جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 223
علم و معرفت در نظر غزالى
نویسنده:
مجتبى زروانى، رضا طاهرى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در اين مقاله، آراء و نظرات امام محمد غزالى در باب علم و معرفت بررسى مى شود. با اينكه دو مفهوم «علم» و «معرفت» از يكديگر متمايزند، با تسامح مترادف به كار برده شده اند تا چشم اندازى از ديدگاه غزالى در باب معرفت يقينى و حقيقت علم به دست آيد؛ همان گونه كه غزالى در برخى از كتب خود مانند «احياءالعلوم» و «ميزان العمل»، اين دو واژه را مترادف و ملازم هم به كار مى بندد و در برخى مواضع بين اين دو كلمه تميز قايل مى شود. در اين زمينه، به بررسى سير معرفت شناختى غزالى پرداخته مى شود. غزالى با نگرش صوفيانه، معارف قلبى و اقرار به ارزش و حدود برهان فلسفى، نفوذ ويژه اى در تصوف نهاد كه خود اسباب مؤثر در تفسير و معنى تازه اى از علم و معرفت بين مسلمانان گرديد. غزالى با تأمل در دو طريق عمده كسب معرفت و علم، يعنى طريق قلبى و عقلى، سعى در شناخت ارزش و مقاصد علوم نموده است. در نهايت، در تلقى غزالى، طريق قلب يگانه طريق مطمئن براى نيل به مقصد نهايى يعنى سعادت است كه مقصود تمام عارفان است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 57
دو ردیه بر فلسفه تهافت الفلاسفة و تحفة المتکلمین
نویسنده:
محمود یوسف ثانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دو ردیه که یکی مبتنی بر کلام اشعری و دیگری مبتنی بر کلام معتزلی است، در فاصله کوتاهی از یکدیگر در قرن ششم نگاشته شده اند و با رویکردهای مختلفی به نقد آرا فلاسفه در حوزه مسایل فلسفی مرتبط با معتقدات دینی، پرداخته اند. این دو ردیه هم به جهت انگیزه نویسندگان آنها و هم به لحاظ روش نقد مسایل فلسفی و هم به لحاظ محتوا و مضمون و هم به جهت میزان تاثیرگذاری، با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند. نگارنده در این مقاله دو اثر مزبور را در محورهای چهارگانه فوق با یکدیگر مقایسه کرده است.
صفحات :
از صفحه 137 تا 156
نگاهى انتقادى به مواجهه غزالى با فلسفه
نویسنده:
فرومن حيدرنژاد، موسى عبداللهى نسب
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
غزالى از بين جويندگان حقيقت، گروه فلاسفه را بيش از هر گروه ديگرى مورد توجه قرار داده است ولى طريقه آنان را براى وصول به حقيقت كارآمد نمى دانست. وى فيلسوفان را به دهريان، طبيعيان و الهيان تقسيم كرده و بيست مسئله را در الهيات مطرح مى كند كه به خاطر هفده مسئله آن، فيلسوفان را اهل بدعت دانسته و به خاطر سه مسئله آنها را تكفير كرده است. اين پژوهش با روش اسنادى و توصيفى ـ تحليلى به بررسى انگيزه ها و موضع گيرى هاى غزالى در مواجهه با فلسفه و فيلسوفان و نقد آن مى پردازد. با بررسى آراى غزالى، مشخص مى شود آن مسائلى كه به تكفير فلاسفه انجاميد، با اعتقادات دينى و كلامى مورد قبول وى منافات داشت. انگيزه هاى بسيارى در مخالفت غزالى با فلسفه تأثير داشت كه با حقيقت طلبى ايشان منافات دارد.
