جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پاسخ به دو پرسش است در عذاب اهل نار و عدم ايمان فرعون، تأليف شده در 9 جمادي الثاني 1223. (جعفر اشكوري) جواب دو پرسش است با اين عناوين: هل الصفات الفعلية الحادثة خلقت قبل المشية أم بعدها، و ما النسبة بين الحقيقة المحمدية و غيرها. ساخته 7 ع 2/ 1224 اجاب فيها عن مسالتين سئل عنهما اولاها عن دوام عذاب اهل النار و عدمه ثانيهما عن يقول بايمان فرعون و قد اجاب بكفر القائل حيث انكر نص القرآن. (عبدالعزيز طباطبائي) [فهرست مشايخ 18؛ مرعشي 3/136و 3/138 و 23/57 و 23/58 و 30/71؛ التراث العربي 2/226؛ مركز احياء ميراث 1/483؛ كتابخانه ملك 5/163 و 5/372؛ الهيات تهران ص 345، آستانه حضرت عبدالعظيم 1/186؛ مدرسه صدر بازار 2/279؛ دانشگاه اصفهان 1/123؛ مكتبة امير المومنين 1/36؛ شورا 44/220]

رساله اي است درپاسخ به سؤالات شاهزاده محمود ميرزا که از احسايي 7 سؤال درموضوعات اعتقادي پرسيده بود از جمله درباره کلامي از امام سجاد (ع) که فرمود: فهي بمشيتک دون قولک مؤتمرة و بارادتک دون نهيک منزجرة، و حديث حقيقت، عالم برزخ و مثال و حشر و بعث و قيامت، فرق کلام و کتاب و ... . جواب استدلالي مختصري است بر هفت سؤالي که شاهزاده محمود ميرزا قاجار براي مؤلف فرستاده که بعضي درمسائل اعتقادي و بعضي در مشکلات بعضي احاديث است. تأليف اين کتاب - چنانچه در نسخه حاضر آمده- در روز هفتم رجب 1241 به پايان رسيده است. در پاسخ همان شاهزاده محمود ميرزا قاجار (نك: بالا)، 7 «مسألة» است با سربندهاي «المسائلة الاولي؛ الجواب؛ المسائلة الثانية؛ الجواب ... » ‌نمايه اين هفت پرسش در «فهرست كتب مشايخ» ص 237 زير نام «رساله» آمده است. (احمد منزوي) پاسخ هفت پرسش: 1- بيان فرمايش امام سجاد ع: « فهي بمشيتك دون قولك موتمره» . 2-بيان معني « ان الله خلق آدم علي صورته » . 3-بيان معني حديث كميل در حقيقت معرفت 4-در بيان حقيقت عالم برزخ و ... . 5-فرق بين كلام و كتاب 6-معني حديث فرجه در توحيد 7-شجاعت با اين كه كمال است چرا در اسماء خدا وارد نشده. (علي اوسط ناطقي و رمضانعلي انتظاري) آغاز كتاب: «الحمدلله رب العالمين. . قد أنهي الي الجناب المنيع و الشأن الرفيع منصور الجنود ذوالطالع المسعود» [التراث العربي 1/110؛ مرعشي 5/162؛ كتابخانه هاي گلپايگان 110؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412 و 2/44؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 27؛ التراث العربي 1/110؛ مرعشي 5/162؛ كتابخانه هاي گلپايگان 110؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/412 و 2/44؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 27؛ دائرة المعارف اسلامي 1/128؛ ‌مرعشي 5/162 «اجوبة مسايل محمود ميرزا الاولي» ؛ عكسي مركز احياء 7/47]

