جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسیحا از اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین موضوعات در یهودیت است. هدف این پژوهش بررسی تفصیلی معنا و اصطلاح مسیحا و مسیح باوری، در مهم‌ترین و بنیادی‌ترین بخش دین یهود، یعنی عهد عتیق است. اصطلاح مسیحا به معنی مسح شده با روغن مقدس برای اهداف خاص ، به عبارتی به معنای برگزیدگی برای هدفی مقدس است و شخص یا شیء مسح شده پر از روح الهی است.در عهد عتیق اشیاء مقدس با هدف برکت بخشی، و انتقال لطف و رستگاری خدا به قومش مسح می شدند. کاهنان اعظم به طور مفصل و آیینی توسط کاهن مسح و تقدیس می‌شدند. رسالت و هدف از این تقدیس پر شدن از روح الهی به منظور تعلیم و تربیت شریعت به قوم اسرائیل بود. پادشاهان در عهد عتیق برای مشروعیت بخشی به حکومت به مسح شدن توسط کاهن یا نبی نیاز داشتند. پادشاه مسح شده شخصی معنوی تلقی می‌شد که باید قوم اسرائیل را از دست دشمنان نجات می‌داد. در عهد عتیق همه‌ی انبیاء به طور کلی برگزیده و مسح شده، هستند. این اصطلاح در دوره‌های بعد در مورد منجی موعود انبیاء مورد استفاده قرار گرفت که از طرف خداوند برای هدف نجات جهان برگزیده شده است. گرچه منجی موعود یا مسیح باوری به طور خاص در نبوت‌های انبیاء نمود بیشتری یافت، اما شکل گیری این آموزه تحت تأثیر آموزه‌ی وحدانیت خداوند، برگزیدگی قوم، شرایط رقت بار قوم، و آموزه‌های اقوام همسایه درباره‌ی پادشاهی الهی بود. بن‌مایه‌ها و زمینه های اصلی و روشن این آموزه را می‌توان در تورات یافت. در مزامیر پادشاهی به خاندان داوود وعده‌ی پادشاهی ابدی داده می‌شود. در مزامیر دوره‌ی تبعید منجی تنها خداست. انبیاء تصویر روشنی از روز داوری قبل از ظهور مسیحا ارائه می‌کنند، از قبیل: تغییرات بزرگ در نظم طبیعت، فراموشی تورات، جمع شدن همگان در یک مکان مشخص، ظهور ایلیای نبی، ظهور ضد مسیح. منجی موعود در عهد عتیق با عناوینی از قبیل: شیلوه، داوود، عضوی از خاندان داوود، عَمّانوئیل، زَرُبابل، خود خدا، نجات دهندگان، بنده‌ی خدا، پسر انسان(قوم اسرائیل) معرفی می‌شود. نخستین مشخصه‌ی دوره‌ی مسیحایی جمع شدن تبعیدیان قوم اسرائیل، برکت‌های مادی و معنوی، رهایی قوم اسرائیل از ظلم و ستم غیر یهودیان است. در کتاب‌های دوره‌ی تبعید و بعد از دوره‌ی تبعید عهد عتیق این دوره‌ی مسیحایی با مفاهیم عالی‌تری، از قبیل: نوشته شدن شریعت در قلب همگان، صلح جهانی تا حد مصاحبت حیوانات درنده با کودکان، خلقت آسمان و زمین جدید، تبدیل زمین به بهشت عدن، سهیم شدن مردگان دیندار در برکت‌های این دوره توصیف می‌شود.

آنچه در این رساله آمده است ، غالبا مباحث مربوط به فرقه‌های قومی و دینی در این سرزمین را که در سده‌های میانی می‌زیستند در بر می‌گیرد، و از هنر، علم، معماری، زراعت ، موسیقی، زبان و زبانشناسی و مباحثی از این قبیل، سخنی چندان به میان نیامده است که بحث در این مقولات بسیار است .