صفحات :
از صفحه 63 تا 76
مقایسه نظریه حقیقت دوگانه در نگاه ابن‌رشد، ابن‌رشدیان و کلیسای قرن سیزدهم
نویسنده:
علی قربانی، فتحعلی اکبری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کلیسا در قرن سیزدهم در ارتباط با تلاشهای عقلانی فیلسوفان و اعتقادات دینی آنها نظریه‌ای را مطرح کرد که به حقیقت دوگانه معروف شد. این نظریه عبارت است از این که چیزی می‌تواند در کلام حقیقت باشد؛ در حالی که نقیض آن نیز می تواند در فلسفه حقیقت باشد. کلیسا با این نظریه فیلسوفان را به کفر متهم می کند و فیلسوفان ابن رشدی خود را از آن مبرا می دانند و ابن رشد در کتاب فصل المقال به صورت‌هایی با این نظریه موافق است. با تحلیل دقیق این نظریه با توجه به آثار موجود و بررسی وقایع ناشی از آن می توان معانی مختلفی را برای این نظریه در نگاه هر یک از این سه طرف مطرح ساخت. در این مقاله سعی شده ضمن دستیابی به معانی مختلف این نظریه، مقایسه‌ای نیز از لحاظ کفر‌آمیز بودن آنها با یکدیگر صورت پذیرد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 84
مبانی معرفت شناسی حکمت اشراق سهروردی
نویسنده:
سیماسادات نوربخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بررسی نظام معرفت شناسی شهاب الدین سهروردی (549-587ق) به عنوان موسس دومین حوزه اندیشه فلسفی در تاریخ فلسفه اسلامی، اهمیت ویژه ای دارد. معرفت شناسی او با بررسی تعارض های منطقی در نظام فلسفی مشاء صورت می گیرد. نظریه سهروردی در باب علم شامل دو جزء است: نخست، جزء سنت زدایی است که سهروردی در آن، به نظریه های مختلف علم، مخصوصا علم به واسطه تعریف، ادراک حسی، مفاهیم اولی یا مقدم بر تجربه انتقاد می کند. او ابتدا ساختار «تعریف» ارسطویی را نقد کرده که این نقد، نخستین تلاش مهم برای نشان دادن تعارض ساختار ارسطویی و گام نخست در تدوین حکمت اشراق است. سهروردی محدودیت ها و نارسایی تعریف را در رسیدن به یقین نشان داده است. به نظر او نظریه های مطرح شده درباره علم، اگر چه ما را به جنبه ای از حقیقت رهنمون کرده و کاملا نامعتبر نیستند، اما هیچ یک منتهی به یقین نشده و از امکان وقوع علم سخن نگفته اند. سهروردی نه تنها می کوشد ضابطه صوری متفاوت حاکم بر تعریف را نسبت به مشائیان ابداع کند، بلکه تلقی او از تعریف، جزء اساسی نظریه اشراقی وی از ساختار عقلانی علم است. این اختلاف اساسی مبین دیدگاه کاملا متفاوت اصول منطقی و معرفت شناسانه در فلسفه است که بر اساس آن جزء دوم نظریه سهروردی شکل می گیرد، به طوری که در حکمت اشراق، برتری از آن شهود و بر مبنای نظریه مشاهده - اشراق است. و بر اساس«علم حضوری» تدوین می‌شود.
صفحات :
از صفحه 31 تا 47
ایمان شناسی استرآبادی و علامه مجلسی و تاثیرگذاری ملاصدرا بر علامه
نویسنده:
سید مهدی امامی جمعه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
استرآبادی موسس مکتب اخباریگری در قرن یازدهم بوده و چنانکه در همین مقاله خواهد آمد، نظریه خاصی در باب ایمان دارد که کاملا مورد توجه علامه مجلسی قرار گرفته است. لازم است بدانیم که علامه مجلسی هم آگاهی و هم تاثیرپذیری خود را از نظریات ایمان شناختی استرآبادی نشان داده، اما بدون اینکه ابهامات و نارسایی های نظریه استرآبادی را اظهار نماید، به رفع نقیصه ها و ایضاح ابهامات ایمان شناسی مجلسی پرداخته است. می توان بین نظریه او و نظریه استرآبادی در باب ایمان، تفکیک بنیادی قائل شد و از آن به نظریه خاص در مکتب اخباریگری اصفهان تعبیر کرد، اما مهمتر از همه اینها، آنچه این مقاله در صدد بیان آن است، اثبات نقش موثر ملاصدرا، بنیانگذار مکتب فلسفی اصفهان در تعدیل اندیشه های علامه مجلسی است. از این رو، برای تبیین و اثبات این مساله، ناگزیریم ابتدا به اجمال به طرح نظریه استرآبادی بپردازیم.
صفحات :
از صفحه 1 تا 16
محدوده معرفت انسان نسبت به حق تعالی
نویسنده:
پروین نبیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
چکیده :
مقاله حاضر در پی پاسخ دادن به این سوال اساسی است که «حد معرفت انسان نسبت به حق تعالی چیست؟». در پاسخ به این سوال اغلب اندیشمندان در اینکه متعلق معرفت حق تعالی ذات حق نیست، اشتراک نظر دارند اما در عین حال شناخت حق تعالی را از طریق شناخت صفات خداوند امکان پذیر دانسته اند و در محدوده شناخت صفات، گروهی راه تشبیه و گروهی راه تنزیه و گروهی بنابر ادعای خود راهی میان تنزیه و تشبیه برگزیده اند. در این مقاله ضمن نقد این طرق و بیان ناکارآمدی هر یک از آن ها در معرفت واقعی حق تعالی، این نکته بررسی می شود که صفات حق تعالی نیز به دلیل عینیت شان با ذات متعلق معرفت قرار نمی گیرد و بنابراین محدوده شناخت حق تعالی افعال اوست نه صفات او؛ به این معنا که معرفت نه به خود ذات یا صفات بلکه به فعلی که مظهر ذات و صفات حق تعالی است، تعلق می گیرد. بنابراین بالاترین معرفت به حق تعالی در معرفت بالاترین و کاملترین فعل او که شدیدترین ظهور حق در او تحقق پذیرفته، یعنی انسان کامل (که در رأس آن امام است) منطوی است. بنابراین شناخت حقیقی خداوند (در محدوده قابلیت انسان) که هدف از خلقت انسان نیز هست تنها در نتیجه سیر تکاملی و مظهریت صفات حق و رسیدن به مقام مخلصین و فعلیت عقل شهودی (و نه تنها عقل استدلالی) امکانپذیر است. آنکه بر اساس اعتقاد به وحدت وجود، به وحدت شهود رسیده است می تواند آینه تمام نمای حق شود و با وجود خویش (و نه تنها با زبان) حق تعالی را توصیف کند و خداوند نیز بر اساس آیه شریفه «سبحان الله عما یصفون الا عبادالله المخلصین» (صافات/160-159) تنها به اینان اجازه توصیف خویشتن را داده است.
