جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با عنوان ترجمه کتاب التفسیر الاسلامی للتاریخ، از دو بخش مقدمه مترجم و ترجمه کتاب التفسیر الاسلامی (الفصل الثالث و الفصل الرابع) تشکیل شده است. هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه اسلامی درباره تفسیر تاریخ یا فلسفه تاریخ، با تکیه بر قرآن کریم است. فلسفه تاریخ دانشی است که از علل و عوامل حوادث تاریخ بحث می‌کند و به دنبال کشف قوانین حاکم بر تاریخ و جامعه است. از دیدگاه قرآن، سنت‌های تاریخ در واقع همان قوانین حاکم بر تاریخ هستند. قرآن کریم قصه‌ها و داستانهای تاریخی را با هدف عبرت و پند آموزی آیندگان بیان می‌کند، و در عین حال هر گونه اسطوره و افسانه سرایی که باعث غفلت ودور شدن از حق شود، را سخنی لهو وبیهوده می‌داند، و با آن مخالفت می‌کند.دکتر عماد الدین خلیل از جمله اندیشمندان مسلمانی است که به مسئله تفسیر تاریخ از دیدگاه اسلام پرداخته است. وی کتاب حاضر با نام «التفسیر الاسلامی للتاریخ» را با نگاهی به فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام، وبا استناد به قرآن کریم، به رشته تحریر درآورده است. مهم ترین عناوینی که می‌توان از متن کتاب حاضر، به عنوان شاخص‌های دیدگاه اسلامی در تفسیر تاریخ استخراج کرد، عبارتند از: قانونمندی تاریخ، عبادت هدف فعالیتهای انسان، جهاد، مداوله: استبدال،اراده و اختیار انسان و... واژه‌های کلیدی: فلسفه تاریخ، سنتهای تاریخ، قانونمندی، محرک تاریخ، ایده آلیسم، ماتریالیسم، تمدن، سقوط دولت ها.

در باب چیستی ادبیات و اهمیت و خاصیت آن، اندیشمندان بسیاری سخن گفته اند و البته بیشتر آنها از زاویۀ دید ادیبان به موضوع نگریسته اند. گفتار حاضر از آن جهت که دغدغه های یک اندیشمند دینی دربارۀ ادبیات است، اهمیت دارد. در این گفتار ابتدا جایگاه ادبیات در تاریخ دین بررسی و سپس به امکانات ادبیات برای تبلیغ دین پرداخته شده است. به نظر می رسد امروزه، حوزه های علمیه آن چنان که باید با ادبیات فارسی مأنوس نیستند؛ این مسأله را از تألیفات و ترجمه های حوزویان می توان دریافت. به همین دلیل در پایان این مبحث، سخنی در باب ترجمه آمده است تا کمی جدی تر به این مشکل پرداخته شود. بنا داشتیم با استاد حکیمی در این زمینه ها گفت وگویی داشته باشیم؛ اما به راهنمایی یکی از شاگردان ایشان، آرای محمدرضا حکیمی را در کتاب هایش دنبال کردیم. در این نوشته، بیشتر از کتاب ادبیات و تعهد در اسلام استفاده شده است.

«قرّه العین» از جمله ترکیب هایی است که در ادبیات عربی به ویژه در منابع دینی مانند قرآن و حدیث بسیار تکرار شده است. در زبان فارسی برای این ترکیب معادل هایی چون «خنکی چشم»، «روشنی چشم» و مانند آن در نظر گرفته شده است، ولی به نظر می رسد این ترجمه ها چندان گویای معنای مورد نظر این تعبیر نیست. بر این اساس در این مقاله، نگارندگان در جستاری گسترده با تکیه بر کتب معتبر لغت، و استناد به نمونه های نظم و نثر کهن عربی، و آیات و روایات و با توجه به نکات بلاغی و ویژگی های بافتی کلام، در باره معنی و کاربرد ترکیب «قرّه العین» در زبان عربی و ترجمه درست و گویای آن به زبان فارسی به بحث و بررسی پرداخته، نادرستی یا نارسایی برگردان های آن را به اثبات رسانده و برابر نهاده هایی برای آن پیشنهاد کرده اند.

