جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اختیارآدمی از مسائل ضروری فلسفی است که از مناظر گوناکونی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است . این پژوهش بر آن است با روش تطبیقی و مقایسه ای دیدگاه غزالی بعنوان یکی از متفکران بزرگ اشعری و حکیم سبزواری فیلسوف ، شارح و مفسر حکمت ملاصدرا درباره اختیار و اراده انسان را توضیح دهد.پرسش اساسی این است غزالی و سبزواری اختیار انسان را چگونه تبیین کردند و در دیدگاه آنان انسان موجودی مجبور است یا مختار؟ این پژوهش، در سه فصل اصلی، بعد از بیان مقدمات لازم در زمینه اراده و اختیارانسان از لحاظ هستی شناسی و معناشناسی به بررسی اندیشه‌ی‌ کلامی غزالی و حکیم سبزواری در این باب پرداخته و نشان می دهد که علی‌رغم وجود تمایز میان دیدگاه‌های این دو شخصیت در این باب می‌توان‌ وجوه اشتراک متعددی میان آنان یافت دستاورد این پژوهش این است :که هر دو برای اراده انسان اهمیت ویژه ای قائلند و آن را تربیت پذیر وعامل امتیاز انسان از حیوان دانسته اند و بر نقش اختیار به عنوان عامل سازنده‌ی «افعال اختیاری» تأکید نموده اند. و به هیچ یک از دو نظریه جبرمطلق وتفویض معتقد نیستند، اما اختلاف اساسی آن ها در این است که غزالی «نظریه‌کسب» را از اشاعره اتخاذ نموده و بر این باور است خداوند فاعل در همه افعال است و انسان تنها محل آن است .درمقابل سبزواری نظریه بین الامرین را مطرح و معتقد است هر فعلی از انسان سر زند، این حکم را دارد که آن فعل از واجب تعالی و به حسب شانی از شئون او سرزده است.