جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفسران در تفسیر و شرح آیات با هم اختلاف دارند. این اختلافات گاه آنچنان شدید است که به تناقض و تقابل آراء می انجامد. علت اصلی اختلاف وتنوع آراء تفسیری را می توان معلول دیدگاههای خاص مفسران دانست. در این بین دیدگاههای کلامی در به ثمررسیدن آراء مختلف تفسیری نقش اساسی داشته است.گرایش بعضی از مفسران به تشبیه موجب شده است که در تفسیر بسیاری از آیات قرآن، آراء نادرستی اظهارشود و آیات موهم تشبیه را بر معنای ظاهری آن حمل نمایند. مشبهه مطلق تحت تأثیر عقاید خود ضمن حمل آیات موهم تشبیه بر مدلول ظاهری آن، تصریح به تشبیه نموده اند و ظاهرگرایان نیز این گونه آیات را حمل بر معنای ظاهری آن نموده و کیفیت آنها را مجهول خوانده اند. تنزیه گرایان در مقابل تشبیه گرایان، حمل آیات موهم تشبیه را به معنای ظاهری آن نادرست خوانده اند و در این مورد به ادله عقلی احتجاج کرده اند.اهل تأویل و تفویض معتقدند فرد در هنگام مواجهه باآیات موهم تشبیه چنانچه از عهده تأویل آیات بر نیایدبر او واجب نیست در فهم و تأویل آیات کوشش نماید.تأویل گرایان مطلق نیز تأویل آیات موهم تشبیه را لازم دانسته و با هر نوع تفسیر تشبیه گرایانه به مخالفت برخاسته اند و به همین جهت در بحث رؤیت با نظریه اهل تأویل و تفویض مخالفت کرده اند . گرایش برخی ازمفسران به مسأله عدل و گرایش بعضی از آنان به مسأله جبر موجب شده که در تفسیر آیات آراء یکسانی رااظهار ننمایند بلکه در تفسیر آیات به مخالفت با یکدیگربرآمده اند . جبرگرایان آیات موهم جبر و عدل گرایان آیات نافی جبر را محکم می دانند.

قرآن کریم معجزه جاودان نبی اکرم (ص) است که در آن هیچگونه کژی و دگرگونی روی نداده و از دستبرد تحریف مبرا و دور مانده است و در آیات و عبارات آن هیچگونه اختلاف و تناقضی دیده نمی شود، از این روست که هدایتگر جهانیان خوانده شده است . با این وصف، عده ای با انگیزه های مختلف و بعضا به جهت مخالفت و جلوگیری از توسعه و گسترش اسلام، درصدد آن برآمده اند تا در قداست و الهی بودن این کلام الهی خدشه نمایند و با این اهداف، شبهه موهوم و بی اساس وجود تناقض در قرآن را مطرح نموده اند، نیز جمعی دیگر هر چند مانند گروه اول دارای انگیزه ستیزه جویی و مخالفت با اسلام نبوده اند، اما به سبب عدم آشنایی با کلام عرب، اسلوب و شیوه های متنوع بیانی، خصوصا عدم توجه آنان به کاربرد مجاز لغوی، عام و خاص، مطلق و مقید، مشاکله و نظایر آن، گرفتار توهم تناقض در قرآن گردیده اند. گرچه مخالفان اسلام کوشیده اند آیات قرآن را متناقض جلوه دهند، ولیکن در این مورد توفیقی کسب ننموده اند، چرا که آنان دلیل واضح و روشنی ارائه نکرده و دلیلشان تنها، ادعای موهوم و بی اساس آنها می باشد. و با تدبر و تفکر در قرآن معلوم می گردد که در هیچ جای قرآن، دو آیه متناقض و یا متعارض با هم دیده نمی شود. اشتباه این عده بخاطر عدم آشنایی آنان با اسالیب کلام عرب و عدم فراهم آوردن مقدمات و دانشهای علمی جهت فهم و تفسیر آیات قرآن بوده است که با اتخاذ و بکارگیری روشهای صحیح در راه فهم آیات کریمه و با تدبر و تفکر در این کلام الهی، واهی بودن ادعاهای موهوم آنان ثابت می گردد.

نظریه تکثرگرایی دینی که مدعی تساوی ادیان و مذاهب در حقانیت و تساوی دینداران در امکان نجات و رستگاری است، دارای رویکردها و تقریرهای متفاوتی می باشد. مهم ترین رویکرد، دیدگاهی است که سعی دارد این تئوری را از نگرشی خاص به وحی استخراج نماید. این نگرش، همان تجربی انگاری یا تجربه دینی تلقی کردن وحی است. مقاله حاضر ضمن بیان تئوری های بدیل نظریه تجربه دینی در خصوص ماهیت وحی و نشان دادن برآیند آنها در نظریه تکثرگرایی دینی، به بررسی امکان یا عدم امکان انتاج این نظریه از آنها می پردازد. این مقاله درصدد اثبات این فرض است که نظریه تکثرگرایی دینی نه تنها ازطریق رویکرد تجربی نسبت به وحی، بلکه به کمک هیچ تلقی دیگری درباره وحی نیز قابل توجیه نیست.

