جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم ترین مباحث قرآنی آیات متشابه است، منظور از آیه متشابه، آیه ای است که معانی مختلفی را دربردارد و مقصود از آن برای خواننده و مخاطب روشن نیست، مگر باتحقیق و دقت نظر و ارجاع به محکمات. درباره رفتار پیامبر اکرم(ص) در قرآن کریم دونوع آیات متشابه وجود دارد، فردی و اجتماعی. برخی از مفسران بدون توجه به متشابه بودن این نوع آیات برداشت نا درست کرده و در نتیجه شخصیت و عصمت آن حضرت، زیر سؤال رفته است. با توجه به شبهه و زیر سؤال قرار گرفتن عصمت آن حضرت، بررسی و تحقیق این آیات متشابه بسیار مهم و ضروری به نظر می‌رسد. تحقیق حاضر در این راستا انجام گرفته با استفاده از روش تطبیقی آیات متشابه مربوط به رفتار فردی و اجتماعی پیامر اکرم(ص) از دو تفسیر گرانسنگ المیزان و تفسیر التحریر انتخاب شد و این نتیجه به دست آمد که، درباره آیات متشابه مربوط به رفتار فردی و اجتماعی پیامبر اکرم(ص)، نظر علامه طباطبائی و ابن عاشور در بعضی موارد متفق و یکسان است و در بعضی موارد دیگر، مختلف و متفاوت می‌باشد. مواردی که آن دو مفسر اتفاق نظر دارند، آیاتی هستند که مشتمل بر این مباحث است: پیروی از اهل کتاب، عدم علم به غیب، گمراهی، عفو و بخشش، برداشتن بارسنگین، استغفار رسول، نهی از حمایت خائنان. اما مواردی که آن دو مفسر، اختلاف نظر دارند، عبارتند از: گناه گذشته و آینده پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، پیروی از دین، اتباع از همسران، نسیان، عبوس شدن، دور کردن افراد با ایمان از خود. دامنه این تحقیق از کتب تفسیری، علوم قرآنی، تاریخی، لغوی، و حدیثی می باشد. هدف از این پژوهش بیان نکات مشترک و ابراز وحدت و تقریب مذاهب در مباحث قرآنی بوده است.

علم مناسبت از مباحث کلیدی و پر چالش در حوزه تفسیر و علوم قرآن به شمار می‌رود، این دانش مورد اهتمام و توجه ویژه‌ی مفسران و دانشمندان علوم قرآنی است. شناسایی این علم می‌تواند رهیافت‌های جدیدی در حوزه‌ی اعجاز، مقاصد و تفسیر قرآن ایجاد نماید. هدف این رساله مفهوم شناسی تناسب و بیان انواع آن و ارائه الگوی مناسب برای بررسی پیوستگی بین آیات و سوره‌های قرآن کریم است. اهمیت این پژوهش به لحاظ وجود وجوه متفاوت ارتباط و اتصال آیات است. روش پژوهش تحلیلی ـ توصیفی است. بدین منظور؛ بررسی تطبیقی موضوع تناسب با بهره‌گیری از گزاره‌های درون‌ متنی با محوریت سوره مائده، بین نظریات علامه طباطبایی در کتاب المیزان و ابن عاشور در کتاب التحریر و التنویر صورت گرفته است. سوره مائده یکی از سوره‌های طوال قرآن است که در اواخر عمر پیامبر نازل گشته و مشتمل بر مجموعه‌ای از احکام و معارف اعتقادی و اخلاقی می‌باشد که با نزول آن دین الهی تکمیل و نعمت بر مسلمانان تمام شده است. در یک بررسی اجمالی موضوعات متنوع و به ظاهر متفاوت این سوره، به گروه‌هایی از آیات هم‌سیاق تقسیم‌بندی شده است. در خاتمه،‌ یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده این است؛ که هر دو مفسر در عین پذیرش پیوستگی آیات، وجوه متفاوتی را برای ارتباط و اتصال آیات قائلند از جمله توقیفی یا اجتهادی بودن ترتیب سور، پیوستگی نام سوره با محتوای آن، نقش زمان و مکان نزول در فهم معانی آیات، که این تفاوت ناشی از اختلاف در روش‌های تفسیری آنان است.

