جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمهاختلافات دینی و مذهبی همواره یکی از ریشه دارترین اختلافات میان جوامع مختلف بوده است. روشن است که تعامل و هم اندیشی ادیان و مذاهب و کنار گذاشتن تعصبات مذهبی تنها راه رسیدن به صلح جهانی پایدار است.برای رسیدن به این مهم لازم است بستری مناسب جهت تعامل و گفتگو فراهم شود،چرا که تمامی ادیان و مذاهب در نهایت یک هدف را پیگیری می کنند. واضح است که مذاهب اسلامی اشتراک نظراتی دارند و در نهایت به یک هدف واحد می رسند که با یافتن این اشتراکات و تاکید بر آنها می توانبه برقراری تعامل و اتحادمیان مذاهب کمک کرد.طبیعت به عنوان زمینه ای مناسب جهت یافتن اشتراکات و نحوه ی نگرش به آن می تواند نقش بسزایی در ایجاد تعامل مثبت و سازنده میان مذاهب داشته باشد،همچنین طبیعت در بسیاری موارد منبع الهامی در خلق معماری بوده است که در این طرح نیز وحدت و هم زیستی در طبیعت می تواند مورد استفاده قرار گیرد.چنانکه از عنوان پروژه بر می آید، ایده ی اصلی شکل گیری این مجموعه گردهمایی فرق مسلمان با آرا و عقاید مختلف، (اعم از سران مذاهب و عوام جامعه) در محیطی حاصل از هنر و طبیعت است؛ در این طرح سعی بر آفرینش فضایی است برای اندیشه، گفتگو و آشنایی با آرای مذاهب دیگر. از این رو طبیعت به عنوان مظهر آفرینش و آرامش بخش روح انسان، رویکرد اصلی طرح است و در کنار آن علاوه بر هنر معماری که خالق اندیشه و رفتار است از دیگر مظاهر هنر، چون هنرهای تجسمی در ایجاد فضایی در خور تعاملات دوستانه استفاده شده است.بدون شک حاصل گفتگویی دوستانه و به دور از قضاوت و سوء تفاهم ها که بر خاسته از دل و احساس و خالی از پیش داوری ها و استدلالات خشک و قطعی منطق باشد هدف گفتگو که اتحاد جهانی است را برآورده می سازد.هر چند در این مجموعه فضایی به گفتگوهای رسمی نیز اختصاص داده شده است، اما از نظر نگارنده عدم توفیق در ایجاد صلح و دوستی میان مذاهب با توجه به وجود چنین مکان هایی در مراکزی مشابه نشانگر عدم سودمندی این گونه فضاها و نتیجه حاصل از آنها است. چنانکه در مراکز اسلامی لندن و نیویورک به طور متوالی جلساتی در زمینه مسایل مربوط به اسلام برگزارمی شود که شامل بیان نظرات از پیش نوشته سخنران است و باقی حضار مخاطبانی منفعل هستند بدین ترتیب کمبود مکانی جهت گفتگو و تبادل نظر احساس می شود. در این طرح ایده اصلی، تعاملات اتفاقی در فضاهای غیر رسمی است که در سراسر طرح جاری است و به عنوان مبنا و پایه شکل گیری طرح به کار رفته است. به طور کلی ایجاد مرکزی جهت تعامل مذاهب اسلامی می تواند نقشی موثر در راستای کاهش اختلافات مذهبی ایفا کند و به افزایش اتحاد و یکپارچگی مذهبی در کشور و حتی در میان کشورهای منطقه ایجاد کند.پروژه حاضر که از این پس با نام مرکز گفتگوی مذاهب اسلامی با رویکرد طبیعت گرایی خوانده می شود در برگیرنده ی مجموعه ای از عملکرد ها و فعالیت های مستقل می باشد که درون چارچوبی مشخص نظیر سازمان ملل متحد قرار دارند، از این رو در بعد عملکردی با چند مفهوم خاص روبرو هستیم؛ نخست ماهیت فرا ملیتی و فارغ از مرزبندی های قومی، جغرافیایی، نژادی که ابعاد جهانی به آن می بخشد. دوم وظیفه ساختمان به عنوان نماینده کشورهای اسلامی است که وظیفه هماهنگی مجموعه کشورهای اسلامی را بر عهده دارد. ایران به عنوان یکی از اعضا سازمان ملل متحد و نیز به دلیل همکاری همه جانبه با سازمان ملل متحد و همچنین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی که در خاورمیانه دارد، به عنوان پایگاهی مناسب برای این منظور می تواند مورد استفاده بهینه قرار بگیرد. جامعه ی ایران از جوامعی است که همواره تحمل پذیری دینی بالایی داشته است و ادیان مختلف توانسته اند در کنار یکدیگر به خوبی زندگی کنند. و در مقایسه با دیگر کشورهای مسلمان نشین می توان از ایران به عنوان کشوری با کمترین اختلافات مذهبی یاد کرد.