جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
امامیه
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 169
بررسی تطبیقی مسأله علم و معرفت در مدرسه کوفه و بغداد
نویسنده:
محمدحسین منتظری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
متکلمان مسلمان در طول تاریخ بر محور مسأله معرفت اختلاف نظرهایی داشتند. یکی از نزاع‌های آنان بر این مدار بود که آیا معرفت به صورت کلی و یا درخصوص معارف بنیادین دینی نظیر معرفت خدا، معرفت اسما و صفات الهی، شناخت نبی و امام و... ضروری و غیر اختیاری است یا از سنخ معارف اکتسابی به شمار می‌آید؟ برخلاف آن چه برخی می‌پندارند، متکلمان امامیه در مدرسۀ کوفه دربارۀ مسألۀ علم و معرفت دارای دیدگاه ویژه‌ای بوده‌ و در این باب به نظریه‌پردازی می‌پرداخته‌اند. آنان بر اضطراری بودن معرفت و علم، دست کم در معارف بنیادین دینی اتفاق نظر داشته، بر این باورند که آدمی در دستیابی به معرفت اختیاری ندارند. اصطلاح ضروری و اضطراری در این دوران با واژۀ ضروری در منطق ارسطویی تفاوت داشت و مقصود آنان از ضروری بودن معرفت آنست که خداوند سرشت انسان را بر توحید و معرفت خود آفریده و معرفت خویش را در عوالم پیشین به آدمیان عطا کرده است. از این رو انسان‌ها در کسب و تحصیل معارف بنیادین دینی به ویژه شناخت خدا نقشی ندارد. البته بین متکلمان کوفه در این مسأله، اختلاف نظرهای جزئی نیز وجود داشته است. دانشمندان اصحاب حدیث نیز در قرون نخستین اسلامی با نوع تبیینی که از آیات فطرت و میثاق داشتند، معتقد به اضطراری بودن معرفت خدا بودند. در میان معتزلیان اما در باب علم و معرفت دو گرایش وجود داشت. گرایش مشهور آنان تمامی معارف بنیادین دینی را اکتسابی دانسته و به لوازم این اندیشه نظیر وجوب نظر و اول الواجبات در معرفت ملتزم گشتند. اما برخی از بزرگان معتزله مانند ابوالهذیل و جاحظ مخالف با جریان اصلی معتزله و هم‌سو با اندیشۀ امامیه و اهل حدیث به ضروری بودن معرفت خدا اعتقاد داشتند. از این رو باید گفت اندیشۀ ضروری بودن معارف به ویژه معرفت خدا در قرون نخستین اسلامی، اندیشه‌ای جدی در میان جریان‌های اسلامی بوده است تا آن‌جا که باور مشهور معتزله را باوری مخالف با جریان فکری عمومی متفکران مسلمان در آن عصر بود.از سوی دیگر بیشتر متکلمان امامیه در مدرسۀ بغداد بر خلاف رأی متکلمین عصر حضور معرفت خدا را از اساس امری اکتسابی می‌دانستند و بر این بـاور بودند که معرفت خدا تنها از طریق نظر و استدلال حاصل می‌شود. بغدادیان افزون بر اعتقاد به باور اکتسابی بودن معرفت الله، لوازم این اندیشه همچون وجوب معرفت خدا و وجوب نظر و استدلال را نیز پذیرفتند.علت تغییر رویکرد بغدادیان در مسألۀ علم و معرفت به تغییر روش آنان در مطالعۀ آموزه‌های کلامی بازمی‌گردد. روش ترکیبی عقلی ـ نقلی متکلمان کوفه آنان را بر این می‌داشت تا در مسألۀ علم ومعرفت نیز با پشتوانه قرار دادن آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار به نظریه‌پردازی دست بزنند و باور اضطراری بودن معارف بنیادین دینی را مطرح نمایند چرا که آنان بر این باور بودند که عقل در پرتو نقل به واقعياتی دست پيدا میکند که هر چند عقلی است اما بدون تعليم نقل، قادر به دستيابی و درک آن نبود. از این رو آنان با استفاده از آیات و روایات متعددی