جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وجود دین از ضروریات زندگی انسان است و به نوعی سعادت و کمال آدمی در گرو شناخت آگاهانه از دین و عمل به آموزه‌های آن است. دین و دین‌داری با حقیقت انسان و وجوه مختلف زندگی وی پیوند دارد و نقش تعیین کننده ای را ایفا می‌کند. انسان از نظر فطری گرایش به دین و دین‌داری دارد و گریزان بودن از دین جریانی برخلاف فطرت و طبیعت او است . دین‌گریزی به معنای کم رنگ شدن ایمان و کم نور شدن چراغ دین در زندگی افراد واقعیت دارد و اختصاص به دین خاصی هم ندارد، بلکه دامن گیر همه ادیان و مکاتب است. با توجه به اینکه مسئله ای اجتماعی است، از دیدگاه مفسران اجتماعی قرآن کریم نظیر علامه طباطبایی، آیت‌الله مکارم شیرازی، سید قطب و شیخ محمد عبده اغلب با دو عامل فردی مانند جهل و نادانی و عامل اجتماعی مانند: فقر و تهیدستی مرتبط است. این عوامل آثار و تبعاتی برای فرد مانند احساس پوچی و سر‌گردانی و آثاری برای اجتماع نظیر فقرزدایی دارد. مفسران اجتماعی برای جلوگیری از این آثار و تبعات، راهکارهای فردی نظیر زهد و راهکارهای اجتماعی مانند بصیرت و هوشیاری ارائه می دهند. روش تحقیق بکار رفته در این پایان نامه، توصیفی- تحلیلی است.

رویدادهای حرکتی مفاهیمی هستند که در جهان خارج از ذهن رخ می­دهند و غالباً به وسیله­ افعال، مفهوم‌سازی می­ شوند.این رویدادها در زبان­ های مختلف به شکل های گوناگون رمزگذاری می­ شوند. تنوع در نحوه رمزگذاری رویدادهای حرکتی، سبب تقسیم ­بندی رده ­شناختی زبان­ها می­ گردد. این پژوهش بر مبنای بازنمایی مفاهیم معنایی رویدادهای حرکتی در افعال زبان قرآن انجام گرفت تا مشخص شود که آیا رویدادهای حرکتی مطابق آنچه تالمی (2007) ادعا می­ کند، در رابطه با افعال زبان قرآن نیز صادق است یا خیر؟ در قرآن کریم انواع مختلف افعال حرکتی به منظور مفهوم­ سازی امور انتزاعی مثل پاداش، عذاب، حساب، ذکر استفاده شده است. این مفاهیم گاهی از طریق افعال حرکتی شیوه­ نما بیان ­می­ شود که مسیر در آن‌ها از طریق تابع، مفهوم‌سازی شده است و گاهی مسیر در خود فعل واژگانی شده است. تابع در زبان قرآن معمولاً در قالب سازه‌هایی همچون حروف جر یا سایر سازه­ های معنایی مرتبط با فعل بیان می­ شوند. براساس رویکرد شناختی تالمی، زبان­ ها به دو گروه «فعل بنیاد» و «تابع­ بنیاد» تقسیم می­ شوند. در گروه اول رویدادهای مربوط به پویایی نیرو، همچون مسیر، شیوه و سبب از طریق فعل و در گروه دوم، در قالب مداری بر حول ریشه­ فعل و از طریق تابع بازنمایی می­ شوند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رده­ شناسی افعال زبان قرآن بر روی پیوستاری (فعل­ بنیاد/تابع­ بنیاد) قرار دارد که به سمت تابع­ بنیاد بودن گرایش بیشتری دارند.

پیوند میان قرآن و اهل بیت (ع) پیوند میان نور وروشنایی است. روایات تفسیری موجود در مجامع روایی، توضیح وتبیین قرآن است. بررسی روش تفسیری اهل‌بیت (ع) می‌تواند علاوه بر فهم عمیق تفاسیر آگاه‌ترین معلمان قرآن برای مفسران و پیروان آن‌ها به‌عنوان راهنما، راهگشا و الگو باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای با تامل بر روایات تفسیری امام سجاد (ع) به بررسی محورهای اساسی بینش آن امام بزرگوار با تکیه بر روش‌های تفسیری امام سجاد (ع) می‌پردازد. ابتدا برای هریک از روش‌ها یک نمونه قرآنی ذکرکرده، سپس روش تفسیری امام (ع) ذیل آن آمده است. نویسندگان در این نوشتار پس از ذکر اهمیت بحث با تحلیل روایات تفسیری و ادعیه آن حضرت سعی کرده‌اند تا روش تفسیری امام سجاد (ع) را بیان کرده و درنهایت به این نتیجه برسد که مهم‌ترین روش‌های تفسیری حضرت عبارتند از: قرآن به قرآن، قرآن به روایت و قرآن با تاریخ، علم و متون ادبی است.

