداخته است. (متوفی 769/1367) مشمول; سیاست دینی المحدث و نیز تفاسیر متحول در طول تاریخ (به ویژه در زمان ممالیک و عثمانی) از رابطه اشعری گری و ماتریدی‌گری که اغلب با انگیزه های سیاسی انجام می شد. بخش پنجم اندیشه کلامی اسلامی را از اواخر دوره مدرن اولیه و در طول دوره مدرن بررسی می کند.

کتاب حاضر نسخه برگردان دو مجموعه خطی از آثار ابن‌ابی‌جمهور احسائی اندیشمند شیعی است که اصل آن در کتابخانه مدرسه مروی در تهران است. در مقدمه کتاب، ویژگی‌های متن‌شناختی و نسخه‌شناختی هریک از رساله‌های نه‌گانه معرفی شده است و در ادامه، نخست به زندگی ابن‌ابی‌جمهور اشاره می‌شود و سپس گاهشمار پژوهش‌های جدید در باب زندگی و آثار این اندیشمند خاطر نشان می‌گردد. «ابن ابی جمهور احسائی» از متکلمین امامی مذهب سدة دهم هجری است که ضمن سفرهای فراوان، مشهد را پایگاه تدریس خود قرار داده بود و در آن‌جا با دانشمندان اهل سنت نیز به مناظره می‌پرداخت. مجموعة حاضر مشتمل است بر نه رساله از آثار ابن ابی جمهور که از نسخه‌های خطی آنها عکس گرفته شده و در دو بخش تنظیم گردیده است. بخش اول این مجموعه دارای شش رساله است که به ترتیب عبارت است از: رساله (1) اثر اصلی ابن‌ابی‌جمهور مسلک الافهام فی علم الکلام است که پس از استقبال علاقه‌مندان از آن، خود وی شرحی بر آن نگاشته است با عنوان المجلی. همچنین ابن‌ابی‌جمهور به نگارش حاشیه بر مسلک الافهام با عنوان النور المنجی من الظلام همت گمارده است. مسلک الافهام دارای دو بخش اصلی در باب توحید و افعال حق تعالی است.   رساله (2) قبس الاقتداء فی شرائط الافتاء و الاستفتاء رساله‌ای است در تأیید اجتهاد و نفی تقلید از مردگان و شرایط فتوا دادن و درخواست کردن فتوا. رساله (3) کاشفة الحال عن احوال الاستدلال رساله‌ای است مفصل در باب اصول فقه با یک مقدمه و پنج فصل. رساله (4) البوارق المحسنیة لتجلی الدرة الجمهوریة این رساله در شرح اثر دیگری از ابن ابی جمهور با عنوان الدرة المستخرجة من اللجة فی الحکمة است. رساله (5) ذکر مستحقی الزکوة. رساله‌ای است مختصر در تفسیر آیة شصت از سورة توبه. رساله (6) رسالة فی النیة و ذمّ الوسواس فیها. رساله‌ای است در باب نیت در اعمال.   بخش دوم این مجموعه نیز دارای سه رساله است که به ترتیب عبارتست از: رساله (1) الرسالة البرمکیة فی فقه الصلاة الیومیة این رساله اثری است فقهی در باب احکام نمازهای روزانه.  رساله (2) المشهدیة فی الاصول الدینیة و الاعتقادات الحقیة بالدلایل الیقینیة رساله‌ای است مختصر در اصول دین. رساله (3) عروة المستمسکین بأصول الدین رساله‌ای است مختصر و منحصر به فرد در اصول دین و همانند مسلک الافهام در دو بخش توحید و افعال حق تعالی.   در پیشگفتار بیست‌و دو صفحه‌ای کتاب به انگلیسی ضمن بررسی زندگی و آثار ابن‌ابی‌جمهور احسائی خاطر نشان می‌شود که برخی از اندیشمندان اسلامی مانند شهرزوری به نگارش زندگی‌نامه اندیشمندان پیشین و به ویژه استاد خود سهروردی اهتمام کرده‌اند، از این رو می‌توان از رهگذر این نوع نگارش‌ها به زوایای پنهان زندگی و آثار آنها دست یافت. اما در باب زندگی و آثار ابن ابی جمهور بیشتر منابع همان آثار برجای مانده و اجازه‌های صادر شده از وی است. اشمیتکه بر پایة آثار و اجازات ابن ابی جمهور کوشیده است بخش‌هایی از رخدادهای زندگی وی را آشکار سازد. همچنین یکی از اجازات وی را که برای محمد بن صالح الغروی در دهم جمادی الاول در مشهد صادر شده است در هفت صفحه تصحیح و به چاپ رسانده است. در پایان بخش اول و بخش دوم کتاب، فهرستی از آیات، احادیث، اشعار، اعلام، مکان‌ها، اقوام و مذاهب، و کتاب‌ها قرار دارد.

