جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نبوت در نگاه عارفان بر خلاف دیگر مکاتب معرفتی شانی وجودی دارد که در هر یک از عوالم طرح شده در عرفان تعریف و موقعیتی خاص دارد.در عرفان اسلامی بحث از نبوت با ولایت و انسان کامل در هم تنیده است .انسان کامل و کون جامع مخاطب اصلی حق در حضرت احدیت بوده است .او مظهر اسم الله مستجمع جمیع اسماء و صفات است از این حقیقت عارفان به حقیقت محمدیه تعبیر کرده اند .نبوت از این منظر شانی کاملا وجودی دارد و این نبی واسطه ظهور و ابراز اسماء الهی در عوالم بعدی می باشد .در واقع پیامبران در طول تاریخ نبوتشان نسبت به نبی حقیقی بالعرض بوده و شریعتشان اخبار از آن حقیقت به قدر موقعیت آنها ست تا اینکه این حقیقت به شکل کامل در محمدبن عبدالله ص ظاهر می شود و سر خاتمیت جز این نیست که با آمدن او همه آنچه باید به ظهور می رسید ظاهر شد .عارفان معتقدند نبوت جهت ظاهری است و باطن و سیرت آن ولایت است بنابراین اگر چه نبوت ختم می یابد ولی ولایت به حکم اسم الولی استمرار دارد و با ختم نبوت پایان نمی یابد. اولیایی که بعد از ختم نبوت هستند در رتبه پیامبران و یا در منزلت ایشانند بنابراین فرقی ذاتی میان معجزه و کرامت باقی نخواهد ماند.

انسان دارای نیازهای بسیاری است و از آنها نیاز به آرامش و آسایش خاطر است و به خاطر پیچیدگی روان برای برآورده کردن آن همواره نیاز به الگو و راهنمایی است ، مکتب‌های فکری هم هر کدام به نوعی در صدد ارائه‌ي راه حلی برای رسیدن به آرامش روانی بشر بوده‌اند لکن از آن‌جا که انسان دارای روح و روان پیچیده ای است و نیازهای گوناگونی در او نهفته است، تنها مکتبی می‌تواند راه درست را ارا ئه دهد که به روح و جسم انسان آگاهی کامل داشته باشد و به لحاظ آن‌که خداوند خالق و رب بشر و تمام عالم می‌باشد، مکاتب توحیدی در این مسیر موفق‌تر می‌باشند و از میان آن‌ها کامل‌ترین دین توحیدی ،یعنی اسلام، مناسب‌ترین الگو را در قرآن کریم که کامل‌ترین راهنما در مسائل روانی است ،ارائه می‌دهد و ذکر و یاد خداوند متعال را تنها منبع در آرامش معرفی می‌کند.این پژوهش در پی آن هست کهالگوی قرآنی آرامش را در قرآن مورد بررسی قرار دهد، از این رو مباحث این نوشتار در دو فصل تنظیم می‌شود، در فصل اول؛ دو واژه‌‌ٔ ذکر و آرامش مورد بررسی قرار می‌گیرد و به‌دست می‌آید که ذکر در اصطلاح به معنای یادآوری است که به صورت‌های فکری، زبانی، قلبی و عملی نمود پیدا می‌کند و آرامش در اصطلاح قرآنی حالت روحی ویژه‌ای است که خداوند آن را با رحمت خاص خودش به اهل ایمان، عطا می‌کند، و در ادامه، عوامل ذکر و آرامش و انواع آرامش هم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل دوم که مهمترین قسمت این نوشتار می‌باشد به بررسی رابطه‌ٔ ذکر با آرامش در سطح فردی، جامعه و خانواده پرداخته می‌شود و نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برای رسیدن به آرامش فردی اول باید فکر و ذهن را تصفیه کرد و به یک شناخت صحیح الهی دست یافت و به حالت ذکر فکری رسید. دوم، لازم است رفتار و گفتار هم از دستورات الهی پیروی کنند تا به مقام ذکر رفتاری رسید و سوم، با تصفیه‌ٔ قلب از آلودگی‌ها و کینه‌ها و گناهان آن را به خوش‌بینی و واقع‌بینی و رضایت از حق مزیّن کرد و به ذکر قلبی رسید. برای رسیدن به آرامش در جامعه ، ابتدا ذکر شناختی و بعد برنامه‌ای در قالب ذکر رفتاری تدوین می‌شود که افراد جامعه را به انتخاب حاکم صالح و برقراری امنیت اجتماعی و امنیت خارجی و اعتدال اقتصادی برای رسیدن به این آرامش ترغیب می‌کند و برای آرامش در خانواده هم ذکر زبانی، شناختی و ذکر رفتاری خاصی، مورد توجه قرار می‌گیرد و برای رسیدن به آن اول، برای تشکیل خانواده، دو ملاک ایمان و اخلاق، ملاک‌های اصلی برای انتخاب همسر بیان می‌گردد و دوم، ارتباطات میان فردی بین همسران، نقش‌های همسران و نیازهای همسران، تربیت دینی خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد .