جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در مقاله پیش رو دلایل نقلی مهم ترین وظایفی که در برابر معصومین علیهم السلام باید رعایت گردد، به شیوه برهانی بررسی می شود؛ وظایفی مانند: معرفت، اطاعت، تسلیم، شکر، دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان امام، نصرت، احیای امامت اهل بیت علیهم السلام ، دعا و انتظار ظهور. معرفت امام شرط حصول ایمان، اعتقاد و عمل است. و این معرفت را می توان مقدمه ای واجب برای شناخت خداوند و رسول، حکمت خلقت، اساس اسلام و حصول به عبودیت خداوند دانست. اطاعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم همان اطاعت خداست و اطاعت امام به اطاعت خداوند متصل است. ولایت تکوینی و تشریعی امام از مصادیق اطاعت می باشند. ایمان واقعی با تسلیم نسبت به امام تعریف می شود و عدم تسلیم مساوی با شرک است و یکی از آثار تسلیم، بیعت با امام است. نصرت امام در یاری دین خداست که ثمره آن غلبه ناپذیری شخص یاری کننده است. کسی که امر امامت اهل بیت علیهم السلام را زنده کند و یا زنده نگه دارد، مشمول رحمت بی پایان الهی خواهد شد. دعا برای حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به مقتضای کلام خداوند، موجب استجابت بهتر دعاست. انتظار فرج امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف براى مؤمنان با سازندگى و نیل به كمال همراه است؛

این نوشتار به معرفی کتاب مجموعه مقالات علم امام می پردازد. علم امام یکی از بارزترین صفات امامت است که از دیرباز در امام شناسی مورد توجه عالمان و متفکران اسلامی بوده است. از همین رو، دانشمندان شیعی در این باره رساله ها و کتاب هایی نگاشته اند. در این مجموعه 19 رساله و مقاله از دانشمندان شیعه با رویکردهای متفاوت در باب علم امام گرد آمده است.

1 - این نوشتار، تلفیقی از آراء فقهی مذاهب چهارگانه اهل سنت و مذهب امامیه، در ابواب وکالت ، حواله، ضمان، کفالت ، ودیعه و عاریه است ، و از آنجا که فقه تطبیقی گامی موثر در راه تقریب مذاهب می‌باشد، نام "گامی بسوی تقریب مذاهب " برآن نهادیم . 2 - بخش نظریات و فتاوای اهل تسنن، تماما" ترجمه کتاب "الفقه علی المذاهب الاربعه" تالیف عبدالرحمن جزیری است ، و دربخش آراء امامیه، از چهارکتاب "تذکره الفقهاء"، "شرایع الاسلام"، "الروضه البهیه" و "تحریرالوسیله" استفاده شده است . 3 - جهت مزید فایده، شرحی اجمالی از مذاهب چهارگانه اهل سنت و ائمه آنها، ونیز شرح مختصری از کتب فقهی مورد استفاده در بخش آراء امامیه همراه با شرح حال مولفین آنها، و بیانی کوتاه در باره کتاب "الفقه علی المذاهب الاربعه" و مولف آن، در مقدمه آمده است .

امام خمینی"قدس‌سره‌الشریف " یکی از شخصیتهای برجسته و متمایز عصر حاضر در بین تمامی رهبران جهان و اندیشمندان نهضتهای آزادیبخش و انقلابی است که دنیا در طی چند دهه گذشته پیش از انقلاب اسلامی بخود دیده است . او بود که مجد و عظمت و عزت دیرینه را به اسلام و کرامت و کیان غصب شده را به مسلمانان، آنهم پس از طی قرنها مظلومیت و استضعاف بازگرداند. از اینرو آن حضرت (ره) چه در دوران حیات پربرکت و سرشار از عشق و فداکاری و شهادت‌طلبی و ایثار و استقامت و جهاد در راه خدا و دوستی خاندان عصمت و طهارت (ع) و احیای ارزشهای دینی و مبارزه علیه مستکبران و ستمگران و چه بعد از رحلت ملکوتی خویش به نحوی از انحاء در ادبیات دنیای اسلام بخصوص ادبیات معاصر عرب بجا گذاشته‌اند بطوریکه شاعران معاصر عرب در حدود پنجاه‌هزار بیت شعر در وصف انقلاب و مدح و رثای امام(ره) با تاثر و تالم عمیق از ارتحال جانگداز و ملکوتی آن حضرت (ره) سروده و در آن به بیان ما فی‌الضمیر و عواطف پاک قلبی با بهره‌گیری از قریحه‌ها و مضمون آفرینیهای بکر و تازه آنهم در قالب مراثی پرداخته‌اند، که بی‌شک حاکی از تاثیرپذیری شاعران از اندیشه‌های متعالی و آرمانهای والای حضرت امام(ره) می‌باشد که با آفریدن نهضت رهایی بخش خود، پیام‌آور شکوفایی و احیای فرائض و سنن الهی اسلامی در تمام ابعاد جامعه‌اسلامی همچون تحرک بخشیدن به نهضتهای فکری و دینی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شد بهمین خاطر در حرکتهایی که امروزه در کشورهای اسلامی علیه ظلم و نژادپرستی و تبعیض و اشغال و تهاجم فرهنگی غرب و شرق صورت می‌گیرد باعث گردیده تا امام راحل، طلایه‌دار حقانیت و مظلومیت اسلام و مسلمانان بشمار آیند. این تحقیق، تلاشی است در جهت تبیین و باز شناخت حجم تاثیر قیام و پیامد رحلت ملکوتی امام(ره) بر جوامع عربی و ارزیابی موفقیت شاعران معاصر عرب در میان بعد خصوصیات و صفات برجسته آن حضرت (ره) و آشنایی با دید و نگرش آنان در این زمینه و نیز تحلیل و مطالعه در بعد رابطه قیام امام‌حسین(ع) و امام‌خمینی(ره) و فرهنگ پویای عاشورا و ادب مقاومت و انقلاب است که کوشش زیاد بعمل آمده تا با سیر و تفحص در لابلای سوگ سروده‌های شاعران معاصر عرب موارد قابل طرح بگونه روشن ارائه گردد.

