جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين رساله در پاسخ به سؤالات شيخ محمد بن عبد علي قطيفي به رشته تحرير درآمده است. سؤالات مذكور درباره مطالب زير است: 1- معني سبعه أبحر، 2- جمع بين دو روايت «ان لهم ملكاً يسددهم» و «انهم يزادون في كل جمعة»، 3- مسئله ابرام و قضا در ليالي قدر، 4- امكان يا عدم امكان تبوت آنچه براي پيامبر (ص) ثابت مي شود براي ائمه (ع)، 5- توثيق علما بعضي رجال را و تصحيح بعضي اخبار، 6- وجه چهارده تن بودن معصومين (ع)، 7- جهل بسيط يا جهل مركب در برابر عقل، 8- معني بعضي اشعار عرفاني. پاسخ سؤالاتي كه شيخ محمد بن عبدعلي بن عبدالجبار قطيفي درباره بعضي احاديث مشكله سؤال نموده و شيخ به روش خود بدانها پاسخ گفته است. سؤالها متن قرار داده شده و بطور مزج آنها را شرح نموده و پاسخ مي گويد. در جواب مسائل شيخ محمد بن عبد علي بن عبدالجبار قطيفي درباره برخي احاديث مشكله پرسيده و شيخ به روش خود بدانها پاسخ داده است. رساله ايست درپاسخ به ده سؤال کلامي واعتقادي شيخ محمد بن شيخ عبد علي قطيفي شامل مباحثي چون تأويل سبعة ابحر و…

در برابر خواهش شاهزاده محمد علي ميرزا دولتشاه قاجار، در اثبات عصمت خاندان و رجعت. هر يك از اين دو موضوع، در 1 «مقدمه» ‌و چند «فصل» بي شماره و 1 «خاتمه» . در 21 ع 1/1231ق/1816م به انجام رسانده و تاريخ نگارش در انجامه آمده است. «احمد منزوي» مسئله عصمت ضمن يك مقدمه و 13 فصل و خاتمه صورت گرفته و مسئله رجعت در يك مقدمه و 15 فصل و خاتمه انجاميده. محمد علي ميرزاي دولتشاه قاجار (پسر فتحعليشاه) از شيخ احمد اين سوال را مي كند: اكتب شيئاً في بيان العصمة و ثبوتها لاهلها عليهم السلام و نفي ماينا في ذلك و ما يرد عليه و في ذكر رجعة محمد (ص) و اهل بيته الطاهرين و خواص شيعتهم و اعدائهم و ذكر علاماتها و احوالها و ماورد فيهاً شيخ احمد پس از دريافت اين سوال بتفصيل بمطلب مي پردازد و از بحث عصمت شروع ميكند و موارد سوال را يكايك نقل مي نمايد و جواب مي دهد (عبدالله انوار) عصمت ائمه معصومين عليهم السلام و رجعت ايشان را با استناد به احاديث و اخبار اثبات نموده و در 21 ربيع الاول 1231 به پايان رسانده و حاوي مقدمه و خاتمه و چند فصل است: المقدمة: في معني العصمة. الفصل الاول: في بيان ان خلق الله بحسب القوابل. الفصل الثاني: في كون العصمة مجمعاْ لجميع الكمالات. الفصل الثالث: في تعلق العصمة. الفصل الرابع: في بيان ان التحمل لا عباء العصمة هم الانبياء و الاوصياء ... في ذكر بعض احوال سفياني، في احوال الدجال في قتل القائم (ع) قتله الحسين (ع). (غلامي مقدم، براتعلي) آغاز كتاب: الحمد لله جزيل النعماء و الآلاء و جميل الافضال و العطاء و حسن البلاد و جليل العظمة و الكبرياء صلي الله علي محمد و آله النبلاء الذين خصّهم بالعصمة و الولاء و شملتهم باكمل الثناء ... فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي، ان حامي حوزة المسلمين و ناصرالدين ... الشاه بن الشاه بن الشاه محمد علي ميرزا الشاهزاده. . انجام كتاب: مما لا اشکال فيه و الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. [كتابخانه ملك 5/165؛ كتابخانه ملي 8/236؛ مدرسه فيضيه 2/33؛ مركز احياء ميراث اسلامي 5/381؛ فهرست سپهسالار 5/29؛ فهرست آستان قدس 4/135؛ مرعشي 5/203 ش 1820 و 15/258؛ كتابخانه وزيري 3/895؛ كتابخانه ملك 6/86؛ الهيات تهران ص 785؛ دانشكده حقوق تهران 344 و 345؛ فهرست احسائي 2/33؛ دانشگاه تهران 11/2426 و 16/407؛ سريزدي 1/191؛ فهرست مروي 140؛ دائرة المعارف بزرگ 1/264؛ فهرست كتب مشايخ 274ش، 57؛ مشار، مولفين 1/345؛ مرعشي 5/203؛ فهرست الفبايي آستان قدس ص 405؛ مدرسه فيضيه 1/427 و 2/52؛ فهرست آستان قدس 11/365؛ عمومي مراغه ص 251؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/560 و 2/568؛ جامع گوهرشاد 5/614]