با توجه به موضوع پروژه حاضر پیرامون مرکز گفتگوی مذاهب اسلامی در این تحقیق سعی شده است تا پس از شناخت مفاهیم، ضرورت و تاریخچه گفتگو و همچنین اشاره به موضوعات و اهداف گفتگو ، به نقش و اهمیت آن در جهان و تاثیرات شگرفی که این مقوله بر زندگی انسان می گذارد اشاره شود و در ادامه با ذکر مختصری پیرامونفرصت ها و چالش ها در جهان اسلام، به بررسی جایگاه این مقوله در کشورهای اسلامی پرداخته می شود.همچنین در این رساله در جهت طراحی مطلوب تر ، به بررسی و شناخت نمونه های مشابه در داخل و خارج از ایران پرداخته می شود و با بهره گیری از نکات اساسی و کلیدی این نمونه ها و مکان یابی و شناخت عرصه طرح و با نتیجه گیری از ایده های اولیه و شکل گیری فرم به تکمیل اجزای طراحی پرداخته می شود.در خصوص پیشینه موضوع هر چند می توان قدمت زیادی برای امر گفتگو و یا حتی عمری حدودا 300 ساله برای برگزاری کنفرانس های بین المللی قائل شد، اما در هر حال برای این موضوع خاص، یعنی تعاملات اتفاقی با موضوع اسلام و مذاهب اسلامی به هیچ نمونه معماری نمی توان اشاره نمود.رساله پیش رو در هفت فصل به طرح موضوع، توضیح و بسط مفهوم گفتگو، و همچنین به مساله اختلافات و اشتراکات مذاهب اسلامی پرداختهمی شود؛ در دو فصل نهایی نیز اطلاعات مربوط به طرح و بستر آن ارایه می گردد.

در دهه های اخیر به صورت روزافزونی علم روانشناسی ارتباط دین و سلامت روانی را کانون توجه خود قرار داده و روانشناسان مختلف نظریه هایی را در این باره مطرح کرده اند. آلبورت دو نوع جهت گیری مذهبی درونی و برونی را شرح داد. برخی دیگر هیجان خواهی را عامل دینداری معرفی کردند که این نظریه مورد نقد قرار گرفت. و عده ای نظریه هایی در مورد ارتباط دینداری با دلبستگی در مراحل رشدی را مطرح نموده اند. وجمعی نیز بعد عقیدتی و باورهای مذهبی را از بعد عملی آن جدا نموده اند. با توجه به نظریه های مرتبط باورهای مذهبی بیشتر از باور صرف می تواند سلامت روانی را تبیین کند. جهت گیری مذهبی درونی بیش از جهت گیری مذهبی برونی سلامت روانی را پیش گویی می کند. بین باروهای مذهبی و عمل به باروهای مذهبی رابطه مثبت وجود دارد. و بالاخره اینکه زنان بیش از مردان مذهب را باور داشته و به آن عمل می کنند. ابزار استفاده شده چهار مقیاس نگرش سنجی مذهبی عمل به بارورهای مذهبی مقیاس جهت گیری مذهبی آلپورت به روایت مالتبی و دی و پرسشنامه سلامت عمومی بود. که مقیاس جهت گیری مذهبی آلپورت به فارسی برگردانده شد و پایایی آن در گروهی 23 نفره به فاصله دو هفته مورد بررسی قرار گرفت که میزان پایایی از طریق بازآزمایی 88/0 و از طریق دو نیمه کردن به روش گاتمن 94/0 بوده و برای آن آلفای کرونباخ 70/0 بدست آمد. تحلیل عوامل با روش چرخشی واریماکس و بر اساس آزمون اسکری نشان داد که مواد موجود در پرسشنامه در مجموع بیش از 3/58 درصد واریانس کل آزمون را تبیین می نماید و به این خاطر شرایط لازم از نظر روایی را دارا می باشد. و مابقی تست ها نیز توسط سازندگان و یا محققین ایرانی بررسی شده و از روایی و اعتبار مناسب برخوردار بودند. نمونه گیری به روش تصادفی در دسترس اجرا شد و کلا 177 نفر در پنج گروه مختلف که به تمام سوالات آزمون و یا اکثر سوالات پاسخ داده بودند انتخاب و در سنجش ها و آزمون های آماری شرکت داده شدند. گفتنی است که نمونه گیری بر روی حدد 194 نفر انجام گرفت. اما نمرات 17 آزمودنی به دلیل سوداری پاسخ ها و گروهی نیز به دلیل عدم پاسخ دهی به اکثر سوالات از محاسبات آماری حذف شدند.