جامع احادیث الشیعه تألیف سید حسین طباطبائی بروجردی (م.1340)، مرجع عالی‌قدر شیعه، یکی از مجموعه‌های روایی ارزشمند حاوی روایات معصومین علیهم‌السلام در زمینۀ فقه‌ است که با هدف رفع ایرادات و نقایص موجود در کتاب وسائل الشیعه و سایر مجموعه‌های روایی تدوین شده‌است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که کتاب جامع احادیث الشیعه دارای چه اصول و سبکی است؟ نتیجۀ پژوهش حاضر گویای این مطلب است که تنظیم ابواب کتاب بر اساس ترتیب فقهی، تقدیم موضوعات اصولی بر فقهی و ذکر آیات الاحکام صورت گرفته‌است. اصول حاکم بر نقل احادیث در جامع الاحادیث شامل جامعیت روایات هر باب، نقل عین سند و متن حدیث، توضیح مفاهیم احادیث، عدم تقطیع احادیث، تقدیم روایات عام بر خاص و تقدیم روایات مطلق بر مقید است. این تحقیق به ‌روش توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته‌است.

در زبان و ادبیات عرب گاه واژگان با الفاظ و اعراب متفاوت در معنایی واحد به کار می­روند. از آن جایی که زبان قرآن نیز عربی است دیده می­شود در آیاتی الفاظی در یک معنا وارد شده­اند. شناخت هم معنایی واژگان در دست یابی به این واژگان در قرآن بسیار حائز اهمیت است و البته این اهمیت در بحث ترجمه بسیار خود نمایی می­کند. آنجا که باید بررسی شود که مترجمان تا چه اندازه در شناخت این واژگان هم معنا و البته ارائه معنای درست آنها کوشا بوده و به درستی عمل نموده­اند؟ این پژوهش به بررسی چهار واژه «طبع، ختم، غلف و صرف» در هم نشینی با واژه قلب می­پردازد و معنای ارائه شده توسط مترجمان مورد نظر را بررسی می­کند.

رجال­شناسان متقدم معمولاً در شمار کتاب‌های احمد بن محمد برقی از کتاب الرجال یاد می­کنند. با این‌همه ابن­ندیم از نخستین کسانی است که این انتساب را به پدر احمد، محمد بن خالد برقی بازمی‌گرداند و حتی کتاب دیگر احمد یعنی المحاسن را به پدر منسوب می­کند. پس از وی، معاصرانی چون آقابزرگ تهرانی این ادعا را به‌نوعی دیگر بازگو کردند. شوشتری با قرائنی چند، نهایی‌ترین دیدگاه را مطرح کرد و الرجال برقی را به نواده احمد برقی منسوب دانست. دیدگاه شوشتری اکنون پذیرفته شده و متقن به نظر می­رسد. با این‌همه خطای در برداشت از عبارت برقی در این دلایل وجود دارد؛ زیرا عبارت «کتاب سعد» به کتاب سعد بن سعد اشاره دارد و نه کتاب سعد بن عبدالله که شوشتری مدعی است. تصریح متقدمان، انصراف نام برقی به احمد برقی در کتاب‌های رجالی و نیز شهرت فراگیر احمد برقی از دلایلی است که نشان می­دهد، کتاب الرجال به وی تعلق دارد.