اعتقاد داشتند که معرفت خداوند امری فطری است که در عوالم پیشین و به هنگام اخذ میثاق از انسان‌ها به آنان عطا شده است. از سوی دیگر آنان تکلیف بندگان به معرفت خدا را امری نادرست می‌پنداشتند زیرا در وجود انسان هیچ ابزاری برای تحصیل معرفت خدا وجود ندارد. اما متکلمان شیعه در مدرسۀ بغداد با پی گرفتن مسیر عقل‌گرایی انحصاری معتزله و با تأویل آیات و روایات فراوانی که بر اضطراری بودن معارف بنیادین دینی دلالت داشتند، به باور اکتسابی بودن معرفت خدا گرویدند به طوری که می‌توان گفت در باب معرفت خدا میان اندیشمندان امامیه در بغداد و معتزله هیچ تفاوتی وجود نداشته و دیدگاه آنان در این موضوع کاملا هماهنگ با یکدیگر است. این هماهنگی نیز به سبب از دست رفتن پشتوانه‌های معرفتی امامیه در دوران شدت و تدوین زبان علمی کلام به دست معتزلیان بود. از این رو بغدادیان در مسایلی که اختلاف مکتب شیعه و اعتزال در آن، دارای اهمیت والایی نبود، با معتزلیان همراهی کردند تا بتوانند حقانیت مکتب خویش را در موضوعات اساسی‌تر همچون امامت، وعد و وعید و حقیقت ایمان به اثبات برسانند تا با حرکتی آگاهانه و مؤثر مکتب امامیه را پس از مدتی به محاق رفتن، تجدید حیات نمایند.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی در میان امامیه و اهل سنت
نویسنده:
فاطمه سروی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از مباحث سودمند در علوم حدیث، مباحث تطبیقی است. بررسی تطبیقی دیدگاه امامیهو اهل سنت در دانش های حدیثی و بخصوص علم درایه الحدیث در نزدیک کردن دیدگاه ها وهماهنگی مواضع مسلمانان سودمند و در گسترش دایره ی حدیث، نحوه ی ارزیابی و نقد اسناد ومتون، مفید خواهد بود.علم درایه الحدیث که در آن از سند و متن و طرق تحمل و آداب نقل حدیث بحث می شود،در راستای سامانمند کردن شناخت حدیث در قرون اولیه شکل گرفت و از آن زمان تاکنون مجموعههای مختلفی در میان امامیه و اهل سنت، در این دانش تدوین شده است؛ لذا با بررسی تطبیقیاصطلاحات حدیثی در میان امامیه و اهل سنت، وجوه اشتراک و افتراق اصطلاحات حدیثی این دومکتب قابل استخراج خواهد بود.گرچه در میان امامیه و اهل سنت اصطلاحات خاصی وجود دارد که در مذهب دیگر به کار نمیرود. و در کاربرد برخی اصطلاحات مشترک، تعاریف متفاوتی بین دو مذهب ارائه شده است؛ برایمثال تعریف امامیه و اهل سنت از حدیث ، هم در افراد و هم در موضوعات متفاوت می باشد، با اینحال، وجوه اشتراک تعاریف و اصطلاحات حدیثی امامیه و اهل سنت از وجوه افتراق آن ها بیشتراست.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی نظریه امامت در مذاهب اسماعیلیه و امامیه
نویسنده:
احمد لهراسبی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله، در سه بخش تنظیم شده است. بخش نخست، به دیدگاه‌های اسماعیلیه درباره‌ی امامت، بخش دوم، به دیدگاه‌های امامیه درباره‌ی این مسأله و سرانجام بخش سوم به بررسی تطبیقی دیدگاه‌های این دو گروه اختصاص یافته است.این دو گروه، هر دو، وجود امام را در تمامی دوران‌ها ضروری دانسته، به وجوب نصب الاهی امام عقیده دارند. آنان بر این باورند که امامت از اصول دین است و نه فروع آن و در بسیاری از شرایط، شوون و ویژگی‌های امام با یکدیگر اشتراک نظر دارند.