جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله ابتدا به مباحث مبنایی شناخت علم و فناوری پرداخته و با استفاده از رهیافتی فلسفی تحلیلی نشان داده شده که الگوی توسعه علم و فناوری به دو دلیل عمده می تواند به صفت اسلامی - ایرانی وصف شود. سپس بر مبنای این مقدمات استدلال می شود که نظام ملی نوآوری برای پوشش دادن به مفهوم الگوی اسلامی - ایرانی توسعه علم و فناوری کافی نیست و به کاربردن مفهوم نظام سپهر / زمینه می تواند تحلیل جامع تری در این زمینه به ارمغان بیاورد.در قسمت دوم مقاله، به اهمیت سیاست علمی در برابر روش تحقیق پرداخته شده و انگیزه عنایت به الگوی اسلامی - ایرانی توسعه علم و فناوری مورد بحث قرار گرفته و راهبردهایی برای رسیدن به الگوی اسلامی - ایرانی توسعه علم و فناوری ارایه شده است که استفاده از این راهبردها می تواند به تدریج الگوی مورد بحث را شکل دهد. ایده های اولیه این راهبردها در گفت و گو با صاحب نظران به دست آمده و سپس این ایده ها در جلسات متعدد ذهن انگیزی با حضور کارشناسان سیاست علم و فن آوری منقح، منسجم و هماهنگ شده است.

اولویت گذاری پژوهش و فناوری، بخشی از فرآیند تدوین استراتژی علم و فناوری است که در آن، با هدف ارتقای جایگاه کشور، از حیث شاخص های توسعه علم و فناوری، دستیابی به اهداف کلان ملی، ایجاد مزیت های رقابتی جدید یا استفاده از فرصت ها و مزیت های موجود در رقابت های بین المللی، حوزه های تمرکز (اولویت ها) شناسایی و تعیین می شود. در سال های اخیر، چگونگی و روش تعیین اولویت های تحقیقاتی و فناوری و انتخاب حوزه های تمرکز برای سرمایه گذاری، از دغدغه های مشترک تدوین کنندگان استراتژی علم و فناوری بیشتر کشورها بوده است. طراحی الگویی برای اولویت گذاری پژوهش و فناوری برای ایران، در جایگاه کشوری در حال توسعه، برای انتخاب بهینه حوزه های تمرکز اهمیت فراوانی دارد. در مقاله حاضر، با استفاده از دانش انباشته شده کشور، در حوزه تدوین استراتژی علم و فناوری و با بهره گیری از نظرهای خبرگان این حوزه و با نگاهی به تجربه های دیگر کشورها، الگویی برای تعیین اولویت های پژوهش و فناوری در کشور پیشنهاد شده است. این الگو هم به حوزه های جدید علم و فناوری و هم به مسایل و چالش های جاری کشور، در تعیین اولویت های پژوهش و فناوری توجه کرده است.