آن را بخواهش محمد علي قاجار نگاشته [الهيات مشهد 1/273]

با عنوان قال، اقول ساخته شب پنجم رجب 1212. (محمد باقر حجتي) در علم باري و جواب آن (دانش پژوه و علمي انواري) پاسخ سوالاتي است كه شيخ محمد مسعود بن محمد بن ابن السعود از احسائي پرسيده و شيخ به طريق خود بدانها پاسخ گفته و در شب 20 شعبان 1211 تاليف آنرا به پايان برده است. (سيد جعفر و صادق حسيني اشكوري) در پاسخ پرسش هاي شيخ محمد سعود بن محمد بن سعود، نخست يك پرسش را آورده و به پاسخ آن پرداخته، آنگاه پرسش ديگر و پاسخ ديگر را. نخستين پرسش درباره «علمه تعالي المتبوع لوجود الاشياء و علمه لهامع الايجاد و بعد الايجاد» . تاريخ نگارش در پايانه نگارنده شب 20 شعبان 1211ق آمده است. نسخه اي ديگر از همين رساله در همين مجموعه (ش (1) 1664) نشان داده شده است كه نام پرسنده محمد بن مسعود بن الشيخ ابي سعود ... است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسائي قد وردت علي مسائل من الانوار الالمعي و ... الشيخ محمد سعود بن الشيخ محمد بن السعود ... فاجيت ان اذكرها بصورتها و اجعل الجواب لها كالشرح. انجام كتاب: نعم المولي و نعم النصير، وقع الفراغ من تسويدها علي يد مؤلفها ليلة العشرين من شعبان سنة الحادية عشرة بعد المأتين و الف. حامداً، مستغفراً، مصلياً. و الحمدلله رب العالمين. [كتابخانه ملك 6/74؛ فهرست مشايخ 2/25؛ الهيات تهران ص 344؛ عكسي مركز احياء 4/240 و 5/72؛ فهرست مشايخ، 235 «رساله» ؛ ‌مشار، مؤلفين، 1/345؛ دائرة المعارف اسلامي 1/116؛ شورا 41/187 و 44/219]

رساله بسيار مختصر يست که درپاسخ به سؤال ملارشيد نگاشته است. وي اين رساله را درجواب سؤالات آخوند ملا رشيد نوشته است. که سؤالات او چنين بوده: 1- آيا ائمه عليهم السلام از وجود مقيدند يا وجود مطلق، و معناي حديث «إن روح القدس في جنان الصاقورة ذاق من حدائقنا الباکورة» 2- اينکه حقيقت محمديه علي صاحبها چگونه نفس مشيت است و اسامي وجود حق مثل ذات بحت ومجهول النعت و «عين کافور» و «ذات ساذج» چگونه به آن حقيقت اطلاق مي شود 3- اين که ائمه عليهم السلام چگونه مقامات الله و ذات ظاهره به صفاتند. جواب سؤال، در اينکه محمد و آل محمد وجود مطلق يا مقيد هستند، اين رساله در 29 شعبان 1225 تأليف شده است. جواب از سه سؤالي است كه ملارشيد ازشيخ پرسيده و وي به روش خود بدانها پاسخ داده و در عصرروز پنجشنبه 19شعبان 1225از آن فارغ شده است. پاسخ سه پرسش است پيرامون آنكه: اهل بيت (ائمه عليهم السلام) وجود مقيد يا مطلق اند، حقيقت محمديه، مقامات آنحضرت. اين پاسخ روز پنجشنبه 29 شعبان 1225 نگاشته شده است. (سيد احمد اشكوري) پرسش از ملارشيد، پاسخ از شيخ احمد احسائي، با عنوان قال، اقول ملا رشيد از شيخ احمد احسائي پرسشهاي زير را مي كند و از او جواب مي خواهد: اما پرسشها: اول: آيا محمد صلوات الله عليه از وجود مطلق است يا وجود. دوم: حقيقت محمديه بر چه سانست