رساله پاسخ پرسش سيد ابوالقاسم لاهيجاني است از بيان اصطلاح و معني اوعيه و عوالم ابد و دهر و سرمد و ازل و زمان. (مهدي ولايي) چند سؤال درباره سرمد، دهر و زمان، لوح محفوظ و محو و اثبات، قضا و قدر، بداء و اجل، شقاوت و سعادت، ارکان عرش و حاملان آن است که شيخ به آنهابا عناوين « قال - اقول» پاسخ مي دهد. سؤالات از سيد ابوالقاسم بن عباس بن معصوم لاريجاني است. رساله اي است در پاسخ سؤالي از ظروف سه گانه (دهر، سرمد و زمان) كه به خواهش سيد عباس لاهيجاني نگاشته است. (سيد محمود مرعشي) از شيخ احمد احسائي ابوالقاسم بن عباس كه بقول شيخ احمد عدم اطاعت امر او براي شيخ غير مقدور است پرسشهاي زير را مي كند: 1- تحقيق در اوعيه ثلاثه: سرمد، دهر، زمان. 2- تحقيق بداء و اجلين محتوم. 3- سر اربعيه الاركان لعرش و حال حمله آن. شيخ احمد بپاسخ يكايك آنها مي پردازد و كتاب حاضر را آماده مي كند. (عبدالله انوار) در پاسخ سيد ابوالقاسم بن سيد عباس بن سيد معصوم لاهيجاني، پرسش هايي كه هنگامي به او رسيده كه سيد دچار بيماري و دشواريها بوده است. سه پرسش است كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ 220» آمده است: 1. پرسش از ادعيه ثلاثه از سرمد، زمان. 2. بدا و اجل محتوم، 3. سر چهار ركن بودن عرش. پرسنده همان لاهيجاني نگارنده «مشكاة الظلام» در شرح «قواعد الاحكام» در 1231ق مي باشد (ذريعه). (احمد منزوي) رساله اي است در پاسخ به سه سؤال كه سيد ابوالقاسم بن عباس بن معصوم لاهيجاني از وي پرسيده و شيخ با عناوين «قال-اقول» به آنها جواب داده است. مسائل بدين شرح است: 1- تحقيق در اوعيه ثلاثه (سرمد، دهر و زمان) و لوح محفوظ 2- تحقيق بداء و اجلين محتوم و معلق 3- سر أربعية الأركان لعرش الرحمن و حملته.

در پاسخ سید شریف بن سید جابر. دربارۀ جایگاه عصمت و لزوم اعتقاد مکلفان به آن: ما حاجة المکلفین الی عصمة المعصوم (ع). و این جز «العصمة و الرجعة» اوست (نک‍ : پایین). پاسخ بشريف بن جابر درباره عصمت امام. جواب مسائلي است كه سيد شريف بن جابر از مؤلف پرسيده و وي به آنها پاسخ گفته است. پيرامون احتياج مكلفين به امام معصوم در هر زمان كه آنان را بحق هدايت كند، پاسخ پرسشي است از سيد شريف بن جابر. (سيد احمد اشكوري) شيخ احمد پس از آنكه شرحي در تمجيد سيد شريف بن طاهر مي آورد بعد مي گويد كه او از من سوال كرده است: « چه حاجتي است مكلفانرا به عصمت معصومين » با طرح اين سؤال مسائلي كه بر آن متفرعست نيز مطرح مي گردد. شيخ احمد بپاسخ آنها مي پردازد و بقول او توزع بال مزاحم بوده باز براي خالي نگذاردن مطلب دست باينكار مي زند. (عبدالله انوار) رساله مختصري است در بيان احتياج مكلفين به عصمت