جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 78
فلسفه تاریخ جلد 1
نویسنده:
مرتضی مطهری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ت‍ه‍ران‌: ق‍م‌: ص‍درا‏‫‏,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب حاضر اولین مجلد از مجموعه فلسفه تاریخ اثر متفکر شهید استاد مرتضی مطهری است. این مجموعه در اصل، درسهای آن فیلسوف گرانقدر پیرامون «فلسفه تاریخ» بوده است که در سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ ( تا زمان آغاز نهضت اسلامی ) در جمع برخی از شاگردان استاد و در منزل ایشان‏ ایراد می ‏شده است روش درس به این صورت بوده است که کتابی در موضوع‏ مذکور معرفی می‏ شده و دانشجویان به ترتیب روی فصول مختلف آن کتاب‏ کنفرانس می‏ داده اند و استاد شهید در ضمن کنفرانس افراد و یا پس از آن، مطالبی را بیان می‏ کرده اند ابتدا بخشی از کتاب لذات فلسفه اثر ویل‏ دورانت مورد بحث قرار گرفته، سپس کتاب تاریخ چیست؟ اثر "ای، اچ، کار" و بعد کتاب مارکس و مارکسیسم اثر آندره پی‏یتر جلد اول شامل‏ بحث پیرامون دو کتاب اول است .
رابطه علم و دین از دیدگاه دکتر علی شریعتی
نویسنده:
جواد میری، علی علی اصغری صدری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
مسئله رابطه علم و دین از دغدغه‌های جدی بشر است. ‌معمولاً این رابطه را در چهار مقوله تعارض، استقلال، گفت‌وگو، و وحدت دسته‌بندی می‌کنند. در این نوشته، ضمن معرفی اجمالی این چهار مقوله، در پی آنیم تا موضع شریعتی را در این‌ باره معرفی کنیم. شریعتی با اتکا به موضوعاتی چون یونانی‌زدگی علم و دین در قرون وسطی، رابطه علم و سرمایه‌داری، نفی انحصار علوم تجربی، مقایسه میزان اعتبار علوم تجربی و انسانی، و تأکیدهای دین بر کسب علمْ موضع تعارض را نفی می‌کند. او با نقد علم مدرن از جهت دستاوردهای اجتماعی‌اش و عدم توجهش به مقوله انسان و نیز با نقد شعار علم برای علم و بی‌تعهدی علم تلاش می‌کند تا مدلی برای همگرایی دین و علم ارائه کند. شریعتی معتقد است که علم باید مسئول باشد و خود را به یک آرمان متعالی پای‌بند کند. او همچنین در این مسیر از دستاوردها و سخنان دانشمندان پیشرو بهره می‌گیرد. شریعتی در مجموع تقریباً از همه مدل‌های موجود در مقوله وحدت علم و دین استفاده می‌کند.
صفحات :
از صفحه 103 تا 122
مبانی دین شناختی علوم انسانی اسلامی و برایند روش شناختی آن
نویسنده:
رمضان علی تبار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
همه دانش ها به ويژه علوم انسانی، بر مبانی و پيش انگاره های گوناگونی استوارند كه ازآن جمله، مبانی دين شناختی است. نوعِ نگاه ما به دين، در علم اثر خواهد گذاشت. اين مبانی عبارتند از: چيستی دين، اهداف و غايات دين، آثار و كاركردهای دين، منابع ثبوتی و اثباتی دين، قلمرو و گستره دين و ... . اين مبانی از جهات گوناگونی در علم به ويژه علوم انسانی، اثر مستقيم يا غيرمستقيم دارند. يكی از آثار و نتايج اين مبانی، نقش آن در روش و منطق علم است. همان گونه كه علوم انسانی موجود ، بر مبانی دين شناختی خاص همچون جدايی دين از دنيا، انفكاك مبدأ قلمرو دينی از قلمرو دنيوی (قلمرو حداقلی برای دين)، ارتباط نداشتن علم و دين، تحويل و تحديد هدف بعثت و جهت گيری دعوت انبيا در امور باطنی، فردی و اخروی و جدايی آن از زندگی و حيات اجتماعی و ... استوار است كه اين مبانی در روش و منطق اين علوم نيز تأثير مستقيم يا غيرمستقيم داشته است. منكران علم دينی نيز با ابتنا بر مبانی مختلف، ازجمله مبانی دين شناختی، علوم انسانی موجود را همچون مطلوب خويش پذيرفته و از اساس با امكان، ضرورت و مطلوبيت توليد علوم انسانی اسلامی مخالفت می ورزند. مقاله حاضر ابتدا پس از مباحث مقدماتی، به نقش مبانی در علم به ويژه علوم انسانی خواهد پرداخت و در ادامه، ضمن اشاره اجمالی به تأثير نوع دين شناسی در علوم انسانی موجود و همچنين مبانی دين شناختی منكران علم دينی، مبانی دين شناختی علوم انسانی اسلامی و برايند روش شناختی آن، طرح خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 31 تا 52
بررسی تطبیقی نظریۀ ابن سینا در باب طبقه بندی علوم
نویسنده:
مهدیه مستقیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
مقالۀ حاضر، ضمنِ گذری اجمالی بر تاریخچه و فواید طبقه بندی علوم با مطرح نمودن پاره‌ای از دیدگاههای فلاسفۀ شرق و غرب در این زمینه سعی می‌نماید ویژگی‌ها و نقاط برجستۀ تقسیم بندی ابن سینا را بیان کرده و به تبیین بعضی از زوایای آن بپردازد. موضوعات، مسائل، روش‌ها و اهداف و غایات و تاریخ تولد علوم و وجوه ممیزۀ دیگری، علوم را از یکدیگر متمایز می‌کند. نظریۀ ابن سینا در تقسیم بندی و طبقه بندیِ علوم علاوه بر دارا بودن ویژگی‌ها و محسناتی نظیر عقلی بودن تقسیم، تام بودن استقرائات، تباین بین اقسام، مانعیت و جامعیت، دارای نوع خاصی از انتظام، هنجارمندی و رعایت اصول ارزشی است. شناسایی و به کارگیری بعضی از محسنات این نوع نظام های طبقه بندی علوم، می‌تواند رهیافت های روشنی را به جهان فلسفۀ علم، ارائه دهد. در این مقاله سعی شده است نظریۀ طبقه بندی علوم از دیدگاه ابن سینا با نگاهی به طبقه بندی علوم از منظر فیلسوفان دیگر مشرق زمین مانند فارابی و ملا هادی سبزواری و برخی دیگر از عالمان روش شناس غربی مانند، اگوست کنت، فرانسیس بیکن و آمپر بررسی گردیده و بر وجوه امتیاز نظریۀ ابن سینا تاکید شود.
صفحات :
از صفحه 175 تا 198
روش فلسفی ابن سینا، الگویی برای تحول در علوم انسانی
نویسنده:
حسین زمانیها
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف ما در این مقاله این است که با ارائه یک الگوی تاریخی اولاً نشان دهیم تحول در علوم انسانی به گونه ای که با ارزش های اسلامی سازگار باشد، امکان پذیر است؛ ثانیاً نشان دهیم برای نیل به چنین هدفی چه روشی باید اتخاذ شود و چه مراحلی باید طی شود. یکی از الگوهایی که می توان در تحول علوم انسانی از آن استفاده کرد، روش ابن سینا در مواجهه با فلسفه یونان و به طور خاص فلسفه ارسطویی است. ابن سینا در مواجهه با فلسفه یونان ضمن پرهیز از هر گونه برخورد حذفی، طی چند مرحله و به صورت کاملاً روشمند، مباحث فلسفه یونان را چنان متحول ساخت که تا حدود زیادی به مبانی تفکر توحیدی اسلام نزدیک شد. روش او دارای سه گام عمده است: فهم دقیق؛ نقد مبنایی؛ تحول ساختاری. وی این گام ها را به صورتی کاملاً روشمند پیش برد. اضلاع روش وی در هر گام عبارت است از: تحلیل معنایی، توجه به وجوه مختلف موضوع و تحلیل و ترکیب. این روش ابن سینا را به اعتبار نتیجه آن می توان تحول ساختاری نامید.
صفحات :
از صفحه 83 تا 99
انکار علم دینی در محک نقد
نویسنده:
قاسم ترخان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علم دینی از موضوعات چالش برانگیزی است که موافقان و مخالفانی را به سوی خود جلب کرده است. انکار علم دینی بر مبانی بسیاری مانند مبانی معناشناختی، علم شناختی (مطلق علم، علوم تجربی و علوم انسانی) و دین شناختی بسیاری استوار است که نوشتار حاضر به نقد و بررسی برخی از آنها می پرداز د. از حیث معناشناختی، برخی از معانی علم دینی، پذیرفته شده و برخی دیگر انکار شده است؛ اما نه آن، دستاورد چندانی دارد و نه این از پشتوانه منطقی برخوردار است. انحصار روش شناختی، تفکیک مقام گردآوری و مقام داوری و عدم سرایت پیش فرض های دینی به مقام داوری از مهم ترین مبانی علم شناختی اند که نقد خواهند شد. حداقلی بودن قلمرو دین، از مبانی دین شناختی است که به نداشتن ظرفیت و توان دین در استخراج گزاره های علمی از منابع دینی حکم می کند. با نقد این مبنا و تبیین دیدگاه حداکثری، بهره مندی حوزه های گوناگون علوم و معارف بشری از منابع دینی ممکن شمرده می شود.
