جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
عاشوری , مهدی (استادیار گروه مطالعات علم پژوهشکده فلسفه علوم موسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 10
انسان‌ شناسی نوصدرایی و علوم انسانی
نویسنده:
مهدی عاشوری،عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
منابع دیجیتالی :
برشی از کتاب
وضعیت نشر :
تهران: آفتاب توسعه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
مبانی انسان‌شناختی از مهم‌ترین مبانی تأثیرگذار بر علوم انسانی است؛ زیرا هرگونه شناخت علمی‌ از انسان نیازمند استفاده از چهارچوب نظری و مفهومی‌ خاصی است که اندیشمندان درباره انسان از منابع مختلف اخذ و استفاده می‌‌‌کنند. یکی از حوزه‌های مطرح فلسفه اسلامی، بحث از نفس ناطقه انسانی است؛ اما انسان‌شناسی نوصدرایی هم در ساختار، هم محتوا و هم روش متفاوت با انسان‌شناسی حکمای پیشین و حتی حکمت صدرایی است. نوصدراییان با چهارچوبی عقلی، که برگرفته از سه کلان‌نظریۀ «حدوث جسمانی»، «نظریۀ فطرت» و «نظریۀ اعتباریات» است، تصویری ویژه از ماهیت انسان ترسیم می‌کنند که هم خلقتی ویژه و اموری ثابت برای حقیقت انسان قائل است و هم با توان «اعتبار» ابعاد جدیدی از حیات انسانی را در این دنیا برای خود می‌آفریند. هدف اصلی کتاب حاضر ارائه و تدوین نظام انسان‌شناسی نوصدرایی برای بهره‌گیری پژوهشگران و اساتید علوم انسانی در قالب مبانی علوم انسانی است، کتاب حاضر در هجده فصل سامان یافته است و در هر فصل، با توجه به مبادی و آرای نوصدراییان، یک مسئلۀ بنیادین در مبانی انسان‌شناختی علوم بررسی می‌شود. این فصول در چهار بخش «هستی‌شناسی انسان»، «چیستی فعل انسانی»، «فرد، جامعه و تاریخ» و «کاربست انسان‌شناسی در علوم رفتاری و اجتماعی» تنظیم شده‌اند.
مشخصات اثر
چرخش الگوی انسان‌شناختی در مطالعات اسلامی معاصر
نویسنده:
مهدی عاشوری ، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
شناخت انسان از اولین دغدغه­های متفکران بوده است. متفکران مسلمان نیز تلاش بسیار برای ارائه نظریه­ و دیدگاهی جامع درباره انسان داشته­اند. این مقاله مطالعه­ی مرتبه دوم در باب الگوهای متفکران مسلمان در شناخت انسان است که الگوی صدرایی و نوصدرایی را با یکدیگر مقایسه می­کند. غرض این مقاله داوری درباره محتوای این الگوها نیست و مبادی چرخش ساختاری نوصدرائیان را در مطالعات اسلامی معاصر بررسی می­کند. انسان­شناسی صدرایی از نوع علم‌النفس فلسفی است، هرچند در محتوا با دیدگاه­های فلسفی پیش از خود اختلافات بسیاری دارد. متفکران معاصر شیعی هرچند در هستی­شناسی و الهیات کاملاً از حکمت صدرایی متأثر هستند ولی در بحث از انسان با تحولی انقلابی در محتوا و ساختار مواجه هستیم که نشان از چرخشی انسان­شناختی دارد. در این چرخش هم موضوع و هم مبادی و مسائل گسترش می­یابد. ریشه این چرخش توجه نوصدرائیان به فلسفه علوم انسانی و مبانی انسان­شناختی علوم رفتاری و اجتماعی است. در بخش دوم آموزه­های ضروری اسلام درباره انسان به عنوان اصول انسان­شناسی اسلامی و در بخش سوم مبادی و اصول نظری انسان­شناسی معاصر بررسی می­شود.
