جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه‌ سیاسی‌ باید از اندیشه سیاسی به طور کلی متمایز شود.در زمان ما، هر دو بکرات همسان تلقی‌ شده‌اند.برخی تا آنجا پیـش رفـته‌اند که عنوان فلسفه را پسـت مـی‌شمارند و در باره فیلسوفان به عنوان«دغل‌ بازان‌ مبتذل»صحبت می‌کنند.منظور ما از اندیشه سیاسی تعمق در باره آراء سیاسی یا ارائه تفسیری از آنهاست؛و منظور از فکر سیاسی هر«خیال، مفهوم، نوع، یا هر امر سیاسی بارز دیگری است کـه‌ در مـوقع تفکّر در باره آن، ذهن به خدمت گرفته می‌شود»و به اصول اساسی سیاسی می‌پردازد.

فلسفه‌ سیاسی‌ باید از اندیشه سیاسی به طور کلی متمایز شود.در زمان ما، هر دو بکرات همسان تلقی‌ شده‌اند.برخی تا آنجا پیـش رفـته‌اند که عنوان فلسفه را پسـت مـی‌شمارند و در باره فیلسوفان به عنوان«دغل‌ بازان‌ مبتذل»صحبت می‌کنند.منظور ما از اندیشه سیاسی تعمق در باره آراء سیاسی یا ارائه تفسیری از آنهاست؛و منظور از فکر سیاسی هر«خیال، مفهوم، نوع، یا هر امر سیاسی بارز دیگری است کـه‌ در مـوقع تفکّر در باره آن، ذهن به خدمت گرفته می‌شود»و به اصول اساسی سیاسی می‌پردازد.

اربابان اندیشه و فکر چندین سال است که راسخانه ابرام می‌ورزند که جهان با یک بحران اقتصادی درگیر است. بحران اصلی بشر امروز همان است که همیشه انسان را به خود مشغول داشته و آن جز تشنگی برای یک زندگی موفق از نظر کمّی و معنادار از جهت کیفی نیست.

ایرانیان از یک سو ملتی هستند با میراثی بسیار غنی و از سوی دیگر در مرحله‌ای سرنوشت‌ساز از تاریخ خود قرار دارند. کوشش آن‌ها در دو دهه‌ی گذشته در دموکراسی‌سازی و گسترش مشارکت عمومی دلالت بر این دارد که می‌خواهند سرنوشت خود را به دست بگیرند و در جهان امروز ایفای نقش کنند. راست این است که برای بازیگری در روند تمدن‌سازی، نخست باید نسبت به این میراث غنی آگاهی داشت و آن هم به دست نمی‌آید، مگر به این پرسش که «ایرانی کیست» پاسخی کلان داده شود؛ پاسخی که هم رابطه‌ی او با گذشته‌اش را حفظ کند و هم حرکت او به سوی آینده را استوار. این گام در عصر حاضر که ویژگی آن «یک تمدن» (تمدن رایانه و فناوری) و «چند فرهنگ» است و هم ضروری و هم امکان‌پذیر است. محتوای کتاب مشکله‌ی هویت ایرانیان امروز کوششی است برای صورت‌برداری بی‌طرفانه از عناصری که این پاسخ کلان را می‌سازند. با این حال، هویت مقوله‌ای انتزاعی، نامتغیر، ایستا و ابدی نیست. سیر تاریخی «رودخانه‌ی هویت ایرانی» نشان می‌دهد که دوران‌های تولید تمدنی و فرهنگی در تاریخ ایران، ایرانیان به وجهی ابتکارآمیز مناسبات خود با خود، با دیگر همنوعان، با زمان و با مکان خویش را بازآفرینی، بازتعریف و بازسازی کرده‌اند. مفروض کتاب حاضر این است که هویت بهنگام و برای عصر جهانی شده‌ی ایرانیان چند بعدی است و به‌ناچار باید با خمیرمایه‌های ایران، دین، سنت و تجدد قوام و دوام یابد. گفتارهای کتاب، هم به تحلیل هریک از این لایه‌ها و هم، به بازسازی و تلفیق تازه‌ای از آن‌ها پرداخته است.

پرسش اصلی کتاب این است که آیا می‌توان با تلاش در بازسازی باغی با عوامل هویت ایرانی، که در میراث غنی ایرانیان «سنت، ایرانیت، دین،‌ و تجدد» خوانده شده است، سرنمونی موفق برای بازیگری و نقش‌آفرینی عرضه کرد؟ پاسخ کتاب این است که مثال‌های فراوانی وجود دارند. اما به گمان نویسنده سرآمد آن‌ها حافظ بزرگ است که ابزارهایی کارساز در سه سپهر روشی، محتوایی و عملی به‌جا گذاشته است. وی بر اساس روش «نظربازی» مفاهیمی کلیدی، مهم و سرمد را ابتکار کرده است، روشی که ایجاب می‌کند مفاهیم نظری و عملی وی عیناً تقلید نشوند، بلکه به‌عنوان افق و نمونه تلقی شوند. بر هر شخص یا نسلی واجب است برای خود متناسب با شرایط مکانی و زمانی ترکیبی مبتکرانه و روز‌آمد از این مفاهیم بسازد. این افق و نمونه از پنج مفهوم کلان ساخته شده است که عبارت‌اند از: عشق، ایمان، ادب، رندی، و مریدی. در این کتاب نه‌فقط این مفاهیم بسط داده شده است بلکه آن‌چه کتاب را عمق بیش‌ترین می‌بخشد روش تاریخی گفتمانی مؤلف است که کتاب را به اثری گسترده و پیچیده، هم در زمینه‌ی زندگی فرهنگی/ فکری ایرانیان و هم در زمینه‌ی بازیگریِ فاخر و واقع‌گرایانه‌ی حافظ، تبدیل می‌کند.