جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«مرز هاى توحید و شرک در قرآن» ترجمه‌ ای از کتاب بحوث قرآنیة آیت‌ الله جعفر سبحانی به قلم مهدی عزیزیان است. در این کتاب مباحث فشرده‌ ای پیرامون توحید و شرک در قرآن کریم ارائه شده است. مترجم در مقدمه اش بر کتاب، در این مورد چنین نگاشته است: ... گرچه ایشان تا کنون کتابهای متعددی در این زمینه نگاشته‌ اند که هر کدام از زاویه‌ ای برجسته و مفید و مؤثر بوده است، اما کتاب حاضر را می‌ توان از جهت جامعیت مطالب، اتقان استدلال ها با استفاده از منابع شیعی و سنی و نیز اختصار و حجم کم، بهترین آنها شمرد. مطالب کتاب در پنج فصل ارائه شده است که البته چهار فصل اول تنها ثلث حجم کتاب را به خود اختصاص داده و فصل آخر بیشترین صفحات را شامل شده است. دو فصل اول مقدمه برای ورود به بحث اصلی یعنی مبحث عبادت است که دو فصل بعد به مباحث نظری پیرامون این مفهوم و فصل آخر به مصادیق و موارد کاربرد آن اختصاص یافته است.

خلود برخی مجرمان در عـذاب جهـنم، يكـی از اعتقـادات مشـهور طرفـداران اديـان آسمانی است كه از ابتـدا تـاكنون از سـوی برخـی انديشـمندان كـاوش شـده اسـت . معضل اصلی اين مسئله از يكسو به تنافی حكم عقل با ظـواهر آمـوزه هـای وحيـانی بر سر خلود در آتش جهنم است كه موجب شده چالشی پديد آيد كه در اين زمينـه يا خلود به معنای جاودانگی را انكار كرده اند يا گروهی خواسته انـد آن را بـه شـكل عقلانی تقرير كنند و از سوی ديگر تنافی آن با برخی صفات حق همچـون رحمـت، عدالت و حكمت خداونـدی اسـت كـه درآيـات قرآنـی پـی در پـی بـه ايـن صـفات خداوندی اشاره شده است. اين چالش سبب شده برخی عارفان كه بـه كفـه رحمـت بی انتهای الهی چشم دوخته اند، برای برون رفـت از ايـن مشـكل چـاره انديشـی كننـد. هدف اصلی اين نوشته مبناسازی برای نفی ابديت عقاب مجرم ونقد ادلـه طرفـداران جاودانگی عذاب، به ويژه دليل اصلی برخی فلاسفه مبنی برتحول ذات مجرم بـراثـر گناه است؛ ذاتی كه سبب جاودانگی اودر عذاب است.

چکیده :بحث وحدت وجود از دیرباز مسئله ی روح وروان بشر بوده است.در این میان متفکران واندیشمندان وعرفا وانبیاء واولیاء هر قومی به فرا خور درک آن قوم وبنا بر مصالح اجتماعی عصرشان اسراری را بیان نموده اند . این بحث در میان جوامع مختلف با بازخوردهای متفاوتی همراه بوده است.در این جستار ابتدا واژه وجود و سپس واژه وحدت و سپس تعریف فلسفی عرفانی وحدت وجود از دیدگاه عرفا وفلاسفه بیان شده است. باجهش علمی ملاصدرا وطرح مسئله وحدت شخصی وجود واصالت وجودو بحث علت ومعلول،گره های زیادی در این موضوع گشوده شد. در این پایان نامه ابتدا تعریف وحدت وجود از ابن عربی و ملاصدرا و سایر بزرگان مطرح می شودو سپس بحث اصلی که بحث توحید صمدی قرآنی است، از دیدگاه علامه حسن زاده آملی مورد بحث قرار میگیرد و مباحثی چون انحاء وحدت وجود و شروح آن، سپس بحث توحید و ماهیت از دیدگاه علامه حسن زاده مطرح می شود . علامه توحید صمدی قرآنی را منطبق بر آیات وروایات و اندیشه فلاسفه وعرفا می داندو معتقد است پی بردن به اسرار مسائل دشوار دینی ومذهبی چون قیامت و معاد و بهشت و جهنم وظهور امام (ع) ، نبوت ونزول قرآن و فرشتگان واسرار شب قدر و رانده شدن شیطان از بهشت وهبوط آدم و... باشاه کلید حضور ومراقبت که راز رسیدن به توحید صمدی قرآنی است قابل حل می باشد با توحید صمدی قرآنی انسان در عرف عرفان مطرح می گردد . طرح توحید صمدی قرآنی از ابتکارات ایشان است که منطبق بر عرفان و قرآن وبرهان است.کلمات کلیدی: وحدت وجود ، توحید صمدی قرآنی ، قرآن ، عرفان ، وحدت در کثرت

