جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 34
نقد و بررسی نظریه "مثل" و تأثیر آن در فهم ملاصدرا از آیات قرآن
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در این مقاله ابتدا نظریه "مثل" مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور مهم‌ترین ادله اثبات این نظریه در فلسفه شیخ اشراق و ملاصدرا و همچنین مهم‌ترین اشکال‌های ابن سینا و امام فخر رازی به آن، مورد تحلیل، نقد و بررسی قرار گرفته و با استدلال معلوم شده است که نه ادله آن دو فیلسوف برای اثبات این نظریه صحیح است و نه اشکال‌های این دو دانشمند برای انکار آن، بنابراین به علت عدم دلیل اثبات و نه به خاطر وجود دلیل بر بطلان، نمی‌توان این نظریه را تأیید کرد. در بخش دوم برداشت‌های ملاصدرا از آیات قرآن، تحت تأثیر نظریه "مثل" مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور کلیه مواردی که ملاصدرا تحت تأثیر این نظریه معنایی خلاف معنای ظاهر آیات قرآن ارایه داده است، از کتب تفسیری و فلسفی او جمع آوری شده است. سپس با توجه به روایات، آیات، قرائن عقلی و لفظی صحت و سقم برداشت‌های ملاصدرا از آن آیات، معین شده است. در اثر این تحقیق معلوم شده است که هیچ یک از چهار تفسیری که ملاصدرا تحت تأثیر این نظریه مطرح کرده است، صحیح نیست.
صفحات :
از صفحه 3 تا 20
دفاع حکیم سبزواری از سهروردی در کیفیّت اِبصار
نویسنده:
محمدهادی توکلی، حسینعلی شیدانشید
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شیخ اشراق، حکیم سهروردی در مقابل دو نظریّۀ رایج‌ترِ «انطباع» و «خروج شعاع» در زمینۀ کیفیّت اِبصار، به نظریّۀ سومی قائل شد که بر اساس آن، در هنگام اِبصار، نَفْس آدمی علمِ حضوری اشراقی به خودِ اشیای دیدنی پیدا می‌کند، نه آنکه صرفاً از رهگذر صورت‌های ادراکی آنها را ادراک کند. صدرالمتألّهین نظریّۀ سهروردی را مبتلا به اشکال دید و به نقد دیدگاه او پرداخت. نقدهای وی در اسفار، در قالب چهار اشکال ارائه شده است. حکیم سبزواری که سعی در توجیه نظریّۀ سهروردی داشته، به دفاع از وی در مقابل نقدهای صدرالمتألّهین برخاسته است. این مقاله به گزارش و نقد و بررسی پاسخ‌های چهارگانۀ حکیم سبزواری به اشکالات صدر المتألّهین اختصاص دارد. پاسخ‌های یادشده در مجموع سبب روشن‌تر شدن برخی از جوانب بحث، و روشنگری در جهت گشوده شدن راه‌های تازه گردیده است، امّا هیچ یک در پاسخگویی به آن اشکال‌ها تمام نیست، بلکه هر کدام نیازمند تتمیم است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 82
لاادری‌ بودن عرفا در مقام ذات
نویسنده:
منوچهر خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
تقریر متداول و مرسوم از سخنان عرفا در خصوص مقام ذات حق تعالی، لابشرط مقسمی بودن آن است. اما در این مقاله با الهام از تقسیم‌بندی عمیق و جدیدی که مرحوم غروی اصفهانی از صرف حقیقت، ماهیت، و هویت ارائه داده است اعتبار دیگری که در آن نه لحاظ با غیر، که مفاد لابشرط مقسمی است درنظر گرفته می‌شود و نه عدم لحاظ با غیر را اثبات کرده و این اعتبار را مناسب‌ترین لحاظ برای ذات غیبی حق دانسته و به دنبال آن، اعتبار لابشرط مقسمی را مربوط به ذات حق در مقام ظهور و بروز در مجالی اسمائی و اعیانی و تجلی و تنزل و تعین در مواطن و مطالع کونی و خلقی می‌دانیم. این در حالی است که اعتبار مورد نظر ما، مربوط به لحاظ غیب الغیوب و ابطن کل الباطن و غیب مغیب و عنقای مغرب و کنز مخفی دانستن ذات حق