جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق با عنوان «حقوق زن بر شوهر در قرآن» در سه فصل به تحلیل و بررسی موضوع پرداخته است: فصل اول به بررسی اهداف، شیوه، فرضیه، تعریف حقوق در لغت و اصطلاح و شئون مختلف زن پرداخته است. فصل دوم با عنوان «حقوق اختصاصی زن در خانواده» به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی مهریه، مسئله مهریه در ابعاد مختلف (قرآن، حدیث، فلسفه، نوعیت و مقدار مهریه) و فلسفه وجود نفقه پرداخته است. فصل سوم به حقوق متقابل زن در خانواده اختصاص دارد.

چکیدهدر این پژوهش، با توجه به اهمیت مباحث خانواده در قران و توجه ویژه تفسیر نمونه به عنوان یک تفسیر اجتماعی به این مهم ، سعی شده آرا و اندیشه های تفسیری آیه اله مکارم راجع به نهاد خانواده به صورت نظامند ارائه شود تا مرهمی برزخم هایی که بر پیکر خانوادهء ایران اسلامی نشسته باشد لذا سعی بر آن است از جایگاه رفیع مرجعیت شیعه برای دست یابی به این مهم مدد یابیم.این پژوهش درپنج فصل تنظیم شده که فصل اول شامل کلیات و مفاهیم است که در بردارنده مباحثی چون بیان مسئله،ضرورت، سوالات،فرضیات،پیشینه ،نتایج و ساختار پژوهشدر بخش کلیات ودر بخش مفاهیم شامل نهاد خانواده،مبانی خانواده، کارکردها و جایگاه خانواده،قواعد رفتاری ، آسیب ها، الگوی خانواده ،.تفسیر اجتماعی، تفسیر نمونه می باشد. فصل دوم مسئله تشکیل خانواده را مورد بررسی قرار داده و مبانیو کارکردها و جایگاهآن را از میان تالیفات معظم له تبیینکرده است .در این بخش قانون زوجیت عمومی،خلقت اجتماعی انسان و نیاز جامعه به خانوادهء کارآمد از مبانی هستی شناسی ،انسان شناسی و جامعه شناسی خانواده دانسته شده که آیه مکارم تنها اشاراتی به بحث قانون زوجیت عمومی داشته اند و ایمان ، همیاری برای اقامه حدود الهی در زندگی فردی و اجتماعی و کفویت همسران از مبانی دینی اعلام شده است و مبانی حقوق خانواده با عناوینی همچون جایگاه زن و مرد در نظام ارزشی قرآن و مساوات و برابری مرد و زن در پیشگاه الهی و قیومیت مرد و توامان بودن حق و وظیفه بیان شده است و در بخش کارکردها بقای نسل در پرتوی پرورش فرزندان شایسته، سلامت فرد و جامعه از فحشا و روابط نا سالم و ایجاد آرامش روحی و فکری بیان شده و جایگاه زن و والدین از نگاه قرآن و بیان برتری های آن در مقایسه با دوران جاهلی مورد دقت قرار گرفته است.فصل سوم این مسئله را دنبال می کند که اصول و قواعد رفتاری که شاکله اخلاق فردی و اجتماعی فرد را نشان می دهند، کدامند.. در ادامهاصولی همانند اصل احترام به حقوق یکدیگرشامل حقوق زن ، مرد ، فرزندان و والدین ،اصل عدالت ، شایستگی و تکریم به عنوان زیر بنای اخلاق عملی اعضا در محیط خانواده را آمده است. فصل چهارم در پی رفع گوشه‌ای از معضلات و مشکلاتی است که امروزه با خانواده های ایران اسلامی دست به گریبان است، این بخش در چندین قسمت تنظیم شده مفهوم شناسی طلاق ، نکوهش طلاق ،مشکلات طلاق ،زمینه های طلاق و هشدارها و توصیه هایی برای درمان هر کدام از آنها از زبان قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام آورده شده تا صلح و صفا به زندگی برگردد و منجر به جدایی نگردد. اگر این زمینه ها به موقع و مناسب پیشگیری و درمان نشود می تواند کیان خانواده را مورد هجمه و مخاطره قرار دهند و سببطلاق شود و در آخر راهکار قرآن برای برون رفت از آسیب طلاق در چندین مرحله به صورت گام به گام به این ترتیب، مصالحهو ملاطفت، محکمه خانوادگی و حل مشکل درمحضر بزرگان و دلسوزان فامیل، بعد از این مرحله مرد و زن را مخاطب قرار داده که زندگى زناشویى معقول یا جدایى شایسته را انتخاب کنند چرا کههدف غایی ازدواج تنها اقامه حدود الهی ست نه تمتعات زودگذر مادی ، راهکار بعدی فرصت عده است برای بازگشت شایسته به زندگی یا رها کردن شایسته و بیان حقوق خانواده مطلقه را برای آگاهی خانواده ها و راهکار بعدی مقابله با طلاق های هوسی ست با طرح محلل در صورت سه طلاق رابیان می‌کند.و در پایان فصل پنجم نتیجه ای عینی از این معارف ناب قرآنی را در ساحت خانواده علوی به نظاره می نشینیم و در ابتدا ملاکها و معیارهایی در رابطه با انتخاب همسر شایسته همچون هم کفو بودن در ایمان و اخلاق و فرهنگ اجتماعی و آسان گیری در برپایی مقدمات ازدواج اسلامی از بله برون ،جهیزیه و مراسمات بیان شده است. در ادامه معضلاتی مانند کاهش ازدواج ، زیاد شدن سن ازدواج ،ناهنجارهای اجتماعی و...که از بابت این سخت گیری ها و دوری ازفرهنگ اسلامی گریبانگیر خانواده ها و جامعه دینی شده را گوشزد می کند.و در پایان با ذکر تمام این زیباییها در خانواده علوی از ابتدا در انتخاب همسر و مراسم خواستگاری،جهیزیه و مراسم عروسی و زندگی مشترک ، این زوج آسمانی و خانواده فاطمی را به عنوان الگوی برتر برای جامعه اسلامی معرفی شده است.