رسالهء حاضر در دو بخش تدوین شده است ، بخش اول، مباحثی کلی، در باب تساهل و معانی آن را مدنظر دارد و از این رهگذر به آراء پاره‌ای از متفکران سیاسی و اجتماعی می‌پردازد و بخش دوم ترجمه‌ای است از رسالهء "جان لاک " تحت عنوان "نامه‌ای در باب تساهل". امید وافر دارم که مقبول اساتید بزرگوار افتد و خطاهای آن را بر این حقیر ببخشایند.

شیخ حر عاملی (1033- 1104 ه.ق) به عنوان یکی از بزرگان عرصه‌ی علم و فقاهت شیعه، در نسخه خطی «خلق الکافرو الغرض منه» که به زیور طبع آراسته نشده به موضوع «خلق کافر» پرداخته و تلاش نموده تا به این پرسش پاسخ دهد که چرا خداوند کافر را درحالی‌که اوصاف او در علمش معلوم بود، آفرید، مهلت داد و بر مومنین مسلط ساخت؟ این در حالی است که بعضی از معارف قرآن و حدیث مانند خلق از طینت خاص، قضا و قدر، مشیت و اراده‌ی الهی نیز به موضوع دامن زده و اعتقاد به جبر را تقویت می‌کند. بر این اساس نسخه خطی به هدف احیاء، استخراج و بررسی راه‌کار مولف، با مقابله پنج نسخه خطی به‌جامانده، بر مبنای مطالعه و دسته‌بندی مطالب آن، تحقیق، تصحیح و ترجمه شده است. در این تحقیق، با دقت در شیوه‌ی بیان مطالب و نظام بندی فصول رساله که به ارائه توأمان ادله نقلی و عقلی اهتمام نموده، معلوم شد مولف علاوه بر ارائه نظر خود، خواهان ارائه نظری مقبول در مقابل اختلاف دیدگاه‌ها می‌باشد. مولف در این راه با دو مشکل جدی: اختلاف در حجیت روایات اعتقادی و عدم تفاهم در تعریف و کارکرد عقل مواجه بوده است. این امر منجر می‌شود، وی برای رسیدن به هدف، ضمن رعایت مبانی علمی خود، رأی سایرین را نیز مورد توجه قرار دهد. در نتیجه مولف با استناد به قدر مشترک مقبول ادله نقلی و استفاده از «تواتر معنوی»، و قدر مشترک ادله عقلی و استفاده از محسوسات و بدیهیات که مورد قبول وجدان و فطرت است، به دنبال ارائه‌ی نظریه با حداقل اشکال به منظور قانع نمودن، ساکت کردن و یا به شک انداختن مخاطب می‌باشد. وی در این راه، مراحل سه‌گانه:1- اثبات نظر خود(امر بین الامرین) از راه رد نظریه رقیب(جبر و تفویض) 2- تعریف نظریه بر اساس معارف حدیثی 3- ارائه راه حل در موارد سکوت معارف حدیثی را طی نموده است. تعریف و پاسخ ارائه‌شده در این راه حل، امری حداقلی است که به دنبال حفظ ایمان و ایجاد پاسخ اقناعی در مواجه با شبهات می‌باشد. این راه حل، راه‌حلی عقلی در ارائه تعریف در مسائل مشکل اعتقادی است که بیان می‌کند در مواردی که امکان ارائه کامل تعریف و پاسخ بر اساس ادله نقلی وجود ندارد، عقلا چه باید کرد.

