جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

«انسان» خاستگاه معرفتی مدارای عرفانی با تأکید بر اندیشه‌های امام خمینی (س)

نویسنده:

محمدرضا رجبی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

امروزه مدارا علاوه بر یک الگوی اخلاقی، از مسائل مهم اجتماعی و سیاسی است. بسیاری از فیلسوفان در کنار تاکید بر مناسبات فردی به‌ضرورت مدارای اجتماعی تأکیددارند. توصیه به این نوع از مدارا مولود کثرت‌گرایی مبتنی بر دیدگاه هایی چند در معرفت‌شناختی است. تمایز معرفت‌شناسی کانت میان نومن و فنومن از آن جمله است ،نظریه ای که توسط جان هیک تعمیم ودر کنار مفاهیم و مبانی دیگر در حالی که آن را منتسب به عارفان مسلمان می دانست، به عرصه معرفت دینی و مسئله نجات کشاند تا درنهایت دلیلی برای توصیه به مدارای اجتماعی-سیاسی باشد. پژوهش پیش رو می کوشد پس از نقل و نقد نظریه و انتساب هیک ، مبنایی جایگزین برای کثرت‌گرایی معرفی کند. بر اساس این مدل پیشنهادی برگرفته از عرفان با تأکید بر نظرات امام خمینی «انسان» به‌عنوان برترین مظهر ، خاستگاه«مدارا» است و مدارا نه محصول کثرت‌گرایی بلکه مولود انسان‌شناسی متعالی است. برآیند این مدل تمایز میان عقاید و باورها از یک‌سو و صاحبان آن از سوی دیگر است و می‌توان در همان حال که شخص را نسبت به باورها و رویه ها منتقد باقی گذارد، در برابر دارندگان یا عاملان آن روادار نگاه داشت و به نتایج غیرمنطقی کثرت‌گرایان و یا تعصب خام انحصارگرایان نیز تن نداد.

صفحات :

از صفحه 55 تا 75

مشخصات اثر

عنوان :

نگاهى به کتاب «مشارق انوارالیقین»

نویسنده:

محمدرضا رجبی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

مشخصات اثر

عنوان :

نقد و بررسی اندیشه‌های فلسفی ناصرخسرو

نویسنده:

محبوب الله حیدری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , هستی شناسی(فلسفه) , نگرش دینی , الهیات(کلام جدید) , تفکر , تفکر , Ontology , thinking , philosophy , PHILOSOPHY , thinking , religious attitudes , religious attitudes , PHILOSOPHY , thinking , PHILOSOPHY , thinking , religious attitudes

چکیده :

موضوع این پایان‌نامه نقد و بررسی اندیشه های فلسفی ناصرخسرو می‌باشد که در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول که تحت عنوان اسماعیلیه است در باره ظهور اسماعیلیه، انشعابات و فرق اسماعیلیه، عقاید و القاب اسماعیلیه به صورت خلاصه ذکر شده است. فصل دوم اختصاص دارد به بررسی زندگی ناصرخسرو، که زندگی او را به یمگان بدخشان و زندگی او در آنجا. |آثار ناصر خسرو نیز در این فصل ذکر شده است. در فصل سوم که عنوان ان هستی‌شناسی از دیدگاه ناصرخسرو می‌باشد. هیولا، صورت، جوهر، عرض، زمان و مکان از دیدگاه ناصرخسرو مورد بحث قرار گرفته است. فصل چهارم در باره خداشناسی از دیدگاه ناصرخسرو می‌باشد که در آن موضوعاتی همچون توحید و یگانگی خداوند، صفات خداوند، عقل اول و خلقت عالم به ابداع بحث شده است. در فصل پنجم که معاد از دیدگاه ناصرخسرو می‌باشد. در باره نفس، جوهریت نفس، معاد روحانی ، ثواب و عقاب و بهشت و دوزخ از دیدگاه ناصرخسرو مورد بحث قرار گرفته است. در فصل ششم که تحت عنوان کاوشی در نظام فکری ناصرخسرو است، پایبندی او به ایدئولوژی فرقه‌ای که همان مذهب اسماعیلیه است مورد بررسی قرار گرفته است و توضیح داده‌ایم که ناصرخسرو بر خلاف دیگر فلاسفه اسلامی تمام معلومات فلسفی خویش را در خدمت معتقدات مذهبی خود قرار داده است. چون بیشتر نظریات او زمانی بیان شده که او به عنوان حجت یا داعی مطرح بوده و خود را ملتزم به دفاع از عقائد خلفای فاطمی می‌داند. همچنان نظریات ناصرخسرو در باره خلقت عالم، که او جهان هستی را مخلوق عقل و نفس می‌داند، و در باره خداوند معتقد است که اطلاق هست و نیست جائز نیست، برای تنزیه خداوند همه صفات را از ذات حق نفی می‌کند، در باره تاویل معتقد است که شریعت سیمای ظاهری حقیقت است و حقیقت سیمای باطنی شریعت و تمام احکام و احادیث را نیز تاویل می‌کند، مورد نقد قرار گرفته است و در آخر هم نتیجه‌گیری شده است.