معصوم. پس از آنكه خبر سيد جابر مبني بر تعصب وي در انكار اين مسئله به سيد شريف بن طاهر رسيد، ايشان پاسخ همراه با حجت و استدلال را از شيخ احمد طلب كرده و شيخ احمد نيز در رساله حاضر بدان پرداخته است. (حبيب الله عظيمي) رساله كوتاهي است در پاسخ به سيد جابر بن سيد طاهر كه درباره عصمت معصومين عليهم السلام پرسيده بود. (ابوالفضل حافظيان) پاسخ به سؤال سيد شريف بن جابر است در احتياج مكلفين به عصمت معصوم. (جعفر اشكوري) در پاسخ سيد شريف بن سيد جابر. درباره جايگاه عصمت و لزوم اعتقاد مكلفان به آن: ما حاجة المكلفين الي عصمة المعصوم (ع). و اين جز «العصمة و الرجعة» اوست. (احمد منزوي) آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین الاحسایی. انه قد انهی الی السید العفیف... السید شریف بن الطاهر القاضی المرحوم السید جابر. انجام: و من لم‌یجعل الله له نوراً فما له من نور و کتب العبد المسکین احمد بن زین‌الدین. و الحمدلله رب‌العالمین. و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین. 1242ق. [فهرست سپهسالار 5/29]

پاسخ چهار پرسش اعتقادي: 1-استفسار از معني حديث: ان المؤمن افضل من الملائكة ... 2-استفسار از چرايي اثبات صفات كمال 3-آيا جن در تكاليف با انسان همانند است 4-سؤال از تفسير آيه: سنقرؤك فلا تنسي (صدرائي و ديگران) [مدرسه نمازي ص 365؛ كتابخانه ملك 6/190 و 5/372؛ ادبيات تهران 3/58؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/409؛ فهرست كتب ... احسائي، ص 85؛ مجلس شورا 37/76؛ سريزدي 1/181 و 1/192؛ فيلم دانشگاه 3/255؛ دانشگاه تهران 17/411؛ دانشگاه اصفهان 1/124]

از شیخ احسایی در پاسخ پرسش‌های شیخ محمد بن شیخ عبدالعلی بن عبدالجبار قطیفی، شمار پرسش‌ها گویا 9 باشد و جز آن دو باشد که در «فهرست کتب مشایخ» (ص 233-282) آمده است: 1. چیست معنی «العلم نقطة کثرها الجاهلون»، 2. چگونه می‌توان جمع کرد میان اینکه سال 365 روز است و آفرینش جهان در شش روز... 9. دربارۀ مدت زمان برای «فقدان» همسر برای آزادی زن. در پایان تاریخ به انجام رسیدن سلخ عاشورا (محرم) 1212ق آمده است. در فهرست کتب مشایخ 233 و 282 دو گفتار در پاسخ همین محمد بن عبدعلی آمده است که این هیچیک از آنها نیست. آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین الاحسائی. قد ارسل الی الشیخ محمد بن الشیخ عبدعلی بن عبدالجبار آمنه الله من الخطاء... ارسل الی بمسائل عرضت له فی حال بلبال و تشویش. انجام: و تخر الجبال هداً. لا اله الا الله الملک الحق المبین، و الحمدلله رب‌العالمین و صلی‌الله علی محمد و آله الطاهرین. و کتب مؤلفه العبد المسکین احمد بن زین‌الدین فی سلخ عاشورا 1214 اربع عشرة بعد المأتین و الالف من الهجرة...

