جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله)، مساله ی خلافت، مهم ترین مساله مطرح در جامعه اسلامی بود. عده ای مدعی ابتناء این جانشینی بر نصب الهی بودند؛ در مقابل جریانات فکری دیگر آهنگ دیگری نواخته و طرح های دیگری درانداختند. پژوهش حاضر با با روش تحلیل و نقد متنی و تاریخ، کوشیده است به این سوال پاسخ دهد که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر حسب گزاره های تاریخی_ روایی درباره خلافت چه آموزه هایی داشته اند؟ و خلفای سه‌گانه چه معیارهایی؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده ی این است که میان سیره ی رسول خدا(ص) و رای و عمل خلفای سه گانه درباره مساله ی خلافت تفاوت عمیق وجود دارد. رسول خدا(ص) مساله خلافت را به نص الهی دانسته، درحالی که خلفای سه گانه معیارههایی همچون بیعت، استخلاف و تعیین شورایی را برای مشروعیت بخشی به خلافت خود و یکدیگر در نظر گرفتند که بعدها نیز معیار عمل اهل سنت قرار گرفتند.

یکی از مشکلات بشریت، فشارهای روانی زیان‌بار است. این فشارهای روانی مضر موجب بیماریهای روانی و جسمانی بسیاری است. عوامل شناختی مانند: باورهای نادرست نسبت به خود، مردم، شرایط اجتماعی و طبیعت و توقعات زیاد و غیر واقعی دنیوی از خود و آنها، موجب ایجاد این فشارهای روانی زیان‌بار است. یکی از راههای درمان این عوامل شناختی فشارهای روانی زیان‌بار، ایمان به رحیمیت الهی است. رحیمیت الهی یعنی خداوند، تنها روزی دهنده نعمتهای روانی و رفاهی ثابت و پایدار در زندگی انسانها در دنیا و آخرت است؛ و این نعمتهای ثابت و پایدار فقط به کسانی تعلق می‌گیرد که به خداوند و زندگانی پس از مرگ، ایمان داشته و به دستورات و توصیه‌های الهی عمل نمایند. روش این پژوهش، اسنادی-تحلیلی است که با استفاده از منابع معتبر تفسیری و روانشناسی، عوامل شناختی فشارهای روانی و درمان آن براساس "رحیمیت الهی" از دیدگاه قرآن را بیان می‌نماید.

آیا زندگی دارای معناست؟ معنای زندگی چیست؟ سؤال از معنای زندگی تاریخچه‌ای به طول دوران زندگی انسان دارا می باشد.از مهمترین معانی در عبارت "معنای زندگی "که درادیان ابراهیمی به آن معتقد می باشند، معنای زندگی عبارت اخری هدف زندگی است. سوال بعدی آن است که آیا انسان ها در زندگی خود معنا را ایجاد می کنند؟ویا معنا فی نفسه موجود است وباید توسط انسان کشف شود؟در صورت اول معنای زندگی امری جعلی می شود ودر صورت دیگر امری حقیقی می باشد. ادیان الهی با محکم ترین پاسخ ها بهترین وسیله برای نجات انسان ها از سرگردانی وپوچی در زندگی می باشند.در این پژوهش نظر مختار آن است که زندگی با شناخت خدا وارتباط با او معنادار می شود.با مشخص شدن معنا در زندگی نوبت به انتخاب شیوه ونوع رفتارها واهداف در زندگی می رسد.پیوند و ارتباط محکمی میان معنا وسبک زندگی موجود می باشد .در این باره نظر برخی از اندیشمندان را آورده ایم.

این مقاله به بررسی واژگان فارسی قرآن می پردازد و هدف از این بررسی تحلیل ریشه شناسی واژگان فارسی در قرآن است و این که از چه مسیری وارد قرآن شدهاند؟ و چه عواملی سبب آشنایی اعراب با آن واژگان شده است؟ و در نهایت این که این واژگان تحت تاثیر چه روابطی به قرآن در راه یافتهاند؟ بررسیها نشان می‌دهد، برخی از واژگان فارسی قرآن به زندگی دربار شاهان ایرانی تعلق داشتند ودر موقعیت های زندگی اشرافی به کار می‌رفتند. این واژگان عبارتاند از: استبرق و سندس و سرابیل برای پوشاک، مرجان برای زینت، مسک برای عطر، زنجبیل و کأس برای نوشابهها، ابریق و سرداق، نمارق، زرابی، عبقری، ارائک و... که به دلیل روابط تجاری به قرآن راه یافتهاند؛ برخی از واژگان فارسی قرآن در موقعیت دینی به کار میرفتند مانند: جناح، مجوس، عفریت، صلیب و... واژگان فارسی سرد و جند و... در موقعیت نظامی و واژگان فارسی کنز و رزق و... نیز در موقعیتهای اقتصادی به کار میرفتهاند. این واژگان یا از مسیر مستقیم یا مسیر غیر مستقیم و براساس روابط زبان عربی و فارسی در پیش از اسلام به دلیل روابط تجاری، نظامی، مذهبی و دینی میان ایرانیان و اعراب به زبان عربی و در نهایت به قرآن، راه یافته است.