تربیت یکی از مقاصد وجودی انسان و امری ضروری برای حیات جامعه است که درجه رشد و تحول هر جامعه را نشان می دهد؛ اما از آنجایی که شرایط و ویژگی های تربیتی در مراحل مختلف زندگی کاملاً متفاوت است و به میزان رشد و کیفیت هر مرحله بستگى دارد از این جهت بحث از مراحل تربیت از اهمیت خاصی برخوردار است، در این نوشتار، ابتدا تعریف دو مفهوم اساسی مقاله یعنی، مرحله و تربیت ارائه شده، آنگاه بر پایه این مقدمات، مراحل تربیت از دو نظر که یکی مربوط به قبل از تولد (مرحله جنینی) و دیگری مربوط به بعد از تولد (مراحل کودکی، نوجوانی و...) است به بررسی شده است. ضمن بررسی مراحل گوناگون تربیت، این نتیجه حاصل شد که اگر به فرایند تربیت که امرى پیوسته و همیشگى است، از دوران کودکى و حتى پیش از آن توجه شود، بر سایر مراحل تربیت اثر می گذارد و تأکید آموزه هاى دینى و روان شناسى بر دوران کودکى، به این معنا نیست که جریان تربیت انسان، تنها محدود به این دوره است، بلکه پرورش و تربیت انسان در سراسر عمر او تداوم و امکان تحول و سازندگى نیز همواره وجود دارد. این مقاله به روش کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی و با بهره گیری از کتب تفسیری، تربیتی و روان شناسی ارائه شده است.

خوش بینی عامل نشاط و تحرک در زندگی است که دین مبین اسلام برای آن ارزش زیادی قائل شده است و در سخن معصومان احادیث بیشماری در این موضوع دیده می شود، روانشناسان هم معتقدند؛ امید و خوش بینی نشانه ای از سلامت روانی، پختگی و نیرومندی به حساب می آید. در این مقاله که به صورت کتابخانه ای انجام شده است ابتدا به مفهوم و ارزش خوش بینی پرداخته شده، سپس اقسام و آثار آن را مطرح کرده است. و در بخش آخر به راهکارها و پیش نهادهایی برای افزایش روحیه ی امید و تقویت خوش بینی پرداخته است.

مردم ابتدا امتی واحد بوده اند و بدون اختلاف می زیسته اند؛ ولی این امر دیری نپایید و به دلیل طبع مدنی و اجتماعی انسانها و وجود تفاوتهایی که مستند به خلقت انسان و قریحه استخدام در تصرف طبیعت و ویژگیهای اوست، اختلاف در امت واحد شکل گرفت و طبقات اجتماعی به وجود آمد. ازدیدگاه قرآن، بودن در طبقه ای و یا نبودن در طبقه دیگر فی نفسه دارای ارزش نیست؛ بلکه ارزش فرد یا طبقه، در گرو نحوه رفتار، بینش، آگاهی و ایمانی است که وی در آن قرار دارد. ما دراین مقاله درصدد بررسی آیات قرآن و احادیث و ارائه دیدگاه ها وعوامل موثر در ایجاد طبقات اجتماعی ازجمله عامل اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نگرشی درجامعه هستیم. برای دست یابی به این مهم ضمن بازشناسی واژگان، دیدگاه اسلام را درحد وسع خود ارائه کرده ایم. روش تحقیق مورد استفاده اسنادی وکتابخانه ای است.

اشتراک لفظی در بخش قابل توجهی از مفردات قرآن به چشم می‌خورد. از زیر مجموعه‌های اشتراک لفظی، واژگان اضداد هستند که دارای دو معنای متضادند مانند «عسعس». نکته قابل توجه در مورد این واژگان این است که می‌توان معنای آن‌ها را با استفاده از معیارهایی مانند آیات، روایات، کتب لغت و مفسرین به دست آورد. بعد از بدست آوردن معنای واژگان اضداد با استناد به معیارهای ذکر شده، می‌توان در ترجمه‌های فارسی قرآن ترجمه آن‌ها را ارزشیابی نمود. مطالعه واژگان اضداد در ترجمه‌های آیتی، الهی قمشه‌ای، انصاریان، حجتی، خرمشاهی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی، مکارم و المیزان این نتیجه را به دست داد که بعضی واژگان در همه ترجمه‌ها به یک معنا (موافق با معیارهای ذکر شده) و بعضی واژگان در یک ترجمه به هر دو معنای ضد آورده شده‌اند و بعضی واژگان در یک ترجمه به یک معنا و در ترجمه دیگر به معنای دیگر آمده است. روش به کار رفته در این تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد.