جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

إقناع اللائم علی إقامة المآتم کتابی است از سید محسن امین درباره ضرورت سوگواری بر سیدالشهداء و شیوه صحیح آن. این کتاب در راستای تلاش سید محسن امین برای اصلاح شعائر حسینی نوشته شده است. نویسنده در این کتاب به پرسش‎ها و اشکالات بر اصل سوگواری پاسخ داده، نمونه‎های تاریخی و روایی فراوانی را در تأیید و نیکویی سوگواری ذکر می‎کند. هم‎چنین فوائد فراوان سوگواری سیدالشهداء را ذکر می‎کند. سید محسن امین، در این کتاب ضرورت سوگواری سید الشهداء و شیوه صحیح آن را بیان می‌کند. او انگیزه‌اش از تألیف کتاب را پاسخگویی به برخی پرسش‌ها و خرده‌ها درباره اقامه عزای امام حسین شمرده است. اقناع اللائم ردیه ای است بر مقاله ای در مجله الذخیرة الاسلامیة نوشته احمد سورکتی انصاری سودانی. امین، پس از آنکه درباره نیکویی اقامه عزای سیدالشهدا می‌نویسد، در فصل‌هایی به ادعاهای طرح شده پاسخ می‌گوید. - فصل اول: اندوه و گریه بر شهادت امام حسین در این فصل ادله جواز و رجحان گریه در عزای سیدالشهداء بیان می‌شود. امین نخست به اصل اباحه استناد می‌کند و می‌گوید مادام که سوگواری مشتمل بر حرام نباشد، این فعل مباح است. سپس به اتفاقات طبیعی پس از عاشورا که دلالت بر غضب خداوند داشت همانند سرخی آسمان و گریه سنگریزه‌ها و...، استناد می‌کند. سپس مثال‌های فراوانی از گریه پیامبران و نبی اسلام و امامان را ذکر می‌کند. همچنین به روایاتی که امامان سوگواری و گریه در روز عاشورا را توصیه کردند. - فصل دوم: سرودن شعر و مرثیه خوانی بر مردگان؛ در این فصل مراثی فراوانی که در زمان حیات پیامبر و پس از وفات او سروده شده بود، ذکر شده است. همچنین سروده‌های صحابه و تابعین و مسلمانان پس از آن در مصیبت‌هایشان، به عنوان دلیلی بر جواز و رجحان مرثیه سرایی آمده است. مرثیه‌های از صحابه و نیز سروده‌هایی در رثاء سید الشهداء و اصحابش در این فصل ذکر شده است. - فصل سوم: بزرگداشت درگذشتگان؛ سید محسن امین بزرگداشت اموات را سیره عقلا می‌داند و مثال‌هایی از فرهنگ‌های دیگر ذکر می‌کند. سپس به فعل رسول خدا در بزرگداشت حمزه سید الشهدا و رثاء حضرت زهرا در وفات پیامبر و رفتار مشابه دیگر صحابه مثال می‌آورد. - فصل چهارم: شرکت در مجالس سوگواری و اظهار حزن؛ در فصلی کوتاه به چندین روایت از فعل پیامبر اسلام پس از شنیدن خبر شهادت جعفر و ابن رواحه و نیز قراء، استناد می‌کند. - فصل پنجم: انفاق برای مردگان و اهدای ثواب آن به آن‌ها؛ در این فصل نیز مانند فصل‌های گذشته به روایاتی