جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مناظره و گفتگو در مسائل دینی از ویژگی‌های فرهنگ اصیل اسلامی است. معصومان (علیهم‌السلام) برای آگاه ساختن مردم از حقایق دین و دعوت مخالفان به آیین اسلام، از روش مناظره برای تضارب آراء و پویایی اندیشه‌ها و انگیزش عقول مخاطبان بهره می‌گرفته‌اند که بخشی از آن‌ها در کتاب‌های حدیثی به ما رسیده است در این رساله مناظرات و احتجاجات توحیدی معصومان (علیهم‌السلام) مورد بررسی قرار گرفته است و ضمن ارزیابی ویژگی‌های مخاطبان از نظر اعتقادی مانند موحد و غیر موحد، مسلمان و غیر مسلمان، مومن و غیر مومن بودن، و توجه به مراتب فهم آنان یکی از معیارهای برگزاری مناظرات بوده است، هم‌چنین بکارگیری روش‌های متناسب با مخاطبان مانند روش استدلال و برهان، روش موعظه و خطابه و روش جدل مورد بررسی قرار گرفته است. مناظرات توحیدی در این رساله، به ترتیب بحث توحید و اثبات یگانگی خداوند، اثبات وجود خداوند به روش یرهان آیه‌ای یا سیر آفاقی، روش فطرت یا سیر انفسی و روش عقلی تنظیم شده است سپس مناظرات مربوط به صفات ثبوتیه‌ی خداوند مانند قدرت، حکمت، عدالت، شیء بودن، علم، سمیع و بصیر و مرید بودن خداوند و صفات سلبیه مانند، شرک، جسمانیت، رویت حسی، تغییر و تحول و مکان، به تفکیک استخراج گردیده است. از 55 مناظره استخراج شده در زمینه توحید بیشترین مناظره از آنِ امام صادق (علیه‌السلام) در حدود 19 مناظره و کم‌ترین مناظره از آنِ امام کاظم (علیه‌السلام) و امام حسن عسکری (علیه‌السلام) هر کدام 1 مناظره می‌باشد.

احتجاجات متعددی از امام رضا(ع) با موضوعات گوناگون در منابع مختلف، به جا مانده است. در این پایان نامه با روش توصیفی و تحلیلی، احتجاجات امام رضا(ع) بررسی شده و بر این اساس مهم‌ترین موضوعات در احتجاجات امام(ع)، توحید، نبوت و امامت است که موضوع توحید، بیش‌ترین تعداد احتجاج را دارد که با گروه‌های مختلف مثل مشبهه و اهل‌کتاب انجام گرفته است. در احتجاجات امام رضا(ع) روش‌های گوناگونی با توجه به موضوعات مختلف، دیده می‌شود. در موضوع توحید، استشهاد با آیات قرآن، خردگرایی و درگیر کردن ذهن مخاطب، استفاده از مثال برای روشن کردن مطلب مورد نظر، در نظر گرفتن سطح فکری مخاطب، رعایت اصل ایجاز و کوتاه سخن گفتن، استشهاد با روایات، استشهاد با تفسیر آیات و صفات خداوند و استشهاد با عقل صورت گرفته که در این بین، استشهاد با عقل بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. در موضوع نبوت، استشهاد با آیات قرآن و تفسیر درست آن، استشهاد با جدل، فرصت دادن به طرف مقابل، تحمل عقاید و آراء مخالف، استشهاد با معلومات طرف مقابل، استشهاد با منابع مورد قبول طرف مقابل و استشهاد با علم به وقایع و اقوام گذشته، صورت گرفته که در این بین، استشهاد با آیات قرآن و تفسیر درست آن، بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. و در موضوع امامت استشهاد با آیات قرآن، استشهاد با روایات و استشهاد با مسلّمات تاریخ صورت گرفته که در این بین، استشهاد با آیات قرآن، بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. به طور کلی در بین احتجاجات امام رضا(ع)، استشهاد با آیات قرآن، بیش‌ترین بسامد را دارد. در این پژوهش علاوه بر بررسی موارد فوق، مخاطبین امام رضا(ع) در احتجاجاتشان نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