در قرآن آیات فراوانی در باره اعتقادات، تاریخ و سرگذشت دیگر ادیان وجود دارد که برای تفسیر این آیات می‌توان دو رویکرد داشت: نخست، با تکیه بر منابع اسلامی مانند منابع روایی، کتاب‌های تاریخ و آثاری که مسلمانان در باره ملل و نحل نگاشته‌اند، این آیات را تفسیر کرد که البته کاری بس ارزشمند است؛ دوم، مفسر با نگاهی جهانی به کارکرد تفسیر می‌کوشد آیات در باره هر دین را با مراجعه به منابع اصیل همان دین تفسیر کند تا بتواند از هر دیانت یا ملتی، تفسیری منطبق با واقع و مسموع نزد اهل علم به دست آورد. در این مقاله کوشش‌های تفسیری مفسران مسلمان را بر مبنای رویکرد دوم بررسی می‌کنیم. موضوع اصلی بحث، تفسیر آیات در باره یهودیّت است که در پی یافتن شواهدی از استنادات مفسران مسلمان به منابع غیر اسلامی برای تفسیر این آیات، مهم‌ترین آثار تفسیری از قرون نخستین تاکنون را مرور می‌کنیم. طبیعی است حجم این گونه استنادات در مقایسه با استنادات رویکرد نخست ناچیز است؛ اما گام ‌نهادن در این مسیر جز از رهگذر آشنایی با کوشش‌های گذشتگان میسر نمی‌شود. از دیر باز تا کنون مفسران شیعه نمایندگانی شاخص در این عرصه داشته‌اند که پژوهشگران در زمینه تفسیر و ادیان باید به آثارشان توجه جدی داشته باشند.

در این پایان نامه، تاریخچة عقیده مهدویت در اسلام و مکتب های دیگر جهان مانند: مسیحیت، یهودیت و زرتشت بیان شده است. جمعی از عالمان و بزرگان اهل سنت به صحت و تواتر احادیث مربوط به حضرت مهدی(علیه السلام) اعتراف کرده اند که در این تحقیق بنابر اختصار به هفده عالم از علمای بزرگ قرن سوم تاکنون اشاره شده است. عده ای از علمای اهل سنت به صراحت گفته اند که مهدی موعود کسی جز فرزند امام حسن عسکری نیست و در این باره به سخنان بیست و سه تن از علمای اهل سنت پرداخته شده است. پنجاه و پنج نفر از صحابه به عنوان راویان احادیث مهدویت شناخت شده اند و در مورد مسئله خلفای اثناعشر، چهل و هفت نمونه از این احادیث مورد بررسی قرار گرفته است. در مورد نسب حضرت مهدی(علیه السلام) نیز شش دسته روایات مختلف مورد بررسی قرار گرفته و ثابت شده است روایاتی که حضرت مهدی را از نسل امام عسکری بیان کرده اند ضعیف اند. همچنین روایاتی که نشانه های ظهور حضرت را توصیف می کنند در هشت دسته بررسی شده اند.

رساله حاضر تحقیقی است ناچیز پیرامون یکی از عقاید شیعه بنام رجعت که در گذر ایام گرد غفلت و نسیان بر آن نشسته، و به سبب بعضی عوامل که بخشی از آن در این رساله ذکر شده، آنچنان که لازم بود مورد توجه و عنایت قرار نگرفته است . هدف از این رساله حل بسیاری از آیات و روایاتی است که در این باب وارد شده و یا لااقل ممکن است مربوط به این بحث باشد و نیز توجه به بعضی ادیان دیگر در این که آیات آنان نیز به چنین سرانجامی معتقدند یا خیر؟ رجعت در شیعه عبارت از اعتقاد به این است که ائمه (ع) و خوبان خوب و بدان بد از مردم پس از مرگ دوباره برمی‌گردند و خوبان شاهد برپایی عدل و داد، و بدان گرفتار بخشی از عذاب الهی می‌شوند و کتاب و سنت و اجماع و عقل به عنوان ادله 4 گانه بر اثبات این امر اقامه شده است . و نیز شبهاتی در این باب مطرح کرده‌اند که در این رساله قسمتی از آن مطرح شده و بدان جواب داده شده است . و در آن قسمت آخر به آخرالزمان در دین یهود و مسیح پرداخته شده و قسمتی از نقاط اشتراک و افتراق آن با رجعت در شیعه مطرح شده است . و در پایان نتیجه می‌گیریم که با اندکی اختلاف در اکثر ادیان الهی، نوید به پایانی خوش برای جهان و صالحان از مردم آمده است که در آن هنگام خوبان پس از زنده شدن بخشی از وعده‌های حقه الهی را درک خواهند کرد. و در این میان اهل تسنن با این عقیده مخالفند.