اعتقاد به وحدانیت خداوند محور و مولفه ی اساسی ادیان توحیدی به شمار می آید. بر این اساس در این پژوهش مفهوم توحید در قرآن و دین زرتشت با روش تحلیل محتوایی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. توحید یعنی خداوند را به «یکتایی» پذیرفتن و برای او شریک قرار ندادن است. قرآن مجید عنایت ویژه ای به توحید دارد و آیات فراوانی در این رابطه موجود است به طوری که می توان قرآن را به عنوان یک کتاب توحید و مبارزه با شرک معرفی کرد. در دین زرتشت هم، زرتشت، پیامبر این دین از میان خدایان متعدد آریایی قدیم، یکی را برگزید و بر روی همه ی خدایان دیگر خط بطلان می کشد؛ و خدای یگانه را اهورامزدا نام می برد. از نظر زرتشت زندگی صحنه ی ستیز خرد نیک (سپندمینو) و خرد خبیث (انگره مینو) می باشد؛ توحیدی که زرتشت تعلیم می داد، پس از وی به ثنویت آلوده شد، به این ترتیب که پس از وی انگره مینو، ابلیسی نیرومند گردید که در برابر اهورامزدا قرار گرفت. در نتیجه توحیدی که در قرآن مطرح است، توحیدی محض است که هیچ شائبه ای از شرک در آن راه ندارد؛ ولی در دین زرتشت وقتی اوستای قدیم مورد بررسی قرار می گیرد، دین زرتشت را دینی توحیدی می یابیم ولی در اوستای متأخر به شرکی می رسیم که بر اساس دوگانه پرستی بسیار مشخص و غیر قابل توجیه استوار است.

حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) همچون دیگر پیامبران بزرگ الهی، که از طرف خداوند سبحان مامور به تبلیغ توحید و دین الهی بودند، الگوهای مناسبی برای رسیدن به حقیقت توحید و بندگی خداوند متعال محسوب می شوند و ازهمین جهت در قرآن کریم معرفی شده و به زندگانی آنها پرداخته شده است. دراین رساله، زندگانی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی(ع) مورد توجه قرار گرفته و سعی شده تا با توجه به آیات قرآن کریم ، نحوه ی دعوت، ماهیت دعوت،عناصر دعوت و نتائج دعوت آنها به توحید و همچنین بازتاب اندیشه ی تابناک توحید در رفتار و منش و شخصیت آنها تحلیل گردد .وجود شباهت در موضوعات فوق و نیز بازشناسی شیوه ی دشمنان آنان یعنی نمرود و فرعون نیز در راستای این تحقیق ، کمکی بود تا شخصیت توحیدی این دو پیامبر عظیم الشان بهتر تبیین گردد.

چکیدهطبق شواهد تاریخی و روایی و عقلی، امام علی(ع) که تحت تعالیم وحیانی پیامبر اکرم(ص) رشدیافته بود، در حفظ و کتابت قرآن اهتمام ویژه داشته و سر آمد حافظان، قاریان و کاتبان قرآن گشتهبود. آن حضرت(ع) نخستین جامع قرآن در عهد پیامبر(ص) می باشد و قرآنی که با اشراف ایشانجمع آوری شد، هیچ نقصی نداشته و از نظر اطلاعات تفسیری و تأویلی و شأن نزول ها فراگیربوده است.با آن که روایاتی از طریق فریقین مسأله جمع آوری قرآن توسط حضرت علی(ع) را پس از رحلتپیامبر(ص) تأیید می کند، ولی این روایات به فرض صحت، می تواند نشانگر این مطلب باشد کهآن مصحف در واقع افزون بر نص? قرآن، یک دوره تفسیر مبسوط بوده، که با املای پیامبر(ص) وخط علی بن ابی طالب(ع) نوشته شده بود. روشن است که تألیف نشدن چنین مصحفی در حیاتپیامبر(ص)، دلیل بر تألیف نشدن مصاحفی که دربردارنده هم? نص قرآن باشد، نیست و مقصودرسول اکرم(ص) در سفارش به جمع قرآن، تهی? نسخه ای کامل از کتاب خدا به همراه تفسیر ومعارف وحیانی- تبیینی می باشد.این نوشتار ضمن بررسی و اثبات جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) و تبیین جایگاه ویژه امامعلی(ع) در آن، به این موضوع اشاره دارد که جمع ابوبکر با هدف فضیلت سازی برای خلفا و درجهت تجرید قرآن موجود از نکات تفسیری بوده و بازتابی اجتماعی و عمومی نداشته است. جمععثمان نیز فقط توحید مصاحف بوده که با نظارت و تأیید امام علی(ع) انجام گرفته است و امام(ع)با تأیید قرآن موجود و صحه گذاشتن بر آن، راه را بر هرگونه تحریف و تغییری در قرآن بست.کلید واژه: امام علی(ع)، جمع قرآن، مصحف علی(ع)، تدوین قرآن

