جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش معناشناسی تاریخی توصیفی واژه امامت است. همانطور که در عنوان پژوهش ذکر شده است، به معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه امامت می پردازیم، جنبه نو آوری پژوهش، روش آن است چرا که در این باب کارهای فراوانی انجام شده است ولی نه با این روش. دراین پژوهش به موضوعات ذیل پرداخته می شود: تطورات معنایی امامت ( معنای اولیه واژه و تغییرات معنایی آن در سه دوره قبل از قرآنی و قرآنی و پس از قرآنی)، وجوه معنایی متفاوتی که از این واژه در قرآن آمده است، مترادف ها و هم جوار های واژه امام در قرآن و بیان معانی آن ها، بررسی بیشتر آیه «و إذ ابتلی ...» در تفاسیر و روایات.از رهگذر این پژوهش مشخص شد معنای امام از ابتدا تا به حال کاهش معنایی پیدا کرده است. چرا که امام در جاهلیت و قرآن به معانی بشری و غیر بشری آمده و رفته رفته استعمال غیر بشری آن از بین رفته است، در قرآن امام به دو وجه معنایی امام کفر و امام هدایت آمده است.منظور از «اماما» در آیه « و إذ ابتلی...» امامت حضرت ابراهیم بر مکیان است.

موضوع تحقیق معناشناسی تاریخی و توصیفی «جنّت» و و دیگر واژگانی است که در این حوزه معناشناختی قرار می گیرند. در معناشناسی تاریخی روشن می شود که «عَدْن» و «فِردَوس» واژگانی دخیل هستند. «عَدْن» در میان اعراب پیش از نزول قرآن به معنای بهشت حضرت آدم و حوّا و فِردَوس علاوه بر این معنا به معنای بهشت موعود نیز کاربرد داشته است و چنین کاربردهایی برگرفته از یهودیان و مسیحیان عصر نزول بوده است. «جَنَّت» واژه ای اصیل است و در میان اعراب پیش از نزول قرآن به معنای باغ دنیوی و بهشت اخروی کاربرد داشته است. شواهد تاریخی حاکی از آن است که منشأ اصلی و اولیه باغ و باغ سازی، اندیشه ها و باورهای دینی آدمیان در مورد بهشت آرمانی بوده است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که علارغم اختلافات جزئی بین دین‌های زرتشت، یهود، مسیح و اسلام در توصیف بهشت، منشأ و خاستگاه اصلی آن ها واحد است. آنچه که خداوند در توصیف بهشت به کار برده است، گوشه ای از نعمت های نامحدود بهشت است که برای مخاطبان اولیه قرآن قابل درک بوده است. در معناشناسی توصیفی با استناد به قرائنی از خودِ آیات قرآن، دو مسأله ی مهم و محوری بدست می آید. یکی اینکه: از آیات قرآن اصل وجودِ بهشت های چندگانه، استنباط می شود. مسأله دیگر اینکه: نمی توان اصل وجود نعمت های بهشتی را انکار کرد و آن ها را از باب تشبیه و تقریب به ذهن دانست؛ آنچه که آیات قرآن بر آن دلالت دارد، وجود تفاوت ماهوی بین نعمت های دنیوی و اخروی است که واقعیت خارجی و تأویل آن ها در قیامت آشکار می شود.

موضوع این رساله عبارت است از نقد و بررسی تحقیقات خاورشناسان در زمینة تاریخ گذاری آیات و سور قرآن. مراد از تاریخ گذاری قرآن تعیین تاریخ نزول سوره های قران است. با توجه به اینکه این موضوع پژوهشی تاریخی است؛ از این رو مبنا و روش تحقیق درست آن، استناد به ادلة تاریخی، روایات معتبر و مضامین آیات و سور است. بدین لحاظ، قرآن پژوهان مسلمان اغلب در این زمینه به روایت ابن عباس استناد کرده اند و بر اساس آن به ترتیب نزول سوره ها پرداخته اند؛ ولی خاورشناسان از آنجا که بیشتر بررسی لحن و آهنگ و سبک آیات و سور را ملاک و مبنای تحقیق خود قرار داده اند و یا آنکه به روایات ضعیف استناد جسته اند به همین جهت به نتایجی ناموزون و نادرست دست افته اند؛ به گونه ای که نتیجة پژوهش آنها در ارایه ترتیب سوره ها نه تنها با ترتیب روایی ناسازگار می باشد بکله میان ترتیبهای خودشان هم تفاوت و ناسازگاری های بسیار زیادی مشاهده می شود و این نشانگر آن است که معیارها و مبانی آنها چیزی جز ذوقیات و تخیلات محض نبوده است. این رساله به گزارش و نقد پژوهش هشت تن از خاورشناسان در زمینة تاریخ گذاری قرآن می پردازد که عبارتند از: تئودور نولدکه، گوستاو وایل،رودول، بلاشر، ریچارد بل، ویلیام مویر، گریم و هرشفلد. ساختار رساله متشکل از یک مقدمه، چهار فصل و بخش پیوستها است. .فصل اول به کلیات پژوهش از قبیل تبیین موضوع، اصطلاح شناسی و زندگی نامه خاورشناسان اختصاص یافته است. در فصل دوم طبقه بندی جهار مرحله ای سوره ها، در فصل سوم، سایر طبقه بندی ها و در فصل چهارم، جمع بندی و نتایج تحقیق و پیشنهادها و در قسمت پیوستها برخی از جداول ترتیب نزول سوره ها ارائه شده است.

