جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مولف در این کتاب مختصر ولی مفید به دنبال اثبات حقانیت اسلام در مقایسه با اموزه هایی است که از تورات و انجیل نقل می کند.

علامه شيخ «محمد جواد بلاغی» در كتاب «الرحلة المدرسية و المدرسة السيارة فی نهج الهدی» درباره اصول توحيد، نبوت و معاد سخن گفته و تلاش كرده است با استناد به دلايل نقلی و عقلی از كتب آسمانی تورات، انجيل و قرآن، اين اصول را اثبات كند. الرحلة المدرسية به‌صورت گفت‌وگو ميان چند تن نوشته شده كه گردهم آمده‌اند تا درباره تورات، انجيل، زبور و قرآن، بی‌طرفانه تحقيق كنند و حقايق را بی‌اشتباه و آلايش از آن‌ها درآورند. علامه بلاغی در اين كتاب، دين اسلام را بررسی كرده و ارزش‌ها و برتری‌های آن نسبت به ساير اديان را بيان و تأكيد كرده كه اسلام، همان دين ابدی برای تمامی زمان‌ها، مكان‌ها و هر عصر و نسلی است و ويژه گروه يا افراد خاصی نيست و هر آنچه جامعه بشری از مسائل اقتصادی، سياسی، اجتماعی، اخلاقی، عقايدی و ديگر امور زندگی به آن نياز دارد؛ در دين مبين اسلام وجود دارد. «بحث‌های فلسفی» نيز از ديگر بخش‌های مهم كتاب الرحلة المدرسية است كه در آن درباره مباحثی در زمينه جبر و تفويض، حسن و قبح عقلی، حقيقت نفس آدمی، ذرّه(جوهر فرد)، وجوب و امكان و امتناع، حدوث و قدم ماده، تنازع بقاع و انتخاب طبيعی، بحث شدهاست. همچنين، در اين كتاب، مسائلی درباره حكمت خلقت اعضای بدن انسان و شگفتی‌های خلقت حيوانات، آفرينش آسمان، زمين، هوا و دريا و ديگر عجايب عالم كه هر يك برای اثبات وجود خدای يگانه بسنده است، آورده شده است. كتاب مذكور در سه بخش بررسی شده كه عنوان بخش نخست آن، «پژوهشی در تورات و انجيل» است و در آن عناوينی مانند «خطاب كردن با عنوان "أب" در ميان مسيحيان با منع انجيل از آن»، «منع حضرت آدم (ع) از درخت»، «آيا در پيش خداوند دروغ و نيرنگ هست؟»، «قرآن؛ ميزان حق»، «نفی جسمانيت از خداوند و علم مطلق او»، «داستان فرزندان آدم و تورات»، «نسخ عهدين»، «آتش نمرود و ابراهيم (ع)»، «هارون و تورات و گوساله سامری»، «حضرت سليمان و عهد قديم»، «هارون و قرآن كريم»، «افسانه غرانيق»، «تورات و نسبت‌­های ناروا به پيامبران»، «ايمان حضرت ابراهيم(ع) و استدلال روشن در اين زمينه در قرآن»، «ابراهيم و خداوند و فرشتگان در تورات»، «منزه بودن خداوند از آموزش دروغ»، «كرامت قرآن»، «اشتباه در تورات»، «قرآن و پيامبر گرامی اسلام»، «ذبح زنان و كودكان در تورات» گنجانده شده است. علامه بلاغی در ادامه اين كتاب، به پژوهش درباره موضوعاتی مانند «قرآن؛ ميزان حقيقت»، «پيامبر موعود در تورات»، «سفرهای بنی‌اسرائيل و تورات»، «مسيح (ع) و اناجيل»، «اخبار غيبی در قرآن»، «قرآن، مسيح و تثليث»، «طلاق در تورات»، «قرآن، توبه و آمرزش»، «آمرزش و رحمت الهی و كتاب مقدس»، «ايرادگيری عهد جديد بر عهد قديم»، «خالی بودن تورات از ذكر قيامت»، «شواهد داخلی از تورات بر تحريفش»، «نويسندگان اناجيل و زمان نوشته شدن آن‌ها»، «بررسی زندگی شاگردان مسيح (ع)»، «تاريخ بنی‌اسرائيل در عهد قديم»، «بخشش و نظام اجتماعی و قرآن»، «اناجيل و عهد قديم و اختلافات»، «اناجيل و پاكی مسيح»، «آموزه­‌های مسيحيت بعد از مسيح (ع)»، «چرا دستور "پولس" بر ابطال شريعت پذيرفته شد؟» پرداخته است. بخش دوم اين كتاب به مباحث «بررسی معارف اسلام از قرآن و تاريخ» است كه در آن مباحثی با عنوان «دين اسلام و قرآن»، «تاريخ و دعوت اسلام»، «جنگ‌‌های پيامبر(ص) مانند جنگ احد، بدر، احزاب، خيبر و هوازن»، «صلح حديبيه»، «سيره محمد (ص) و ضرورت دفاع از آن»، «اسلام و مسيح»، «غزوه "بنی‌القينقاع" و "بنی قريضة"»، «فتح مكه»، «صلح حديبيه»، جنگ مؤتة و تبوك»، «آموزش قرآن با اخلاق فاضل»، «اسلام و مسيح»، «مذهب داروين در اصل انواع»، «برهان‌های توحيد در قرآن»، «نياز به شريعت»، «كرامت قرآن در استدلال‌های آن»، «استدلال‌های قرآنی در آفرينش زمين»، «نفی تعدد و شرك از خداوند»، «عقول ده‌گانه و فلاسفه» پرداخته می‌شود. بخش سوم كتاب الرحلة المدرسية نيز به دفاع از اعتقادات دين مبين اسلام اختصاص دارد و در آن موضوعاتی همچون «متشابهات قرآن»، «فوايد آفرينش انسان و حيوانان در نظام هستی»، «رسالت كلی قرآن كريم»، «صفات رسول اكرم(ص) در قرآن»، «تنوع معجزه‌ها به اقتضای حكمت»، «معاد جسمانی در تورات و انجيل»، «مغالطه در معاد جسمانی و جهنم»، «مسئله اسراء از مسجد الحرام به مسجد الأقصی»، «انجيل و برزخ»، «عهد جديد و قيامت»، «حج در دين اسلام» و «مكه و تاريخ و استدلال قرآنی برای آن» بررسی شده است.