در این پژوهش اثرات تربیتی توحید در دو بعد فردی واجتماعی انسان با تمرکز بر روی معارف قرآن کریم وتفاسیر به خصوص تفسیر شریف المیزان مورد بررّسی قرار گرفته است.بعد فردی آثار تربیتی توحید درجنبه‌ی فکری و عقلانی، روحی و روانی، اخلاقی و جسمی و در بعد اجتماعـی در چهار زمینه نظام خانواده، جنبه‌ی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مطرح می باشد.

موضوع این رساله «روش آموزش توحید در قرآن»، و هدف آن، استنباط، بررسی و تبیین روش‌های آموزش توحید در قرآن است. این پژوهش که از نوع توصیفی تحلیلی است، با روش تفسیر اجتهادی انجام شده است.با توجه به اینکه توحید مراتب گوناگونی دارد، در این رساله روش‌های آموزش توحید بر اساس این مراتب ـ توحید ذاتی، صفاتی، افعالی، الوهی و عبادی ـ تقسیم‌بندی، و از طریق تدبّر در آیات مربوط به هر یک استنباط و تبیین شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که قرآن برای آموزش هر یک از مراتب توحید، از روش‌های گوناگونی بهره برده است؛ که برخی روش‌ها در همه مراتب یا بعضی از آنها مشترک است.مهم‌ترین روش‌های عام آموزش توحید در قرآن عبارت است از: اعلام صریح، استدلال، مفروض گرفتن، ارائه نمونه عینی، پرسش و پاسخ، آ‌موزش عملی، استناد به لوازم، به کارگیری اسلوب‌های بیان انحصاری، قصه‌گویی، انذار و تبشیر، مقایسه، تشبیه و تمثیل، و تکرار. قرآن هم‌چنین برای آموزش توحید عبادی که از مراتب عملی توحید است، روش‌های خاصی را به کار برده که عبارت است از: امر (به عبادت خداوند)، نهی (از عبادت غیر خداوند)، بر انگیختن عواطف و احساسات، ترغیب و تبشیر، و معرفی الگو.در میان روش‌های آموزش توحید، «اعلام صریح» و «استدلال» تقریباً در همه مراتب به کار رفته‌ است؛ یعنی قرآن حقایق توحیدی را هم صریحاً اعلام، هم برای آن استدلال کرده است. بنابراین، می‌توان روش اصلی قرآن در آموزش توحید را در دو عنوان «اعلام» و «استدلال» خلاصه کرد. بر این اساس، روی‌کرد کلی قرآن در مسأله آموزش توحید، ترکیب «استدلال» و «غیر استدلال» است.

گرچه اصحاب دانش و بینش در صدد تبیین دقیق توحید برآمده اند لکن در این میان عرفان مقوله ای ممتاز است که تنها با شناختن مفهومی و حصولی سر و کار نداردو این مقوله با توحید عامیانه،عالمانه و فیلسوفانه فرقهای فاحشی دارد چه اینکه توحید عارف یعنی طی طریق کردن و جز خدا هیچ ندیدن .

توحید دارای اقسام و مراتبی می‌باشد که مهم‌ترین آن ها توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی می‌باشند.این پایان نامه به روش تطبیقیبه بررسیمراتب توحید از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه پرداخته است و بر یک مقدمه و پنج فصل مشتمل است :فصل اول کلیاتی در مورد معنای توحید و جایگاه و اهمیت موضوع توحید و ارتباط و پیوند قرآن و نهج البلاغه می باشد و در فصل دوم از اقسام و مراتب توحید بحث شده که توحید دارای دو قسم کلی نظری و عملی می باشد و توحید نظری را به سه مرتبه ی توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و توحید عملی را به سه مرتبه توحید در عبادت ، توحید در اطاعت و توحید در استعانت تقسیم نموده اند.و این مراتبدر فصل سوم از منظر آیات و در فصل چهارم در کلام امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت در فصل پنجم تطبیقی بین آیات توحیدی قرآن کریم و معارف توحیدی نهج البلاغه صورت گرفته است و و به جنبه های تفسیری که در کلام حضرت نسبت به ایات توحیدی وجود دارد پرداخته شده است.