آزادی بحث و انتقاد یا مناظره در مسائل دینی از ویژگیهای فرهنگ اصیل اسلامی است. پیامبر اکرم (ص) در امر دعوت مشرکان و سایر ادیان به آیین اسلام، از روش مناظره برای تضارب آراء و پویایی اندیشه ها و انگیزش عقول مخاطبان بهره می گرفته اند که بخشی از آن در کتابهای حدیثی به ما رسیده است. در این مقاله مجموعه مناظرات توحیدی رسول اکرم (ص) از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته و ضمن ارزیابی مخاطبان، بیشتر موضوعات طرح شده در جلسات مناظره با آنان نیز به تفکیک، استخراج گردیده است.

در این تحقیق نخست واژه های مرتبط به موضوع مانند حکمت، موعظه، جدال، بینه، حجت و برهان درلغت و قرآن بررسی شد، سپس طی دو فصل احتجاجات قرآنی شرح داده شده است. در فصل اول احتجاجات خدای تعالی در موضوعات توحید و معاد و در فصل دوم احتجاجات ده تن از پیامبران (ع) آمده است. آنان عبارتند از: نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، یوسف،شعیب، موسی، عیسی علیهم السلام و پیامبران اسلام صلی الله علیه وآله.

«المقنع فى الامامة» تنها اثر به جاى مانده از عبدالله سد آبادى، كتابى است به زبان عربى در اثبات امامت اميرالمومنين على عليه‌ السلام و يازده فرزند ايشان. مهم‌ ترين مباحثى كه در اين كتاب مطرح گرديده، عبارتند از: ماهيت امامت، منفعت وجود امام، ويژگى‌ هاى كه وجود آن‌ ها در امام ضرورى است؛ نظير افضليت و عصمت، برخى وقايعى كه در سقيفه روى داد، اعتقاد اماميه درباره ائمه دوازده گانه و... مولف اين صفات را با استفاده از قرآن كريم و سنت نبوى و روايات صحابه به دست آورده است و تلاش نموده كه در احتجاجات خود به بديهيات و مشهورات استناد جويد.

چکیدهیکی از مسائلی که در جهان اسلام، پس از رحلت رسول اکرم۶حادث شد این بود که مسلمانان سفارش حضرت را در مورد تمسک به دو یادگار ایشان (قرآن و عترت)برای مصون ماندن از گمراهی را به فراموشی سپرده و به صورت فرق گوناگون و ملل متفرقه شدند. در روزگار معاصر که داعیه حسبنا کتاب‌الله و رویۀ انکار اهل بیت:و فرمایشات ایشان شدت گرفته، لازم است تا برای اثبات مدعای خود به آیات قرآن استناد کنیم و این راه جز از طریق مراجعه به عالم به کتاب و قرآن ناطق پیمودنی نیست.در این تحقیق، به عنوان نمونه، خطبۀ حضرت صدیقه۳ مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و سعی شد تا مستندات قرآنی آن در امر امامت در ۳ ساحت استخراج گردد. این مستندات شامل آیات صریحی که حضرت تلاوت کردند و مضامینی از خطبه که که با آیات قرآن مطابقت و موافقت دارد می‌شود.درخطبۀ حضرت صدیقه۳، معروف به خطبۀ فدکیه، حضرت با استناد به آیات قرآن انحراف جامعه را از مسیر تعیین شده در امر رهبری بیان می کنند. بررسی روایات ذیل این آیات، مشخص می کندکه حضرت با قصد یادآوری شفارشات پیامبر اکرم ۶و امر الهی در مورد رهبری جامعه آیات را ذکر کرده اند تا بعنوان مدرکی برای همگان، گویای این امر باشد که مدعیان حسبنا کتاب الله، با غصب خلافت از کتاب خدا وند نیز اعراض کرده اند.بنابر این جویندگان حقیقت برای دست یابی به واقعیت در امر امامت، باید به سخنان عالمان واقعی کتاب خدا (بر طبق حدیث ثقلین) مراجعه کنند.کلید واژه:احتجاج، امامت، حضرت زهرا۳، قرآن، تفسیر.