نوشتار حاضر، ترجمه کتاب شیعه شناسی تألیف علی ربانی گلپایگانی به زبان اردو است، که ضمن بررسی تاریخچه پیدایی شیعه، به مهم‌ترین عقاید شیعیان در زمینه مباحثی همچون: توحید، نبوّت، امامت، معاد و عدل و مسایلی مانند اعتقاد به شفاعت، توسل و زیارت قبور اهل بیت( اشاره کرده و برخی شبهه‌های وارد شده از مخالفان شیعه نسبت به خاستگاه و اعتقادات کلامی و فقهی آنان را بررسیده و با ادله عقلی و نقلی به آن‌ها پاسخ می‌دهد. نویسنده ابتدا به تبیین تاریخ شیعه و پیدایی شیعیان از صدر اسلام و زمان پیامبر اسلام( و دوران خلفا پرداخته و فراز و نشیب‌های آنان در این ادوار را بیان می‌کند. آن‌گاه اوضاع شیعیان در دوران بنی‌امیه، آزار آنان توسط حاکمان اموی، واقعه کربلا و وضعیت شیعه در زمان عباسیان تا دوران غیبت صغرا بررسی می‌شود. نگارنده در بخش دوم کتاب مذکور به مهم‌ترین عقاید شیعیان در باب توحید، نبوّت، امامت، عدل، معاد پرداخته و مبانی و استدلال‌های عقلی و نقلی شیعه در مورد اثبات این عقاید را مطرح می‌کند؛ مسائلی مانند حسن و قبح عقلی، جبر و اختیار، اثبات عصمت برای پیامبران و ائمه( اثبات ضرورت امامت و وجود امام، دلیل‌های نصب الهی امام، ادله اثبات امامت امام علی( از قرآن و روایات مشهور نبوی، اثبات نصوص قطعی برای نصب امامت سایر امامان، اثبات مسأله مهدویت و رجعت، ابعاد مختلف معاد و قیامت، حالات مردم در عالم قبر و برزخ، ویژگی‌ها و قوانین برزخی، قیامت و مبحث شفاعت، اعتقاد به شفاعت ائمه( و پیامبر(، تقیه و مبانی آن نزد شیعه، اثبات مشروعیت زیارت قبور اهل بیت و توسل به آنان نزد شیعه و جواز متعه در فقه شیعه همراه با ادله فقهی و عقلی آن‌ها و... نویسنده در پایان، ادعاهایی همچون: شرک بودن اعتقاد به شفاعت، زیارت و توسل و بدعت خواندن بعضی دیدگاه‌های فقهی شیعه، مانند تقیه و متعه و... از سوی مخالفان را نیز نقل و ارزیابی کرده است.

پایان نامه حاضر ترجمه ای است به زبان اردو از کتاب ارزشمند "ولایت امام علی (ع) در کتاب و سنت" از دانشمند و محقق معاصر علامه بزرگوار سید مرتضی عسکری، این کتاب پاسخ دادن به چهار شبهه مهم پیرامون شیعه و عقاید آنها به رشته تحریر درآمده است که عنوان آن به قرار ذیل می باشد: 1- چرا در قرآن کریم بحث امامت مطرح نشده؟ و چرا نام امام علی (ع) و ائمه دوازده گانه شیعه در قرآن نیامده؟ 2- شیعه چگونه جانشینی امام علی (ع) و یازده فرزندش را به پیامبر (ص) نسبت می دهد؟ 3- شیعه بر چه اساسی ائمه (ع) را مصدر قانون گذاری در اسلام می داند؟ 4- شیعه غیبت طولانی حضرت مهدی (عج) را چگونه توجیه می کند و اصلا وجود یک امام و رهبر غایب چه فوائدی برای جامعه دارد؟؛ مولف محترم کتاب ضمن جواب گویی به این شبهات، کتاب را در دو موضوع تقسیم نموده اند: 1- جواب آقای بلوچی که سنی شدن یکی از جوانان شیعه را دلیل بر حقانیت مذهب تسنن قرار داده اند. 2- مباحث امامت و مهدویت را بررسی نموده اند.

در این کتاب شریف که تالیف استاد محقق آیه الله جعفر سبحانی می‌باشد مسائل اختلافی بین مقلدین این تیمیه و فرقه های اسلامی مطرح شده اند. مهمترین ویژگی این کتاب این است که این کتاب عام فهم،‌ ساده نوشته شده است بر مطلب از روشن ترین دلائل استفاده شده که اول از قرآن و سنت دلیل اقامه کرده بعد از آن اقوال و متاوی اهل سنت و بعد از آن اقوال و فتاوی شیعه را بیان کرده اند در این کتاب مطالب زیر بیان شده است: 1- اتحاد رمز کامیابی است و بر ملتی که اتحاد نداشته باشد پیروز نمی‌شود. 2- ابن تیمیه کی بود کی متولد شد و افکار او در چه زمانی منتشر شد مثلا: در آن زمان مسلمانان عالم درگیر جمگهای فراوانی بودند همان زمان بود که جنگهای صلیبی جهان اسلام را فراگرفته بودند و از طرف دیگر منگول بر جهان اسلام تسلط پیدا کرده بودند. 3- بعد از این تیمیه مذهب وهابیت چه طور دوباره بین مسلمانان رائج شد و افکار این تیمیه زنده شد؟ محمد ابن عبدالوهاب که بانی وهابیت بود به دو علت پیروز شد. الف-پشتیبانی والیان نجد. ب-نداشتن معلومات اسلامی مردم آن شهر. 4-اختلافاتی که محمد ابن عبدالوهاب بین مسلمانان انداخت بعنوان بدعت و شرک بود. 5- افرادی که قبور نیکان را احترام می‌کند چون بقصد اولوهیت صاحب قبر احترام نمی‌کند لذا جائز است و قرآن و سنت گواه بر این مطلب است که حضور در قبور عزیزان، علما، شهدا، صالحین جایز است و پیامبر در آخر عمر خود به قبرستان بقیع میر‌فت و بر آنها سلام می‌فرستاد. 7 همه مردم جه زن و چه مرد در احکام اسلامی یکسان هستند لذا حضور زنان بر قبور مانعی ندارد.