در این پایان نامه زندگی کربلایی کاظم ساروقی و پیامبراسلام(ص) به صورت تطبیقی و مقایسه ای بررسی شده است و مطالب اصلی آن در چهار بخش آمده است: بخش اول، زندگی شخصی کربلایی کاظم؛ بخش دوم، حیات قرآنی کربلایی کاظم؛ بخش سوم، بررسی تطبیقی زندگی کربلایی کاظم با زندگی پیامبر(ص)؛ بخش چهارم، مقایسه حیات قرآنی کربلایی کاظم با پیامبر(ص).

«فرهنگ» و «تهاجم فرهنگی» دو مقوله به هم پیوسته و ملازم یکدیگرند که لازمه شناخت یکی، آشکار شدن ماهیت دیگری است.ایمان به مبدأ و معاد به صورت باورهای اصیل دینی، و پیروی از قرآن و رسول به صورت الگوی ارزش های حقیقی و انفاق که احسان و رفتار نیک است. از جلوه های متعدّد فرهنگ راستین اسلام به شمار می روند.در برابر این فرهنگ، فرهنگ مهاجمی شکل می گیرد که در صدد تخریب باورهای درست، محدود کردن نفوذ و گسترش ارزش های الهی و تحمیل رفتارهای ناشایست است. این فرهنگ مهاجم، دارای ریشه ها و زیربناهای روحی و روانی است که تکبّر و طغیان از جمله این ریشه ها برای شکل گیری فرهنگ ضدّدینی و طاغوتی است.عوامل اصلی هجوم فرهنگی، طبق بیان قرآن، شیاطین انس و جن هستند که در تعامل با یک دیگر، هدف مشترکی را که همانا نابود کردن فرهنگ اسلام است، پی می گیرند. یهود، با تبعیّت از شیاطین جنّی (و اتّبعوا ما تتلوا الشیاطین)،هر آن چه از سوی طاغوت دهر (شیطان و به گمان آن ها اللّه) به ایشان عرضه می شود، باور کرده، نیک میپندارند و بدان عمل میکنند و در یک کلمه، او را میپرستند (و عبد الطاغوت). بر این اساس، آن ها در جایگاه کارگزار تهاجم فرهنگی، عامل واسطه ای بوده و در واقع گوش به فرمان قوم دیگرند. (سماعون للکذب سماعون لقوم آخرین). به طور خلاصه، آن چه ما در فرهنگ یهود از باورها، ارزش ها و رفتارها ملاحظه می کنیم، در حقیقت نوعی تحوّل سرطانی است که از طریق طاغوت دهر به آن ها تزریق شده تا برای تهاجم به فرهنگ راستین اسلام آماده شوند. (ان الشیاطین لیوحون الی اولیاءهم لیجادلوکم).این رساله که در چهار فصل تنظیم شده، به بررسی و تبیین موضوع مذکور پرداخته است.

موضوع این پایان نامه "پژوهشی پیرامون بیت المال در متون اسلامی" است که این پایان نامه در پنج فصل گنجانده شده است، فصل اول پیرامون تعریف لغوی و اصطلاحی بیت المال و تاریخچه بیت المال است، فصل دوم درباره منابع و درآمد بیت المال "خمس، زکات، خراج، جزیه، فیء، انفال" و مصارف آنهاست، فصل سوم به عملکرد حضرت رسول اکرم (ص) در خصوص اموال عمومی پرداخته شده است و در این فصل احادیثی آورده شده است که بیانگر اهمیت اموال عمومی است فصل چهارم در زمینه عملکرد خلفا سه گانه در مورد اموال عمومی است و در آن به بررسی نظام طبقاتی عمر و بذل و بخششهای عثمان پرداخته شده است . در فصل پنجم عملکرد حضرت علی (ع) در خصوص اموال عمومی و سختگیریها و تلاشهای ایشان در باز گرداندن مردم به سیره حضرت رسول اکرم (ص) بررسی شده است .