عنوان پایان نامه تفسیر آیات علمی، بررسی تطبیقی ​​تفاسیر المنار و المیزان می باشد.تفسیر علمی یکی از روش های درازمدت تفسیر است که با تألیفات فراوانی که در ایران به چاپ رسیده، به تفاسیر جدی تبدیل شده است. دوره معاصر این جریان تفسیری همواره موافقان و مخالفانی داشته که از جهات مختلف بر پایداری یا عدم ثبات آن صحه گذاشته اند، اما در این مبارزه هر یک از طرفین کمتر به موارد ضروری توجه کرده اند. در این پایان نامه، شش قانون خاص برای مفسران علمی ترسیم شده است. مفسران علمی در حوزه علم و قرآن حداقل در برخی از آیات، هماهنگی قرآن و علم در بیان اطلاعات هستی شناختی، گفتمان قرآن در علم، واقع گرایی زبان قرآن در گزاره‌های هستی‌شناختی در مقابل ماهیت انگیزشی و سنتی زبان، واقع‌گرایی علم است و از این رو آن را برای تفسیر آیات معتبر می‌دانند و آن را برداشت علمی دقیق‌تری از آیات می‌دانند. قرآن که این روش تفسیری را ایجاب می کند. البته این دیدگاه کوچکی از تبیین علمی است که برخی از مفسران علمی برداشت بسیار بالاتری از آن دارند. در این رساله با تبیین این ضروریات، اعتبار مفسران علمی نشان داده شده است; در این موضوع اختلافاتی نیز مطرح شده است و مهم ترین نکته در این نامه ذکر نظرات مفسران بزرگ شیعه و سنی علامه طباطبایی و رشید رضا است تا نظرات آنان در موضوع تفسیر علمی روشن شود. . رویکرد من در نگارش رساله، تکیه بر تفاسیر المیزان و المنار در آیات علمی و مراجعه به کتابخانه ها و کتب تفسیری در تفسیر آیات مذکور است.مخالف قرآن و آی تی. به نوعی بیان اعجاز قرآن.

یکی از عوامل مهم و مؤثر در مسائل سیاسی اجتماعی قرن حاضر ما آیات سیاسی اجتماعی قرآن و تفسیر و تطبیق آنها در جامعه بود. حضرت امام خامنه‌ای به‌عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار بر مسائل سیاسی اجتماعی قرن ما، همواره برای تفسیر آیات سیاسی-اجتماعی قرآن و تطبیق آن در جامعه اهمیت زیادی قائل بوده‌اند. از این رو، پژوهش حاضر تفسیر امام خامنه ای را که به روش تحلیل مبتنی بر توصیف نوشته شده است، با مراجعه به روش کتابخانه ای ترجمه کرده است. از جمله دستاوردهای این پژوهش: ترجمه تفسیر با نگاه سیاسی اجتماعی در فصول این پایان نامه، تحلیل علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی که از مفسران بزرگ هستند به این ترجمه اضافه شده. محور اصلی در این تفسیر، تشویق مؤمنان به انفاق در راه خدا، رفع غم و اندوهی که در دلهایشان بر اثر بلایا پدید آمده بود و نوید به مومنان که اگر در راه ایمان به خدا و جهاد در راه او و انفاق‌ در آن راه مشقاتی را متحمل می‌شوند، همه به اذن خدا است‌. همچنین اسماء حسنی خداوند که در سوره ذکر شده، بیانگر این بود که روزی مردم به سوی خدا یعنی به عالم غیب باز می گردند. زیرا یکی از اصلی ترین مسائلی که اعتقاد هر مسلمانی را تشکیل می دهد، اعتقاد به عالم غیب است. اگر اعتقاد به عالم غیب نباشد مسلمان بودن انسان زیر سؤال می رود. در این بازگشت یاد شده معلوم شد که اهل ایمان به بهشت جاوید و اهل کفر به جهنم ابدی می روند. بر اساس آنچه گفته شد، مقرر شد که مسلمانان با اطاعت از خدا و پیامبرانش، ایمان خود را حفظ کرده و بر مشکلات پیش آمده در راه مبارزه با دشمن و انفاق در راه او صبر کنند و به بهشتی که انتهای زیبایی است، برسند. با توجه به کثرت دشمنان اسلام دراین زمان و شدت مبارزه آنان با اسلام، اهمیت این گونه تفاسیر سیاسی-اجتماعی با این کار پژوهشی روشن شد.

اسباب نزول در تفسیر متن قرآنی اهمیت زیادی پیدا می‌کند، زیرا در تعیین معنایی که مفسر می‌خواهد بر آن متمرکز شود و کشف کند، نقش زیادی دارد. خصوصاً اینکه اسباب نزول ارتباط تنگاتنگی با مراحل نزول متون شریف قرآنی دارد، زیرا بسیاری از این متون به دلیل وجود واقعه ای نازل شده است که این نزول را ایجاب می کند، علاوه بر اینکه عاملی مستند برای حوادث سیاسی، اجتماعی، عقیدتی و اقتصادی که با نزول آیات شریفه همراه بوده است. از این رو، سبب نزول آیه نقش بسزایی و تأثیر قوی داشته است که مفسر در فرآیند تفسیر از آن استفاده می کند و به ندرت تفسیری یافت می شود که اسباب نزول را برای رسیدن به آن به کار نبرد. مفهومی که آیه شریفه بیان کرده است، زیرا معنا و هدف آن را آشکار می کند. از این رو، این پژوهش بر آن شد تا با استناد به تفسیر المیزان علامه طباطبایی و الامثل الشیرازی به عنوان الگو، اهمیت اسباب نزول، تأثیر آن و سازوکارهای استفاده از آن را مشخص کند. با مقایسه آنچه در این دو تفسیر بیان شد، این پژوهش بر آن است تا نقاط قوت و ضعف در به کارگیری دلایل نزول را روشن کند، به ویژه اینکه اولین منبع آن، روایاتی است که سلامت و قوت دارند و ممکن است دارای قوت و ضعف باشند. در این پژوهش از روش توصیفی- مقایسه ای استفاده شده است که به تشریح کیفیت استفاده مفسران از اسباب نزول پرداخته است. سپس در پایان تحقیق به مقایسه موضع مفسران نسبت به آن به صورت مثبت و منفی پرداختم که طرح تحقیق فصل اول کلیات و مفاهیم و فصل دوم دلایل نزول و تأثیر آن در فهم قرآن در تفسیر المیزان خواهد بود. فصل سوم اسباب نزول و تأثیر آنها در فهم متن قرآن در تفسیر الامثل و فصل چهارم مقایسه در دلایل نزول بین دو تفسیر المیزان و الامثل است. و نقاط اختلافی وجود دارد که شاید مهم ترین آنها وابستگی نویسنده المیزان به مستندسازی روایات و شمردن آنها به عنوان مرجع ثانویه در تفسیر است در حالی که از نظر مؤلف تفسیر الامثل، روایات تأثیر مستقیمی در تفسیر دارند.