صفحات :
از صفحه 191 تا 207
مشخصات اثر
نقش اعدادی «قوانین طبیعی» و «دلایل» در تعین پدیده‌‌های اجتماعی
نویسنده:
مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از مسائل مهم فلسفۀ علوم اجتماعی توضیح رابطۀ رویکرد تبیین‌‌گرایی با تفسیرگرایی در فهم پدیده‌‌های اجتماعی است که عموماً در پرتو تمایز میان علت و دلیل بیان می‌‌شود. تبیین یک پدیدۀ اجتماعی توضیح چرایی وقوع آن رویداد براساس علل وقوع است؛ اما هدف در تفسیر، فهم عمیق یک کنش اجتماعی براساس دلایل و قصد کنشگر است. در این مقاله، براساس تقریری از دیدگاه متفکران معاصر نوصدرایی دربارۀ تمایز علیت طبیعی و علیت الهی، نشان داده می‌‌شود که تمام پدیده‌‌های عالم طبیعت دچار تعین ناقص هستند و رابط طبیعی اشیا تنها زمینه‌ساز تحقق رویدادهای طبیعی و انسانی است. در حوزۀ پدیده‌های انسانی و اجتماعی نیز ارادهْ علت قریب برای تعین پدیده‌‌های اجتماعی است، ولی به سبب امکان تخلف اراده از شوق و دلایل برانگیزانندۀ آن، دلایل نیز تنها زمینه‌ساز کنش‌های انسانی و اجتماعی هستند.
صفحات :
از صفحه 135 تا 151
مشخصات اثر
پیشرفت علمی، مقایسه‌پذیری پارادایم‌ها و معضله سنجش‌ناپذیری نظام‌های طبقه‌بندی
نویسنده:
مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
بررسی فلسفی «پیشرفت نظریه­های علمی» از مهم­ترین مسائل فلسفۀ علم است. مفروض آن امکان مقایسۀ میان نظریه­ ها بر اساس معیارهای فرانظریه­ای است. اما ایده «سنجش ­ناپذیری» مدعی است که در هنگام تغییرات انقلابی علوم، انتقال میان امورِ سنجش ­ناپذیر صورت می­گیرد؛ اموری چون واژگان علمی، معیارهای ارزیابی نظریه ­ها، جهان دانشمندان و چکیده آنها یعنی پارادایم‌ها. کوهن در مقالۀ «سنجش­پذیری، قیاس‌پذیری و امکان ارتباط» سنجش ­ناپذیری را به دسته­ای از واژگان علمی یک نظریه محدود دانسته است. او با طرح تمایز «ترجمه−شرح» از امکان فهم و قیاس­پذیری پارادایم­ها دفاع می­کند. اما این‌بار با طرح نظام‌های طبقه­ بندی و محدودیت ناشی از رده ­بندی انواع طبیعی، امور سنجش‌ناپذیر دیگری را معرفی می‌کند. این پرسش‌ها مطرح است که آیا قیاس ­پذیری نظریه ­ها برای توضیح پیشرفت علمی کافی است؟ آیا سنجش ­ناپذیری رده ­بندی‌ها معضلی در برابر مفهوم «پیشرفت علمی» است؟ در این مقاله با استفاده از نقدهای کیچر، راهی برای برون رفت از این معضل نشان می­دهیم.
صفحات :
از صفحه 77 تا 92
مشخصات اثر
روش پژوهش به مثابه مصنوعی فناورانه و دلالت‌های آن در روش‌شناسی علوم انسانی
نویسنده:
مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از مباحث رایج در چیستی علوم انسانی و توسعۀ آن بحث از روش‌پژوهشی و روش‌شناسی در علوم انسانی است. با وجود کثرت مطالب، مقالات، و حتی کتاب‌های درسی در روش تحقیق، در اینکه مقصود از روش‌شناسی چیست، ابهام‌ها و اختلاف‌نظرهای بنیادین وجود دارد. در میان مباحث روش‌شناختی، بیش از همه مبانی فلسفی روش‌های پژوهش مورد توجه است. در این مقاله پس از بررسی دو مثال از «روش‌های استنباط علّی» و «روش‌های بررسی اعتبار ابزارهای گردآوری داده کمّی»، نشان داده می‌شود که بحث الگوهای طراحی روش تحقیق در عین اهمیت بسیار و تأثیرپذیری از مبانی فلسفی، فی نفسه بحثی فلسفی نیست؛ زیرا در طراحی یک روش تحقیق، ابتدا خلاقیت پژوهشگران و به‌دنبال آن شناخت ظرفیت‌های اجزای روش تحقیق نیز مؤثر هستند و این بحث یکی از مباحث بسیار مهم روش‌شناسی است. برای تبیین نقش «شناسایی ظرفیت‌های اجزای تحقیق» در طراحی روش، از این ایده استفاده می‌شود که روش پژوهش یک «فناوری نرم» است و روش‌شناس، اصول طراحی مصنوعاتی فناورانه با کارکرد «تولید اطلاعات معتبر برای پاسخ به مسائل علمی» را ارائه