این پایان نامه در سه فصل و یک پیوست رویکرد خاورشناسان را به قرآن کریم گزارش و بررسی کرده است: فصل اول، مدخل: تعریف لغوی خاورشناسی، انگیزه های خاورشناسی(استعمار، ترویج مسیحیت یا تبشیر)، پیشینه خاورشناسی، معرفی اولین خاورشناس، مدارس خاورشناسی؛ فصل دوم، خاورشناسان قرآن پژوه و آثار قرآنی آنان: گوستاوفلوگل، ژول لابوم، تئودو نولدکه، ایگناتس گلدزیهر، آرتور جان آربری، رژی بلاشر، آرتور جفری، ریچارد بل، ویلیام مونتگمری وات، جان برتون؛ فصل سوم، موضوعات قرآنی مورد توجه خاورشناسان: وحی، حروف مقطعه، مصادر قرآن؛ پیوست: تفاوت دیدگاه خاورشناسی و اسلامی نسبت به قرآن.

این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده است : فصل اول این پژوهش، به جفر و مصحف حضرت فاطمه (س) اختصاص دارد . جفر، پوست بز یا بره ای است که بر روی آن علم ماکان و مایکون نوشته شده است . همچنین جفر، ظرف و وعا برای اشیا ذی قیمتی، همچون سلاح رسول خدا ( ص) و کتب یوده است . مصحف فاطمه که به املای حضرت فاطمه (س) و دست خط حضرت علی (ع) است، خبر از حوادث آتیه می دهد . این مصحف بعد از وفات رسول خدا (ص) نوشته شد. فصل دوم، به صحیفه جامعه می پردازد که مهمترین مکتوب حضرت علی (ع) است، راجع به محتوای آن آمده است که در آن تمام چیزهایی که مردم احتیاج دارند، وجود دارد، حتی دیه خراش هم در آن ذکر گردیده است . مصحف علی (ع) عنوان دیگر این مکتوب است، که بر جنبه قرآنی آن اشاره دارد. صحیفه جامعه ناظر بر بعد تاویل و احکام مورد نیاز مردم بوده، و براین اساس، تنها حاوی احکام به نظر می رسد. صحیفه الفرائض - نیز بخشی از همین مکتوب است که به علت داشتن احکام مربوط به فرائض و ارث، صحیفه ای جدا به نظر می رسد. صحیفه ای در حمایل شمشیر رسول خدا (ص)، صحیفه ای است که حاوی یک سری مطالب است، که از کیفیات دقیق آن، تصویر روشنی بدست نیامده است . گرچه منابع اهل سنت و شیعه، به این موضوع، همانند حرمت شهر مدینه، حدث، دیه، فرائض صدقه، اشاره می کنند. فصل سوم اختصاص به محتوای کتاب علی (ع) دارد. احادیث پیرامون هر موضوع، ذیل آن آورده شده است . در پایان نیز قصه اصحاب سبت و داستان روز غدیر و نتیجه گیری از مطالب آمده است .

. پایان نامه حاضر با عنوان تفسیر محمدبن السائب کلبی با یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده که مهم ترین موضوعات مورد بحث آن بدین قرار است : ‎1- شرح حال محمدبن السائب کلبی شامل شخصیت علمی، آثار، راویان، مشایخ و اتهام او به کذب.... ‎2 - دیدگاههای علوم قرآنی او در مباحث : ترتیب نزول، شان نزول، حروف مقطعه، قرا ات، مکی و مدنی، نسخ و ... ‎3 - روش تفسیری کلبی: تفسیر اثری، لغوی، قرآن به قرآن ...‎4 - مجموعه قرا ئات و روایات تفسیری محمدبن السائب کلبی، که از دوازده منبع تفسیری گردآوری شده است و تعداد آنها به ‎773 روایت می رسد.

در این پژوهش آیات مربوط به نماز از قرآن کریم استخراج شده و به ترتیب نزول از اولین سوره نازله که سوره علق باشد تا آخرین سوره نازله که سوره توبه باشد، مرتب گردیده و طی دو فصل شرح و بسط داده شده است. فصل اول، به بررسی آیات مکی نماز اختصاص دارد و به ترتیب به این سوره ها مربوط است: علق، قلم، مزمل، مدثر، اعلی، کوثر، ماعون، قیامت، مرسلات، ق، اعراف، جن، فرقان، فاطر، مریم، طه، شعراء، نمل، اسراء، یونس، هود، حجر، انعام، لقمان، مؤمن، شوری، ابراهیم، انبیاء، مؤمنون، معارج، روم، عنکبوت، و فصل دوم، درباره آیات مدنی نماز است و به ترتیب در این سوره ها آمده است: بقره، انفال، آل عمران، نساء، رعد، انسان، بینه، نور، حج، مجادله، جمعه، مائده، توبه