با تامل در آیات قرآن می توان گفت که مراد از توحید در قرآن آن است که در عالم فقط یک خدا هست )توحید ذات( که همه عالم را آفریده است ) توحید خالقیت( و تدبیر و اداره عالم هم به دست اوست )توحید ربوبیت( وسراسر جهان فعل خدا است؛ و تمام لا مُؤَثِّرَ فی الْوُجُوْدِ اِلاّ اللهُ ؛هی موجودی تأثیر مستقل « : کارها، حرکت ها، تأثیر و تأثّرها به ذات پا او منتهی می شود؛ و در حقیقت توحید افعالی( و از اینجاست که به لزوم بندگی و فرمانبری انحصاری از خدا می رسیم )توحید عبادت( که این نوع (». ندارد جز خداوند از توحید باید در همه جنبه ها و احوال و رفتارهای زندگی نمود پیدا کند. به تعبیر دیگر می توان گفت که: اولا، مسئله توحید زیربنای شناخت تمام صفات خداست؛ یعنی اگر توحید حقیقی را بشناسیم همه صفات خدا را شناخته ایم ،در حالیکه اعتقاد به شر ما را از شناخت صفات او به کلی محروم می سازد. ثانیا، شاخه های توحید از ذات پا خداوند به جهان هستی کشیده می شود، به این معنی که از وحدت خداوند به وحدت خالق جهان هستی پی می بریم و وحدت موجود در جهان نشانه ای از وحدت خالق است. ثالثا، سر چشمه پیشرفت و تکامل انسانها وحدت جامعه بشری است که در سایه ایمان به خدای یگانه و در سایه‌سار مکتب توحید محقق می گردد زیرا وجود اختلاف در جوامع بشری باعث تشتت و در نتیجه عقب افتادگی و ضعف ملت ها میشود. رابعاً ،تربیت اخلاقی و پرورش صفات انسانی نیز تنها در سایه توحید میسر است. توحید است که درس خلوص نیت به انسان میدهد و اخلاص، یعنی پاکسازی دل از غیر خدا؛ یعنی اینکه تمام افکار و اعمال انسان در جهت رضایت حق تعالی باشد. بنابراین مسئله توحید و شر تمام ابعاد زندگی انسان را از عقیده گرفته تا اعمال و نیز از فرد تا جامعه همه را تحت شعاع خود قرار می دهد. (makarem.ir)1 حال با توجه به وسعت این موضوع و اهمیت آن در زندگی انسان خداوند پیامبران را مودب به ادب الهی کرده و به عنوان بهترین الگو برای زندگی دنیوی و اخروی انسان معرفی میکند. در قرآن کریم بیش از دو هزار آیه در مورد انبیا آمده است)ثلث قرآن(که مصادیق حقایق ادب و تربیت توحیدی هستند و این حجم بالای آیات نشان دهنده اهمیت و سنگینی بحث است) (vdars.com در قرآن خداوند جهت تعلیم و تربیت یک انسان موحد به حکایت ها و نقل‌ها یی فصلی از ادب الهی متجلی از اعمال انبیاء اشاره میکند که البته این بحثها و موضوعات عقیدتی و فلسفی و تربیتی به طور پراکنده در میان آیات مطرح شده است و برای فهم بهتر آن نیازمند به یک تفسیر جامع و کامل هستیم. از میان تفاسیر نوشته شده المیزان تنها تفسیری است که در حوزه تفسیر و کلام به گونه‌ای وارد شده که توانسته میان دو علم منطق و فلسفه ارتباط برقرار کند 2 ( tat.atu.ac.ir/article_13 (روش علامه در تفسیر روش قران به قرآن است، به این گونه که دستهای از آیات مفسر گروهی دیگر از آیات قرار میگیرند و در کنار آن از روایات تفسیری اهل بیت نیز بهره برداری می شود. آیت الله جوادی آملی از شاگردان مکتب علامه طباطبایی نیز در زمینه تفسیر فعالیت های ارزنده ای انجام داده‌اند و میتوان گفت که تفسیر تسنیم ایشان شرح گونه ای بر تفسیر شریف المیزان است. البته این بدان معنی نیست که ایشان صد درصد با آراء استادشان علامه طباطبایی موافق هستند بلکه در مواردی هم وجود دارد که آراء علامه را با اقامه برهان نپذیرفته و نظر خاص خودشان را مطرح کرده‌اند. به طور مثال یکی از موارد ادب توحیدی انبیا در ادعیه قرآنی در داستان حضرت آدم و همسرش علیهما السلام می باشد که پروردگارا ما بر خود ستم کردیم «: آن دو بزرگوار پس از خوردن از درختی که از آن نهی شده بودند دست به دعا برداشتند و فرمودند و اگر تو ما را نبخشایی و به ما رحم نکنی مسلما از زیانکاران خواهیم بود)اعراف/ 23 (با وجود آنکه در این آیه نهی صورت گرفته نهی تکلیفی تحریمی نبوده و تنها نهی ارشادی بوده و با وجود آن که آن دو بزرگوار گناهی نکرده بودند اما وقتی پای امتحان پیش می آید و بلا شامل حالشان میشود مایوس و غمگین نمیشوند و با التجاء به خداوند خود، به صفت ربوبی وی