جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به بررسی مبحث مهم ولایت آنهم ولایت تکوینی می پردازد. معنی ولایت تکوینی لغتا و اصطلاحا، امکان ولایت تکوینی ، وقوع آن ، اثبات آن و... از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب می باشد.

کتاب حاضر درباره امامت و ولایت اهل بیت و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد و درباره مسائل و موضوعات پیرامون امامت و ولایت بحث می کند.

کتاب حاضر بحث های متفاوت و متنوعی راجع به نبوت مطرح و به شیوه صحیح و متقن به آنها جواب می دهد از جواب منکرین و ثنویت تا بحث معجزات و عصمت انبیاء

کتاب درباره ولایتی است که اهل بیت علیهم السلام دارند منتها مصنف می نویسد که ولایت تشزیعی ائمه قابل بحث نیست و همه قبول دارند که آنهایند که تشریع می کنند و احکام را به ما نشان می دهند منتها بحث سر این است که آیا آنها ولایت تکوینی هم دارند یا نه؟ ایشان مطالبی بیان می کند و سوالاتی که از ایشان شده است را در قالب سوال و جواب های متعدد در این کتاب پاسخ می دهد.

انسانها پيرامون موضوع ولایت به دو گروه تقسيم مي شوند: گروهي هم در ولايت و هم در اطاعت، به خداوند متعال ايمان مي آورند و هيچ شريكي را در ولايت و حاكميت براي او قائل نيستند. گروه ديگر در زندگي محورهاي ديگري را براي ولايت و سرپرستي بر خودشان مي پذيرند واز آنها پيروي ميكنند. گاهي اين ولايت و سرپرستي از روي هواي نفس و گاهي براي طاغوت است. نزاع ميان اين دو گروه از انسا نها، بزرگترين مسئله انساني و مهم ترين رويداد تاريخ زندگي انسان بر روي زمين اين موضوع، موضوعي جدي و حقيقي در زندگي انسان است كه جايگاهي مشخص و آشكار مي طلبد. در این کتاب به مباحثی چون نقش ولایت در زندگی انسان، ولایت امتداد محور الهی و ربانی، ضرورت توحید در ولایت، نقش ولایت و اهمیت آن در زندگی مردم پرداخته شده است. همچنین ارتباط انسان با خداوند و بنده کردن او برای خداوند متعال در قالب انسان میان دو محور ولایت و طاغوت نشان داده شده است. در ادامه مباحث کتاب واقعه کربلا و زیارت وارث مدنظر قرار گرفته و جایگاه و جلوه های ولایت در آن نشان داده شده است. بر این اساس برائت و گروه های نفرین شده در زیارت وارث نشان داده شده است.