كه مشيت مي باشد و چگونه آنها مقامات الهي اند كه بر آنها اسامي وجود واقع مي شود سوم: روشن كنيد كه آيا ائمه از مقامات الله مي باشند شيخ با پاسخ گويي خود رساله زير را مي پردازد (عبدالله انوار) در پاسخ ملارشيد، ساخته پسين روز پنجشنبه 19 شعبان 1325 (پايان رساله) نوشته 1258 «دانش پژوه، افشار» در پاسخ سه پرسش ملا رشيد مورخ روز پنجشنبه 19 شعبان 1225. (12: 2) در پاسخ 3 پرسش آخوند ملا رشيد (يا ملا محمد رشيد ملقب به رشيد): 1. ائمه (ع) از وجود مقيدند يا وجود مطلق، معني حديث «ان روح القدس في جنان ... » . 2. كيفيت حقيقت محمدي و مشيت و اسامي وجود حق ... 3. چگونه ائمه (ع) مقامات الله و ذات ظاهره به صفات اند. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن 19 شعبان 1225ق آمده است. و به نوشته «فهرست كتب مشايخ 223» در «جوامع الكلم» چاپ شده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . ان ذا الراي السديد الملا رشيد قد عرض علي مسائل طلب مني الجواب عنها و القلب غير مجتمع. انجام كتاب: و اعصمنا فيما بقي من اعمارنا برحمتك يا ارحم الراحمين. . [الذريعه 5/181؛ مرعشي 30/76و 26/298 و 23/199؛ مركز احياء ميراث 1/484؛ كتابخانه وزيري 4/1214؛ كتابخانه فرهنگ و ارشاد اسلامي ص 39؛ مدرسه فيضيه 2/41؛ كتابخانه ملي 8/253؛ كتابخانه ملك 5/363؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/25؛ مدرسه صدر بازار 1/88 و 1/203؛ دائرة المعارف اسلامي 1/182 و 6/662؛ احسايي؛ مشار، عربي 259 «جوامع الكلم» ‌: كه نشاني 2 چاپ آن را داده؛ فهرست كتب مشايخ، 223 «رساله رشيديه» ؛ ذريعه 21/144 «مطالع الانوار» ؛ سيد رشتي كه براي همين ملا محمد رشيد ساخته است؛ اهدائي به آستان قدس ص 327؛ نشريه 7/274؛ شيخ علي حيدر 1/159؛ تراثنا س 13ش2و/3 335؛ رايانه ملي 1190؛ دانشگاه تهران 17/528؛ مكتبة اميرالمومنين 1/48]

سيد محمد از شيخ احمد احسائي اين پرسشها را مي نمايد: اول: ان الاراده في حق الله سبحانه العبد غيرها في حق الواجب سبحانه دوم: لاشك ان التكليف حال استواء دواعي العبد الي الفعل و الترك اوحال رححان دواعي احدهما سوم: و علي الثاني فالمرجوح ممتنع الوقوع و الالتزام المرجوح فالراجح واجب الوقوع چهارم: ورد الامر بالتكاليف اما لفائده ام لا لفائده ان كان الاول فهي عائدة الي المعبود او الي العابد پنجم: ادكان السعيد سعيداً في بطن امه و الشقي شقيا في بطن امه و لا يتخلف و لا يتبدل ابداً ششم: مخالفة التكليف و ترك العبادات من العبد لما ذا يصير منشاء للعذاب مع انه مستغن عن طاعة العبد منزه عن لذة الانتقام متعال عن الفرض الحاصل له و مع ذلك وصف نفسه بانه منتقم ما وجه التوفيق هفتم: التعذيب في الاخرة ضرر خال عن جهات النفع هشتم: ايضاً انه تعالي كان عالماً بان الكافر لا يؤمن كما هو مدلول بعض الايات مني كلف لم يظهر منه الا العصيان سببا للعقاب و ان كان ذلك التكليف مستعقباً لاستحقاق العذاب فوجب ان يكون قبيحا لكونه مستعقباً للضرر الخالي من النفع، نهم: انه تعالي انما كلفنا النفع لعوده الينا قال تعالي ان احسنتم لا نفسكم الايه دهم: سلمنا العقاب و جوزنا العذاب فمن اين القول بالدوام و مالدليل عليه في المقام مع ايس الناس يازدهم: ان العبد هب عصي طول عمره من الابد فيكون العذاب الموبد ظلما تعالي الله علي ذلك مع ان التجاوز مستحسن فيما بين الناس. دوازدهم: ايجاد هذا الموجود