است که بر طبق آن با فرایند ظهور و تجلی، تباین ذاتی داشته و هیچ‌گونه حضور و نزولی در محاضر ربوبی و حضرات وجودی نداشته، بلکه همچنان با وجود تعینات تفصیلی و تجلیات نامتناهی، در کمون صرف و بطون محض، مستقر و مستغرق بوده و جامع و شامل و هاضم ظهور اسم الظاهر مقید و بطون اسم الباطن مقید که از اسمای الهی هستند است. در ادامه شواهدی از عبارات عرفا در کتب عرفانی که به طرز بسیار لطیفی به اعتبار مورد نظر ما، اشاره‌ای داشته‌اند را ذکر کرده، در بخش نهایی، که مهم‌ترین بخش مقاله است، به لوازم دیدگاه مختار پرداخته شده و در پی آن، تمامی لوازم اعتبار لابشرط مقسمی ذات حق را ابطال و انکار کرده و مقابل آن‌ها را در مورد اعتبار مزبور، اثبات کردیم؛ لوازمی چون تحقق اجتماع و ارتفاع نقیضین در مرتبه غیب ذات، انکار تحقق اسما و صفات چه با حیثیت تقییدی اجمالی اندماجی و چه با حیثیت تقییدی تفصیلی شأنی، تباین ذاتی داشتن با ظهور و تجلی در مرائی و مجالی، غیب مغیب و عنقای مغرب و کنز مخفی‌ماندن ذات، سلب اسناد وجود اطلاقی و عدم اطلاقی، مجهول مطلق ازل و ابد بودن ذات حق و مقام مسکوت عنها.
صفحات :
از صفحه 21 تا 51
حرکت توسطیه و قطعیه از دیدگاه حکیم سبزوارى
نویسنده:
عبدالجواد ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
حرکت توسطیه و قطعیه، از مباحث عمیق فلسفه است. ژرفای بحث، باعث اختلاف نظر فیلسوفان بزرگی، همچون شیخ‌الرئیس، محقق داماد، صدرالمتألهین، حکیم سبزواری و علامه طباطبایی رحمه‌الله علیهم شده است. از این‌رو، برای اصطیاد نظریه‌ای که به واقعیت، نزدیک‌تر به نظر می‌رسد، لازم است در آغاز، سیر و تاریخچه بحث بررسی شود، آن‌گاه، اقوال حکمای قبل از حاج ملاهادی سبزواری؛ تبیین گردد و سرانجام، نظر ایشان، در مقایسه با آرای دیگران ارزیابی شود.
حدوث اسمى
عنوان :
نویسنده:
محسن غرویان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله نظریه حدوث اسمی با توجه به آراء حاج ملا هادی سبزواری مورد بررسی قرار می گیرد. به این منظور آراء برخی از متقدمین حاجی سبزواری مانند میرداماد و ملاصدرا مطرح شده و در ادامه با ارائه نظر وی به وجوه تفاوت و ابداع در نظر ایشان پرداخته شده است. در انتهای مقاله نیز نگارنده به نقد و داوری در مورد موضع حاج ملاهادی نشسته است.
اوصاف خداوند از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و قاضی سعید قمی(ره)
نویسنده:
علی علوی قزوینی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
مسأله صفات خداوند و کیفیت اتصاف ذات اقدس ربوبی به اوصاف کمالیه،و ارتباط آن با توحید حقیقی و خالص پروردگاراز اساسی ترین مسایل معرفتی در حوزه مبدأشناسی است که از دیرباز مورد توجه فرقه های مختلف اسلامی قرار گرفته ، و بویژه در مکتب اهل بیت (ع) به آن توجه خاص مبذول شده و وروایات متعددی نیز از ائمه معصومین (ع) در این موضوع صادر شده است ، و در این راستا نظریه های گوناگونی از سوی متکلمین و فلاسفه و عرفاء و سایر اندیشمندان اسلامی به منصه ظهور و بروز رسیده است ، در این مقاله سعی شده است تا با مروری بر آراء و نظریات اندیشمندان اسلامی و خصوصاً اندیشه های ارزشمند حکیم فرزانه و عارف و اصل مرحوم قاضی سعید قمی (ره)- شارح کتاب شریف "توحید" تألیف ابی جعفرمحمدبن علی بن الحسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق که برگرفته از روایات معصومین (ع) می باشد – به درک صحیحی از این مسأله نایل شویم . ان شاءالله .