مشخصات اثر

عنوان :

نشانه‌شناسی قرآنی خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی

نویسنده:

محمدرضا رجبی، محمد نصیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

صرف‌نظر از ادعای عرفا، در میان دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان از گذشته تاکنون بحث‌های متنوعی پیرامون خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی مطرح بوده و کوشش‌هایی چند برای نمایاندن سرچشمۀ اصلی آن در اسلام در دو قلمرو نفی و اثبات انجام گرفته است. علامه طباطبایی، حسن‌زاده آملی، جوادی آملی، رمضانی، یزدانپناه شهید مطهری و حضرت امام خمینی (ره) و بسیاری دیگر از استوانه‌ها و دانش‌آموختگان حوزوی و نیز همایی، زرین‌کوب، پورجوادی، پازوکی، اعوانی و ده‌ها شخصیت بزرگ دیگر از دانشگاهیان در دورۀ معاصر، سرچشمۀ عرفان اسلامی را خوان گستردۀ قرآن و میراث حدیثی اسلام می‌دانند. چنانکه ماسینیون، نیکلسون، کُربن، شیمل، پل نویا، چیتیک و ده‌ها دانشمند دیگر از حوزۀ شرق‌شناسی به جد معتقدند که چشمه‌سار اصلی عرفان اسلامی، قرآن و سیره و سنت پیامبر اکرم (ص) بوده است. در پژوهش پیش‌رو، نشانه‌شناسی قرآنی خاستگاه عرفان و تصوف به نحو تحلیلی در کوشش‌های زیر سامان یافته است: الف) نقل نمونه‌هایی از سخنان برخی از شخصیت‌های فوق‌الذکر در تأیید مدعا؛ ب) گزارش صریح و بیان آشکار برخی مشایخ بزرگ و عرفای متقدم در این زمینه؛ ج) تبیین نسبت قرآن با تعریف، موضوع، مسائل و غایت تصوف و عرفان؛ د) واژه‌گزینی عرفا برای عناوین کتاب‌های خود و نیز اصطلاح‌گزینی‌های فنی آنان در دو قلمرو اصطلاحات عرفان نظری و سلوک عملی و تصوف با عنایت به کلمات قرآن؛ ه) گزارش بیش از پنجاه دسته آیات قرآن که هر یک به نحوی به آموزه‌های مهم عرفان اشاره یا تصریح داشته‌اند و سرمنشأ اصلی شکل‌گیری عرفان اسلامی را برساخته است.

صفحات :

از صفحه 419 تا 439

مشخصات اثر

عنوان :

معضل مفهومی مدارا

نویسنده:

محمدرضا رجبی، محمد نصیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه تهران,

کلیدواژه‌های اصلی :

رواداری (منطق) , مدارا , تساهل و تسامح , اخلاق دینی , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

انحصارگرایی دینی , مصطفی ملکیان , لیبرالیسم , آموزه مدارامحور , آموزه روادارمحور , دگردیسی مفهوم مدارا , نسبت مدارا و رواداری , فضیلت فوق دینی , محمد لگنهاوزن , علی پایا , زبان عرفانی , زبان رواداری , زبان مدارا , قرائت سنتی مدارا , قرائت مدرن مدارا , قرآن , پیامبر , عرفان اسلامى , امامان معصوم علیهم السلام ,

چکیده :

«مدارا» یکی از فضیلت‌های محوری در اغلب ادیان و فرهنگ‌هاست که در چند صد سال اخیر بیش از پیش کانون بررسی شده است. با وجود تلاش‌های بسیاری که در ایضاح مفهومی آن صورت گرفته، به‌ نظر می‌رسد تاکنون به سرانجام مطلوبی رهنمون نشده است. به‌ کارگیری این اصطلاح در سخن از روش‌ها، اندیشه‌ها، مکاتب فکری، رویکردها و اشخاص و کاربست آن در قلمروهای علمی گوناگون از جمله فلسفه، اخلاق، ادیان، علوم اجتماعی، سیاست، روانشناسی و تاریخ از یک سو و به‌ کارگیری بی‌ضابطه و غیردقیق آن در زبان فارسی در قالب‌های مشترک لفظی و معنوی از سوی دیگر، سبب ایهام در معنا شده و کار مفاهمه را دشوارتر کرده است، به‌ گونه‌ای که برخی از متناقض‌نما بودن آن سخن گفته‌اند. این در حالی است که مفهوم «مدارا» به‌ عنوان یک کلان‌مفهوم بیانگر طیفی از شیوه‌های رفتار در برابر اندیشه مخالف است که از تحمل آغاز و به رواداری در حوزه معرفت ختم می‌شود و در تعبیر دقیق‌تر می‌توان به‌ لحاظ منطقی در رابطه‌اش با مفهوم «رواداری» از نسبت عام و خاص سخن گفت، نه تساوی و تباین. این پژوهش که به روش تحلیلی ارائه می‌شود، بعد از گذر کوتاهی به معنای لغوی، با ایضاح مفهومی و اصطلاحی آن به بررسی آسیب موجود در این پدیده می‌پردازد و ریشه آن را در بیرون از مرزهای زبان فارسی جست‌وجو می‌کند و در ادامه با بیان تفاوت گفتمان «مدارا» و «رواداری» به نتایج این دو گفتمان در قلمرو معنا اشاره می‌کند. رهاورد دین‌پژوهانه این پژوهش، ایضاح مفهومی این دو اصطلاح و آشنایی با شرایط و آسیب‌های موجود در این دو گفتمان در دو پارادایم "سنتی" و "مدرن" است. چنانکه بسترسازی برای طبقه و تقسیم‌بندی میان آموزه‌های «مدارامحور» و «روادارمحور» در عرفان اسلامی به‌ عنوان تنها زبان مشترک این دو گفتمان، از دیگر نتایج خواهد بود.