مقاله ابتدا اشاره­ای کوتاه به خاستگاه نیایش دارد که متأثر از اعتقادات و باورهای فردی و اجتماعی است و سپس به ورود آن در آثار ادبی و چگونگی بیان آن توسط نویسندگان و شاعران فارسی و روسی می­پردازد. آثار ادبی نیایشی غالباً متأثر از اعتقادات و باورهای نویسندگان و شاعران آفریده می­شوند. پیرامون نیایش در متون ادبی کهن و معاصر سخن فراوان است. نیایش اشکال گوناگون دارد و در ادبیات منثور و منظوم، غالباً حامل پیام خداشناسی و پیوند انسان با عالم ملکوت و درواقع خلوت کردن نویسنده و شاعر با معبود است. نویسندگان و شاعران زیادی از ایران و روسیه، مانند مولوی، سعدی، حافظ، فارابی، عطار، پوشکین، لرمانتف، بونین و دیگران در آثار خود به این موضوع پرداخته­اند. برخی بر اساس مضامین کتب مذهبی یا تحت­تأثیر شگفتی­های کائنات آثاری از خود بر جای گذاشته­اند. ادبیات نیایشی فارسی با ستایش پروردگار آغاز می­شود، مانند شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی و دیوان اشعار عطار. در ادبیات روسی سده­های گوناگون نیز آثار نیایشی در قالب­های گوناگون مشاهده می­شود. در پژوهش حاضر به­شکل موردی به موضوع نیایش در اشعار الکساندر پوشکین پرداخته می­شود که متأثر از اعتقادات دینی او است. نیایش در اشعار پوشکین به­شکل تمنای ادبی یا سپاس از خداوند و یاری طلبیدن از مقدسات است. نیایش­های او دربارۀ خدا، نزدیکان، وظیفۀ شعر و شاعر است. اوج معنوی اشعار نیایشی پوشکین در ظهور «فعل الهی» است. او با هنر و به­کمک انسان­شناسی دینی و آنگاه با نیایش جهان مادی را ترک می­کند و به­سوی جهان ماورا حرکت می­کند.