ادیان توحیدی اسلام و یهودیت و نیز مسیحیت از آنجا که خاستگاه مشترک دارند و از منبع واحد سرچشمه گرفته اند، یکسانی در بسیاری از احکام و قوانین آنها ولو به اجمال دیده می شود. ولی اختلاف در برخی از آنها بدین علت است که احکام و قوانین کتاب مقدس به هدف تأمین نیازهای معنوی و تنظیم زندگی مخاطبان آن و با توجه به مقتضیات زمان صدور آنها و رویکرد معتقدان دین یهود صورت گرفته و زمینه هایی خاص داشته و مبتنی بر حکمت یا فلسفه‌ای ویژه بوده است. چنان که تشریع احکام و قوانین شرعی اسلام نیز ناظر به مقتضیات زمان خاص خود بوده است. لذا آن بخش از احکام و قوانین یهودیت که با احکام و قوانین اسلام اشتراک دارد، ممکن است در پاره‌ای از مقاصد تشریعی و اهداف تقنینی با هم مشترک باشند و هر آنچه از مقاصد و مصالح در امور مشترک بر احکام اسلامی مترتب است، بر احکام دین یهود نیز مترتب می باشد. شباهت های بسیار احکام در اسلام و یهودیت از جمله جرم انگاری و نحوه تعیین مجازات و ... بستری مناسب برای تطبیق و مقارنه میان دو نظام حقوقی این دو دین می باشد؛ زیرا قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی در آیات بسیاری به تاریخ، احکام و قوانین، شخصیت ها و رفتارهای اجتماعی بنی اسرائیل عصر نزول قرآن اشاره کرده و گاه آنها را به محاجه و مناظره دعوت کرده است.این رساله در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول پس از بیان کلیات و مفهوم شناسی برخی واژگان و اصطلاحات، به مباحث مقدماتی از قبیل تاریخ جمع و تدوین قرآن و کتاب مقدس و نیز وحدت طولی ادیان و اثبات تشریع در مسیحت آمده است. فصل دوم با عنوان قانونگذاری، از ضرورت، اهداف، منشأ و اعتبار قانون و قانوگذاری و انحصار حق قانونگذاری به خداوند، جایگاه نظریه منطقه الفراغ و کرامت ذاتی انسانی و مباحثی دیگر بحث شده است. در فصل سوم انواع احکام و قوانین، نقش مصالح و مفاسد در تشریع و تقنین، انواع علت احکام و هدف و فلسفه احکام و مجازات بحث شده است. همچنین در مبحث مبانی احکام و قوانینجزایی به اصل قانونی بودن جرم و مجازاتو شخصی بودن مسئولیت کیفری، قاعده درء، اضطرار و نقش توبه در اسقاط مجازات و تکرار جرم به اختصار تبیین شده است. در فصل چهارم رساله زمینه های احکام و قوانین مربوط به معرفی جرم ها و مجازات های آنها در دو بخش جرایم و مجازات های قصاص و حدّی بررسی شده است. قتل و قطع عضو و قصاص آن دو، بی احترامی به پدر و مادر، جرایم جنسی (زنا و ملحقات آن)، قذف و لعان، کفر و ارتداد، محاربه، سرقت و شهادت دروغ موارد است که به تفصیل مورد پژوهش قرار گرفته و برخی از رمینه های تشریع مجازات های خاص آنها بیان شده است.

تاریخ عرفان مسیحی بدون شناخت ریشه های آن در یهودیت ، فلسفه دینی یهود وبالاتر از همه در تاریخ مسیحیت اولیه قابل درک نیست . کتاب اقای مک گین بهترین راهنما در این زمینه است.این پایان نامه تحقیق وترجمه دوفصل از کتاب مک گین با نام "ریشه های عرفان" است که توسط شرکت کراس رود ( Crossroad Company) درسال 1999 به چاپ رسیده.همچنین این کتاب اموزه های پدران یونانی (کلمنت اسکندرانی ،اوریگن ،گرگوری نوسایی ، ماکاریوس ،اواگریوس پونتیکوس ،دیونوسیوس و غیره)را از قرن دوم تا ششم میلادی مورد توجه قرار می دهد و دیدگاه های آنهارا در باب عناصر عرفان مسیحی مورد بحث و بررسی قرار می دهد . عناصر عرفانی :کمال مسیحی ،الوهیت ،تامل ومراقبه ،گنوسیس (معرفت باطنی)،لقاء خداوند ، تولد الهی ،تشبه به خداوند،نیایش ایده ال ، خلسه و اتحاد با خداوند.