صراط مستقیم هدف و مقصدی است که انسان به تعلیم الهی، هدایت به آن را حداقل ده بار در شبانه روز از خداوند طلب می کند. صراط مستقیم راهی است که خود مقصد است و کمال و حقیقت انسان، در آن راه بودن است. مقاله حاضر نتیجه پژوهشی در متن آیات قرآنی است که اثبات انطباق حقیقت عرفانی انسان کامل (همان امام معصوم در تفکر شیعی) با صراط مستقیم را بدون ارجاع مستقیم به آراء عرفا می نماید. دراین راستا از روش تفسیری قرآن به قرآن وتدبر در آیات با استناد به منابع کتابخانه ای استفاده می شود. در نهایت با 9 دلیل به این نتیجه می رسد که لطف و رحمت خاص خداوند تعلق گرفته تا از میان بشر بندگان حقیقی خویش را که در ذات خدا فانی و در بقاء او باقی شده اند، برگزیده و با علمی از جنس علم خود، آنان را مخصوص و به زیور عصمت متصف ساخته تا عموم بندگان را برای وصول به ولایت خویش؛ به تبعیت و اطاعت و ولایت آنان امر فرماید. این واصلان حقیقی که دارای جاذبه ولایی شده و قدرت تصرف یافته و شاهدان بر اعمال و قلوب اند، دارندگان مقام امامت و هادیان به امر الهی هستند. فقط اینان اند که هادی بشر به سوی ولایت الهی می باشند.

در این پژوهش با استناد و استشهاد به آیات و روایات سعی شده است تا مشخص شود که کلام حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه) ملهم از آنهاست و نیز به نقش تعالیم دینی در رهبری و راهبرد جامعه در جهت حکومت دینی اشاره شده و مورد بررسی قرار گرفته است و در هر فصل بعد از بیانات حضرت امام (ره) به ذکر شواهد قرآنی و روایی استناد جسته ایم و طرح، شامل سه بخش و هر بخش، از فصول مختلف تشکیل شده است و ضمنا هر بخش مربوط به یک دوره (تاریخی) از انقلاب اسلامی می باشد که پیام حضرت امام با توجه به موضوع هر فصل، طرح و تبیین شده است و در یک بررسی جامع به پایه های اساسی تفکرات حضرت امام (ره) اشاره کرده ایم از جمله : 1- قیام الله 2- استقامت و پایداری 3- تکلیف 4- ظلم ستیزی و ...