که عمدتاً از منابع عامه است برای اثبات مدعا استناد می‌شود. - فصل ششم: فواید دینی و دنیوی برپایی مجالس امام حسین؛ امین نخست به سیره عقلاء در یادبود سالیانه بزرگان اشاره می‌کند. سپس فواید برگزاری سالیانه مجالس سوگواری را بیان می‌کند. همدردی و مواسات با پیامبر و اهل بیت او، یاری حق و زنده نگه داشتن آن و خوار کردن باطل و از بین بردن آن، شناخت فضائل اخلاقی و صفات پسندیده و تشویق بر آن و نیز آشنایی با قرآن، تاریخ و دیگر معارف در این مجالس، ذکر اخبار و حفظ و ضبط تاریخ عاشورا، فراموش نشدن این واقعه، ترقیق قلب و تقویت حس همدردی و شفقت، شنیدن موعظه و ارشاد و ترغیب به امر به معروف و نهی از منکر، گردآمدن مؤمنان و فواید اجتماعی این گردهمایی، ایجاد پایگاه تبلیغی و تبشیری دین و معرفی آن به دیگران، تسلی دهی به مؤمنان در مصیبت‌هایشان و... از فوایدی است که سید محسن امین برای برپایی عزای سیدالشهداء ذکر می‌کند. - فصل هفتم: اسرار شهادت امام حسین در گفتار موسیو ماربین آلمانی و دکتر جوزف فرانسوی؛ سید محسن امین در این فصل دو رساله کوتاه از دو پژوهشگر اروپایی نقل می‌کند. - فصل هشتم: چکیده کتاب؛ در این فصل به اجمال نتیجه مباحث پیشین را ذکر می‌کند و به صورت گذرا اشکالات سودانی را طرح و رد می‌کند.

ملحقات الاحقاق کتابی است در ح‍اش‍ی‍ه‌ ک‍ت‍اب‌ اح‍ق‍اق‌ ال‍ح‍ق‌ و ازه‍اق‌ ال‍ب‍اطل‌ ن‍ورال‍ل‍ه‌ب‍ن‌ ش‍ری‍ف‌ال‍دی‍ن‌ ش‍وش‍ت‍ری‌ اس‍ت‌ که توسط سید شهاب الدین مرعشی نجفی و به اهتمام سید محمود مرعشی نوشته شده است. ملحقات احقاق الحق مشتمل بر 30 جلد است، به اضافۀ يك جلد فهارس ملحقات كه توسط گروهى زير نظر مرحوم آيت‌اللّه سيد‌‎شهاب‌الدين مرعشى نجفى تهيه و تدوین شده است. این مجموعه، دائرة المعارفی از فضایل و مناقب ائمه طاهرین علیهم السلام است که بدون استثنا، منابع و مصادر اهل سنت –با ذکر نام کتاب، مولف، صفحه، سال و محل چاپ- مورد استناد قرار گرفته است. مرحوم آيت‌اللّه مرعشى در انتهاى جلد سوم، استدراكات آيات نازله در شأن على(ع) را ذكر كرده‌اند. از جلد چهارم اين مجموعه ملحقات آغاز و تا جلد هفتم صفحه 390 ادامه مى‌يابد. ص 390 تا 484 جلد هفتم به تتمه متن «احقاق الحق» اختصاص يافته و سپس ملحقات کتاب كه تا جلد 33 را در بر مى‌گيرد، بدان افزوده شده است. جلد پانزدهم تا جلد سی و سوم به مستدرک روایات وارده درباره فضایل علی علیه‌السّلام و سایر معصومین علیه‌السّلام اختصاص یافته است. جلد حاضر به مستدرك احادیث و روایات وارده دربارۀ فضايل امام حسین علیه السلام اختصاص يافته است.

«القمقام الزخار و صمصام البتار» تألیف فرهاد میرزا فرزند عباس میرزا نوه فتح علی شاه قاجار، از مقاتل ارزشمند فارسی است. این كتاب شرح احوال و سرگذشت و مراحل زندگی امام حسین (ع) و نهضت خونین عاشورا است. نویسنده با بهره ‏گیری از كتاب های تاریخی و مقاتل، با اشاره به شرح حال امام حسین (ع) از بدو تولد، به بیان روایاتی پرداخته كه خداوند پیامبران و اولیای خود را از شهادت امام حسین آگاه ساخته بود. وی با اشاره به علل و زمینه‏ های قیام آن حضرت، و همراه با كاروان حسینی از مدینه به مكه و از آنجا به عراق، وقایع این سفر و سخنان امام حسین (ع) را بیان كرده است. وقایع روز عاشورا و شهادت یاران امام و اسارات اهل بیت امام و سفر آنان به كوفه و شام و پیامد این قیام در بیداری شیعه و نهضت های توابین و مختار از دیگر فراز‏های كتاب است. نویسنده در ضمن به مسائلی چون فضائل كربلا، اهمیت گریه، حمل سر امام و شهدا به كوفه و شام، نوحه جنیان بر امام و دیگر حوادث و وقایع پرداخته و در ضمن اشعار و مراثی مداحان و مرثیه سرایان را نقل كرده است.

مجموعه “لمحات فی الکتاب و الحدیث و المذهب” عنوان یکی از مهم‌ترین آثار آیت‌الله صافی گلپایگانی است که به زبان عربی در سه جلد به نگارش درآمده و منتشرشده است. این مجموعه شامل 23 رساله فقهی_ اعتقادی به قلم این عالم آگاه است که بعضی از این رساله‌ها در چند سال گذشته به‌صورت مستقل به چاپ رسیده و برخی دیگر نیز برای نخستین بار منتشر شد. "جلد اول" رساله اول: “إلی هدی كتاب الله” “به سوی هدایت‌ کتاب خدا” اولین رساله این مجموعه می‌باشد. آیت الله صافی در این اثر- که چند سال قبل از انقلاب آن را به رشته تحریر درآورده- به مباحث مهمّی اشاره نموده است. وی، تنها درد مسلمانان معاصر را در ترك عمل به قرآن و اكتفا به اسم اسلام دانسته و با تذکّر آیاتی از قرآن مجید و دعوت مخاطبان به قرائت مكرر آنها، وضعیت فعلی جامعه اسلامی را در ابعاد مختلف بازگو و آن را با جامعه ایده‌آل قرآنی مقایسه نموده است. او در قسمت پایانی این رساله با اشاره به بیداری‌های اسلامی، استمرار و فراگیر شدن آن را در تمسّک به دستورات اسلام عزیز دانسته و همه نویسندگان و مصلحان اجتماعی را به عرضه آموزه‌های اسلامی به مردم دعوت کرده است. رساله دوم: “احادیث افتراق المسلمین علی ثلاث و سبعین فرقة” “حدیث‌های تفرقه مسلمانان بر 73 فرقه” دومین رساله این مجموعه است که نویسنده، بحث تفرقه و اختلاف در امّت پیامبر را دارای سابقه در امّت حضرت عیسی و موسی علیهماالسلام دانسته است. او در ادامه، به تفصیل و با دلایل محکم اثبات می‌کند که تنها فرقه ناجیه، شیعه دوازده امامی است. رساله سوم:”من لهذا العالَم؟” در این رساله، مؤلف گرا‌ن‌قدر، با تشریح ابعاد مختلف و اوضاع ناهنجار سیاسی، نظامی و اقتصادی به این سؤال پاسخ می‌دهد که خدا چه كسی را برای اصلاح این وضع می‌فرستد؟ وی در ادامه با اشاره به آیات و روایات، ایجاد روح امّیدواری در جامعه را شاخصه اصلی نظریه اسلام درباره آینده جهان دانسته و با ذکر روایات و منابعی که تصریح به اسامی ائمه به خصوص امام زمان علیه‌السلام، تنها راه نجات بشریت را در ظهور موعود همه انبیاء معرّفی می‌نماید. رساله چهارم: “العقیدة بالمهدیة” “اعتقاد به مهدویت” چهارمین رساله این اثر ارزشمند است که نویسنده محترم پس از بیان مقدّمه‌ای كوتاه درباره اهمیت عقیده به مهدویت، به معرّفی تفصیلی كتاب “البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان” تألیف علی بن حسام الدین المتقی الشاذلی از مشاهیر علما اهل سنّت می‌پردازد. رساله پنجم: “عصمة الأنبیاء و الائمة علیهم‌السلام” “عصمت پیامبران و ائمه علیهم‌السلام” عنوان پنجمین رساله است که در بردارنده مباحث بسیار ارزشمندی است. این رساله مشتمل بر مقدمه‌ای از آیت الله العظمی سبحانی است که در آن اشاره به این دارد که حدود سی و دو سال پیش، رئیس جماعت اسلامی آمریکا و کانادا آقای عادل جوهر نامه‌ای به ایشان فرستاده بود که سه سؤال درباره عصمت انبیاء در آن نوشته بود. سپس او با اشاره به این‌که آیت الله العظمی صافی گلپایگانی از فحول و پهلوانان مباحث اعتقادی است، می‌ گوید: سؤالات را خدمت ایشان دادم و ایشان جواب داده‌اند. این جواب‌ها در این رساله گرد‌آوری شده است که در سه بحث عصمت پیامبران و ائمه علیهم‌السلام، علم امام و اختلاف درجات ائمه در ایمان و علم و اخلاق بحث می‌کند. رساله ششم: “ایران تسمع و تجیب” “ایران می‌شنود و جواب می‌دهد” یکی دیگر از رساله‌های با ارزش تألیف این مرجع عالیقدر در سال 1395 هجری قمری است. فرقه ضاله وهّابی‌ قبل از انقلاب، هیئتی را به ایران فرستادند و به خیال خودشان اشكالاتی علیه تشیّع مطرح كردند و در پی آن، وهّابی مغرض ابوالحسن ندوی هندی كتابی به نام “اسمعی یا ایران” علیه ملّت مسلمان ایران نوشت. او در جواب اتهامات این کتاب، این رساله را نوشته و با انتخاب نام آن توسط امام موسی صدر ره آن را به طبع رساند. رساله هفتم: “جلاء ‌البصر لمن یتولّی الائمة ‌الإثنی عشر” “روشنی دیده برای كسانی كه امامت دوازده امام را پذیرفته‌اند” عنوان هفتمین رساله مجموعه لمحات است كه مشتمل بر انكار و ردّ روایاتی است كه دلالت بر این دارد كه ائمه علیهم‌السلام سیزده نفر هستند. در زمان مرجعیّت حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی ره، سؤالات و شبهاتی پیرامون این موضوع به دست مبارك آن مرجع فقید رسیده بود كه ایشان هم جواب این بحث را به آیت الله العظمی صافی واگذار نمود كه او این رساله را در جواب آن سؤالات نوشت. رساله هشتم: “مشروعیة الإستخارة و انّها لیست من الإستسقام بالأزلام” حدود سه دهه پیش، شیخ جامع الأزهر محمود شلتوت در مجله “رسالة الاسلام” مقاله‌ای در تفسیر آیه “و أن تستقسموا بالازلام” نوشت و استخاره در مكتب اهل بیت علیهم‌السلام را هم‌ردیف این خرافه عصر جاهلیت قرار داد. وقتی این مجله به دست مرحوم آیت الله العظمی بروجردی رسید، او به آیت الله صافی امر فرمود كه جوابی در ردّ این مقاله بنویس و او این رساله را در اجابت این درخواست تألیف نمود. رساله نهم: “تفنید اكذوبة خِطبة الامام علی علی الزهراء علیهاالسلام” از شبهات مطرح‌شده توسط وهابیت، بحث خواستگاری حضرت علی علیه‌السلام از دختر ابوجهل در زمانی كه حضرت زهرا علیهاالسلام همسر ایشان بود، است. او در این رساله با بحثی مستدل و تكیه بر منابع اهل سنّت، به این شبهه جواب داده‌است. رساله دهم: “البكاء علی الامام الحسین علیه‌السلام” “گریه بر امام حسین علیه‌السلام” عنوان رساله دیگری از این مجموعه است كه در استحباب گریه، عزاداری و احیاء شعائر حسینی علیه‌السلام به رشته تحریر درآمده است كه می‌تواند جوابگوی شبهات زیادی كه امروزه در فضای جامعه مطرح می‌شود؛ باشد. رساله یازدهم: “فی تفسیر آیة التطهیر” آیه تطهیر یكی از ادله محكم و منصوص بر عصمت اهل بیت علیهم‌السلام است كه او در این رساله با تحلیل و بررسی مفاد این آیه شریفه، بحث مفید و ارزنده‌ای در این باره ارائه داده‌اند. رساله دوازدهم: “تفسیر آیة الإنذار و أحادیث یوم الدار أو بدء الدعوة” در سال 1397 هـ.ق مطالبی پیرامون آیة الإنذار در مجله “حضارة الاسلام” به طبع رسیده بود كه مشتمل بر اشتباهاتی در زمینه این قضیه بود. آیت الله العظمی صافی در این رساله با اشاره به اشكالات مطرح‌شده به همه آنها با استدلال متین و برهانی محكم پاسخ ارائه كرده است.

«مقتل الحسین(ع)»، اثر علامه شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، رساله ای است مختصر پیرامون شهادت امام حسین (ع) که به زبان عربی نوشته شده است. کتاب با مقدمه مختصری از نویسنده آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است. نویسنده، مطالب را از وقایع شب دهم محرم و از لحظه برداشته شدن بیعت توسط امام (ع) آغاز نموده و سپس به مناجات امام حسین (ع) و اصحاب ایشان در شب عاشورا، اشاره کرده است. در ادامه، ضمن اشاره به تعداد اصحاب امام (ع) و برخی معجزات و کرامات امام حسین (ع) و خطبه های ایشان و اصحابشان از جمله «زهیر بن قین» در روز عاشورا، به بیان مطالب مربوط به این روز تا شهادت آن حضرت (ع) و اصحاب باوفایشان پرداخته شده است که از جمله آن ها می توان به حفر خندق به امر امام (ع)، پیوستن «حر بن یزید ریاحی» در روز عاشورا به امام (ع)، شهادت بریر، شهادت وهب بن عبدالله کلبی و همسر وی ام وهب، شهادت مسلم بن عوسجه و نافع بن هلال، شهادت عابس بن شبیب، شهادت شوذب، شهادت حبیب بن مظاهر، شهادت علی اکبر (ع)، شهادت حضرت عباس (ع)، شهادت قاسم بن حسن (ع)، تنهایی امام حسین (ع)، وداع امام (ع) با اهل بیت خویش، نبرد امام در میدان و ماجرای اسب آن حضرت اشاره کرد.

«مُثیرُ الأحْزان» کتابی در نقل مصائب واقعه عاشورا که به تناسب، از تاریخ و زندگی امام حسین (ع) نیز سخن گفته است. این کتاب را عالم دینی شیعی، جعفر بن ابی ابراهیم، معروف به ابن نما حلی (متوفای ۶۴۵) تألیف کرده است. مؤلف، این اثر را در سه مقصد، زندگانی امام حسین(ع)، وقایع عاشورا و داستان اسراء نگاشته است. از این کتاب که با عنوان مقتل ابن نما نیز یاد می شود. این اثر، شامل مقدمه‌ ای در فضائل اهل بیت پیامبر (ص) و فضیلت ذکر مصائب آن بزرگواران و گریه بر آن‌ ها و دارای سه مقصد به ترتیب زیر است: مقصد اول: گزیده‌ای از زندگی نامه امام حسین (ع) و سیر تحولات تاریخی در به‌ وجود آمدن حادثه کربلا از حرکت امام از مدینه تا ورود به کربلا است. مقصد دوم: وقایع روز عاشورا است تا شهادت امام (ع) و آغاز اسارت اهل بیت آن حضرت. در پایان این مقصد روایاتی در پیشگویی شهادت امام و واقعه عاشورا آمده است. مقصد سوم: داستان اسیران تا بازگشت آنان به مدینه را در بر دارد. در این قسمت خطبه‌ های امام زین‌العابدین (ع) و سایر اهل بیت (ع) در کوفه و شام و... ذکر شده است.