در سال 1945م اسنادي كهن در منطقة نجع حمادي مصر كشف شد كه قدمتي معادل سنّ اناجيل عهد جديد يا حتي بيش‌تر از آن دارد. مقايسة اين اسناد با كتاب مقدس مسيحيان و باورهاي مسيحي امروز، ناسازگاري‌هايي بنيادين ميان محتواي آنها را آشكار مي‌سازد؛ ناسازگاري در مسائلي همچون هويت و الوهيت عيسي، صليب و نجات، حجيت و مرجعيت كليسا، و نفي شريعت. پرسش اين است كه آيا اين اسناد مي‌تواند بر تاريخ و الهيات مسيحي تأثير بگذارد؟ هدف اين مقاله، واكاوي ميزان اعتبار ديني و تاريخي كشفيات نجع حمادي براي تأثيرگذاري بر تاريخ و الهيات مسيحي است. اين پژوهش كه با روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده، نشان مي‌دهد كشف اين اسناد مي‌تواند با ممكن ساختن دسترسي اطلاعاتي مستقيم و گسترده‌تر به گنوسيان و مسيحيانِ متأثر از آنها، موجب آشنايي بيشتر با اناجيل و باورهاي گوناگون در صدر مسيحيت شود؛ اما وجود موانعي همچون ترديد در اعتبار تاريخي اين اسناد، اعلام‌هاي رسمي كليسا و پذيرش اهل بدعت بودن گنوسيان، سبب مي‌شود كه نگرش متفاوت مكشوفات نجع حمادي نتواند تأثير مستقيم و فراگيري بر الهيات مسيحي داشته باشد؛ اگرچه تأثيرگذاري بلندمدت و غيرمستقيم آنها بر مسيحيت، دور از انتظار نيست.

واژة «بور» دو بار و ریشة آن (ب و ر) پنج بار در قرآن به کار رفته است. عموم مفسران و مترجمان قرآن، اين واژه را به معنای هلاک‌شده، تباه‌شده و فاسد دانسته‌اند. این مفاهیم به لحاظ کلامی و در باب مقولة جبر، مسئله‌سازند. از سوی دیگر، برخی قرآن‌پژوهان واژه را دخیل دانسته‌اند. بنابراین در مقالة حاضر، نخست واژه را در زبان‌های سامی و با تأکید بر زبان‌های عربی، عبری، آرامی و سریانی ریشه‌یابی کرده‌ایم؛ سپس مبتنی بر این ریشه‌یابی به معانی واژه در قرآن و متون مقدس یهودی ـ مسیحی پرداخته و با ارائة گزارشی نسبتاً مبسوط از مفاهیم آن، نشان داده‌ایم که اين واژه در متون يادشده، یک مفهوم حقیقی دارد که همانا زمین بایر یا ناکشته است و یک مفهوم استعاری دارد که عبارت است از ناآموخته، نادان یا پرورش‌نایافته. افزون بر این، به نظریة استعاره‌های مفهومی اشاره کرده‌ایم و ارتباط مفاهیم حقیقی و استعاری واژه را توضیح داده و گفته‌ایم که در این استعارة مفهومی، سویة حاصلخیزی و باروری یا نقطة مقابل آن، سترون و بی‌حاصل بودن، برجسته می‌شود. در پایان، مبتنی بر تحلیل فوق، حضور توأم هر دو معنا را در متون پیش‌گفته، برخاسته از یک پدیدة نظام‌مند زبانی دانسته‌ایم که قول به دخیل بودن واژه را رد می‌کند.

