جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب مشتمل بر مقالاتی از مصطفی ملکیان درباره عقلانیت و معنویت که هدف اصلی مجموعه معرفی تحقیقات، تالیفات و ترجمه‌ ها در زمینه‌ های عرفان، اخلاق، فلسفه دینی، الهیات، هنر و ادبیات دینی به علاقه‌ مندان حوزه‌ های یاد شده است. وجه مشترک مقالات دو موضوع عقلانیت و معنویت بوده که نگارنده در آن، ضمن به دست دادن تعریفی از ایمان، نقش آن را در خودسازی، شناخت و نزدیک انسان به پروردگار قائل می‌ شود. سپس وضعیت دین و دینداری در جهان معاصر و نیاز انسان عصر حاضر به معنویت را تشریح می‌ کند. او بر این باور است که ارتباط تنگاتنگی بین دین و عقلانیت برقرار است و می‌ توان با دفاع عقلانی از دین، انتظار بشر از دین را تبیین نمود. نخستين بخش‌ هاي اين نوشتار به بررسي مباحث تقرير حقيقت و تقليل مرارت، داده‌ هاي وحياني و يافته‌ هاي انساني اختصاص دارد. ارتباط اسلام و ليبراليسم، ارتداد، سنت و تجدد، سنت‌ گرايان دين و عقلانيت و دينداري در جهان معاصر، از ديگر مطالب ارائه شده در اين كتابند. مولف درباره آثار و پيام‌ هاي تجربه ديني در منش و شخصيت صاحب تجربه، معتقد است كه تجربه ديني نوعي رضايت باطن بسيار ژرف در شخص صاحب تجربه پديد مي‌ آورد. تجربه ديني و مكاشفه عرفاني از ديگر مباحث اين اثر معنوي به شمار مي‌ رود. در بخش‌ هاي پاياني كتاب نيز به موضوعات ايمان، شناخت در قرآن، فلسفه نقد، بايسته‌ هاي پژوهشي قرآني و نماز توجه شده است. عناوین تعدادی از مقالات کتاب از این قرار است: دین و دینداری در جهان معاصر، دین و عقلانیت، تجربه دینی، خود را بشناس، مبانی نظری مدارا، ارتباط اسلام و لیبرالیسم، عرفان و جهانی شدن، سنت و تجدد و فلسفه فقه و پژوهش در قرآن.

در بخش نخست، این پایان نامه به پیشینه مفهوم ایمان در سنت اسلامی و مسیحی اشاره دارد تا از آنجا بستر اندیشه مولوی و ک یرکگارد را بازشناساند. البته در این بخش که جنبه مقدماتی دارد به آرای متکلمان و فیلسوفان مسلمان و مسیحی نظر نداشته ایم، چرا که در بحث حاضر چندان تاثیری ندارند. در بخش دوم، با تفصیل بیشتر، به آرای عارفان مسلمان در این خصوص پرداخته می شود و آنگاه رای مولوی را عمدتا از مثنوی معنوی بازکاویده ایم. از آنجا که در سنت عرفانی ما از مساله ایمان گروی به طور مستقیم و صریح بحث نشده است، در این بخش به تحلیل محتوای متون عرفانی از دریچه مفاهیم کلیدی بحث پرداخته شده است و واژه هایی چون ایمان، عقل، علم، معرفت، یقین، عزم و ... و از منظر عرفان اسلامی بررسی شده است . در بخش سوم به آرای کی رکگارد در این باره اختصاص دارد. و بالاخره در بخش چهارم به مقایسه میان آرای مولوی و ک یرکگارد در مساله ایمان، عقل و معرفت پرداخته شده است/

در بخش نخست ، این پایان نامه به پیشینه مفهوم ایمان در سنت اسلامی و مسیحی اشاره دارد تا از آنجا بستر اندیشه مولوی و کیرکگارد را بازشناساند. البته در این بخش که جنبه مقدماتی دارد به آرای متکلمان و فیلسوفان مسلمان و مسیحی نظر نداشته ایم ، چرا که در بحث حاضر چندان تاثیری ندارند. در بخش دوم ، با تفصیل بیشتر ، به آرای عارفان مسلمان در این خصوص پرداخته می شود و آنگاه رای مولوی را عمدتا از مثنوی معنوی بازکاویده ایم. از آنجا که در سنت عرفانی ما از مساله ایمان گروی به طور مستقیم و صریح بحث نشده است ، در این بخش به تحلیل محتوای متون عرفانی از دریچه مفاهیم کلیدی بحث پرداخته شده است و واژه هایی چون ایمان ، عقل ، علم ، معرفت ، یقین ، عزم و ... و از منظر عرفان اسلامی بررسی شده است . در بخش سوم به آرای کیرکگارد در این باره اختصاص دارد. و بالاخره در بخش چهارم به مقایسه میان آرای مولوی و کیرکگارد در مساله ایمان ، عقل و معرفت پرداخته شده است .

این رساله ترجمه کتاب " فلسفه اخلاق در قرن بیستم " اثر مری وارنوک است. فصول هفتگانه کتاب به این صورت می باشد: فلسفه اخلاق مور، شهود گرایی، احساس گرایی، پس از احساس گرایی، روانشناسی اخلاق، اگزیستانسیالیزم، نتیجه گیری

در این تحقیق، روان شناسی دین از دیدگاه ویلیام جیمز، گزارش، تحلیل و نقد شده است و دارای یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه است. در مقدمه علاوه بر کلیات متعارف، تعریف و تاریخچه روان شناسی دین، زندگینامه، مبانی فکری و روش شناسی ویلیام جیمز نیز بررسی شده است.فصل اول با عنوان صچیستی دین و دینداری با اشاره ای به تعاریف دین به طور کلی، دیدگاه ویلیام جیمز در چیستی دین و دینداری در موارد تعریف دین، حیات دینی، کثرت گرایی، گوهر دین،دربارة خدا، ویژگیهای رهبران دینی و نفی نگاه مادیگرایانه به دین بازکاوری شده است. در ضمن ملاحظاتی در زمینه های نادیده گرفتن جایگاه دین نهادی و اجتماعی در حیات دینی، عدم توجه به مؤلفه های شناختی در تعریف دین، استوار کردن حیات دینی بر تجارت استثنایی و نامتعارف،کثرت گرایی دینی، تلقی احساسات به عنوان گوهر دین، نابغه و نابهنجار بودن رهبران دینی واردشده است. فصل دوم با عنوان خاستگاه دین و منشأ دینداری اشاره ای به مهمترین نظریه های موجود دربارة منشأ دین در سه رویکرد کلی جامعه شناسان، روان شناسان و الهیدانان دارد و سپس دیدگاه جمیز دربارة منشأ دینداری در محورهای روش داوری معنوی، نفی تبیین مادیگرایی ومنشأ جسمی، منشأ در عواطف انسانی و ضمیر نیمه هشیار آمده و تأکید بیش از حد جمیز بر نقش احساسات و عواطف عمدتا مورد نقد قرار گرفته است. فصل سوم با عنوان صدر باب ایمان اشاره ای به ادبیات علمی در این موضوع در اندیشه اسلامی و الهیات مسیحی شده و سپس دیدگاه ویلیام جیمز بر اساس نظریه صارادة معطوف به باور بیان شده است. او می گوید در تصمیم گیری برای گزینه های زنده، اضطراری و فوری - فوتی که شواهد عقلی آن ناقص است و گزینش عقلی امکان پذیر نیست، ارادة به معنای عام تمایل عاطفی انسان وارد عمل می شود. از آنجا که در ایمان چنین شرایطی موجود است، ارادة معطوف به باور ایمان را محقق می سازد. ملاحظات متعددی در نقد دیدگاه جمیز وارد شده اما به طور اجمالی با توجه به شواهد عدیده اصل دخالت عواطف در باورها و ایمان مورد تأیید قرار گرفته. فصل چهارم با عنوان تجربه دینی طولانی ترین فصل این پایان نامه است. در ابتدا به چیستی تجربه دینی و دیدگاه های عمده در تبیین تجربه دینی اشاره شده و سپس آراء جیمز در سه بخش چیستی، انواع و تبیین تجربه دینی آمده است. ملاحظاتی نیزدر باره موضوعهای وصف ناپذیری و ناپیداری تجربه دینی، داروهای روان گردان به عنوان عامل تجربه دینی، گسترة محدود تجربه دینی از نگاه جیمز و تقدم احساسات در تبیین تجربه دینی بانگاهی به مباحث تجربه دینی در فلسفه و عرفان اسلامی بیان شده است. فصل پنجم با عنوان آثاردینداری است. جیمز ثمرات دینداری را به طور کلی تحت عنوان قداست جمع بندی می کند وآنها را با ویژگی های زهد، قوت، قلب، خلوص و مهرورزی توصیف می نماید. آثار دینداری ازنگاه جیمز در شش آثار معنوی، اخلاقی، شناختی (معرفتی)، عاطفی - هیجانی، بهداشت روانی و انسجام شخصیت دسته بندی شده اند و ملاحظاتی در نقد مبنای پراگماتیسم، انحصار آثاردینداری در ابعاد فردی و سنخ شناسی روان شناختی جیمز وارد شده و به طور اجمالی از نگاه کارکردگرایی در غایات عملی حمایت کرده ایم. در خاتمه نیز به جمع بندی نتایج جدید و نکات نسبتا بدیع این پژوهش پرداخته ایم./