اما با این حال، امور متعددی را نیز می‌توان به عنوان موارد اختلاف آنها در این مسأله برشمرد. اولین اختلاف بین آنها، به شیوه‌ی مطرح کردن مسائل باز می‌گردد. به نظر نگارنده، نگاه باطنی اسماعیلیه در ارائه مباحث خود، سبب اختلاف مهم آنان با دیگر فرقه‌های اسلامی، از جمله امامیه، شده است. این روش آنان، در مسأله‌ی امامت نیز به شدت بین آنها و امامیه فاصله افکنده است. یکی دیگر از موارد اختلاف بین این دو گروه آن است که اسماعیلیه، هفت دوره برای عالم ذکر می‌کنند و برای هر کدام از این دوره‌ها، امامانی برمی‌شمرند، ولی در بین امامیه، چنین دیدگاهی وجود ندارد. همچنین مراتب امامت که از سوی دانشمندان اسماعیلی طرح شده است، یکی دیگر از تفاوت‌های این دو مذهب در مسأله‌ی امامت است. تفاوت گذاشتن بین وصایت و امامت از سوی بسیاری از دانشمندان اسماعیلی، نیز یکی دیگر از موارد اختلاف نظر این دو گروه در مسأله امامت است.دیگر موارد اختلافی در دیدگاه‌ این دو گروه عبارتند از: اختلاف در جانشین امام جعفر صادق علیه‌السلام، تعداد امامان و مسأله‌ی امام غایب.به نظر می‌رسد که موارد ذکر شده، مهم‌ترین موارد اشتراک نظر و یا اختلاف نظر بین این دو گروه باشد، هر چند شاید بتوان با جستجوی بیشتر مواردی نیز بر آنها افزود.
مشخصات اثر
بازخوانی انتقادی از مقاله: «نقش پیش فرضها و مبانی کلامی در فهم و تفسیر آیات قرآن»
نویسنده:
فتح الله نجارزادگان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها – دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
مقاله «نقش پیش فرضها و مبانی کلامی در فهم و تفسیر آیات قرآن» ضمن آنکه وجود گرایش کلامی در تفاسیر را اثبات می کند به میزان دخالت پیش فرضهای کلامی در تفسیر آیات می پردازد و در آن با محوریت مبحث «رویت حق تعالی» در آیه «لن ترانی» (اعراف/143) از سه تفسیر تبیان، کشاف، کبیر (که به ترتیب نمایندگان مبانی کلامی شیعه، معتزله و اشاعره اند) بهره می گیرد تا تاثیر و دخالت مبانی کلامی در تفسیر آیه مذکور را برملا سازد.این مقاله علی رغم نقاط قوت، با کاستی هایی نیز روبروست از جمله می توان به ادعاهای بی دلیل، خطا در تطبیق، عدم ارایه دیدگاه روشن از آیه رویت، عدم تنقیح تعابیر کلیدی، ناصوابی در عنوان مقاله، تهافت در رد و اثبات آموزه ها و عدم تفکیک در منشا ترجیح عقل بر نقل، اشاره کرد که در پی آن اهمیت سه وجهی مورد ادعای مولف پیرامون این موضوع ابطال شده، دستاوردهای علمی مقاله را مورد تردید قرار می دهد.
صفحات :
از صفحه 33 تا 52
مشخصات اثر
بداء بین رد و اثبات
نویسنده:
حسین نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در «بداء» دو نظر وجود دارد. امامیه «بداء» را از ارکان اصیل عقاید اسلامی می‌دانند که چهار دلیل بر این مدعا می‌توان اقامه کرد و مهم‌ترین آنها آیه محو و اثبات است. علمای اهل سنت به‌شدت با این عقیده مخالف‌اند و بر آن‌اند که «بداء» موجب علم بعد از جهل می‌شود و این در مورد خداوند روا نیست. معنای لغوی «بداء» همان ظهور بعد از خفاست، البته امامیه چنین معنایی را قصد نمی‌کنند؛ معنایی که آنان از «بداء» اراده می‌کنند «تغییر مسیر آدمیان با اعمال آنان است» و این مطلب مورد قبول همگان است. لذا آنچه انکار شده است مورد اعتقاد نیست و آنچه مورد اعتقاد است نفی نشده است. بدین جهت این نزاع بیشتر نزاعی لفظی است تا نزاعی معنوی.