صفحات :

از صفحه 545 تا 566

مشخصات اثر

عنوان :

رابطه عقل و دین از منظر استاد شهید مرتضی مطهری

نویسنده:

محمدرضا رجبی، پروین کاظم زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

کلیدواژه‌های اصلی :

رابطه عقل و دین از نظر شهید مطهری , درباره مرتضی مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , جایگاه عقل در معرفت دینی , اعتبار عقل , قرآن , اصالت عقل , قرآن کریم , جایگاه عقل , عقل گرایی حداکثری ضعیف , قاعده ملازمه , ایمان گرایان , امامان معصوم علیهم السلام ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مسئله عقل و دین از کهن‌ترین موضوعاتی است که فیلسوفان و متکلمان مسیحی و مسلمان را به‌خود مشغول داشته و آنان را در گروه ایمان‌گرایان و عقل‌گرایان انتقادی، حداکثری و اعتدالی جای داده است. از نظر استاد مطهری، به‌خودی خود، هیچ تضادی میان عقل و دین وجود ندارد و در تزاحم حکم عقل و شرع، حکم عقل مقدم است. به اعتقاد ایشان، عقل روح اسلام را درک و طبق آن عمل می‌کند، هرچند با برخی ظواهر روایی منافات داشته باشد. ایشان ایمان‌گرایی را برنمی‌تابد و از عقل‌گرایی حداکثری افراطی کلیفورد نیز فاصله می‌گیرد، اما به‌نظر می‌رسد عقل‌گرایی حداکثری ضعیف و نزدیک به اعتدالی را، به‌معنایی که توماس آکویناس و امثال وی بیان کرده‌اند، می‌پذیرد، هرچند در تبیین مسئله با آنها اختلاف دارد.

صفحات :

از صفحه 123 تا 148

مشخصات اثر

عنوان :

معارف کلامی شیعه (کلیات امامت)

نویسنده:

جمعی از نویسندگان؛ ويراستاران: حميدرضا شريعتمداري، مهدي فرمانيان كاشاني؛ ناظر: احمد احمدي

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تاریخی چگونگی ورود و تأثیر تعالیم معنوی اهل بیت(ع) در تصوف و عرفان اسلامی

نویسنده:

محمد نصیری,محمدرضا رجبی,اصغر نوروزی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اهل بیت , تشیع , تصوف (صوفیگری) , صوفیه (فرق کلامی) , اهل بیت(ع) , صوفیه , عرفان اسلامی , احادیث عرفانی , کتب عرفانی , اصطلاحنامه تصوف

چکیده :

معنویت توسعه یافته توسط امامان اهل بیت(ع) در کالبد جامعه و حضور جمعی از تربیت یافتگان معنوی این مکتب در میان مردم، از عوامل مهم توجه به امور معنوی و باطنی در جامعه اسلامی محسوب می شود. تتبع دقیق در آثار اهل تصوف، یک رشته معارف خاص تشیع را که در غیر کلام ائمه اهل بیت(ع) نشانی از آنها نیست، نشان خواهد داد و محقق به وضوح روح تشیع را در مطالب عرفانی این کتاب ها می یابد؛ هرچند در مواردی روحی است که طی زمان و به حسب برخی آفات بیرونی در یک پیکر آفت دیده جای گرفته است. تحقیق پیش رو به نشان دادن چگونگی ورود شمه ای از احادیث و تعالیم معنوی اهل بیت(ع) به تصوف پرداخته است. براساس این پژوهش، شواهد مناسبی برای اثبات خاستگاه شیعی عرفان اسلامی می توان به دست داد. این شواهد، از نوع نگاه صوفیه به اهل بیت(ع) و روزنه های نفوذ معارف آن حضرات به تصوف، یعنی بزرگان صوفیه و میراث مکتوب آنان مانند اللمع، الرسالة القشیریه و قوت القلوب قابل اصطیاد است.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید