جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين كتاب خلاصه‌اى است از كتاب الشافى سيد مرتضى، كه در آن به اقوال علماء اهل تسنن در امر خلافت (كه در كتاب «المغنى» قاضى عبدالجبار معتزلى آمده) متعرض مى‌شود و آنها را به تفصيل نقد مى‌كند. اهم مطالب این مجلد: فصل في ان امیرالمؤمنین(ع) افضل الصحابة: مؤلف براى اثبات افضليت امیرالمؤمنین(ع) به آيۀ مباهله و به احاديث نبوى كه از طريق اهل سنت وارد شده است استدلال مى‌كند. د-فصل في ان امیرالمؤمنین(ع) اعلم الصحابة: مؤلف براى اثبات اعلميت آن حضرت به روايات نبوى صادر از طريق عامه استدلال كرده و به شبهات جواب مى‌دهد. ه‍-فصل في ابطال قول من خالف في امامة امیرالمؤمنین(ع) بعد النبى بلافصل: مؤلف در اين فصل به شبهاتى كه در امامت آن حضرت بعد از پيامبر وجود دارد، جواب مى‌دهد و ادلۀ امامت ابوبكر را بيان كرده و آنها را رد مى‌كند.

امامت اميرالمؤمنين(ع): مؤلف مباحث مربوط به امامت حضرت على(ع) را در پنج فصل بيان مى‌كند. او آنچه را كه در بخش قبل در مورد صفات امام گفته است، در اين بخش بر حضرت امير(ع) تطبيق مى‌كند. فصولى كه مؤلف در اين بخش بيان كرده است، عبارتند از: الف- فصل في ان امیرالمؤمنین(ع) منصوص على امامته بعد النبى بلافصل: مؤلف در اين فصل ابتداء آياتى را كه دلالت بر امامت امیرالمؤمنین(ع) دارند، بيان كرده و آنها را تفسير مى‌كند. بعد احاديث مرويه از طريق شيعه و اهل سنت در امامت آن حضرت را نقل و شرح مى‌كند. ب-فصل في ان امیرالمؤمنین(ع) معصوم: مؤلف در اين فصل ابتداء ادلۀ عصمت حضرت على(ع) را بيان كرده، بعد به تفصيل از شبهاتى كه حول عصمت آن حضرت هست، جواب مى‌دهد.

مؤلف مطالب خود را در 24 فصل بيان كرده است كه آنها را مى‌توان در چهار عنوان كلى دسته‌بندى كرد: امامت عامه: مؤلف مباحث مربوط به امامت عامه را در 6 فصل مطرح مى‌كند، عبارتند از: الف- فصل في ذكر اختلاف الناس في وجوب الامامة: مؤلف در اين فصل آراء فرق مختلف مسلمان را در وجوب امامت بيان كرد و به طريق ادلۀ عقليه و نقليه وجوب آن را اثبات مى‌كند. ب-فصل في ان الامام لا بد أن يكون معصوما: مؤلف در اين فصل و فصل‌هاى بعدى صفاتى را كه لازم است در امام باشد، بيان مى‌كند و در اين فصل وجوب عصمت امام را اثبات مى‌كند. ج-فصل في ان الامام لا بد أن يكون افضل من كل واحد من رعيته: مؤلف در اين فصل وجوب افضليت امام را اثبات مى‌كند و آنچه را كه موجب افضليت مى‌شود را بيان مى‌كند. او قائل است علاوه بر افضليت ظاهرى امام بايد از حيث باطن هم افضل باشد و لكن افضليت ظاهرى خود دلالت بر افضليت باطنى دارد. د-فصل الامام لابد أن يكون عالما بجميع ما اليه الحكم فيه: مؤلف در اين فصل ادله‌اى را كه وجوب أعلميت امام را بر سائرين اثبات مى‌كند، شرح مى‌دهد. ه‍-فصل في ان الامام لا بد ان يكون اشجع من رعيته: مؤلف علاوه بر افضليت و اعلميت، شجاعت را هم در امام شرط مى‌داند و اثبات مى‌كند كه امام بايد شجاع‌تر از ديگران باشد. و-فصل في ايجاب النص على الامام او ما يقوم مقامه من المعجز: مؤلف در اين فصل يكى از مبانى شيعه را در امامت اثبات مى‌كند كه قائلند بايد امامت امام منصوص از پيامبر(ص) باشد.

کتاب ما یعلّل و ما لا یعلّل مقدمه‏ ایست در مدخل علم کلام