در بابعلل انحطاط و عقب‌ماندگی مسلمین از منظرهای گوناگون بحثشده است .عده‌ای از منظر غیر دینی و درون تمدنی علل و عوامل تکوین و فراز و فرود تمدن اسلامی را مورد بررسی قرار داده‌اند.گروهی دیگر از منظر غیر دینی اما با ملاکقراردادن علل پیشرفتو توسعه جوامع غربی به بررسی علل عقب‌ماندگی جوامع شرقی بطور کلی با موردی در قالبنظریه‌های عقب‌ماندگی پرداخته‌اند و احیانا برخی از این نظریه‌ها آموزه‌ها و سنتهای دینی را عامل عقب‌ماندگی معرفی نموده‌اند.دسته‌ای دیگر از منظر دینی بر مبنای اعتقاد راسخ خود به اسلام به عنوان دینی کامل و جامع که تامین کننده سعادتدنیوی و اخروی انسانهاستبه پدیده انحطاط و عقبماندگی مسلمین نگریسته‌اند. در زمره گروه اخیر جای میگیرند.پژوهشحاضر این سوال اساسی را طرح و پاسخ داده استکه آیا دیدگاه امام خمینی پیرامون علتاساسی انحطاط و عقب‌ماندگی مسلمین دارای ویژگیهای یکنظریه (تئوری) میباشد یا خیر.فرضیه اصلی این رساله جوابمثبتبه سوال فوق استکه در پایان رساله به اثباترسیده است .دیدگاه امام خمینی براساساعتقاد ایشان به اسلام به عنوان تنها مکتبتامین کننده سعادتدنیا و آخرتو پیشرفتتوام مادی و معنوی انسانها شکل گرفته است .امام خمینی معتقدند اسلام به عنوان آخرین دین الهی دارای قوانین جامع و کاملی استکه در همه زمانها و مکانها قابل اجراستو تنها در پرتو این قوانین استکه پیشرفتو رفاه مادی انسانها هم آغوشمعنویتو سعادتاخروی میگردد.از اینرو ایشان انحطاط و عقب‌ماندگی مسلمین را در درجه اول بدلیل انحرافمسلمین از اسلام اصیل از صدر اسلام تاکنون میدانند و معتقدند به هر میزان مسلمین به قوانین اسلام عمل کرده‌اند به همان میزان به پیشرفتهای مادی و معنوی نائل شده‌اند و بالعکس .از نظر امام خمینی مهمترین تحریفی که در اسلام، به ویژه در سده‌های اخیر، توسط استعمارگران صورتگرفتو موجبانحرافمسلمین از اسلام شده است ، القاء جدایی دین از سیاستیا نبود نهاد حکومتدر اسلام میباشد.به عقیده ایشان تنها راه خروج مسلمین از انحطاط روی آوردن به اسلام اصیل استو چون در متن اسلام اصیل تشکیل حکومتاسلامی برای اجرای قوانین اسلام ضروری است ، بنابر این برپایی حکومتاسلامی شرط اساسی و لازم خروج از انحطاط میباشد.دیدگاه فوق را میتوان در سه گزاره کلی زیر خلاصه کرد: -1 تنها و تنها اسلام تامین کننده سعادتدنیا و آخرتو پیشرفتمادی و معنوی میباشد -2 سعادتدنیا و آخرتو پیشرفتمادی و معنوی در تقابل با انحطاط و عقب‌ماندگی میباشد -3 انحرافاز اسلام، علتانحطاط و عقب‌ماندگی میباشد.گزاره‌های فوق با برخوداری از سه ویژگی نظریه (تئوری) یعنی: -1 دارابودن نوع خاصی از گفتار که از آن به قانون تعبیر مشود -2 ارتباط بین این گفتار بر مبنای قواعد منطق (قیاس ) -3 تبیین واقعیتاز راه قیاس ، میتواند در قالبیکنظریه (تئوری) طرح گردد.

نگارنده کتاب را در سه بخش و نه فصل و 27 بند و نتیجه گیری تدوین کرده است. پس از مقدمه بخش اول به کلیات و جایگاه تصمیم گیری می پردازد و ابعاد وجودی انسان را به سه بخش اعتقادات ، اخلاقیات و احکام دسته بندی می کند. در فصل دوم به جایگاه تصمیم گیری و ارتباط آن با احکام و رابطه دین و سیاست می پردازد. و فصل سوم آن به جایگاه اخلاق در تصمیم گیری می پردازد. بخش دوم براجع به گرایشات و روحیات تصمیم گینده می پردازد. که فصل اول ان راجع به تهذیب نفس و تصمیم گیری و آنگاه تهذیب نفس و خطرساز بودن انسان غیر مهذب اشاره می کند. فصل دوم به روحیه و تصمیم گیری پرداخته و اعتماد سه گانه در تصمیم گیری شامل اعتماد به نفس، اعتماد به مردم، اعتماد به خدا پرداخته است. فصل سوم راجع به روحیه انسان و پدیده های سیاسی در ابعاد روحیه انسان است. بخش سوم با ارکان و عناصر تصمیم گیری سیاسی اشاره دارد. در فصل اول بعد از ایجاد رابطه بین تصمیم گیری و کنش های فرد از سویی و احکام و تکلیف از سوی دیگر، تصمیم گیری برپایه تکلیف را مورد بررسی قرار می دهد، و سپس راجع به تکلیف شناسی، موضوع شناسی، حکم شناسی، عمل به تکلیف و انگیزه الهی بحث میکند. در نظریه تکلیف حضرت امام (ره) به آخرت نگری، احساس مسولیت، عدم شرط غلبه بر خصم، امدادهای غیبی، قاطعیت، الطاف الهی، تکلیف و در ادامه به قدرت و نظریه تکلیف می پردازد. فصل دوم از بخش آخر نویسنده به تشریح ارکان تصمیم گیری سیاسی و تئوری (راهها) اشاره دارد. که راجع به اطلاعات و تکلیف در سه بخش اطلاعات تعریف شده، اطلاعات حکم شناسی، اطلاعات موضوع شناسی بحث میکند. تحلیل و ارزیابی، یکی از رکن های تصمیم گیری است که در آنجا به جمع آوری اطلاعات و تفکر در معلومات برای نیل به حل مجهولات می باشد. ولکن دیگر تصمیم گیری آینده نگری است. تصویر سازی آینده چه در شکل اهداف چه در شکل پیش بینی آینده روشن می شود. عنصر دیگر در تصمیم گیری سیاسی، بر اساس تئوری راهها، مسئله همراهان، حامیان، مردم است خدا حاضری از دیگر مباحث تصمیم گیری مکتبی است و خدا حاضری به طور کلی تصمیم گیری یک انسان معتقد در ابعاد بینش ها، گرایش ها و کنش ها تحت الشعاع قرار می دهد. بند چهارم، در تصمیم گیری به دشمن شناسی و ضد همراهان پرداخته است. در نهایت به نتیجه گیری می پردازد.