از دیرباز، تحقق حکومت جهانی عاری از هرگونه ظلم و خشونت به همراه آینده‌ای روشن برای زندگی، از آرزوهای بشر بوده است. پیامبران و ادیان الهی بشارت داده‌اند که سرانجام، حکومت واحد جهانی مبتنی بر قسط و عدل شکل خواهد گرفت و این آینده به دست مصلح کل و منجی جهانی تحقق خواهد یافت. از این‌رو، پیامبران و اولیا برای تحقق حکومت الهی جهانی، انسان‌ها را به انتظار دعوت می‌کنند؛ انتظاری سازنده و پویا. در اسلام، حکومت جهانی توسط حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و در مسیحیت، ملکوت خداوند به‌واسطة حضرت مسیح علیه السلام تحقق می‌یابد. این حکومت ویژگی‌هایی دارد که آن را از ديگر حکومت‌ها متمایز می‌سازد؛ از جمله: خلافت پاکان و صالحان؛ برپایی احکام الهی؛ حکومت عدالت‌محور؛ رفاه اقتصادی؛ و... . مؤمنان به این دو دین، بر مبنای متون معتبر، خود را برای چنین روزی آماده و مهیا می‌کنند و در انتظار به سر می‌برند. در مقالة پیش رو، نگارنده بر آن است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی به مقایسة چرایی انتظار برای حکومت جهانی در دو دين مسيحيت و اسلام بپردازد؛ در اولي بر مبنای عهد جدید و در دومي بر مبنای آیات و روایات. کلیدواژه‌ها: انتظار، حکومت، قرآن، کتاب مقدس، مسیح، مهدی

از جمله موضوعات مشترک و محوری قرآن و عهدین، حکومت خداست؛ به این معنا که در آخرالزمان حکومت بر جهان به‌طور مطلق از آن خدا خواهد بود و در آن، نیکوکاران و بدکاران جزای عمل خود را خواهند دید. موضوع مقالة حاضر، قریب‌الوقوع بودن حکومت خداست و اينکه مراد از آن چیست؟ در این مقاله ضمن گزارش عبارات قرآن و کتاب مقدس، نظریاتی که در تفسیر چنین تعبیری به دست داده شده‌اند، بررسی و نقد می‌شوند. دربارۀ تعبیر «قریب‌الوقوع بودن حکومت خدا»، شش نظریه یا احتمال در طول تاریخ مطرح شده است: نخست اينکه اين خبر حقیقی است و زمان دقیقی نیز دارد. نظریۀ دوم این بوده که هرچند اين خبر حقیقی است، اما نمی‌توان برای تحقق آن، زمان مشخص کرد. در نظریۀ سوم هم بر حقیقی بودن اين خبر تأکید می‌شد؛ اما اظهار می‌گردید که به دليل عدم آمادگی لازم در مردم، زمان برپایی حکومت خدا پیوسته به تأخیر می‌افتد. نظریۀ چهارم نيز بر حقیقی بودن آن خبر مبتني است؛ منتها برخلاف سه نظر نخست، آن را روحانی می‌شمارد. در نظریة پنجم، خبر قریب‌الوقوع بودن حکومت خدا فقط تحریضی برای اخلاقی زیستن دانسته شده است. در نظریة ششم، برپایی حکومت خدا آرزواندیشانه به‌شمار آمده است. از این میان، دومین نظریه، مشهورترین و مقبول‌ترین ديدگاه در نظر پیروان ادیان ابراهیمی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، تطبیقی و تاریخی است؛ یعنی مضامین مربوط به قریب‌الوقوع بودن حکومت خدا در عهد قدیم و عهد جدید و نیز قرآن، به ترتیب تاریخی بررسی و مقایسه می‌شود. رویکرد این پژوهش پدیدارشناسانه است

کتاب «پژوهشی درباره انجیل و مسیح» با بررسی دقیق و علمی کتاب «مقدس» مسیحیان، حقیقت مسیحیت را به‌ طور منطقی، ریشه‌ ای و مستند مورد توجه قرار داده و اشتباهات و تضادهای موجود در آن را روشن می سازد و مطالعه این کتاب نسل جوان ما را با حقایق بسیاری درباره مسیحیت و اسلام، آشنا می ‌سازد.