عصر امام محمّدبن علی الجواد(ع) بخشی از دوران شکل‌گیری فقه و حدیث شیعه است؛ لذا پژوهش حاضر در پی آن بوده است تا نقش و جایگاه امام را در نشر حدیث شیعه تا حد امکان آشکار نماید. بدین منظور مطالعه‌ای در زندگی، و اقدامات امام در امر پرورش راویان و برگزاری جلسات مناظره و احتجاج و نظام وکلا و... انجام گرفت و نتایج زیر حاصل شد:بشارت ولادت امام جواد(ع) را پدر بزرگوارش به عنوان مولودی پرخیر و برکت به شیعیان داده است. امامت ایشان در خردسالی، از بزرگ‌ترین اتفاقاتی بود که اسباب تحیّر شیعیان را فراهم نمود. اما ایشان از همان آغاز با شرکت در جلسات مناظره و احتجاجات با علما به دفاع از خویش و تثبیت جایگاه امامت اقدام نمود. نقش امام جواد در حدیث شیعه را باید در کارنامه روایت ایشان جست‌وجو نمود، تألیفات بسیار راویان ایشان، یکی از اساسی‌ترین تأثیرات را در نشر فقه و حدیث شیعه و غنی ساختن دین و فرهنگ اسلامی داشته است، به‌طوری که حجم وسیعی از اهداف امام از طریق این دانشمندان محقّق شده است. امام جواد(ع) با وجود کوتاهی دوران عمر و امامت خویش همواره با سیاستی روشن و صریح به مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات اعتقادی فرق مختلف کلامی پرداخته و با تقویت حوزه‌های درسی و نظام وکالت با شیعیان اقصی نقاط مملکت اسلامی ارتباط برقرار نمود و به وسیله مکاتبه و پاسخ به سوالات مختلف ایشان به اداره امور شیعه اقدام نمود و در حد توان و امکان دایره فقه و حدیث شیعه را خصوصاً در مسائل اعتقادی و فقهی گسترده گردانید. هرچند که احادیث بجاماانده از این امام بزرگوار از نظر کمیّت از درصد بالایی برخوردار نیست، اما یادآور استحکام و قوت کلام صادقین(ع) می‌باشد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی مبانی گفتگو از نظر هابرماس و تعیین اصول و روش‌های تربیت اجتماعی متناظر با این مبانی می‌باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل مفهومی پیش رونده بهره گرفته شد. در این پژوهش با بررسی مبانی نظری و تشریح و توضیح نظریه انتقادی و تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس یازده اصل تربیتی و سیزده روش تربیتی به دست آمد که تمامی آن ها بر ضرورت بازسازی مفهوم یادگیری، مدیریت کلاس و مدرسه، نقش معلم و دانش آموز، چگونگی استفاده از مطالب و محتوای درسی، نحوه ارزشیابی تأکید می کنند. بدین ترتیب، برخی دلالت‌های مهم برای تربیت اجتماعی که به‌ طور مستقیم یا غیرمستقیم در این عرصه نقش آفرینی می کنند، استخراج شدند.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

کتاب حاضر ردیه ای است بر کتاب «الوشیعه فی نقد عقائد الشیعه» جارالله موسی است. این کتاب مجموعه پرسش ها و شبهاتی است که درباره مسایل مهم مذهبی به وسیله موسی جارلله مطرح شده و با شیوه علمی، منطقی و با استفاده از منابع مورد قبول مستشکل پاسخ داده شده است.