می‌دهد. بر این اساس، با وجود عنصر خلاقیت، شناسایی ظرفیت‌های درونی ابزارهای گردآوری و تحلیل داده‌ها رکن دانشی روش‌شناسی است که استفاده از آنها هم متأثر از مبانی فلسفی (به‌ویژه معرفت‌شناختی) و هم نیازمند استفاده از مبانی غیرفلسفی ازجمله آمار و ریاضیات، زبان‌شناسی، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و مانند آن است. اما عموماً طراحی روش‌ها مبتنی بر ایده‌هایی اساسی است که حلقۀ واصل مبانی و دانش‌های فنی هستند و استخراج و ارزیابی این ایده‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 46
مشخصات اثر
نقش ادراکات حقیقی و اعتبار در حکایت‌گریِ غیرذاتی
نویسنده:
مهدی عاشوری ، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
مراجع نسخه PDF
چکیده :
از مفاد اصل امکان شناخت و رئالیسم معرفتی، وجود ادراکاتی است که به‌صورت ذاتی از معلوم حکایت‌گری می‌کنند. اما ما در وجدان خود معانی ذهنی‌ای را می‌یابیم که نمی‌توان حکایت‌گری را ذاتی آنها دانست. هدف اصلی این مقاله، ارائه تبیینی هستی‌شناسانه از نحوه حکایت‌گری معانی و ادراکات غیرحقیقی در چهارچوب مبحث ملاک ثبوتی شناخت است. بنابراین پس از مروری بر مسائل و پیشنهادهای مرتبط با مسئله توضیح چیستی معانی ذهنی و نقادی آن‌ها مانند نظریه شبح، حکایت‌گری شأنی و توضیح نفس‌شناختی حکایت‌گری، تلاش می‌شود برای توضیح «حکایت‌گری معانی و ادراکات حقیقی و غیرحقیقی»، چهارچوب واحدی ارائه دهد. دیدگاه مختار درباره مسئله حکایت‌گری معانی و ادراکات این است که معانی غیرحقیقی نه در عرض ادراکات حقیقی، بلکه در طول آن معانی از موضوع مورد مطالعه حکایت می‌کنند. این حکایت‌گری با توسعه مجازی و اعتباری مصادیق ادراکات حقیقی از واقعیت‌هایی صورت می‌گیرد که شباهت جزئی با معلوم ادراکات حقیقی دارند. در این پیشنهاد، هم «اعتبار» و هم «شباهت جزئی» در حکایت‌گری غیر ذاتی نقش دارد، ولی شباهت جزئی میان «صورت ذهنی» و «معلوم ادعایی» نیست. بلکه شباهت جزئی میان «محکی حقیقی» و «محکی ادعایی» وجود دارد. صورت ذهنی به صورت ذاتی حاکی از محکی حقیقی است و در قیاس با معلوم ادعایی حکایت‌گری‌اش غیر ذاتی دانسته می‌شود.
صفحات :
از صفحه 39 تا 63
مشخصات اثر
اصول آموزش علوم اسلامی به مخاطب عمومی
نویسنده:
رضا علی کرمی,مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
آموزش نادرست علوم اسلامی می تواند همراه با آسیب و خطر باشد. این خطر برای فراگیرانی که قصد ندارند به شکل تخصصی به علوم اسلامی مشغول شوند بیشتر است. حتی اگر آموزش دقیق و کامل باشد، این پرسش باقی است که آیا این آموزش مفید خواهد بود؟ وضعیت نامطلوب برخی از پرورش یافتگان در نظام تربیتی مبتنی بر آموزش آکادمیک علوم اسلامی، باعث شده است فایده آموزش علوم اسلامی مورد تردید قرارگیرد؛ به گونه ای که برخی در گفتار و رفتار، به عدم آموزش مستقیم علوم اسلامی برای مخاطب عمومی توصیه می کنند. این مقاله با نادرست دانستن مطلق بودن این نتیجه گیری، در تلاش است با تفصیل مسئله بر حسب نوع دانش و مخاطب، هدف مطلوب و معیاری از شیوه مطلوب آموزش را بر اساس تصویر مفروض خویش از دینداری، مبانی فکری رفتارها و سطوح علم آموزی در مقام ""باید"" و ساختار علوم اسلامی مدون در مقام ""هست"" تبیین کند. مدل پیشنهادی ""نظام تربیتی مبتنی بر آموزش آکادمیک"" در این مقاله، دو شکل از آموزش آکادمیک را تجویز می کند:الف) آموزش علوم اسلامی در مقام ""به کاربستن""، که با عنوان ""آموزشهای اسلامی"" یا ""علوم اسلامی کاربسته"" از آن یاد می شود.ب) آموزش علوم اسلامی با تاکید بر اهداف نگرشی و به شکل مرتبه دوم، که با عنوان ""چشم انداز کلی از علوم اسلامی"" از آن یاد می شود.