«نفَسُ المَهْموم فی مُصیبَةِ سیّدنا الحُسَیْن المَظْلوم» کتابی درباره واقعه کربلا و وقایع پس از آن نوشته شیخ عباس قمی که از ولادت امام حسین (ع) آغاز می‌ گردد و سپس مناقب حضرت و آنگاه تمام وقایع مربوط به واقعه کربلا را شرح می‌ دهد. میرزا ابوالحسن شعرانی و محمد باقر کمره‌ ای این کتاب را به زبان فارسی ترجمه نموده‌ اند. این کتاب شرح فشرده‌ ای است از زندگانی و مبارزات امام حسین (ع) است که از تولد آن حضرت شروع می‌ شود و با قیام توابین، خروج مختار و مرگ یزید پایان می‌ پذیرد. این کتاب از پنج باب و یک خاتمه تشکیل شده است: باب اول: از دو فصل تشکیل شده است: 1- فصل اول در مورد مناقب امام حسین (ع) و به ترتیب درباره شجاعت، علم، فصاحت، زهد، تواضع و عبادت امام. 2- فصل دوم ثواب گریستن در عزای امام حسین و لعن قاتلان وی. باب دوم: آنچه برای امام حسین (ع) بعد از بیعت کردن مردم با یزید بن معاویه تا شهادت آن حضرت روی داده است؛ این باب مفصل‌ترین باب کتاب و در ۲۰ فصل تنظیم شده است؛ در این باب از کشته‌ شدن رشید هجری، حجر بن عدی، عمرو بن حمق خزاعی پیش از واقعه کربلا سخن رفته است. باب سوم: وقایع بعد از شهادت امام حسین (ع)، برادران، فرزندان و یارانش طی چند فصل. باب چهارم: آنچه بعد از شهادت امام اتقاق افتاد از قبیل گریستن آسمان، ناله فرشتگان و گریستن جنیان. باب پنجم: درباره فرزندان و و زنان امام و فضلیت زیارت ایشان، و ستم حاکمان ظالم در تخریب بارگاه حسینی. در خاتمه کتاب نیز به قیام توابین و قیام مختار پرداخته است.

کتاب «الصحیح‌ من‌ سیرة الاما‌م‌ الحسین‌ بن‌ علی‌ علیه‌ السلام‌» نوشته علامه مرتضی عسکری، دايرة المعارفي 20 جلدي از سيره و تاريخ زندگي امام سوم شيعيان حسين بن علي عليه السلام مي باشد. مهمترين عناوين و موضوعات جلد چهاردهم كتاب كه به آن پرداخته شده است عبارتند از: مقتل اهل البیت علیه السلام، جیش الخلافة تسلب ذراری رسول الله (ص) و تنهب، مقتل الحسین (ع) علي لسان الصادق (ع).

کتاب «السيدة ام البنين (ع)، سيرتها کراماتها» نوشته اشرف زهيری جعفری، به موضوع زندگی فاطمه بنت حزام، همسر امام علی علیه السلام و مادر حضرت ابوالفضل علیه السلام می پردازد. برخی عناوین کتاب عبارتند از: 1- المراة و الرجل‌ فی‌ مضما‌ر السبا‌ق‌ ۲- نسبها‌ و حسبها‌ ۳- فی‌ بیت‌ علی‌ ۴- المراة المواقف‌ ۵- مواقف‌ مشرفه‌ .. یوم‌ عا‌شوراء فی‌ المدینة و غیره.