صفحات :
از صفحه 149 تا 178
مشخصات اثر
کارکردهای قاعده لطف نزد متکلمان امامیه از قرن نخست تا قرن ششم
نویسنده:
محمدمیثم حقگو
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قاعده لطف از مهم‌ترین قواعد کلامی است. متکلمان امامیه، از این قاعده در مباحث مختلفی استفاده کرده‌اند. در این تحقیق، کارکردهای قاعده لطف نزد متکلمان امامیه قرن اول تا ششم هجری قمری بازشناسی شده است. از بین رفتن بسیاری از آثار متکلمان قرن اول تا چهارم، و نیز عدم سهولت دسترسی به تالیفات باقی مانده ایشان، سبب شد که بررسی کارکردهای قاعده لطف در آثار مزیور، نتیجه چندانی در پی نداشته باشد. این در حالی است که به علت دسترسی به تالیفات کلامی طی قرن‌های پنجم و ششم، موارد متعددی از کاربرد قاعده لطف به دست آمد. مهم‌ترین این موارد عبارت است از: حسن آلام و ارزاق و آجال، وجوب نصب پیامبر و امام، وجوب عصمت پیامبر و امام، لطف بودن امام غائب، وجوب وعد و وعید و امر مکلفان به تحصیل علم به آن‌دو، وجوب امر به معروف و نهی از منکر، حسن تکلیف، لطف بودن تکالیف شرعی و وجوب امر به شناخت خداوند.در هر فصل، پس از مفهوم‌شناسی موضوع مورد بحث، استفاده‌هایی که هر یک از متکلمان امامیه تا قرن ششم در آن موضوع داشته‌اند، به ترتیب زمانی بررسی شده و در پایان هر فصل، سیر تاریخی استفاده از قاعده لطف، در زمینه کارکرد مورد بحث بیان شده است.
مشخصات اثر
ترجمه نهج الحق و کشف الصدق
نویسنده:
حسن بن یوسف علامه حلی؛ مترجم: علیرضا کهنسال
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
تهران: تاسوعا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه حلی
چکیده :
«نهج الحق و کشف الصدق»، اثر علامه حلى است که توسط آقاى علی‏رضا کهنسال به فارسى با نثر بسیار ادبى ترجمه شده است‏. این کتاب از کتاب‌ های استدلالی اعتقادی شیعه است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین را بیان کند و حقانیت تشیع را با بیان ادله اثبات نماید. این کتاب علاوه بر مباحث اعتقادی، به بخشی از مباحث فقهی و اصول فقه هم پرداخته است. مترجم مى‏ گوید: «شاید خواننده هوشمند، برخى از استدلال ‏ها و مطالب کتاب را مکرر یابد، عذر ما پذیرفته است که مترجم را امانت باید؛ اما انگیزه علامه دو چیز بوده است: نخست آن که یک برهان مى‏ تواند به حسب ضرورت در مواضع مختلف بکار آید و چون هر ذهنى را با گونه‏ اى از بیان الفت است، گاه تکرار یک استدلال به عبارات گوناگون در اقناع ذهن کارگر مى ‏افتد. دوم این که ممکن است یک مطلب به دو اعتبار در دو باب جاى گیرد.»
مشخصات اثر
منابع شيعه شناسي و آشنایی با شیعه
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
در مورد شيعه شناسي، كتب زير را توصيه مي كنيم.
ـ حق جو و حق شناس، علّامه سيّد شرف الدين عاملي. (اين كتاب، مباحثه ي رئيس دانشگاه الازهر مصر ـ بزرگترين و معروفترين حوزه ي علميّه ي اهل سنّت ـ با يك عالم شيعي است.)
ـ آنگاه هدايت شدم، دكتر محمّد تي بیشتر ...
کلیدواژه‌های اصلی :
امامیه
مشخصات اثر
کتاب الشافي في الإمامة
نویسنده:
مرتضی علم الهدی
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
متن
مشخصات اثر
بداء در آیات و روایات
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن نسخه PDF
چکیده :
«بَداء» اصطلاحی کلامی و به معنی ظهور اراده خداوند است و بر خلاف باور برخی که آنرا ابتکار شیعیان یا امامان شیعی دانسته اند، ریشه قرآنی دارد. منشأ وقوع «بَداء»، علم ذاتی و غیر قابل تغییر خداوند است و تنها در حوادث زمانی که مشروطند واقع می شود. «بَداء» هرچند با دلایل نقلی و عقلی قابل اثبات است ولی اعتقاد به آن مختصّ امامیه است و معتزله و اشاعره آن را مورد انکار قرار داده اند.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 169