صفحات :
از صفحه 97 تا 126
مبانی کلامی و عرصه های پیشرفت
نویسنده:
قاسم ترخان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مباحث اساسی در فلسفۀ الگو، تبیین رابطۀ علم کلام با الگوی اسلامی ایرانـی پیشـرفت است. این بحث فروعات مختلفی دارد، از جملـه رابطـۀ باورهـای کلامـی بـا عرصـه هـای پیشرفت خصوصا عرصۀ علم که نوشتار حاضر درصدد تبیین آن است. در عرصۀ علم ضمن بیان ارتباط مبانی کلامی با وضعیت موجود، وضـعیت مطلـوب ایـن عرصه با نگاهی به موضوع، روش، هدف، قلمرو و گزاره های علوم ترسیم شده است. تحلیل موضوع، روش و اهداف علوم طبیعی و انسانی بر اساس آموزه های کلامی، تغییراتی را در وضعیت موجود این علوم پدید می آورد و نقطۀ مطلوب این علوم را تبیین می کند. نقش مبانی کلامی در سایر عرصه ها نیز از جملـه اهـدافی اسـت کـه در ایـن مقالـه طـرح خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 159 تا 188
بررسی تطبیقی مبانی انسان شناختی علم دینی و علم سکولار
نویسنده:
رمضان علی تبار فیروزجایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علم و دانش دارای عناصر و مؤلفه های گوناگونی چون مبـانی، موضـوع، مسـائل، روش، هـدف، موضوع و ... است كه هر يك در هويت و ماهيت علم، نقش اساسی دارنـد. ايـن عناصـر، هـم در ماهيت علم دخيل اند وهم در هويت و ويژگی های آن. يكی از آثـار هويـت بخشـی ايـن عناصـر، نقش آنها در دينی بودن يا غير دينی بودن علم است. هويت دينی یا سكولاری علم بر ايـن عناصـر استوار است؛ به عبارت ديگر دينی یا سكولاری بودن علم، وابسته به اين عناصر است و هـر كـدام از عناصر، سهم ونقش خاصی در دينی بودن يا سكولار بودن علم دارند. بنابراين يكی از عناصر و مؤلفه های مهم و اصلی علم، مبـانی و پايـه هـای علـم اسـت. ايـن عنصر كه يكی از معيارهای دينی بودن يا سكولار بودن علـم اسـت، سـهم جـدی و نقـش تعيين كننده ای در هويت و ويژگی علم دارد. مبانی وپايه هـای علـم را مـی تـوان در مبـانی هستی شناختی، دين شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی و ... دسته بندی كرد كـه مبـانی انسان شناختی ازجمله آنهاسـت. در بـاب انسـان شناسـی، مسـائل گونـاگونی مطـرح اسـت؛ ازجمله ماهيت و حقيقت انسان، منزلت انسان درنظام هستی، جايگاه فـرد و افـراد انسـانی، جايگـاه عقـل و دانـش انسـان و ... كـه ازديـدگاه انسـان شناسـی سـكولار در اومانيسـم و انسان محوری، اصالت فرد، عقلگرايی، علـم گرايـی و ... ظهـور يافتنـد كـه در ايـن مقالـه ضمن نقد و بررسی مبانی انسان شناختی علم سكولار، به تبيـين مبـانی انسـان شـناختی علـم دينی همچون ماهيـت انسـان در انديشـه اسـلامی، منطـق تفسـير انسـان، منزلـت الهـی آن، كرامت ذاتی، خدامحوری و ... بر اساس انسان شناسی دينی خواهيم پرداخت. اين مبانی از جهات گوناگونی مانند غايات و اهداف، موضوع و نوع مسائل، روش، نظريـه پـردازيهـا، كاركردها و... در علوم به ويژه علوم انسانی تأثيرگذارند.