مشخصات اثر
مقسم تصور و تصدیق از منظر معرفت شناسی نوصدرایی
نویسنده:
عبدالحسین خسروپناه، مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفت­شناسی از آن بهره برده­اند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می‌دانند، این تقسیم در «معرفت­شناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمی­توان «تصدیق» را در اصطلاح معرفت­شناسی بنا بر تعریف فلسفه اسلامی «علم­ حصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک تصور و تصدیقْ هستی­شناختی، و «علم حصولی» به عنوان مقسمْ «هستی علمی» است. اما استعمال «تصدیق» در منطق و معرفت­شناسی مساوق با «قضیه» می­باشد، نه یک «هستی علمی»­ که در عین بساطت خارجی در تحلیل عقلی دو مفهوم «حکایت» و «حکم» از آن انتزاع می­شود. «تصدیق» در منطق به معنای «اذعان به صدق قضیه» و در معرفت­شناسی به معنای «معرفت به تحقق یا عدم تحقق یک امر» است. پیشنهاد می­شود برای امور متناظر با «تصور» و «تصدیق» در معرفت­شناسی از «معرفت تصوری» و «معرفت تصدیقی» استفاده ­شود.
صفحات :
از صفحه 55 تا 77
مشخصات اثر
الگوی علم‌شناسی منطقی و هویت اجتماعی دانشهای مدون
نویسنده:
مهدی عاشوری، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در فلسفه اسلامی، شاخه­ای مستقل با عنوان فلسفه علم وجود ندارد، اما این سنت فلسفی الگوهایی برای علم­شناسی ارائه کرده است. بر اساس الگوي علم­شناسي منطقی ظرف تحقق «علوم» نیز مانند «ادراك» ذهن است زیرا هر دو یک حقیقت هستند، با این تفاوت که «ادراك» از حيث تحليل دروني مطلق فرض شده­است، ولی در علوم به اجزاء آن به عنوان مفاهيم و قضايا ابتنای آنها بر مبادي تصوري و تصديقي نظر می­شود. در اين تحليل «علم» خواه به صورت بسيط يا مركب امري ذهني و «وابسته به شخصِ عالم» است. اما متفکران مسلمان طي چند دهه اخير با «هويتي شناختي» مواجه هستند كه آن را نيز «علم» مي­گويند. در اصطلاح اخیر، «علم» هويتي است غيروابسته به عالِمي خاص و اصطلاحاً بين­الاذهاني است، چنین نگاهی در میان متفکران مسلمان مسبوق به سابقه است و برخی فیلسوفان مانند علامه طباطبایی میان علوم برهانی و علوم اعتباری قائل به تفصیل شده­اند. برای تحلیل و مقایسه این دو «هویت» از منظر فلسفه اسلامی و بررسی رابطه آن با «معرفت» مسئله را در سه پرسش تفصیل می­دهیم: اول اينكه رابطه اين «مجموعه واحد» با «شناخت» چيست و چگونه باعث شناخت مي­شود؟ دوم اين که سِرّ وحدت یک علم و تمايز آن از ديگر علوم چیست؟ سوم اينكه هر مجموعه از نظر ساختاري داراي چه اركان و اجزائي است تا بتواند معرفت­ساز باشد؟ در این مقاله پس از توضیح الگوی علم­شناسی منطقی و پرسش از هویت اجتماعی علوم از تفصیل علوم به برهانی و اعتباری دفاع می­کنیم، ولی بر خلاف علامه طباطبایی این میان این دو رابطه تولیدی را برقرار می­دانیم.
مشخصات اثر
مبناگرایی و مسئله معلوم مستقیم
نویسنده:
مهدی عاشوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 10