متصل می شوند که به تعبیر علامه طباطبایی دافع هر شر و جالب هر خیری است؛ زیرا مقتضای ربوبیت الهی این است که دستگیر بنده اش باشد و آنچه عیب و نقصی در بنده است را خود جبران نموده و تکمیل کند و این به شرط آن است که بنده خود اعتراف به نقایص و عیوب خود بکند و از خداوند طلب پرده پوشی و بخشایش نماید)طباطبایی/ 1363 / 378 .) آیت الله جوادی آملی نیز در ذیل تفسیر این آیه می نویسند سه نکته ای که در این آیه هست) ظلم به نفس، درخواست مغفرت و اظهار خسران( متناسب با نشئه ای است که آدم و حوا ) جوادی آملی/ (». علیهماالسلام( در آن بودند ؛ نه حوزه تکلیف و تشریع تا عصمت حضرت آدم )علیه السلام ( خدشه‌دار نشود 1398 / 295 (. جلوه های زیاد دیگری از ادب توحیدی را در دعاهای قرانی که از زبان پیامبران نقل شده ،می بینیم که در پایان نامه به طور مفصل بیان خواهد شد. وَ ما « هدف نگارنده این است تا مردم از گرفتاری بزرگ شر که بر اساس آیات قرآن دامن اکثر مردم را گرفته نجات یابند یوسف/ (» یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِکُون 106 ( و این کار میسر و عملی نیست الا با مطالعه سیره عملی و علمی توحیدی پیامبران که نمونه بارز آن در ادعیه قرانی از زبان پیامبران جلوه گر شده است .از این رو نگارنده، در صدد است یک نگاه اجمالی به توحید و مراتب توحید و جایگاه توحید در نظام هستی و زندگی بشری در قران داشته باشد ودر باب دعاهای پیامبران که مملو از آداب و ادب توحیدی می باشد، به تحقیق و بررسی تحلیلی تک تک پیامبران با ذکر مصادیق و موارد بپردازد تا ان شا الله بتواند خدمت کو چکی در شرک زدایی _به ویژه در عرصه توحید افعالی_ از چهره جامعه مسلمانان انجام داده باشد. با توجه به اینکه در دو تفسیر المیزان و تسنیم در مورد ادب توحیدی پیامبران به طور مفصل بحث شده و در یک راستا هستند به عنوان محور اصلی بحث انتخاب شده‌اند

در باب اعجاز ادبی قرآن از گذشته تا کنون تلاش های ارزشمندی صورت گرفته و اندیشمندان مسلمان در هر عصری متناسب با ظرفیت های درونی خود و علوم آن عصر به خلق آثار بدیع یا تکراری پیرامون آن دست زده اند اما با وجود همه ی این تلاش ها باید گفت که اعجاز ادبی بسان چشمه ای جوشان است که پایانی برای آن متصور نیست چرا که در هر برهه ای از تاریخ پژوهشگران تنها موفق به نوشیدن جرعه ای از آن خواهند شد. آنچه از دیرباز تاکنون در ارتباط بااین کتاب آسمانی ذهن بشر را به خود مشغول کرده است وجوه و اسباب اعجاز آن می باشد. این پژوهش به بررسی و تحلیل جلوه های ادبی سوره مبارکه نبا از جمله اعجاز واژگانی،اعجاز صرفی،اعجاز نحوی و اعجاز بلاغی که هر کدام تاثیر مجزایی در فهم و معنای آیات دارند،با توجه به تفاسیر المیزان علامه طباطبایی و الکشاف زمخشری می پردازد.چرا که با همه لطایف و زیبایی هایی که در اثار گذشتگان در حوزه های ادبی قرآن و حدیث دیده می شود باز هم خالی از نقص نیست زیرا یکی از نقص هایی که در آثار آنان وجود دارد پراکندگی آن است و در یک اثر همه مباحث ادبی یکجا گردآوری نشده است. بخشی به لغت شناسی،بخشی به اعراب شناسی و بعضی به بلاغت پرداخته اند.به همین جهت با استعانت از خدای متعال خواستیم مباحث اعجاز ادبی یکی از سوره های قرآن(نبا) را بررسی و گردآوری کنیم و تاثیر این شگفتی های ارزشمند اعجاز را در فهم معنای آیات و تفسیر آن بررسی میکنیم.ان شاءالله

در موضوع ولایت تکوینی احکام دین و اصول اعتقادی شرع و اخلاق الهی را فقط باید از طریق امامان معصوم (علیهم السلام) دریافت کرد و هیچ کس غیر آن بزرگواران ، حق دخل و تصرف در دین را ندارد؛ما در این رساله به دنبال تبیین ولایت تکوینی از طریق بیانات علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و مقایسه بیانات ایشان با دو تفسیر از اهل سنت یکی به نام روح المعانی که یکی از جامعترین تفاسیر اهل تسنن می باشد و دیگری تفسیر روح البیان که مفسر آن صبغه عرفانی دارد به تبیین مقامات فاخره و بی بدیل ائمه معصوم ( علیهم السلام) می پردازد؛ مقاماتی که خود فرموده اند: «و لا یطمع فی ادراکه طامع ».