اجتهاد که عبارت است از استخراج احکام عملی اسلام از ادله معتبر شرعی، و در یافتن پاسخ برای مسائل جدید به عهده آن است ، اهمیت و ضرورت وجودیش در همگام نمودن فقه با نیازهای متغیر بشری، در تطبیق و هماهنگ نمودن عمل فرد و جامعه با موازین شرعی، آشکار می‌گردد. مسلما با گذر زمان، پیشرفت تمدن بشری و زیاد شدن ارتباطات جوامع گوناگون، موضوعاتی جدید و رویدادهایی تازه به وقوع می‌پیوندند که به علت ابتلا جامعه اسلامی به آنها، پاسخ می‌طلبند و تنها راه پاسخ به آنها متوسل شدن به اجتهاد است ، زیرا از یک سو مسلمانان، مکلف و ناچار از عمل و احکام الهی هستند و از سوی دیگر دسترسی به پیامبر (ص) (در مذهب سنت) و به معصوم (ع) (در مذهب شیعه) ندارند. بنابراین، به برکت اجتهاد، همواره فقه اسلامی آماده پاسخگوئی به مسائل و رخدادهای نوین براساس متون معتبر شرعی است . امروزه که نظام مقدس جمهوری اسلامی به همت بزرگ فقیهی ژرف‌نگر برپا شده است ، نیاز به کاربرد اجتهاد، از هر زمان بیشتر و در سطحی بسیار گسترده‌تر احساس می‌شود، زیرا تا قبل از این، فقه اجتهادی بیشتر، احکام فردی و نظری را در برگرفته و به صحنه عملی جامعه و حکومت نیامده بود. اما با پیروزی انقلاب مقدس اسلامی که ورود فقه در تمامی زمینه‌های فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به دنبال داشت ، به علت عدم پرداخت کامل به مباحث مربوط به حکومت و جامعه، بطور طبیعی مشکلاتی بروز کرد و هر روز نیز بر این مشکلات افزوده می‌شود. بنابراین، برای دست‌یابی به احکام عملی اسلام در تمامی این زمینه‌ها و پاسخگوئی به مشکلات پیش آمده، بیش از دوره‌های گذشته نیاز به غور و بررسی در ادله احکام است . این نیاز زمانی بیشتر احساس می‌شود که توجه داشته باشیم دانشمندان اسلامی داعیه جهان شمول بودن فقه اسلامی و محدود نبودن آن به زمان و مکان خاصی را دارند. حال که زمینه اثبات این مدعا، با برپایی نظام مقدس جمهوری اسلامی و ورود فقه در صحنه حکومت و سیاست فراهم شده است ، اگر فقهای ما با استفاده از فقه اجتهادی، هماهنگ با مقتضیات زمان و تحولات جوامع و ارتباطات آنها، در مقام جوابگویی از مسائل مستحدثه و تعیین احکام موضوعات جدید برنیایند، دین مقدس اسلام به ناتوانی در اداره جامعه و حل معضلات گوناگون آن متهم گشته، زمینه به انزوا کشیده شدن آن در صحنه جهانی فراهم خواهد شد.

پژوهش حاضر به بررسی نقش مشارکت افراد در مراسم مذهبی مساجد و برگزاری آداب مذهبی مشترک، در کاهش و کنترل پرخاشگری می پردازد. این مقال با روشی توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 420 شرکت کننده در مساجد شهر اصفهان با 420 غیر شرکت کننده در سال 1385 انتخاب گردیدند و با مقیاس پرخاشگری از طریق پرسش نامه AGQ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که، بین دو گروه (مسجدی و غیر مسجدی) در میزان پرخاشگری تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین بین دفعات حضور در مسجد و میزان پرخاشگری رابطه معکوس وجود دارد؛ یعنی هر چه میزان دفعات مراجعه به مسجد بیشتر باشد، از میزان پرخاشگری کاسته می شود. همچنین میزان پرخاشگری در مردان بیش از زنان و افراد مجرد بیش از افراد متاهل می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.