جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرداختن به وضعیت سیاسی و اجتماعی زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماع، می‌تواند یکی از ضروریات فعلی در تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی باشد. خاصه که بررسی هر دوره زمانی بدون توجه به حضور زنان در آن مقطع کاری ناقص تلقی خواهد شد. چنان که درباره تاریخ ایران و اسلام نیز چنین نارسایی و عدم توجه به حضور و نقش زنان ملحوظ است.

این پژوهش با عنوان بررسی مبانی فقهی وحقوقی دیه زن ومرداست بااین انگیزه وهدف انتخاب شده است که به این واقعیت برسیم که زن ومرد دردیه وقصاص برابرهستند همان گونه که درخلقت« ای مردم، از پروردگارتان که شما را از «نفس واحدی» آفرید و جفتش را (نیز)از او آفرید و از آن دو مردان و زنان بسیاری پراکنده کرد پروا دارید.....».ودروصول به کمالات الهی ودرپاداش وجزای اُخروی.وبرای اثبات این هدف پس ازجستجودرکتاب، سنت، وکُتب معتبرفقهی علمای شیعه وتاحدودی علمای اهل سنت ما ابتدازن رادرگذرگاه تاریخ وبررسی موقعیت وجایگاهاو پیش ازاسلام تااکنون وسپس دیه وچگونگی سابقه پیدایش آن ونقد و بررسی دلایل نصف شدن دیه زن وهمچنین درپایاناین رساله گذشت زمان وتغییر وتأثیرآن براحکام راآوردیم ودرنتیجهوبراساس ین مطالب به برابربودن زن ومرد دردیه وقصاص دست یافتیم وحکمیکهدرطول تاریخبرای این موجودکه نصف پیکرجامعه راتشکیل می دهد[زن]را رد کرده وخواستار تغییرموادقانونی مبنی براین حکم هستیم زیراکه قانون مابرگرفته ازفقه اسلامی است وماهم به نص صریح قرانیدراین زمینه[نصف بودن دیه زن] دست نیافتیم، به خاطراین که در قرآن کریم فقط درآیه92سوره نساءبه طور صریح از دیه سخن به میان آمده است و در آنجا هم اشاره ای به مقدار دیه و تفاوت آن برای زن و مرد نشده و فقط نفس دیه بیان شده است.

اولین و بنیادی‌ترین لازمه‌ی مشارکت اجتماعی زنان در اقتصاد شکل‌گیری نظام اقتصادی است که در نتیجه‌ی شکل‌گیری حکومت اسلامی سامان می‌یابد. نظام اقتصادی به معنای انگیزه‌های مسلط بر فعالیت اقتصادی، نظام مالکیت‌ها، مقررات کار، نقش دولت که محدوده‌ی فعالیت اقتصادی و روابط میان اشخاص اقتصادی را تعیین می‌کند و همچنین روش‌های فنی و علمی در وصول به هدف است.نظام اقتصادی اسلام، مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و روابط اقتصادی در سه حوزه‌ی تولید، توزیع و مصرف است که از کتاب و سنت پیامبر(ص) و ائمه‌ی معصومین(علیهم السلام) و عقل، استنباط می‌شود.اولین و بنیادی‌ترین لازمه‌ی مشارکت اجتماعی زنان در اقتصاد شکل‌گیری نظام اقتصادی است که در نتیجه‌ی شکل‌گیری حکومت اسلامی سامان می‌یابد. نظام اقتصادی به معنای انگیزه‌های مسلط بر فعالیت اقتصادی، نظام مالکیت‌ها، مقررات کار، نقش دولت که محدوده‌ی فعالیت اقتصادی و روابط میان اشخاص اقتصادی را تعیین می‌کند و همچنین روش‌های فنی و علمی در وصول به هدف است.نظام اقتصادی اسلام، مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و روابط اقتصادی در سه حوزه‌ی تولید، توزیع و مصرف است که از کتاب و سنت پیامبر(ص) و ائمه‌ی معصومین(علیهم السلام) و عقل، استنباط می‌شود.اولین، کوچک‌ترین و در عین حال اثرگذارترین جمعی که زن اعلام حضور می‌کند خانواده است؛ تعریف الگوی مصرف، نظارت بر مصرف اهل خانه، کاهش هزینه‌های اضافی، افزایش بهره‌وری در اقتصاد خانواده و تطبیق درآمد با هزینه، از جمله مهارت‌های اقتصادی لازم برای زنان در جمع خانواده است.انگیزه‌های شخصی و محدودیت‌های اقتصادی در سوق دادن زنان به فعالیت‌های اقتصادی تنها بخشی از مسئله است؛ رسالت اجتماعی زنان در مشارکت‌های اقتصادی که از سوی اسلام تعریف گشته مبتنی بر استعدادها و اولویت‌ها شناسایی می‌شود. بهره‌مندی زنان از ظرافت قلبی در کنار عقل که امتیاز منحصر به فرد زنان در مقابل مردان است، رسالت تربیت سرمایه‌ی انسانی برای اقتصاد را در اولویت فعالیت زنان قرار می‌دهد؛ سرمایه‌ای که در نوع خود قابل تعمیم به سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز می‌باشد؛ تربیت فرزند مولد برای اقتصاد اولی‌تر و نافذ‌تر از حضور مستقیم همراه با محدودیت در اقتصاد خواهد بود. رهبری و مدیریت اقتصاد به مراتب شأن و قداست زن را بیشتر حفظ می‌کند تا حضور فیزیکی و مستقیم در چرخه‌ی اقتصادی.

از آن‏جا که زن به عنوان مظهر و جلوه‏اى از نوع انسانى، دستخوش حوادث فراوان و تلخ و شیرین در طول تاریخ بوده است، و در داستان حیات او ظلم‏ها و ستم‏ها، پوچ انگارى‏ها و ذلت‏ها، و یا سالارى و سلطنت، هر یک فصلى براى خود گشوده و از زن چهره‏اى متضاد ساخته است، چنانچه گاه زن با لطافت و زیبایى‏اش انگیزه و مصدر اشعار شاعرانه‏اى است که دیوان‏ها و غزل‏ها از او پرداخته مى‏شود و گاه کالایى است که با یک گاو آهن مبادله مى‏شود تا زمین بایر پدر یا رئیس قبیله شخم زده شود، و گاه بر سر قدرت و سرورى قبیله‏اى نشسته و حکومت مى‏کند و زمانى به جرم زن بودن محکوم به زنده به گور شدن مى‏گردد، و گاه نوازش دست او و عطوفت مادرانه‏اش تقدیس مى‏شود و گاه از او به عنوان شیطان یاد مى‏شود که فریبنده و فتنه‏انگیز است؛ گاه.....

امروزه لازمه ی زندگی موفق در اجتماع ، تعلیم و تربیت صحیح است و زنان به عنوان عضو تاثیر گذار جامعه در جایگاه مادر و تربیت کننده ی نسل آینده نیازمند کسب مهارت های فردی و اجتماعی می باشند. از آنجا که پایه ریزی اصلی شخصیت هر فرد در دوران کودکی شکل می گیرد ، بعد از خانواده محیط آموزشی مهمترین نقش تربیتی را ایفا می کند . در سال های دبستان و به ویژه بلوغ ، تفاوت های میان پسران و دختران به مراتب بیشتر و ثابت تر می شود و مدرسه به عنوان اولین پایگاه آموزشی کودک و جایی که محیط اجتماعی از دایره ی خانواده فراتر می رود ، دارای اهمیت ویژه ای است . در این سالها محیط موثر بر تربیت کودک به دو دسته ی محیط انسانی و محیط کالبدی تقسیم می شود که این دو بر روی هم تاثیر گذارند و بنا به روحیات خاص دختران این تاثیر گذاری به نسبت پسران بیشتر خواهد شد . می توان گفت به دلیل حرکت و پویایی در موجود زنده نسبت به کالبد بی جان ، تاثیر متقابل انسان بر انسان بسیار بیشتر از کالبد است بر انسان و از آنجا که سهم معماری فضا در بهبود کیفیت آموزش به نسبت نقش انسان در تربیت ، کمرنگ تر می باشد بایستی این نقش به نحو نیکو اجرا شود تا تاثیر خود را بر روند آموزش ایفا کند . تاثیر معماری بر روی مخاطب خود به عنوان استفاده کننده از فضا به گونه ایست که با ورود انسان به بنا با آن ارتباط بصری و حسی بر قرار می کند . انسان در فضا نه تنها حرکت می کند ، بلکه شکل ها را می بیند ، صداها را می شنود و گرما را حس می کند . در این پروژه سعی بر آن است که بر اساس روان شناسی اسلامی و با توجه به اهمیت دوران دبستان و بلوغ در رشدِ کودک ، بنا بر روحیات ویژه ی دختران در استخراج معانی و درک فضا ، همچنین دقت به جزئیات و حس تعلق بیشتر به فضای مدرسه به نسبت پسران ، قواعدی برای طراحی فضاهای آموزشی دختران ارائه شود . در این راستا علاوه بر مطالعات تاریخی و کتابخانه ای ، مطالعات تطبیقی از طریق تحقیقات میدانی در زمینه ی شناخت موضوع و همچنین پرسشنامه و مصاحبه در زمینه شناخت کودک انجام شده و در نهایت به چهارچوبی برای طراحی دبستان دخترانه رسیده ایم . امید است که تحقیق حاصل راهگشایی باشد بر تربیت هر چه بهتر کودکان این مرز و بوم .