غیرت یکی از صفات اخلاقی است که در مرحله عمل، یعنی غیرت‌ورزی، ممکن است دچار آسیب شود و از مسیر صحیح خود خارج شود. خروج غیرت از محدوده‌های خود منجر به افراط یا تفریط در غیرت‌ورزی می‌شود. هرکدام از افراط و تفریط در غیرت‌ورزی موجب بروز پیامدهای نامطلوبی برای انسان و اجتماع می‌شود. در آموزه‌های اسلامی پیامدهایی برای زیاده‌روی و کوتاهی در غیرت‌ورزی بیان شده است که در این تحقیق به بعضی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است. از جمله پیامدهای افراط در غیرت‌ورزی، سوء‌ظن و تجسس و از پیامدهای تفریط در غیرت‌ورزی، غضب الهی و گرفته‌شدن روح ایمان هستند.

پژوهش حاضر مترصد پاسخ گویی به این سؤال است که آیا مقنن می تواند اخلاق را در قلمرو حقوق وارد نموده و در تقنین قوانین و مقررات مربوط به خانواده، آموزه های اخلاقی را در قالب قانون درآورد؟ پاسخ گویی به این سؤال در گرو تبیین ضرورت اخلاق محوری در حوزه خانواده با توجه به ویژگی های خاص خانواده و روشن شدن مفاهیم اخلاق و حقوق و وجه ممیز آن دو است. به تبع ویژگی های خاص خانواده چون خصوصی بودن حریم خانواده و عاطفی بودن، تضمینات حقوقی در این حوزه کارکرد مطلوب خود را ندارد و حفظ بنیان خانواده، در گرو اخلاق مداری اعضا خواهد بود. از سویی، با توجه به اینکه از ویژگی های قاعده حقوقی برخورداری از ضمانت اجراست، قانون گذار نمی تواند مستقیماً آموزه های اخلاقی را در قالب قانون به تصویب برساند. از این رو مقنن، پیش بینی نهاد داوری و تدوین قواعد تکمیلی را به عنوان دو راهکار عمده برای تعبیه اخلاق در ساختار حقوقی خانواده، برگزیده است.

تأثیر دو نهادخانواده و جامعه بر یکدیگر امری انکارناپذیر است. لذا لزوم حمایت همه جانبه از این دو نهاد از جمله حمایت حقوقی از آن ها که حائز اهمیت فراوان در سعادتمندی یکایک انسان هاست، روشن می گردد. با توجه به این که موضوع ما حقوق متقابل خانواده و جامعه در نظام حقوقی اسلام، و هدف نیز شکوفایی و ره به سعادت بردن خانواده و جامعه در پرتو تعلیم و تربیت اسلام است از روش هایی استفاده می شود که پاره ای از مهم ترین حقوق خانواده و جامعه نسبت به هم، از نظر فقهی، روان شناسی، اجتماعی و قوانین ایران که ازنظر حقوقی خانواده و جامعه را مورد حمایت و هدایت قرار می دهد، به صورت تطبیقی با سایر نظام های خانوادگی و اجتماعی روز دنیا بررسی شود و از روش های آموزشی، تربیتی و عملی قرآن کریم، نهج الفصاحه، نهج البلاغه و غیره استفاده گردد تا جهت احقاق حقوق و سعادت خانوداه و جامعه بیش ترین بهره به دست آید. در نهایت با بررسی مکاتب و رویکردهای مختلف نسبت به خانواده و با عنایت به تأثیر این رویکردها در جوامع گوناگون به این نتیجه رسیدیم آموزه های اسلام، بهترین راهکار را جهت حفظ حقوق نهاد خانواده و داشتن جامعه ای سالم در اختیار انسان قرار داده است. تمامی مواردی که در تحقیق به عنوان راهکار اشاره شده با حمایت و بهره وری های حقوقی لازم، همچنین پشتیبانی مداوم حقوقی موجب قوام، دوام و پیشرفت روز افزون خانواده و جامعه می شود