المستحق للعذاب الدائم لا يخل عن الاشكال فان ذلك الموجود له ان يقول لموجده حين الذم و العقاب انا ما كنت راضيا لوجوده فلم اوجدتني و ابتلتني بهذا البلاء العظيم مع علمك بان ذاتي كذلك و ليس عدم رضائي من سفاهتي و قلة عقلي بل كل العقلاء و يوثرون العدم علي هذا الوجود المبتلي بالعقاب دائماً و لم يتخلص من العذاب ابداً (عبدالله انوار) در پاسخ سيد محمد كه نشاني بيشتري از وي نداده است. مسأله اولي؟. الثانية لاشك ان التكليف حال استواء دواعي العبد الي الفعل و الترك او حال رجحان دواعي احدهما فعلي الاول تستحيل وقوع المأمورية. در انجامه تاريخ به پايان بردن 1237ق آمده است. (احمد منزوي) [فهرست مشايخ 19؛ مرعشي 30/79؛ مركز احياء ميراث 1/482 و 3/419؛ كتابخانه هاي گلپايگان 111؛ كتابخانه ملي 8/238 و 8/254 و 9/522؛ كتابخانه ملك 5/164؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/71 و 7/294؛ مدرسه خان ص 92؛ مدرسه صدر بازار 1/203؛ دائرة المعارف اسلامي 1/125 و 1/151 و 6/662: احسايي؛ طبقات 13/88-191: احمد احسايي؛ اعلام 1/164: احمد احسايي؛ نسخه پژوهي 3/80؛ ]

رساله اي مختصر در اصول کلام شيعي که در پاسخ پرسشهايي که فاضل بنام <سيدمحمد> از مولف پرسيده نگاشته شده و در آن بر اصول فرقه شيخي تاکيد شده است. پاسخ به سيد محمد درباره تفسير سوره توحيد و آيه نور و درباره نبوت. از حقيقت سوره توحيد. تفسير «آيه نور» فرق ميان نبوت و ولايت. معني حديث «الله داخل في الاشياء لا كدخول شييء في شييء» (مهدي ولائي) سيد محمد مزبور در نامه خويش سؤالاتي از نامبرده كرده و او پاسخ داده است. از جمله: تفسير سوره اخلاص. آيه نور و برخي از مسائل كلامي و فلسفي مانند: «الفرق بين النبوة و الولاية، ما الوجه في تعدد المشية، ما وجه اختصاص لفظ الله و الرحمن به تعالي، ما الفرق بين الاسم والصفة، ما معني اعرفوا الله بالله، ما معني اتحاد العاقل و المعقول و ... . ». (غلامي مقدم) سيد محمد نامي از حقيقت سوره توحيد سؤال مي كند و احسائي اين سوره را طبق مذاق خاص خود با كنايه و اشاره تفسير مي كند و به گفته وي حقيقت آنرا تا جائي كه بوي اجازه داده شده بيان مي نمايد. (سيد احمد اشكوري) در پاسخ هفت پرسش سيد محمد بكاء. نمايه اين هفت پرسش در فهرست كتب مشايخ (ص234-235) آمده است: 1. پرسشي درباره تفسير سوره توحيد، ‌2. درباره آيه نور و بواطن آن، 3. فرق ميان نبوت و ولايت مطلقه، 4. مراد از ولايت باطن نبوت است 5. معني حديثي در توحيد، 6. شرح گفته «يا نعيمي و يا دنياي و آخرتي» در مناجات حضرت سجاد. 7. درباره رياضت. پرسش هفتم در «جوامع الكلم» نيامده است. (احمد منزوي) آقا سيد محمد ضمن تبجيل بسيار از احسائي سوالهاي زير را طرح ميكند و از او جواب آنرا مي خواهد پرسش نخست: ما حقيقة سورة پرسش دوم: ما الفرق بين النبوه و الولايه پرسش سوم: مقصود از آنكه مي گويند «الولايه باطن» چيست ؟ پرسش چهارم: اين حديث را معني چيست: داخل في الاشياء كدخول شيء في شيء و خارج عن الاشياء كخروج شيء عن شيء پرسش پنجم: معني يا نعيمي و جنتي در مناجات سجاد چيست ؟ پرسش ششم: طريقت رياضت و كيفيت تحصيل سعادت چه ميباشد شيخ يكايك اين پرسشها را تحت «قال» آورده و سپس در زير آن جواب مي دهد (عبدالله انوار) سيد محمد نامي پس از تمجيد بسيار از شيخ احمد احسائي از او مي خواهد كه اولا حقيقه سوره توحيد را شيخ آنطور كه مي داند بيان دارد و ثانياً: آيه نور و ثالثاً: حقيقه « الولاية باطن النبوه » را آشكار دارد و رابعاً: معني حديث: « داخل في الاشياء كدخول شيء في شيء و خارج عن الاشياء كخروج شيء عن شيء عن شيءً و خامساً: معني « يا نعيمي وجنتي » در مناجات سيد سجاد را بگويد و سادساً: بمن گويد كه طريق رياضت و كيفيت تحصيل سعادت چگونه است شيخ بيكايك آنها پاسخ مي گويد. (عبدالله انوار) شامل 7 سؤال سيد محمد بكاء و پاسخ شيخ احمد احسائي كه در فهرست مشايخ عظام ص234 معرفي شده است. اين رساله در جوامع الكلم چاپ سنگي بي صفحه شمار در تهران 1273 رساله سوم نيز آمده است (علينقي منزوي) نخستين آنها درباره سوره توحيد و تفسير آيتهاي ديگر است در پاسخ سوال سيد محمد بكاء واعظ. سيد بكا‌ء در طي نامه اي به شيخ احسائي 7 سوال كرده و هفتمين سوال درباره راه سلوك و رياضت است. 6 سوال و جواب آنها (كه نخستين آن درباره تفسير سوره توحيد و ششم درباره يك فقره از مناجات امام سجاد (ع) است) در جوامع الكلم به چاپ رسيده و اين سوال 7 در اصل بوده و به چاپ نرسيده است. در اين قسمت متن كامل سوال كه نزديك به يك صفحه نسخه حاضر است، نخست نقل و پس از آن جواب احسائي آورده شده است. احساوي در اين پاسخ تاكيد كرده است تنها راه صحيح سلوك و رياضت، متابعت سنت ائمه هدي و دوري جستن از شيوه اهل تصوف است. (عبدالحسين حائري) سؤالات مختلفي است كه شخصي به نام سيد محمد درباره حقيقت سوره توحيد و آيه نور و فرق بين نبوت و ولايت و معني حديث «داخل في الأشياء لا كدخول شيء في شيء» و معناي «يا نعيمي و جنتي» در مناجات امام سجاد عليه السلام، و طريقه سلوك و رياضت از شيخ احسائي پرسيده، و شيخ به روش خود بدان پاسخ داده است رساله مختصري است در پاسخ به شش سؤال: 1-تفسير سوره توحيد 2-تفسير آيه نور 3-حقيقت فرق بين نبوت و ولايت مطلقه 4-مراد از ولايت باطن نبوت 5-معني حديث: داخل في الاشياء لاكدخول شيء في شيء 6-طريقه رياضت و تحصيل سعادت (صدرائي و ديگران) از شيخ احمد احسائي. سيد محمد بكاء از احسائي 7 سؤال كرده و سؤال دوم از تفسير آيه نور است به گونه اي ديگر به جز آن كه مفسران در تفسير آن آورده اند. سؤال 7 از طريقه رياضت است كه در فهرست ج 22 ياد شد. (عبدالحسين حائري) در پاسخ سيد محمد، كه بيش از اين از وي نشاني نمي دهد (نك: جواب مسايل السيد محمد). درباره حقايق سورت توحيد، عرفاني. و اين جز «تفسير احد» من قول هو الله احد» (هف) اوست. سيد محمد از او خواسته كه در آن باره به گونه اي كه ديگر مفسران نمي نگارند بنگارد. نخست پرسش را كه همراه است با كلمات ستايش آميز از احسايي آورده سپس به تفسير و تأويل هاي خود از آن سوره مي پردازد. (احمد منزوي) رساله ايست كه احسايي در پاسخ به شش پرسش «سيد محمد بكا» نوشته است. (ابراهيم ديباجي) رساله اي است در پاسخ به هفت سوال كه سيد محمد بكاء از احسايي پرسيده و وي با عناوين «قال - اقول» جواب داده است. سوالات مذكور درباره موضوعات زير است: 1- حقيقت سوره توحيد و تفسير آن، 2- تفسير آيه نور، 3- حقيقت تفاوت بين نبوت و ولايت، 4- دليل مطرح كردن ولايت به عنوان باطن نبوت، 5- معني حديث «داخل في الاشياء لا كدخول شيء في شيء و خارج عن الاشياء لا كخروج شيء من الشيء»، معني «يا نعيمي و جنتي» در مناجات امام سجاد (ع)، 6- طريق الرياضة و كيفية تحصيل السعادة و المعرفة. پاسخ شيخ احمد احسائي به پرسش سيد محمد بكاء واعظ است