صفحات :
از صفحه 47 تا 72
بنیادهای فلسفی علوم انسانی
نویسنده:
مهدی عبداللهی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در اين مقاله ابتدا علوم انسـانی بـه دو دسـته نظـری (توصـيفی) و عملـی (ارزشـی) تقسـيم شده اند. علوم انسانی نظری به دنبـال شـناخت و توصـيف سـاحتی از سـاحت هـای فـردی، اجتماعی، عينی و اعتباری انسان اند؛ اما علوم ارزشی به دنبـال ارائـه نظـام منـد گـزاره هـايی جهت تنظيم رفتارهای انسانی می باشند. در ادامه بر مبنای تحليل فلسفی رفتارهای ارادی انسان، نقش هـدف در علـوم انسـانی به تصوير كشيده می شود. بنا بـر فلسـفه اسـلامی، انسـان در رفتارهـای ارادی خـود «فاعـل بالقصد» بوده، آنها را برای دستيابی به هدفی انجام می دهد. خواسته فاعل، رسيدن به هدفی خاص می باشد، اما از آنجاكه هدف مزبور، بدون انجام فعلی به خصوص محقق نمی شـود، شوق فراچنگ آوردن آن هدف (= علت غايی) سبب آن فعل می شود. بنابراين ارزش فعل ارادی، تابع ارزش هدف مترتب برآن است. بر اين اساس، تأسيس علوم انسانی، مبتنی بر ترسيم هدف نهـايی از وجـود انسـان و نيز اهداف ميانی متناسب با آن است؛ امـا ترسـيم ايـن اهـداف، خـود، مسـتلزم شـناخت حقيقت وجود انسان است؛ تا ندانيم حقيقت انسان چيست، نمی توانيم بدانيم انسـان چـه بايد بشود. اما انسان شناسی نيز به مثابه بحثی فلسفی، خود نيازمند مبانی هستی شـناختی و معرفت شناختی است. نتيجه آنكه علوم انسانی كاربردی مبتنی بر علوم انسانی توصيفی و آنهـا نيـز مبتنـی بـر انسان شناسی فلسفی، هستی شناسی ومعرفت شناسی اند؛ از اين رو تـرميم گـزاره هـای علـوم انسانی موجود يا تأسيس علوم انسانی اسلامی را بايد از بنيادهای اين علوم آغاز كرد.
صفحات :
از صفحه 49 تا 78
علوم انسانی اسلامی به مثابه کاشف عقلانیت اسلامی
نویسنده:
حسن سبحانی، عطاء الله رفیعی آتانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله با تفکیک «عقلانیت عملی» از «عقلانیت علمی و شناختی» نشان داده می‌شود که عقلانیت شناختی، مربوط به فاعل شناخت و عالم علوم انسانی است که اعتبار خود را از اعتبار عقلانیت پارادایم‌های فلسفه علم می‌گیرد. اما عقلانیت عمل که به «موضوع شناخت» علوم انسانی مربوط است، اعتبار خود را وامدار فلسفه و نظام اخلاقی است. به علاوه وظیفه عقلانیت شناختی در قلمرو علوم انسانی، فهم روشمند رفتارها و کنش‌های آدمی است و از آن جهت که انسان‌ها رفتاری را به عمل می‌آورند که اخلاقاً درست می‌دانند، فرضیات در علوم انسانی ـ که روایتی اولیه درباره شناخت کنش‌ها و رفتارهای آدمی است ـ دارای ماهیت اخلاقی است؛ چون نشانگر نظام عقلانیت در عمل انسان‌ها است. اما اثبات فرضیات، با روش‌های واقع‌نمایی علمی، امکان‌پذیر است. علوم متعارف انسانی عموماً حاوی نظریاتی است که در صدد شناساندن دستگاه عقلانیت در عمل مردمان جوامع غربی است. بر فرض تأیید چنین دستگاهی، درمی‌یابیم که آن‏ها به فلسفه اخلاق زندگی خود پایبندند. در این مقاله نشان داده می‌شود که عقلانیت اسلامی عمل، یک «عقلانیت فازی» است که می‌تواند رفتار همه انسان‌ها را توضیح دهد. بنابراین، علوم انسانی اسلامی، جهانی‌تر از علوم متعارف انسانی است. یادآور می‌شود که اسلام در این مقاله، برای عقلانیت و علوم انسانی، قیدی شناختی ـ و نه قیدی جامعه‌شناختی و فرهنگی ـ است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
  • تعداد رکورد ها : 78