یکی از سوالاتی که در زمینه مسائل اعتقادی مطرح است و پایه برخی اختلافات عقیدتی- کلامی شده است، این است که چرا خداوند شیطان را افرید و به او عمر طولانی داد تا باعث گمراهی همه افراد بشر تا روز قیامت شود و اگر نبود عالم بدون شر بهتر بود. این شبهه از سوی خود شیطان در قالب یک مناظره فرضی با ملائکه مطرح شده است. ما با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی آن پرداختیم. در پاسخ به این سوال می توان به وجود شیطان و فوائد وجودی او برای انسان و عالم مادی و فواید شر و سختی در زندگی سخن گفت. همچنین دلیل مهلت دادن به شیطان چه بسا به خود شیطان و افزایش گناهان او برمیگردد و یا علت آن را ظهور بیشتر قدرت الهی برای همه افراد بشر در طول زمانها و ارتقاء جایگاه انسانها در سایه ویژگی اختیار و امتحان الهی دانست. و انچه مسلم است این است که همه اینها با هم قابل جمع است و منافاتی با یکدیگر ندارد..

قاعدة الزام از قواعد مشهور فقهی بلکه از قواعد مسلّم اجماعی است، فقهای شیعه با استناد به روایات که از مستحکم¬ترین ادلّه قاعده الزام بشمار می¬آید بر اثبات این قاعده و جریان آن در فقه امامیّه اتّفاق نظر دارند. مراد از قاعدة الزام، ملتزم کردن مخالفان مذهب امامیّه و کفّار به احکام و تکالیفی است که خودشان به آن اعتقاد دارند، این همان معنای حدیث معروف «اَلزِمُوهُم بِما اَلزَمُوا بِهِ اَنفُسَهُم» می¬باشد. بنابر این از دیدگاه فقهای امامیّه، قاعدة الزام یک قانون فقهی است که شیعه را مجاز می¬سازد در مواردی که بین فقه شیعه و غیر شیعه اختلاف نظر وجود دارد پیروان اهل سنّت یا پیروان سایر مذاهب را به معتقدات خود ملزم سازد و از این رهگذر منتفع گردد هر چند آن قانون در فقه شیعه پذیرفته شده نباشد. به همین مناسبت بحث از قاعدة الزام جایگاه خاصّى در فقه دارد، بر این اساس برخی از بزرگان فرموده¬اند : «اگر این قاعده نباشد بازار و پایه¬ای برای مسلمانان پا بر جا نمی¬ماند

مقاله ی حاضر با کاوشی در مطالعات مستشرقان درباره ی شیعه و اهل بیت(ع) به بررسی این سوال مهم و اساسی می پردازد که دیدگاه مستشرقان نسبت به فضائل اهل بیت(ع) چگونه بوده و نظرات آنها معلول چه عواملی می باشد ؟ نویسنده بعد از نقل، تبیین و تحلیل نظرات گوناگون مستشرقان، معتقد است آنها انگیزه و موضع گیری های یکسانی در این خصوص نداشته اند .در بین سه دیدگاه کلی ستایشگرانه، منصفانه و مغرضانه ی آنها نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) ، اهداف استعماری، اسلام ستیزی و اسلام هراسی و از سوی دیگر عدم تسلط و آشنایی کامل آنها به متون متقن دینی و تاریخ غنی وپربار مکتب تشیع ، بیش از هر موضوع دیگری جلوه گری می نماید . لذا با عنایت به اینکه آوازه ی ائمه ی شیعه(ع) هرگزمحدود به فضای دینی مسلمان نبوده و نیست، نویسنده ی مقاله با استفاده از منابع محدود موجود ، در صدد است ضمن بیان کم و کاستی های نوشتار مستشرقان در این زمینه ، به معرفی هر چه بیشتر اسلام ناب محمدی(ص) و مکتب جهانی اهل بیت(ع) بپردازد.