رساله شامل پرسشهاي ملامصطفي بن حاجي محمد خوئي وپاسخ هاي احسايي است که بصورت <قال سلمه الله - اقول> برگزار شده است. سؤالات درباره شعله مرئيه، دُهن، فعل اول (وجود محمد ص) است. پايان تأليف درشب پنجشنبه 10 ذي حجه 1231 بوده است پاسخي است بر پرسش اينكه عقل اول و وجود محمد چه هستند و آيا اين دو اثر مشيت هستند يا مفعول مشيت ؟ (سيد محمود مرعشي) سؤال جوابهايي است که احسايي درجواب آخوند ملا مصطفي درباره شعله نار نوشته است. آخوند ملا مصطفي كه از پيروان شيخ احسايي است از او پرسشهايي مي كند و شيخ با كسالت حال و تشويش بال پاسخهاي مختصر مي دهد چه او را اهل جواب مي دانسته است. اما پرسشها: 1-ما الشعلة المرئية السراجية النار الغيبية و فعلها و اثر فعلها. 2-بينوا ان الدهن اهو محل لفعل النار او بمنزله القابليه. 3-بينوا و اوضحوا في الشعله المرئية النار الغيبي الجوهري ... 4-بينوا كيفية ظهور الشعله المرئية من النار. 5-بينوا ان العقل الاول وجود محمد. 6-بينوا ان الامكان و الوجود و وجود محمد بمنزلة الدهن او بمنزلة الدخان او بمنزلة الاستضائة. 7-بينوا في الشرح مطابقة المثل للمثل شيخ احمد هر يك از اين سوالها را متن قرار ميدهد و تحت «قال» آنرا مي آورد و سپس با «اقول» جواب مي دهد (عبدالله انوار) در شب پنجشنبه 10 ذيحجه 1131 پايان يافته است از شيخ احمد احسائي در پاسخ سوالات ملا مصطفي شيرواني از رابطه شعله ناريه و دخان ناشي از اشتغال با دهن مشتعل و تطبيق اين مسئله فعل و مشية، امكان و وجود و وجود محمدي (ص) و سوال چهارم از وجه تطابق مثال بامثل به است در مسائل بالا. در پاسخ پرسشهاي ملامصطفي. پاسخ به آخوند ملامصطفي است. (محمد تقي دانش پژوه) بعربي در پاسخ چهار پرسش آخوند ملا مصطفي شيرواني (فهرست احسايي 14: 2). (محمد تقي دانش پژوه) در پاسخ آخوند ملامصطفي شيرواني، چهار پرسش است با سربندهاي «قال سلمه الله، اقول» : 1. كيفيت نار غيبي در شعله مرئيه، 2. عقل اول و حضرت محمد (ص) 3. امكان و وجود و وجود پيامبر 4. در مطابقت ممثل با ممثل. در انجامه ش (8) 1993 تاريخ به پايان رسيدن 1241ق آمده است. در «فهرست كتب مشايخ» آمده است كه در تبريز، 1273ق، در «جوامع الكلم» چاپ شده است. (احمد بن منزوي) جواب سؤال در پاسخ پرسشهاي آخوند ملامصطفي پاسخ پرسشهائي است كه ملامصطفي براي شيخ فرستاده و احسائي پاسخ آنها را به روش خود داده است. رساله اي است در پاسخ چهار سؤال ملا مصطفي شيرواني به شرح زير: 1-رابطه شعله ناريه سراجيه و دخان ناشي از اشتعال با دهن و تطبيق اين مسأله با مسأله فعل و مشيت2-آيا عقل اول و حقيقت محمديه (ص) اثر مشيت اند يا مفعول آن3-امكان و وجود محمد (ص) به منزله دهن اند يا دخان يا استضائه 4- وجه تطابق ممثل با ممثل له. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسائي انه قد كتب الي ذو المودة و الصفا الآخوند الملا مصطفي ... مسائل يريد بيانها علي حال لايسع احد فيه البيان من ملازمة الامراض و تشويش البال باختلاف الاحوال و كثرة الاعراض. انجام كتاب: من فتح الابواب الاطلاع علي اسرار الكون. و الله سبحانه ولي التوفيق و العون. و الحمدلله رب العالمين، و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. وقع الفراغ منه سنة 1241ق. [كتابخانه ملك 5/160؛ فهرست مشايخ 2/14 و 2/286؛ مجلس شورا 22/67؛ دانشگاه ش 2/3593؛ دانشگاه تهران 12/2906؛ دائرة المعارف بزرگ 1/205 و 6/662: احسايي؛ فهرست كتب مشايخ 224 «رساله سراجية» ؛ طبقات 13/88-91: احمد احسايي؛ اعلام 1/64: ‌احمد احسايي؛ مشار، مؤلفين 1/345؛ اهدائي به آستان قدس ص 327؛ نسخه پژوهي 3/76؛ تراثنا س13ش2و/3 336]