از نظر علمای امامیه عصمت از ویژگی‌های ضروری انبیاء و ائمه اطهار(ع) است، ؛ اما در تعریف و چیستی و حقیقت این مقوله بین اندیشمندان دینی اختلاف نظرهایی وجود دارد. بی‌تردید موضع‌گیری و رویکردی که در این مورد خاص گرفته می‌شود؛ می‌تواند در تحلیل مباحث آتی عصمت و در پاسخ به شبهات پیرامونی آن، راهگشا باشد. در این نوشتار سعی شده به صورت تطبیقی بین سخنان برخی دانشمندان اسلامی و علامه طباطبایی، در تبیین و تحلیل حقیقت و ماهیت عصمت معصومین نگاهی بیندازیم. علامه طباطبایی ، عصمت را ره آورد قوه عاقله و به سنخی خاص از علم ارجاع می‌دهد که از سوی خداوند به معصوم موهبت می‌شود و این ملکه نفسانی سبب می‌شود تا با اختیار خویش از ارتکاب معصیت و خطا مصون بماند.

پایان نامه پیش رو دارای چهار فصل ‌می‌باشد ؛ فصل اول (کلیات) به تبیین موضوع، پیشینه تحقیق، اهمیت تحقیق و تعریف مفاهیم. .. اشاره دارد.فصل دوم: صفات و وظایف امام که شامل عصمت، علم لدنی، شجاعت، تقوی، منصوص بودن و برتری بر دیگران ‌می‌باشد. هر کدام از این صفات به صورت اختصار معرفی شده است. همچنین از جمله وظایف امام به پاسداری از وقوع تحریف در کتاب و شریعت الهی، تفسیر وتبیین کتاب الله، هدایت ظاهری و باطنی، ایجاد حکومت دینی و ریاست برمردم... اشاره شده است.فصل سوم: «امام هادی (علیه السلام) و نقش ایشان در احیاء دین» ‌می‌باشد که شامل معرفی اجمالی امام هادی (علیه السلام)، خلفای معاصر، فرقه‌ها و مکاتب رائج، نقش سیاسی و اقتصادی امام هادی (علیه السلام) در مدینه و سامرا و در پایان نقش علمی، فرهنگی و تربیتی امام بررسی شده است. فصل چهارم: «امام عسکری (علیه السلام) و نقش ایشان در احیاء دین» ‌می‌باشد؛ شامل معرفی اجمالی امام، خلفای معاصر آن حضرت، فرقه‌ها و مکاتب رائج، نقش سیاسی و اقتصادی امام عسکری (ع) در سامرا و نقش علمی، فرهنگی وتربیتی امام علیه السلام.و در خاتمه این نوشتار نتیجه گیری شده که امامین عسکریین (علیهما السلام) وظیفه اصلی خویش را حفظ اسلام و فرهنگ ناب اسلا‌‌می‌‌ و نگاهداشت دین در برابر افکار انحرافی عالمان و مذاهب و فرقه‌های منحرف ‌می‌دانستند و سعی داشتند علاوه بر مبارزه با این افکار انحرافی به تربیت شاگردانی شایسته و عالم بپردازند تا بدین وسیله بنیان‌های تفکر اسلا‌می‌ و شیعی را تقویت سازند.