مولف گرانقدر در این کتاب ارزشمند شبهات وهابیت در طول تاریخ را با پاسخهای علمی، مستدل،‌ متین و قانع کننده رد کرده است. استاد اعظم در این اثر گران مایه بیش از هشتاد و شش معتبر که بیشتر آنها منابع اهل سنت می باشد استفاده نموده است. این کتاب حاوی سرفصلهای زیر می باشد: 1- اتحاد رمز پیروزی. 2- ابن نینیه،‌ زمان، زندگی و اندیشه.3- وهابیت پیشینه فکری و کارنامه عملی. 4- مرزهای توحید و شرک در عبادت. 5- بدعت در دین. 6- زیارت قبور پاکان رسم انسانی،‌سنت رحمانی. 7- سفر برای زیارت مرقد پاک پیامبر (ص). 8- بزرگداشت قبور پاکان. 9- زندگی پس از مرگ یا حیات برزخی. 10- توسل به پیامبر و اولیای الهی. 11-شفاعت یا تطهیر و پالایش گناهکاران. 12-درخواست شفاعت از شافعان راستین. 13- مقامات و قدرت نمایی های اولیای الهی. 14- تبرک به پیامبر و آثار بازمانده از وی. 15-بزرگداشت موالید الهی. 16- نام گزاری فرزندان با پیشوند عبد و غلام. 17- عمل نیک و اهدای پاداش آن. 18- سوگند دادن خدا به حق بندگان برگزیده او. 19-سوگند به غیر خدا.20- گریه بر فراق عزیزان

رساله حاضر در دو بخش ترجمه و تحقيق ارائه مي‌گردد. در بخش ترجمه، قسمت دوم كتاب «الانسان الكامل »‌عبدالكريم جیلی به فارسي برگردانده شده و سعي ما بر ارائه ترجمه‌اي دقيق و روان با رعايت امانت و انتقال مفاهيم به زبان فارسي بوده است. در بخش تحقيق به بررسي ديدگاه‌هاي امام خميني (س) و جیلی درباره انسان كامل و مقايسه نظريات ايشان پيرامون مباحثي چون ولايت و خلافت انسان كامل، مظهريت او نسبت به اسم اعظم، حقيقت محمديه (ص) و غيره پرداخته شده است. جايگاه انسان كامل با توجه به مسئله ولايت كه ناظر به رابطه انسان كامل با وجود مطلق است، جايگاه رفيعي است و تنها انسان كامل است كه به دليل جامعيتش شايسته خلافت حق در جهان است و مي‌تواند به مقام ولايت دست يابد؛ لذا پيوند نظريه انسان كامل با بحث ولايت در انديشه اسلامی- شيعي امام خميني (س) بارز است. در عين اينكه دیدگاه خاص عرفاني جیلی نيز در اين باره درخور توجه است كه اشاره به ختم نبوت و ولايت دارد و از آن تحت عنوان مقام «ختام» ياد كرده و معناي آنرا جامعيت نبوت در وجود پيامبر (ص) مي‌داند. او اين مقام را كه عبارت از ختم همه مقامات و تحقق به حقيقت ذات ذي‌الجلال و الاكرم است، منحصراً از آن پيامبر (ص) مي‌داند.