درباره طريقه رياضت و تحصيل سعادت. سائل در نامه اي درباره شش موضوع از احسائي سؤالاتي كرده كه نخستين آن درباره تفسير سوره توحيد و ششم درباره يك فقره از مناجات امام سجاد (ع) است و پس از پايان سؤال ها از شيخ احسائي در خواست مي كند روش صحيح و موافق با شرع رياضت و سلوك الي الله را بيان دارد. رساله احسائي در پاسخ به شش سوال اول در جوامع الكلم (ص111-118) به چاپ رسيده است و اين سوال هفتم است كه به چاپ نرسيده است. احسائي در اين پاسخ شيوه سلوك اهل تصوف و ارتكاب اذكار غير وارد از امامان و اولياء (ع) را ضلالت و گمراهي مي خواند و تنها راه صحيح سلوك و رياضت را پيروي از سنت ائمه هدي و دوري جستن از شيوه اهل تصوف مي داند. (كرم رضايي، ‌پريسا) آغاز كتاب: بسملة‌، حمدله، اما بعد فيقول العبد المسكين احمد ... انه قد ارسل الي السيد الجليل ... طلب مني جوابها علي غير ما ذكره المفسرون ظاهرا و شدد في الطلب و اطال و اسهب و كان القلب مشتتا و العزم متهافتا ليس لي وجدان من اختلاف احوال الاخوان و الزمان ... انجام كتاب: و اجعلني خيرا مما يظنون و اغفرلي ما لا يعلمون انك انت الغفور الرحيم ستار العيوب غفار الذنوب و انت حسبنا و نعم الوكيل. [فهرست سپهسالار 5/26؛ مدرسه فيضيه 2/42 و 2/92؛ فهرست مشايخ3/24؛ كتابخانه ملي 11/473؛ دائرة المعارف اسلامي 1/76؛ طبقات 13/88؛ اعلام، 1/64؛ فهرست كتب مشايخ، 251 «رساله» ؛ ‌مشار، عربي، 259 «جوامع الكلم»؛ مشار، مؤلفين، 1/345: براي كارهاي چاپيش: «جوامع الكلم» كه در برگيرنده 92 رساله و 12 قصيده است، از آن ميان همين تفسير؛ شيخ علي حيدر 2/286؛ وزيري يزد 4/1412 و 3/1058؛ فهرست كتب مشايخ ج1 ص 24؛ كتابخانه نوربخش 2/214؛ مكتبة امير المومنين 1/40؛ شورا 41/187]

رساله اي است در بيان المنزلة بين المنزلتين و رد جبر و اختيار در افعال عباد. مؤلف آن را به درخواست شيخ عبدالله بن مبارك بن علي جارودي قطيفي احسائي در سال 1208ق/1172ش تاليف كرده است. [اهدائي رهبر4-1]

رساله کوتاهي است در اصول دين شامل پنج باب کوتاه رساله اي کوتاه در اصول پنجگانه اعتقادي است در يک مقدمه و پنج باب و يک خاتمه و هر باب داراي فصولي است. فهرست اجمالي مطالب كتاب حياة النفس: باب اول در اصل اول. (مقصود از اصل اول توحيد است) داراي 17 فصل درباره ذات و صفات خداوند باب دوم در اصل دوم - عدل- باب سوم در اصل سوم - نبوت- باب چهارم در اصل چهارم - امامت - مطالب اين باب را در ضمن يك فصل بيان داشته. باب پنجم در اصل پنجم - معاد - در اين باب ده فصل است. نسخه اي كه در زمان زندگي شيخ احمد نوشته شده و در كتابخانه سيد محمد پسر سيد نعمة الله جزائري در نجف موجود است. حياة النفس دو ترجمه دارد يكي از ميرزا حسن عظيم آبادي متوفي در حدود 1260 و ديگري از سيد كاظم رشتي شاگرد معروف شيخ احسائي. خاتمه درباره رجعت. (عبدالحسين حائري) در معرفت اصول دين مشتمل بر مقدمه و پنج باب و خاتمه. در هر يک چند فصل. باب اول در توحيد و متعلقات آن. باب دوم در عدل و متعلقات آن از ثواب و عقاب و اختيار و بطلان جبر و تفويض. باب سوم در نبوت و مسائل مربوط به آن. باب چهارم در امامت و براهين امامت ائمه اثني عشر. باب پنجم در اثبات معاد جسماني و کيفيت قيامت. خاتمه در لزوم اعتقاد برجعت و ظهور و اينکه آجال و ارزاق و اسعار بدست خداوند است. اين کتاب چاپ شده است. تاريخ تأليف اين رساله 1232 هـ. ق. مي