در مقدمه، به بیان این نکته پرداخته شده است که مباحث مربوط به مبحث ولایت در فقه اسلامی، از مهم‌ترین مباحثی شمرده می‌شود که اهتمام ویژه‌ای را در احادیث نبوی و آیات قرآنی، به خود اختصاص داده است؛ به‌گونه‌ای که به‌روشنی و وضوح، نشانه‌ها و علائم ولایت معصوم(ع) را می‌توان در آنها یافت؛ چه اینکه معصوم پیامبر(ص) باشد یا خلیفه و جانشین منصوب از طرف وی. نویسنده پیش از پرداختن به مطالب کتاب، به بحث از امکان علم غیب نزد ائمه اهل‌بیت(ع) پرداخته و علت انکار آن را از سوی سلفی‌ها خاطرنشان شده و اجمالا پاره‌ای از عقاید و تفکرات آنان در زمینه توحید و شرک را به چالش کشیده است. وی سپس از واقعه غدیر خم و اجتماع هزاران نفری مسلمانان در آن روز و در آن شرایط سخت در صحرای میان مکه و مدینه به امر پیامبر(ص)، یاد کرده و آیات مربوط به این واقعه و اکمال دین همراه با شأن نزول و روایاتی را که در ذیل آنها صادر شده تشریح نموده و خاطرنشان کرده که همه اینها بدین منظور بوده که پیامبر(ص) به امر خداوند ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) را به مردم اعلام نماید. نویسنده در بحث تقسیم ولایت می‌نویسد: ولایت به دو قسم تقسیم می‌شود: قسمی از آن متعلق به عالم ملک و ملکوت و تکوین بوده و «ولایت تکوینی» نام دارد و قسمی دیگر، مربوط به وضع تشریعی و عالم تشریع بوده و «ولایت تشریعی» نام گرفته است. بخش اول کتاب، به مباحث مربوط به ولایت تکوینی اختصاص یافته است. نویسنده در ابتدای این بخش، به این نکته اشاره دارد که کسی معتقد نیست که امور عالم، خارج از اراده باری تعالی می‌باشد، بلکه سرچشمه و منشأ تمامی امور، خداوند بوده و کسی این امر را انکار نخواهد کرد جز متکبران و معاندان؛ اما بااین‌حال، امکان این امر نیز وجود دارد که خداوند، بعضی از بندگان خویش را تکریم نموده و برخی از امور را به ایشان تفویض نماید تا در برخی از امور، به قدرت و اذن و اراده او، تصرف نمایند و این همان کرامت اولیاء الله و محبان خداست که در موارد متعددی، در قرآن کریم، بدان اشاره شده است که از جمله آنها عبارتند از: ماجرای انتقال تخت بلقیس توسط عاصف بن برخیا؛ زنده شدن پرندگان به درخواست حضرت ابراهیم(ع)؛ زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی(ع). نویسنده در ادامه، به مباحث مربوط به ولایت تکوینی و پیامدهای سیاسی آن و نیز مشکل معرفت‌شناختی مدرنیته پرداخته و به این سؤال پاسخ داده است که آیا ولایت تکوینی به معنای اعجاز می‌باشد یا نه. قرائت عرفانی ولایت تکوینی در مفهوم شیعی (تفاوت میان ولایت و نبوت از دیدگاه عارفان)؛ مباحث ریشه‌ای ولایت تکوینی در مفهوم اهل سنت (مساوی بودن ولایت تکوینی با معجزه در مفهوم اهل سنت) و بررسی نظریات بزرگانی چون تفتازانی، شهرستانی و آلوسی و قرائت تجربی ولایت تکوینی و علم حدیث، از جمله مباحث مطرح‌شده در این بخش می‌باشد. در بخش دوم، به مباحث مربوط به ولایت تشریعی پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به بررسی دلیل ولایت تشریعی نزد شیعه امامیه (که عبارت است از اینکه پیامبر(ص) در حدیث معروف ثقلین، کتاب خدا و اهل‌بیت(ع) را قرین و همراه یکدیگر معرفی نمود که تا قیامت از یکدیگر جدا نخواهند شد و تمسک به آن دو مایه نجات و رستگاری و تخلف از آنها، مایه گمراهی و ضلالت است و این اشاره پیامبر(ص) به عدم افتراق و جدایی این دو از یکدیگر، دلیل است بر ملازمت آن دو با هم و هر نوع خللی بر یکی، مساوی است با خلل بر دیگری و از آنجا که قرآن، کلام باری تعالی بوده و باطلی در آن راه نخواهد داشت و نیز معصوم و مصدر احکام الهی است، پس ناگزیر عترت نیز چنین می‌باشند) پرداخته است. و جعل تشریعی و حق تشریع را توضیح داده. و سپس شبهات مطرح‌شده در این زمینه را تحت عناوین وحدانیت خداوند، غلو و... مورد بحث و بررسی قرار داده است. و سرانجام، اقسام ولایت تشریعی را توضیح داده است که شامل دو قسم زیر می‌باشد: تفویض بعضی از احکام به پیامبر(ص) از سوی خداوند؛ رعایت سیاست مردمان و جامعه از طرف پیامبر(ص). در پایان، به توضیح، بررسی و نقد دیدگاه اهل سنت پیرامون ولایت تشریعی پرداخته شده است

مفهوم علم الکتاب که در قرآن کریم از آن یاد شده است به منزلة یکی از فضایل اهل بیت علیهم السلام، نقشی اساسی در اثبات ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام دارد؛ به گونه ای که در برخی روایات، اهل بیت به سبب دارا بودن این معرفت خاص قادر بر تصرف تکوینی معرفی شده اند. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و گردآوری کتابخانه ای از یک سو فراتر از بحث مصداق شناسی، به ارتباط دو مفهوم «علم الکتاب» و «علم من الکتاب» و آثار تکوینی مترتب بر این ارتباط پرداخته ایم و از سوی دیگر بر عدم تفکیک این علم از اراده و قدرت تأکید ورزیده ایم. نتیجه اینکه توجه به این نکات نقشی اساسی در اثبات ولایت تکوینی اهل بیت از طریق آیة علم الکتاب خواهد داشت.