ازآنجا كه وحي،طريقي براي معرفت وكمال انساني به حساب مي آيد، مورد توجه همگان قرار گرفته، ودر مورد آن نظرياتي حادث گرديده است.جناب دكتر سروش وآيت الله سبحاني نيز از جمله كساني هستند كه در مورد وحي نظرياتي دارند. دكتر سروش ماهيت وحي را تجربي دانسته، نزول وحي را مرتبه ي برتر شاعري به حساب مي آورد.به بيان ايشان منبع وحي در حقيقت،شخصيت پيامبر(صلي الله عليه وآله)است.به همين جهت،وحي حقيقتي صد در صد بشري وصد در صد الهي مي باشد.اين درحالي است كه آيت الله سبحاني وحي را از سنخ تجربه به حساب نياورده،بين نزول وحي وشاعري تباين كلي قائل است. به بيان ايشان وحي از امور غيبي است كه درك كنه آن براي انسان هاي معمولي،ميسر نبوده وايمان به آن(مانند ساير امور غيبي)برهمگان لازم است.آيت الله سبحاني ضمن اينكه منبع وحي را امري خارج از وجود پيامبر(صلي الله عليه وآله)مي داند،وحي را حقيقتي صد درصد الهي معرفي نموده،وبشري بودن آن را برخلاف بيان خود وحي مي داند.هر يك از اين دو نظريه لوازمي دارد مانند اينكه طبق ديدگاه دكتر سروش الفاظ وحي،بشري؛نقش محوري در وحي،از آن پيامبر(صلي الله عليه وآله)؛وحي خطابردار وتكامل پذير است بر خلاف ديدگاه آيت الله سبحاني كه الفاظ هم الهي بوده وخطا و تكامل در وحي بي معنا خواهد بود ،همچنين نقش محوري براي پيامبر نبوده،بلكه پيامبر فقط مبلّغ وحي است. در اين نوشتار،پس از بيان هردوديدگاه، ادله ي دو نظريه بيان گشته، نقد هاي وارد بر هريك، ذكر گرديده ودر نهايت نشان داده شده ، تجربي بودن وحي به علت نقدهاي درون ديني وبرون ديني كه بر آن وارد است،امري باطل وغير قابل دفاع است.همچنين تكامل وحي وخطا پذيري آن و...نه تنها اموري بدون دليل است،بلكه دليل بر خلاف آن مي باشد.

روش تفسیر روایی قرآن، یکی از رایج‌ترین و استوار‌ترین روشهای تفسیری است که در بین روش‌های تفسیری جایگاه ویژه‌ای داشته و همواره مورد توجه مفسران بوده است.پژوهش حاضر با استناد به روایات تفسیری و منبع قرار دادن آنها، آیات یکم الی بیست و دوم سوره اسراء را در متنی سلیس، روان و مستند ارائه می‌کند. تفسیر قمی، عیاشی، صافی، البرهان فی تفسیر القرآن از تفاسیر روایی شیعه و روایات نبوی الدرالمنثور از منابع اهل سنت، مستند پژوهش پیش رو می‌باشد. آیات یکم الی بیست ودوم به موضوع چالش برانگیز معراج، و موضوعاتی مانند بازگشت عمل انسان به خود و بیان سرگذشت قوم یهود، رستگاری در سایه عمل به قرآن، اصول مهم اسلام در رسیدگی به اعمال انسانها، فسق و فجور مایه زوال امم گذشته و خطوط زندگی طالبان دنیا و آخرت پرداخته است.در این مجموعه 151 روایت در ذیل آیات آمده است که 89 روایت آن درباره معراج است بنابراین مهم‌ترین موضوع روایات، امر معراج است که جزئیات آن را جز از طریق روایت نمی‌توان به دست آورد. مطابق تفسیر اهل سنت معراج امری روحانی و بنابر دیدگاه شیعه دست کم تا مسجد الاقصی امری جسمانی بوده و حرکت از مسجد الاقصی تا آسمان در نزد برخی روایات امری روحانی و در نزد برخی دیگر امری روحانی و جسمانی است. در سایر موضوعات، تبیین جزئییات مهم‌ترین شاخصه روایات تفسیری این مجموعه می‌باشد. در این پژوهش آسیب شناسی روایات مجموعه نیز با دقت به انجام رسیده است که مهم‌ترین آسیبهای آن، دوگانگی میان روایات تفسیری و روایات متواتر، نقل بمعنا و نقد تاریخی آن است.

صهیونیسماز ریشه صهیون، ابتدا به صورت صهیونیسم دینی پدید آمد که سابقه بس طولانی در تاریخ یهودیتداشت و پیروانش در انتظار ظهور مسیحا برای رفتن به سرزمین موعود بودند، امّا باتئودور هرتزل در قرن 19م. صهیونیسم تبدیل به یک جریان سیاسی شد که خاستگاه اصلی آن در اروپا بود. این صهیونیسم سیاسیبا بیان ادعاهای دینی و با استفاده از تلمود و تورات که از متون معیار یهودیت می-باشند، سعی در باز پس گیری ارض مقدسشاندارند. در این پژوهش با استنناد به منابع متعدد و ذکر تاریخ و عقاید صهیونیسم سیاسی نشان داده شده است که اگرچه صهیونیسم با ادعاهای دینی متعدد، مدعی است از یهودیت اصیل نشأت گرفته است و ادعاهای تورات و تلمود را تحقق می بخشد، امّا این جنبش از یهودیت معیار فاصله گرفته و به تفسیر خود از متون دینی یهودیت پرداخته است و از همه مهمتر اینکه شواهد تاریخی نشان می دهد صهیونیست هابر خلاف ادعاهایشان از نژاد و ریشه یهودیت اصیل نیستند.