تفسیر المیزان محقق و مفسر بزرگ سید محمد حسین الطباطبایی یکی از بزرگ ترین و عام ترین تفاسیر قرآن کریم است که نویسنده در طول مدتی نزدیک به کوشش فراوان و مستمر داشته است. بیست سال از بیشتر زوایای اعتقادی، اعتقادی، فلسفی، تاریخی و حکایتی، تا این که تفسیر در بیست جلد به پایان رسید که شامل تمام عقاید اسلامی و جهت گیری های اعتقادی و علمی است. در این تحقیق به بررسی نظرات دو تن از مهم ترین مفسران و علما در تفسیر آیات الاحکام می پردازیم: سید الطباطبایی در تفسیر المیزان و سید السبزواری در تفسیر. مواهب الرحمن. این امر از طریق مقایسه بین این دو تفسیر انجام می شود، زیرا مقایسه بین این نظرات تنها از طریق روشن شدن آراء و روشن شدن آنها به صورت منظم و منظم صورت می گیرد. علامه طباطبایی با توجه به اهمیت آیات احکام در تشریع اسلام، به عنوان یکی از ارکان اساسی که مدار اسلام بر آن استوار است، به تحقیق درباره مفهوم احکام پرداخته و اقوال و نظراتی را که حول محور آن می چرخد، مورد بحث و بررسی قرار داده است. عملی، چه در سطح خارجی و چه در سطح داخلی و چه در سطح ابتدایی; یعنی وسیله یا عمل خیری که به وسیله آن می توان آن را به درجه یا مرتبه نهایی رساند. یعنی در سطح ثمراتی که انسان در صورت دستیابی می تواند به آن دست یابد حق تعالی می فرماید: (وَمَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً) [سوره بقره، آیه 269].

امام مهدی(علیه‌السلام) ومهدویت یکی از بارزترین مسائل جهانی است که همه ادیان بر حسب اختلاف در مصادیق و ویژگی‌های وقوع، به آن معتقدند. این عقیده در میان مسلمانان با ظهور مردی انقلابی از خاندان رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و از فرزندان فاطمه(سلام الله علیها) تجلی می یابد و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به روشنی از ناگزیر بودن ظهور او در صحنه زندگی برای زدودن ظلم و ستم و بازگرداندن عدالت و سنت پیامبر بشارت داد. در این پایان‌نامه به بررسی این موضوع از طریق آیات قرآن کریم و روایات در تفسیر المیزان، المنار و المراغی می پردازیم. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی به اشکالاتی که در تفسیر المنار و المراغی مطرح شده است، پاسخ می دهد. و از مهم‌ترین نتایج این است که احادیث درباره مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) صحیح و صریح و متواتر است و آن‌چه رشید رضا و مراغی از اشکالات و سؤالات ذکر کرده‌اند، قابل دفاع نیست. اصول اعتقادی مانند دلالت توحید و غایت خلقت و نبوت و امامت و عصمت انبیا(علیه‌السلام) که با آرای علامه طباطبایی در تفسیر المیزان تطابق دارد ولی با تفسیر المنار و مراغی سازگار نیست. زیرا دو مفسر قائل به عصمت مطلق انبیا و حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) نیستند و این دلیل بر اختلاف در تحلیل متون روایات مهدویت بین تفسیر المیزان، المنار و المراغی است.