جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

احكام القرآن تأليف ابوبكر محمد بن عبدالله معروف به ابن عربى، از علما و دانشمندان اسلامى قرن پنجم و ششم هجرى است. نویسنده غير از ابن عربى عارف شهير است؛ زيرا مؤلف از دانشمندان شرقى ولى ابن عربى عارف از دانشمندان غربى به حساب مى‌آيد. به همین منظور برای رفع اشتباه مؤلف را ابن العربى با الف‌ولام ولى محیی‌الدين را ابن عربى بدون الف‌ولام مى‌نویسند. مؤلف در این کتاب به بررسى آيات دربردارنده احكام پرداخته است. وى برای این هدف ابتدا آيه مورد نظر را مطرح، آنگاه آن را از جهات مختلف بررسى مى‌كند. از جمله كلمات مشكل آن را توضيح داده، ديدگاه‌هاى علما را درباره آن بيان و در پایان حكم مورد نظر را استخراج مى‌كند و اگر درباره آيه، رواياتى وجود داشته باشد به عنوان مؤيد متذكر مى‌شود و در حقيقت با این روش مى‌خواهد بيان كند كه احكام شرع تماماً از آيات قرآن گرفته شده است. با توجه به ویژگى‌هاى این کتاب و اين‌كه مؤلف آن تمام سوره‌هاى قرآن را بر حسب ترتيب مصحف عثمانى بررسى نموده، کتاب جايگاه خاصى در بين کتاب‌هایى كه پيرامون آيات الاحكام نوشته شده، پيدا كرده است؛ لذا مرجع مناسبى است برای بحث آيات الاحكام است و مورد استقبال و استفاده بسيارى از علما و قرآن‌پژوهان قرار گرفته است. ساختار: از آنجا كه مطالب کتاب پيرامون آياتى است كه در آنها حكمى از احكام بيان شده و مؤلف این مطلب را در تمام آيات قرآن بررسى نموده است. ویژگى‌ها: نویسنده پس از ذكر آيه، واژگان مهم آيه را شرح و توضيح داده و از کتاب‌هاى لغت پيرامون معناى آن عباراتى را نقل مى‌كند. برای توضيح آيه و استخراج حكم، مطالب را طى چند مسأله بيان مى‌كند. اگر مسأله و حكم اختلافى باشد، ديدگاه‌هاى فقها و مذاهب اسلامى را درباره آن بيان مى‌كند. شأن نزول آيه مورد بحث را ذكر مى‌كند. روايات وارده درباره آن آيه را كه از طرف پيامبر(ص) رسيده است نقل مى‌كند. از اشعار عرب در توضيح مطالب استفاده نموده است. پس از ذكر اقوال و بررسى آنها، ديدگاه خود را در مسأله بيان مى‌كند. چنانچه آيه مورد بحث داراى احتمالات متعددى باشد آن احتمالات را ذكر و بررسى نموده است. چنانچه آيه مورد بحث از آيات ناسخ و يا منسوخ باشد، ناسخ و يا منسوخ بودن آن را ذكر مى‌كند.

در این نوشتار که مناظره‎ای بین نویسنده با یکی از علمای اهل‎سنت است، روش جدیدی برای توثیق «فقه امامیه» با استفاده از «صحاح سته» (ششگانه) و سنن روایی اهل‎سنت ارایه شده است. نویسنده بر این باور است در بسیاری از روایت‎های نقل شده در منابع روایی معتبر اهل‎سنت، توثیقاتی در مورد فقه شیعه امامیه که علمای اهل‎سنت هم به همان ادله فقهی استناد می‎نمودند. وی معتقد است برخی از صحابه پیامبر نیز از فقه ائمه اطهار استفاده کرده و برخی از ائمه مذاهب اربعه اهل‎سنت نیز موافق فقهای امامیه سخن گفتند و از سخنان ائمه شیعه و دیدگاه‎ها و سخنان آنان استفاده زیادی کرده‎اند.

این کتاب یکی از کتب سلسله الدراسات الاصولیه و درباره اصل " عمل اهل المدینه" از اصول فقه مالکی می باشد. اصلی که می گوید اگر اهل یک شهری بر چیزی اتفاق داشتند ، خلاف آن نباید چیزی گفت. البته این در هر زمانی نیست بلکه در زمان اصحاب و تابعین آنها بوده است.