در نهاد همه انسانها، به حکم فطرت الهی، حقوقی به ودیعت نهاده شده است که غیرقابل انکار و تغییر بوده و در هر عصر و دوره، افراد بشر از هر نژاد و هر جنس، صرف نظر از رنگ پوست، میزان ثروت و موقعیت اجتماعی را شامل می گردد. از نظر اسلام، فطرت انسانها، مخلوق «خداوند تعالی» است و همه احکام و قوانین مندرج در شریعت اسلام، مطابق با فطرت آدمی است و از همین جهت در قرآن کریم از دین اسلام به عنوان «دین فطری» یاد شده است. از این رو در این مقاله به اثبات این امر در شریعت اسلام به وی‍ژه با تاکید به نصوص قرآن کریم - به عنوان اولین و مهمترین منبع احکام اسلامی - پرداخته شده است. با عنایت به آیات متعدد قرآن در خصوص اهمیت حقوق فطری، با توجه به نگاه ویژه قرآن به کرامت انسانی و اصل مساوات روشن می شود که احکام و قوانین صادره در قرآن، مطابق با فطرت آدمی است و لذا قرآن کریم، بهترین منبع برای شناخت و حفظ حقوق آدمی به ویژه حقوق فطری اوست.

غزالی از اندیشمندان بنام جهان اسلام است که آرا و افکار وی، تأثیر شگرفی بر متفکران و اندیشمندان پس از خود بخصوص در میان اهل سنّت داشته است. با آن که غزالی با تألیف مشهورترین اثر خود موسوم به تحافه الفلاسفه آرای فلاسفه را مورد انتقاد شدید قرار داده است و حتی در تألیفاتش با توجه به گرایشهای اشعری گرایانه خود از " شیعه " بخوبی یاد نمی‌کند؛ اما تأثیرپذیری شخصیتی چون " صدرالمتألهین" - که از معروف‌ترین فلاسفه و متکلمان امامیه است- از آرای تفسیری غزالی، امری قابل قبول تأمل و در خور توجه است. چرا و چگونه ملاصدرا تحت تأثیر آرای وی واقع شده است؟ در این مقاله نویسنده کوشیده است ضمن پرداختن به این پرسش، چگونگی تأثیرپذیری صدرالمتألهین را از آرای تفسیری غزالی تبیین نماید.

یکی از مهمترین مباحث مورد توجه حدیث شناسان، موضوع جعل و وضع حدیث است. در مورد علل و انگیزه های جعل حدیث، آرای گوناگونی اظهار شده است. «زندقه گرایی» به عنوان یک جریان مخرب و تاثیرگذار در اسلام مورد توجه ناقدان حدیث قرار گرفته است. با این همه، بررسی واژه «زندقه و زنادقه» نشان می دهد که این دو واژه در متون اسلامی به معانی گوناگونی به کار رفته است. در پاره ای موارد به طور خاص درباره پیروان ادیان ایرانی همچون مانویان و گاهی به صورت عام بر پیروان مکاتب فکری، فلسفی، کلامی، فرقه ای، سیاسی و فرهنگی و بعضا مخالف اسلام حمل شده است. در این نوشتار، ضمن بیان مراد حدیث شناسان از مفهوم واژه «زندیق و زندقه» به مهمترین اغراض زنادقه در جعل و وضع احادیث اشاره شده است.

جرم و جنایت از ابتدای خلقت و در تمامی اعصار وجود داشته است، از همین‌رو بشر در صدد مجازات به فرد مجرم و گرفتن انتقام از جانی برآمد. با توجه به سیر تکاملی بشر و گسترش جوامع، اشکال مقابله با جرم و شیوه‌های سزادهی نیز بتدریج تکامل یافت.حبس یا زندان نیز یکی از شیوه‌های برخورد با مجرم و استیفای حقوق فرد و جامعه است که می‌توان گفت در میان تمام ادیان و تمام فرهنگ‌ها، جایگاه خود را داشته است. این نوع مجازات در دین مبین اسلام و فقه آن، مشروعیت داشته و در موارد محدودی به‌کار برده می‌شود.مجازات حبس نیز از ابتدا تا کنون تغییراتی را به خود دیده است و با توجه به روند تغییرات جوامع، جای خود را در میان سایر مجازات‌ها تا جائی باز کرد که امروزه به یکی از شیوه‌های مجازاتی شایع تبدیل شده است و قوانین کشور ما نیز که بر اساس دستورات اسلام و بر پایه فقه اسلامی پی ریزی شده از این قاعده مستثنی نیست. فراوانی کاربرد این مجازات و آثار زیانبار آن، چنان نمودی در جوامع پیدا کرده که حقوقدانان معاصر بر خلاف دو سده‌ی پیش، در صدد راهی برای حذف این مجازات از چرخه‌ی مجازات‌ها شده‌اند.در این تحقیق سعی شده است با توجه به مبانی فقهی امامیه و بررسی موارد حبس در فقه و حقوق ایران، و نظریه‌های جرم شناسی در قلمرو کیفر سالب آزادی، ملاک حبس و نظریه‌های راهبردی در زمینه حبس زدایی، با تکیه بر مبانی فقهی و حقوقی اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در جهت اصلاح قوانین، پیشنهاداتی مطرح شده است.