جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فصل اول در مورد گذری بر عرفان در مکاتب گوناگون ضرورت تحقیق حاضر عرفان و تصوف اسلامی عرفان در مکاتب دیگر (تعریف نوین عرفان) عرفان نظری و عرفان عملی مکاتب عرفان اسلامی بحث می کند. فصل دوم به بررسی توحید (اهمیت توحید) توحید در گفتار متقدمان از عرفا و صوفیه مراتب توحید وحدت وجود تعابیر مختلف از وحدت وجود ویژگیهای مشترک در تعریف عرفا از توحید توحید در بیان معصومین«علیهم السلام» توحید در ادعیه و روایات و گفتار معصومین توحید عرفان در ادعیه و روایات توحید افعالی توحید افعالی در ادعیه شیعی تنزیه وتشبیه در کلام متقدمان معنای رویت خدا از دیدگاه احادیث گفتار ملا محسن فیض کاشانی در باب تنزیه و تشبیه تنزیه و تشبیه در ادعیه و کلمات معصومین می پردازد. فصل سوم در مورد معرفت معرفت در کلام عارفان معرفت در اخبار و احادیث مباحثی را بیان می کند. فصل چهارم هم به بررسی جان شناسی جهان و دنیا در جهان شناسی آفرینش جهان در نظر عارفان نظام آفرینش در کلام معصومین شناخت دنیا دنیا از نظر عارفان دنیا در کلام معصومین (ع) می پردازد. فصل پنجم درباره انسان شناسی انسان از دید عارفان غربت انسان (درد بزرگ دوری از دیار یار) معرفت نفس(خود) غفلت و خود فراموشی انسان خود شناسی در ادعیه و روایات از خود بیگانگی انسان محاسبه نفس انسان کامل انسان کامل از دید «عرفا» انسان کامل در متون شیعی امام از دیدگاه عارفان است.

تحقیق حاضر به دو بخش کلی تقسیم می شود. کتاب اول که در مورد زندگی غزالی، دین شناسی غزالی، مبانی جهان شناسی اندیشه های غزالی، انسان شناسی، گوهر دین «حبّ»، گوهر دین «حُوف»، گوهر دین «سلوک» و عقل و دین، طاهر و باطن دین، مفهوم کفر و تاویل متون دینی مباحثی را ارائه می دهد. کتاب دوم نیز به بحث و بررسی زندگی مولوی، مبانی تئوریک دین شناسی مولوی، انسان شناسی، دین عشق، دین شناسی، تاویل متون دینی ، مفاهیم دینی، عقل و دین و دنیا می پردازد

این تحقیق در معرفی آرای عرفانی عبدالکریم جیلی - عارف شهیر قرن هشتم و نهم هجری صورت گرفته است. از آنجا که مهم ترین بعد عرفای جیلی، تاثر او از آرای ابن عربی است ، برای مشخص شدن میزان اصالت آرای جیلی،دیدگاه های اساسی وی در سه محور هستی شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی با نظریات ابن عربی مقایسه ، و تفاوت و تشابه دیدگاه ها بیان شده است . به طور خلاصه وجوه اشتراک و افتراق جیلی با ابن عربی بدین قرار است. وجوه اشتراک: 1. از حیث روش شناختی هر دو عارف، در بیان و طرح مباحث از شیوه تاویل استفاده کرده اند. جیلی در مقدمه کتاب الانسان الکامل، اهمیت زبان اشاره را در رساندن معانی به صاحبان فهم گوشزد کرده است. 2. درک هستی با شهود عرفانی میسر می شود و این ادراک با اصطلاح عرفانی «وجد» و «وجود» بیان شده است. هر یک از وجود ، عالم و انسان در حکم آینه هایی تو در تو هستند و انسان با شهود خود، عالم و هستی مطلق را نیز درک می کند. 3. از حیث معرفت شناسی هر دو عارف ، ماهیت شناخت را تنها کوششی برای نزدیک شدن به حقیقت می دانند و نه دستیافتن به کل آن. از دیدگاه ابن عربی ، چون خدا مجمع اضداد است، پس عارف به او نیز در شناخت خود متصف به اضداد می شود، هم ، می داند و هم نمی داند. جیلی نیز با استناد به تجلیات نامتناهی الوهیت ، ادراک تفصیلی را در مورد ذات منتفی می داند. 4. خداشناسی هر دو عارف همانند معرفت شناسی میان نفی و اثبات در نوسان است. تنزیه و تشبیه لایق مقام الهی ، تنها در وجود انسان تحقق می یابد. به همین دلیل آیه لیس کمثله شی (شوری: 11) به مقام انسان کامل مربوط می شود. 5. خداشناسی در نهایت به شناخت انسان کامل منتهی می شود. به تعبیر دیگر خدا در مرحله ظهور در انسان شهود می شود و حد معرفت الله چیزی جز این نیست. جیلی معتقد است ، شهود خدا در انسان ، کامل ترین نوع شهود است. 6. انسان کامل و حقیقت محمدی همان وجه الله است که در غیب وجودی انسان پنهان است و با فنای نفس نمایان می شود. 7. به تعداد نفوس انسانی ، شناخت های متنوعی از خود و خدا وجود دارد. به تعبیر جیلی هر کس مطابق عین ثابت خود ، راهی به سوی خدا دارد . این همان مطلبی است که ابن عربی تحت عنوان اله المعتقد از آن یاد می کند. وجوه افتراق: 1. جیلی معرفت خدا را منوط بر شناخت وجود می داند . این کلام مشابه برهان صدیقان ابن سیناست که از خود وجود،