صفحات :
از صفحه 131 تا 151
شرطیه پاسکال؛ آیا نظریه معقولیت یک برهان است؟
نویسنده:
محمد محمدرضایی، مصطفی حسینی گلکار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
چکیده :
بحث درباره مقصود پاسکال از ارائه شرطیه هنوز به جواب مقبول همه نرسیده است! آیا پاسکال در پی ارائه یک برهان است و یا تنها می خواهد دعوتی به محفل انس خود نماید؟ آیا مخاطب او ملحد است و یا درصدد تقویت ایمان مسیحی است؟ ریشه های قبلی شرطیه پاسکال کجاست؟ در مقاله حاضر ضمن بررسی تاملات پاسکال و مهم ترین شرح های آن تا حد امکان کوشش شده است ابتدا گفتار او ایضاح و سپس با روشنتر کردن پرسش های فوق، اقوال متعارض در این باره تبیین شود، لذا ابتدا قرائت دینی از معقولیت ارائه شده و سپس ضمن بررسی ریشه های تاریخی بحث و تحلیل پیشفرض ها و مقدمات شرطیه پاسکال، با رجوع به اهم نقادی های درباره آن، وجوه تعارض برداشت از معقولیت مشخص شده و به برخی توسعه ها و تحولاتی که در خلال این مباحث به ویژه در اندیشه معاصر پدید آمده، پرداخته شده است. مهم ترین نتیجه بحث این است که بسیاری ایرادات وارد شده بر معقولیت پاسکال حاصل جدا کردن آن از مقدمات و مفروضاتش بوده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 32
مناهج البیان، تلاشی برای پایه گذاری مکتب تفسیری حوزه خراسان
نویسنده:
سید محمد هادی گرامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله با استناد به شواهدی نشان می دهد که مکتب معارفی میرزا مهدی اصفهانی دارای مولفه های یک مکتب تفسیری مستقلی است. تفسیر مناهج البیان ملکی میانجی شاخص ترین اثر تفسیری مکتب تفکیک است. او تلاش کرده است بر اساس آموزه های استاد خود مکتب تفسیری حوزه خراسان را پایه گذاری کند.
صفحات :
از صفحه 133 تا 158
نظریه مثل افلاطونی و سیر آن در فلسفه اسلامی
نویسنده:
حسین صابری ورزنه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
در این نوشتار به بررسی سیر نظریه مثل افلاطونی در آرای اندیشمندان اسلامی پرداخته شده است. نظریه مثل افلاطونی، از وجوه مختلف هستی‌شناسانه، معرفت‌شناسانه، علم‌النفسی، اخلاقی، زیبایی‌شناسانه و خداشناسانه اهمیت فراوانی دارد. از زمان افلاطون تا کنون، هم در میان فلاسفه اسلامی و هم در میان فلاسفه غربی، مسأله مثل افلاطونی، مورد بحث، تأیید و انتقاد فراوان واقع شده است. بررسی محتوایی ـ تاریخی دیدگاه‌های اندیشمندان اسلامی از جمله فارابی، ابن‌سینا، شیخ اشراق، محقق دوانی، میرداماد و ملاصدرا نشان می‌دهد که اولاً نظریه مثل افلاطونی نزد اندیشمندان مسلمان هم دچار جرح و تعدیل‌های بسیار و به برخی وجوه، پذیرفته شده و جنبه‌های اخلاقی و زیبایی‌شناسانه آن مورد نظر قرار نگرفته است؛ ثانیاً ادله آن‌ها در رد یا اثبات نظریه مثل ناتمام است؛ و ثالثاً فیلسوفان اشراقی (به معنای عام) و عرفان‌گرا رغبت بیش‌تری به پذیرش آن نشان داده‌اند.
صفحات :
از صفحه 97 تا 123
  • تعداد رکورد ها : 223