باشد. (فاضل) رساله اي است در اصول دين، مشتمل بر مقدمه و خاتمه و پنج باب وهر باب داراي چند فصل به شرح ذيل: الباب الاول: في معرفة الله، داراي 16 فصل. الباب الثاني: في العدل. الباب الثالث: في النبوة، مشتمل بر 4 فصل. الباب الرابع: في الامامة، حاوي سه فصل. الباب الخامس: في المعاد، داراي 12 فصل. الخاتمة: في الرجعة، داراي 4 فصل. (غلامي مقدم، براتعلي) چنانكه مؤلف مي گويد آنرا به درخواست گروهي از دوستان و برادران در اصول عقايد تأليف كرده است. اين رساله مشتمل بر يك مقدمه، پنج باب و خاتمه است. در نسخه مورد بحث ما «حيوة النفوس في حضرة القدس» ناميده شده و در «فهرست كتب مشايخ عظام» ص240 «حيوة النفس» معرفي گرديده همچنين در ذريعه ج7ص124ش664 بعنوان «حياة النفس في حضرة القدس» آمده است در «فهرست كتب مشايخ عظام» ذكر گرديده كه اين كتاب به تاريخ 1273 در تبريز با «جوامع الكلم» چاپ شده است (ص240) ابواب رساله مورد گفتگو پس از مقدمه بدين شرح است: باب اول: درتوحيد و متعلقات آن باب دوم: در عدل باب سوم: در نبوت باب چهارم: در امامت و براهين امامت ائمه اثني عشر (ع) باب پنجم: در اثبات معاد جسماني و كيفيت قيامت خاتمه: در لزوم اعتقاد به رجعت (علينقي منزوي) حياة النفس مشتمل است بر يك مقدمه، خاتمه و پنج باب و هريك از بابهاي اين كتاب خود داراي فصولي چند است. فهرست اجمالي مطالب كتاب حياة النفس: باب اول در اصل اول. (مقصود از اصل اول توحيد است) داراي 17 فصل درباره ذات و صفات خداوند. باب دوم در اصل دوم عدل. باب سوم در اصل سوم نبوت. باب چهارم در اصل چهارم امامت. مطالب اين باب را در ضمن يك فصل بيان داشته. باب پنجم در اصل پنجم معاد. در اين باب ده فصل است. خاتمه درباره رجعت. نسخه اي كه در زمان زندگي شيخ احمد نوشته شده و در كتابخانه سيد محمد پسر سيد نعمة الله جزائري در نجف موجود است. حياة النفس دو ترجمه دارد يكي از ميرزا حسن عظيم آبادي متوفي در حدود 1260 و ديگري از سيد كاظم رشتي شاگرد معروف شيخ احسائي. (عبدالحسين حائري) در 1 «مقدمه» و 5 «باب» و 1 «خاتمه» و هر باب در چند «فصل» . در اصول دين و مذهب، باب 1. توحيد 2. عدل 3. پيامبري 4. امامت 5. معاد كه جسمي خواهد بود. خاتمه در رجعت و برخي اعتقادات ديگر. چاپ: تبريز، 1381ق. (احمد منزوي) در اصول دين تنظيم شده دريك مقدمه و 5باب (هر باب در چند فصل) و خاتمه: مقدمه: اعلم ان الله سبحانه لم يخلق العباد عبثاً لانه حكيم. الباب الاول: في الاصل الاول [التوحيد] در 17فصل الباب الثاني» في الاصل الثاني و هو العدل. الباب الثالث: في النبوة الباب الرابع: في الامامة الباب الخامس: في المعاد، در 10فصل. خاتمه: در لزوم اعتقاد به رجعت و ظهور و اين كه آجال و ارزاق و اسعار به دست خداوند است. (حكيم) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي، انه قد التمس مني بعض الاخوان الذين يجب اطاعتهم ان اكتب ... انجام كتاب: علي كرم عدله و آلائه و الرضا في كل حال بقدرة و قضائه فانه ولي كل خير و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. تمت الرسالة بعون الله. في كل حال بقدرته و قضائه فانه ولي كل خير و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. [التراث العربي 2/435؛ فهرست مشايخ 2/30؛ مشار عربي 326: چاپ تبريز 1381 ق؛ الذريعة 7/124رقم 664 و 4/98؛ مرعشي 24/37و20/102و2/200 و 3/134 و 5/371و 7/356 و 19/85 