الهیات اجتماعی، دانشی بین‌رشته‌ای است که به بررسی حیات اجتماعی انسان و عوارض و لوازم و تبعات آن به صورت مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته در قالب یک نظام معرفتی می‌پردازد. این دانش تلاش می‌کند آن دسته از متون دینی که به نحوی سنت خداوند را نسبت به انسان در تاریخ نشان می‌دهد از طریق استدلالات عقلی و فلسفی و شواهد تاریخی و تجربی تبیین کند. در میان اندیشمندان دینی، به یقین، امام موسی صدر یکی از شخصیت‌های برجسته این عرصه است که هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل، گام‌های مهم و موثری برداشته‌ است. وی توانست به عنوان اندیشمندی عمل‌گرا و جامعه‌گرا رابطه‌ای مستقیم بین دین و وظایف دینی با مقتضیات زمان نشان دهد. وی بر همین اساس میدان فعالیت‌های خود را در جامعه متکثر و ملتهب لبنان قرار داده است. این رساله تلاش دارد راهکارها و عملکردهای امام موسی صدر را در اصلاح جامعه لبنان نشان دهد. ایشان احیای عزت شیعه را از طریق تأسیس موسسات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی مدنظر قرار داده است. مقاومت اسلامی، گفت‌وگو و همزیستی ادیان و تقریب بین مذاهب و حضور اجتماعی زن از دیگر اقدامات امام است که برگرفته از اندیشه‌های دینی ایشان می‌باشد و در این رساله برجسته شده است. از نظر وی جامعه صالح جامعه‌ای با جهان‌بینی الهی و توحیدی است و راهکارهای رسیدن به این جامعه را تشکیل حکومت با حاکمی عادل و مجتهد می‌داند و بقای این جامعه را در ایجاد عدالت اجتماعی و اجرای شریعت در جامعه معرفی می‌کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به شیوه کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع کلامی، تاریخی و اجتماعی صورت گرفته است و در صدد معرفی الگوی موفق امام موسی صدر به عنوان یک پیشوای دینی جامعه گرا به نسل جوان و جامعه علمی ایران است. جستجو در آثار و عملکردهای اجتماعی امام موسی صدر یکی از بهترین منابعی است در جهت اثبات این مسئله که اسلام شیعی برخوردار از الهیات اجتماعی قوی و همه‌جانبه‌ای است که می‌تواند جوابگوی نیازهای مختلف بشر در اعصار گوناگون و ازجمله عصر کنونی باشد.

این مقاله عهده‌دار بررسی مسئله امامت زنان در نماز جماعت است. با وجود کثرت جمعیت زنان در جامعه و حضور جدی آنها در مراکز گوناگون آموزشی، پژوهشی و فرهنگی، پژوهش‌گران کمتر به این مسئله پرداخته‌اند و گاه فقط در حد یک استفتا و پاسخ به آن بسنده شده است. در این نوشتار با استفاده از منابع فقهی به تبیین اهمیت مسئله و آثار آن، همچنین دیدگاه مذاهب اسلامی و دلایل آنها می‌پردازیم تا روشن شود که آیا بانوان می‌توانند به طور مستقل نماز جماعت برگزار کنند یا خیر؟ در این نوشتار دیدگاه علمای مذاهب اسلامی، ‌که در آن اختلاف است، بررسی می‌شود. در انتها این نظر تأیید می‌شود که اقتدای زن به زن، در صورت داشتن شرایط، جایز، بلکه افضل از فرادا خواندن نماز است.