امروزه با وجود پیشرفت¬های زیاد در عرصه¬های علمی صورت گرفته به دلیل عدم اتکاء به تعالیم الهی در بحران به خطر افتادن سلامت روح و جسم هستیم. از این رو؛ راه نجات بازگشت به تعلیمات اسلام است مقاله حاضر با روش تحلیلی – توصیفی با مطالعه کتابخانه¬ای به تبیین یکی از تعلیمات مهم اسلام با عنوان نظارت از طریق امر به معروف و نهی از منکر و تأثیر آن بر سلامت جامعه خواهد پرداخت. نجات جامعه از بحران¬ها و تأمین سلامت جامعه در پرتو تبیین جایگاه امر به معروف و نهی از منکر و اجرائی کردن آن است؛ پیاده شدن این دو فریضه راهکار اثبات شده برای سلامت جامعه است؛ هرگاه فرد به تزکیه و پرورش نفس خویش از طریق کنترل درونی گام بردارد؛ تاثیر بسزایی در سامان یافتن جامعه خواهد داشت؛ زیرا پرهیز از گناه و توجه به نکات مثبت انسانی و عمل به آن زمینه مناسبی در پرورش ظرفیت درون و اصلاح بیرون دارد؛ اسلام و آثار عظيم آن در بهداشت محیط، شاهدی بر صدق این ادعا است؛ بخشی از ماموریت نهاد حسبه در قالب امر به معروف و نهی از منکر در صدر اسلام، نظارت بر بازارها و بهداشت مواد غذایی، پوشاندن روی گوشت¬ها و مواد لبنی در بازار و اماکن عمومی بوده و بخش دیگر آن مربوط به محافظت از ارزش¬ها و فضائل اخلاقی و نظم در جامعه و جلوگیری از ارتکاب محرمات و ناامنی و مفاسد اخلاقی بوده است؛ عمل به این فریضه به معنی دوستی، عاطفه و علاقه مندی به سرنوشت دیگران و نفی بی تفاوتی و در نهایت، آرامش روحی و روانی ناشی از این همدلی است، چیزی که بشر امروزه بیش از هر چیز به آن نیاز دارد.

اگرچه اصل توحید از باورهای مشترک همه فرق و جریان¬های اسلامی است اما تفسیرهای لفیه جهادی که یکی از جریان¬های فعال در دنیای اسلام است، قرائت خاصی از توحید ارائه کرده و چهره متفاوتی را از اسلام به نمایش گذاشته است. اندیشه توحیدمحورانه این گروه وحدت و همزیستی مسالمت آمیز را دشوار ساخته و جامعه اسلامی را به ناامنی کشانده است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به مطالعه تعریف بزرگان سلفیه جهادی از مفهوم توحید پرداخته و نتایج و پیامدهای آن را مورد نقد و بررسی قرار داده است. یافته¬های تحقیق نشان می¬دهد که اندیشه تکفیری این گروه جهان اسلام و به تبع آن همه جامعه بین¬الملل را گرفتار بحران جنگ و ناامنی ساخته است. پیامدهای امنیتی و دفاعی اندیشه توحیدی سلفی به دو بخش پیامدهای درونی و بیرونی تقسیم می¬شود. پیامدهای درونی اندیشه توحیدی سلفیه جهادی عبارتند از: توسعه معنايى و مصداقى شرک، عمل¬گرایی محض و افراطی، عدم رعایت قواعد جنگ و ایمان اجباری؛ و پیامدهای بیرونی آن عبارتند از: ترویج خودکشی، یکسان انگاری موحد با تروريسم و عدم تحقق تمدن اسلامی.

روش‌شناسی علوم و مباحث تطبیقی¬انتقادی در این حوزه در دوره معاصر اهمیت بسیاری یافته است. از این جمله است مطالعات پیرامونی ناظر به منطق یا روش علم کلام اسلامی. مقاله حاضر بر آن است تا با نگاهی از بیرون ویژگیهای آن را، که به تعبیری از سنخ فلسفه مضاف، یعنی فلسفه روش علم کلام است، مورد بررسی قرار دهد. چنین تحقیقاتی در فراهم آوردن چارچوب نظری و نظریه مبنا و پشتیبان برای روش علم لازم بوده، در اصلاح، ارتقا، تشخیص نیازها و اقتضائات و تحقیقات پسین آن نقش آفرین است. از مهمترین ثمراتی که در گام نخست اینگونه بررسیها به دست می¬آید نظام مسائل این حوزه، ضرورت و اهمیت و نسبت و مناسبات آن با دیگر حوزه¬های معرفتی است.