و 19/162 و 13/310 و 19/342 و 30/72 و 31/62و 28/483 و 29/557؛ مدرسه آية الله خوئي ص 68؛ مدرسه نمازي ص330 و 365 و 407؛ سپهسالار 4/352-353؛ الهيات مشهد 1/406؛ فهرست دانشكده ادبيات 215؛ فهرست مشار 1/399؛ كتابخانه مجلس شورا 5/11و 1/17/29؛ فهرست آستان قدس 4/97 و 11/336 و 11/358 و 17/435؛ ايضاح المكنون 1/425؛ مركز احياء ميراث 1/482؛ دانشگاه بوعلي ص 161؛ كتابخانه وزيري 3/882 و 4/1298 و 3/1109 و 3/1110؛ مدرسه فيضيه 1/103؛ كتابخانه فرهنگ و ارشاد اسلامي ص 39؛ كتابخانه ملي 5/223 و 7/48 و 11/192 و 10/246 و 16/453؛ كتابخانه ملك 5/102 و 5/423 و 5/425؛ فهرست دانشكده ادبيات 215؛ ذريعه ج 7-122و ج 4-98 و فهرست مشار ج 1-399؛ عكسي مركز احياء ميراث اسلامي 3/62 و 6/190؛ كتابخانه جمعيت نشر ص 1194؛ آية الله زنجاني ص 235؛ علامه طباطبايي 2/156؛ كتابخانه مدرسه آ خوند ص 1421؛ دليل المخطوطات 1/277؛ ابراهيمي 240؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/94 و 6/666؛ الذريعة 7/124 و فهرست عربي مشار: 326 مجلس 5/11-14؛ مجلس شورا 9/568 و 7/113؛ ريحانة الادب ج 1: 39 ج 2: 77، فهرست مجلس ج 5 ص 7 دانشگاه ج 3: 400؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/467 و 1/589 و 2/204 و 2/258 و 2/262؛ فهرست كتب احسائي 30؛ ادبيات تهران 1/215؛ كتابخانه ملي تبريز 1/442؛ دانشگاه تهران 12/2604 و 12/2906 و 17/411 و 16/576؛ مدرسه خان ص 93؛ سريزدي 1/181؛ مجتهد الزمان ص 34؛ فهرست مشايخ 2/30؛ اصغر مهدوي 2/114؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي2/92 و 1/158و 6/662؛ طبقات 13/88 -91؛ مرعشي - اشكوري 2/200؛ اعلام 1/64؛ احسايي؛ ذريعه 7/124 «حياة النفس»، همانجا، 4/98 « ترجمه حياة النفس» ؛ اعلام، 1/164: احسايي؛ طبقات 13/88-91: احمد احسايي؛ فهرست كتب مشايخ 240؛ مشار، عربي 326؛ مرعشي 2/200 «حياة ... » ؛ نشريه 3/222 و 5/591 و 5/596 و 5/647 و 7/719 و 13/356 و 11/722؛ چهار كتابخانه مشهد ص 292؛ سه كتابخانه اصفهان ص 58؛ نسخه پژوهي 3/80 و 3/176؛ عمومي مراغه ص 259؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 231مدرسه فيضيه 3/92؛ مجلس شورا 7/284؛ شيخ علي حيدر 1/108 و 2/89؛ تراثنا س2ش/4 42 و س13ش2و/3 323؛ رايانه ملي ص 274؛ دارالحديث ص 229؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/451؛ شورا 1/150/33؛ جامع گوهرشاد 5/618؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) (-) العقايد الخمس في شرح حياة النفس (-) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) = ترجمه رساله اصول عقايد (-) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه دوم) رشتي، كاظم بن قاسم (1212-1259) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) مرندي، علي محمد (-1259) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه اول) نظام العلماء تبريزي، محمود بن محمد (-1271) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) رشيد يزدي، محمد بن علي (-13) اصول الدين (ترجمه) تبريزي، محمد بن محمد (-13) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) حايري عظيم آبادي، حسن (-1260) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه سوم) جوانرودي، محمد (-14) حياة النفس في حظيرة القدس (ترجمه) دامغاني عمرواني، محمد (-)