جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حروفیه یکی از طریقت­های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه­ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت­های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه­های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی­گردد. آن زمان که این طریقت در آناطولی پایه­گذاری شد، توانست از طریق پیوند با بکتاشیه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوری عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی و اجتماعی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد. خواست بنیادی پژوهش حاضر، بررسی چگونگی شکل­گیری و نضج و بالندگی حروفیه در قلمرو عثمانی با نگاهی به زمینه­های پیدایش و آغاز آن و نیز روابط و تأثیرات حروفیه بر دیگر طریقت­های تصوف، بویژه بکتاشیه و همچنین نقش سیاسی و اجتماعی حروفیه در امپراتوری عثمانی می­باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه­ای است. نتایج و دستاوردهای این پژوهش نشان می­دهد که از نخستین سال­های تأسیس دولت عثمانی میان این دولت و طریقت حروفیه مناسباتی وجود داشته است و داعیان حروفیه با نفوذ در قلمرو عثمانی و ایجاد روابط محکم با بکتاشیه و نفوذ در میان ملیت­های مسیحی و لشکر ینی­چری، به ترویج عقاید حروفی­گری پرداختند. حروفیان جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سیاسی خود، همواره در صدد فعالیت­هایی بر علیه حکومتگران عثمانی بودند. آراء و عقاید بدعت­آمیز و توطئه­گری­های آن­ها علیه دولت عثمانی باعث گردیده بود، عثمانی­ها همواره در طی قرون مختلف در پی سرکوبی و تعقیب و تعذیب آن­ها باشند.

تحقیق درباره شخصیت هاى صدر اسلام به ویژه کسانى که هم عهد رسول خدا(ص) را درک کرده و هم در دوره پر آشوب پس از رحلت آن حضرت حضور داشته و گاه در خلق یا تقویت برخى حوادث نقش فعال و موثرى ایفا کرده اند, براى نشان دادن تصویرى نسبتا واضح و در عین حال واقعى از اوضاع سیاسى, اجتماعى, فرهنگى, اقتصادى آن روزگار ضرورى و با اهمیت مى نماید; از این رو در این مقاله برآنیم با بهره گیرى از منابع گوناگون, تا حد امکان با بازگویى سیر تاریخى زندگى عبدالله بن جعفر, در جهت تبیین و روشن نمودن اوضاع مذکور گام برداریم.

چکیده سرزمین خراسان وماوراء النهرپیش از اسلام، یکی ازمراکزمهم علم ی وفرهنگ ی ایران بود و در دورۀ اسلام ی به و یژه به علت نقش برجست ه ای که دربه قدرت رس یدن عباس یان ایفا نمود، نه تنها ازج هت س یاس ی بلکه ازجهت علم ی وفره نگی عل ی الخصوص درفلسفه وکلام یک ی ازسرزم ین ها ی پیشرودرجهان اسلام بوده است. دولت غزنو یان یکی ازدولت ها ی مهم ی است که دردورۀ اقتدارخود بر کل این سر زمین حکم راندند . دراین نوشتارکوش ش شده نقش غزنو یان درس یرفلسفه وکلام درخراسان وماوراءال نهرکه به سرکو بی فلسفه ومعتزله واسماعیلیه وتقویت فرق کلامی کرّامیه واشعریه منتهی شد، مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرارگیرد

قدرت یافتن عباسیان تحولاتی بنیادین در ساختار حکومت پدید آورد و مشارکت اقوام و ملل مختلف در امور جای انحصار طلبی اعراب را گرفت. این دگرگونی ها، به ویژه نفوذ ایرانیان بر دستگاه خلافت، به رویکرد نخستین خلفا به اخذ و نشر علوم انجامید که در نهضت ترجمه متجلی گردید و این رهگذر زمینه گسترش اندیشه های فلسفی و کلامی فراهم شد، از سوی دیگر این خلفا، خاصه مامون، با انگیزه کسب و جمع اقتدار سیاسی و مرجعیت دینی در نهاد خلافت به حمایت از معتزله برخاست و در زیر لوای صیانت از دین به سرکوب مخالفان پرداخت، اما این حرکت که در توسعه اندیشه های فلسفی و کلامی بسیار موثر افتاد، به دلیل حمایتها و فشارهای حکومتی از آن با عکس العمل اهل حدیث و عامه مردم روبرو شد و با ظهور کلام اشعری و سلطه اهل سنت و جماعت متوقف گردید.