ترجمه ماشینی: مطالعه فلسفه اسلامی در چند سال اخیر وارد مرحله جدیدی شده است. هم شریعت دریافتی فیلسوفان اسلامی و هم روایت از درس فلسفه اسلامی در مرحله زیر سؤال و بازنگری اساسی قرار دارند. بیشتر مطالعات غربی قرن بیستم در مورد فلسفه عربی یا اسلامی بر دوره ای از قرن نهم تا دوازدهم متمرکز شده است. این معیاری از تحولی است که در حال حاضر در این زمینه در حال انجام است که بر خلاف سایر آثار مرجع، کتاب راهنمای آکسفورد تلاش کرده است تا به هر قرن، از نهم تا بیستم، تقریباً وزن یکسانی بدهد. کتاب راهنما همچنین از این جهت منحصر به فرد است که 30 فصل آن به جای شخص یا موضوع محوری کار محور است، به ویژه با بهره گیری از نسخه ها و ترجمه های جدید اخیر که باعث تجدید علاقه و بحث پیرامون اصول فلسفی اسلامی شده است. کتاب راهنمای فلسفه اسلامی آکسفورد به دانشجوی پیشرفته و محقق فعال در فلسفه اسلامی، الهیات و تاریخ فکری، درک قوی از شکل ظاهری یک اثر در فلسفه اسلامی و دید عمیقی از مسائل، مفاهیم و استدلال های موجود می دهد. در خطر است. مهمتر از همه، پرتره ای به روز از مطالعات معاصر در مورد فلسفه اسلامی را ارائه می دهد.

شرح المقدمة فی الکلام تألیف نجیب الدین ابوالقاسم عبدالرحمن بن علی بن محمد الحسینی با مقدمه زابینه اشمیتکه و حسن انصاری و مشارکت مرکز پژوهشی میراث مکتوب و مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین منتشر شد. به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشی میراث مکتوب، این کتاب چاپ نسخه برگردان نسخه‌ای خطی است از کتاب شرح المقدمة الکلام که اصل آن در مجموعه عاطف افندی در کتابخانه سلیمانیه استانبول نگهداری می‌شود. این نسخه نفیس و کهنسال شرحی است از عالمی امامی از حلب در سده ششم قمری بر مقدمه شیخ طوسی در علم کلام که می‌دانیم خود از آثار بسیار ارزشمند شیخ است. این رساله کوتاه شیخ طوسی، موسوم به مقدمة فی المدخل الی علم الکلام درباره مصطلحات متکلمان و خاصه مباحث آنان در رابطه با مسائل لطیف و از آن جمله حقیقت وجود و اعراض و صفات و افعال است. اهمیت این کتاب برای آموزش و تعلیم و تعلم و بحث در مجالس درس تا آنجا بوده که نه تنها خود شیخ طوسی بعدا دست کم یک شرح بر آن نگاشت، بلکه چندین شرح بر این کتاب تاکنون شناسایی شده که از آن جمله شرحی مفقود از قطب الدین راوندی موسوم به جواهرالکلام فی شرح مقدمة الکلام است. شرح المقدمة از نقطه نظر آشنایی با تاریخ تحولات علم کلام در میان امامیه بسیار ارزشمند است، این کتاب در دورانی نوشته شده که ما اطلاعات زیادی از تحولات کلامی متکلمان امامی آن دوران نداریم و تنها نمونه‌های محدودی از آثار کلامی از آن زمان باقی مانده است. در این اثر شارح سعی دارد که در حدود متن مقدمة، به شرح و تفسیر مباحث کلامی بپردازد. تفصیل مطالب درباره شیخ طوسی، آثار کلامی او و نیز اهمیت کلامی این شرح و هویت نویسنده آن در مقدمه انگلیسی کتاب ارائه شده است. در این اثر علاوه بر این تصحیحی منقح از متن المقدمه طوسی مجموعه‌ای از حواشی توضیحی که هویت نویسنده آن معلوم نیست در این چاپ در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. کتاب شرح المقدمة فی الکلام تألیف نجیب الدین ابوالقاسم عبدالرحمن بن علی بن محمد الحسینی از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب و مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین به بازار نشر عرضه شده است.

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مطالعات شیعی در غرب که تا آن زمان به صورت پراکنده و در قالب مطالعات اسلامی و به عنوان زیرمجموعه‌‌ای از آن انجام می‌‌شد، وارد مرحله‌‌ای تازه شد و تحقیقات و کتاب‌های فراوانی به صورت مستقل درباره تشیع و عقاید و آموزه‌‌های آن به رشته تحریر آمد. انجام پژوهش‌های فراگیر و نگارش صدها مقاله و کتاب در موضوعات مختلف مرتبط با شیعه، برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی با موضوع تاریخ، عقاید و آموزه‌‌های تشیع و نیز هدایت پایان‌‌نامه‌‌ها و برنامه‌‌ریزی فرصت‌های مطالعاتی ویژه در حوزه شیعه، بخشی از فعالیت‌های صورت گرفته در چند دهه گذشته است. بررسی و مطالعه چنین آثاری درباره تشیع از دو جهت برای جامعه شیعه دارای اهمیت است: الف) آشنایی با آثار و منابعی که سهم مهمی در ارائه تصویری از قالب و محتوای فکری مردم، طبقه حاکم و نیز طبقه دانشگاهی و روشنفکر جامعه اروپایی و آمریکایی و به‌طور خاص غیراسلامی را برعهده دارد. ب) تأثیری که این تحقیقات بر نگرش و به تبع آن افکار طبقه روشنفکر و تجدیدنظرطلب در کشورهای مختلف اسلامی و در میان مسلمانان داشته و یا خواهد داشت. این مطالعات به دلایل مختلفی چون استفاده از روش‌های ناکارآمد در مطالعات اسلامی و شیعی، بهره‌‌گیری از منابع ناکافی یا نامناسب مانند آثار اهل سنت و نگاشته‌‌های غربیان در حوزه تفکرات شیعه، عدم مراجعه به منابع و آثار شیعه بخصوص منابع کهن و اولیه شیعه، بکارگیری پیش‌‌فرض‌های اثبات نشده، غرض‌‌ورزی و غیره، دارای نتایج ناقص و گاه نادرست هستند. لازم است که این مطالعات مورد بازخوانی و بررسی جدید از سوی پژوهشگران حوزه شیعه‌‌شناسی قرار گیرد تا اشکالات و کاستی‌های آن مشخص گردد. به همین علت گروه مطالعات تطبیقی و استشراق در پژوهشکده کلام اهل‌‌بیت(علیهم السلام) شکل گرفت تا با خوانش یا ترجمه آثار شیعه‌‌پژوهان غربی، دست به نقد روشی و محتوایی پژوهش‌های آنان زده، نکات مثبت و منفی آثار آنها را عریان ساخته و بر پایه مسلّمات تاریخی و منابع معرفتی اصیل و کهن شیعه، اشتباهات و نتایج نادرست احتمالی آثار غربیان را متذکر شود و به ریشه‌‌های این کاستی‌‌ها و فراز و فرودها بپردازد. اثر حاضر اولین مرحله تحقیقات پژوهشگران گروه مطالعات تطبیقی و استشراق است که در قالب ترجمه و نقد مقالاتی از مجموعه «Shi’ism» انجام پذیرفته است. این مجموعه دایرة‌المعارفی چهار جلدی در حوزه مطالعات شیعی است که در سال ۲۰۰۸ میلادی توسط انتشارات راتلج به چاپ رسیده است. این مجموعه مقالات در بخش‌های پیدایش و سیر تحول تشیع، کلام و فلسفه، فقه، مراسمات و آیین‌ها و دولت و حکومت توسط محققان معاصر غربی در حوزه شیعه‌شناسی نوشته شده است. در انجام این پروژه، مقالاتی انتخاب شده که دارای موضوعات کلامی و یا تاریخ اندیشه بودند. عناوین مقالات: ▪مکتب تشیع در دوران بنی‌امیّه؛ ویلیام مونتگمری وات؛ ترجمه سید رضا قائمی ▪نقدی بر دیدگاه شیعه‌شناسی؛ مونتگمری وات؛ سیدرضا قائمی و سید هادی سید وکیلی ▪مکتب تشیع در دوران مغول؛ میشل ام. مازاوی؛ ترجمه رسول احمدی ▪بررسی انتقادی دیدگاه میشل مازاوی در تاریخ تشیع؛ رسول احمدی و رسول رضوی ▪بحران ‌‌امامت و شکل‌گیری نهاد غیبت در مکتب تشیع دوازده امامی؛ دیدگاهی اجتماعی ـ ‌تاریخی؛ سعید امیرارجمند؛ ترجمه سید هادی سیدوکیلی و محمدحسین افراخته ▪چالش‌های تاریخی موضوع ‌‌امامت و نهاد غیبت؛ نقد و بررسی؛ رضا یاری‌نیا ▪علامه حلّی و کلام شیعی ‌ـ معتزلی؛ زابینه اشمیتکه؛ ترجمه محمّد رکّعی ▪نقد انگاره ‌‌تأثیرپذیری علامه حلّی از ابوالحسین بصری؛ محمد رکعی و رسول رضوی ▪پیامبران و اجداد در احادیث نخستین شیعه؛ اوری روبین؛ ترجمه سید رسول هاشمی ▪اوری روبین و نظریه ‌‌امامت موروثی شیعه در بوته سنجش؛ سید رسول هاشمی و علی راد ▪مراسم عزاداری رایج شیعی؛ پیتر جی. چلکوفسکی؛ ترجمه سید رضا قائمی ▪نقد انگاره چلکوفسکی در عزاداری شیعه؛ سیدرضا قائمی و علی راد ▪تقیه در کلام و مذهب تشیع؛ اتان کلبرگ؛ ترجمه زهرا قنبرزاده ▪کلبرگ و آموزه تقیّه در کلام شیعه؛ سید رضا قائمی