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
بررسی و تحلیل نظریه حرکت توسطیه و قطعیه
نویسنده:
محمد موسوی، محمود صیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
از دیدگاه ابن‌سینا حرکت توسطیه، بودن متحرک میان مبدأ و منتهای حرکت است و حرکت قطعیه، انتزاع صورت‌های خیالی از حدود حرکت و لحاظ آنها به صورت مجتمع است. مطرح شدن اشکالاتی به وجود حرکت سبب گردیده که بهمنیار قائل به نفی وجود حرکت قطعیه شود و میرداماد حرکت قطعیه و توسطیه؛ هر دو را در خارج موجود بداند. صدرالمتألهین در برخی موارد متمایل است که حرکت قطعیه درخارج وجود دارد و در برخی موارد وجود خارجی حرکت توسطیه را می‌پذیرد. علامه طباطبایی قائل به وجود حرکت توسطیه و قطعیه هر دو در خارج است. نگارندگان در پژوهش حاضر تبیین نموده‌اند که مقصود ابن‌سینا توسط حکیم سبزواری به خوبی درک شده و حرکت قطعیه امری ذهنی و حرکت توسطیه حقیقتی خارجی است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 136
تبیین وجود شناختی صفات فعل از دیدگاه حکمت متعالیه
نویسنده:
حسن عزیزی , مهدی دهباشی , موسی ملایری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نحوه وجود صفات الهی و نوع ارتباط آنها با ذات مقدس حق از اصلی ترین مسائل خداشناسی است که نطریات گوناگونی در باره آن از طرف مکاتب فلسفی، کلامی و فرقه­ های مذهبی بیان شده است. اگر چه این مسأله هم در باب صفات ذات مطرح است و هم در باب صفات فعل، اما بررسی آن در قلمرو صفات فعل از اهمیت و صعوبت بیشتری برخوردار است. این صفات طبق نظر مشهور فیلسوفان مسلمان، زائد بر ذات و صرفاً انتزاعاتی ذهنی‌اند. با این حال، تحلیل جامع و مستقل قابل اعتنایی در این باره ارائه نشده است. در تحقیق حاضر از طریق تحلیل مفهوم اضافه، ثابت شده است که اضافه دارای وجود خارجی است بنا براین، صفات فعل نیز باید دارای وجود خارجی باشند. اما وجودی انگاشتن صفات فعل ما را با مشکل بزرگی روبرو می­ کند که همین مشکل معتزله را به نفی صفات واداشت. برای رفع این مشکل در حکمت متعالیه با استفاده از مبنای اصالت و تشکیک وجود، نوعی رابطه را می­ توان بین خداوند سبحان و این صفات وجودی تعریف کرد که درعین حفظ تنزیه و بساطت حق، وجود این صفات نیز حقیقی تلقی شده و ذات مقدس حق را حقیقتاً مصداق این صفات دانست.
صفحات :
از صفحه 43 تا 63
نقدی دیر هنگام در معرفی یک کتاب (بنیاد حکمت سبزواری یا تحلیلی تازه از فلسفه حاج ملاهادی سبزواری )
نویسنده:
غلامعلی حداد عادل
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی , نقد و بررسی کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله به معرفی کتاب بنیاد حکمت سبزواری یا تحلیلی تازه از فلسفه حاج ملاهادی سبزواری اختصاص دارد. مؤلف این کتاب پروفسور ایزوتسو دانشمند و اسلام شناس ژاپنی است. وی با احاطه به زبان عربی و آگاهی عمیق و درست از مبانی حکمت اسلامی و تاریخ آن توانسته است در این کتاب تصویری کلی و جامع و در عین حال مختصر از اصول و مبانی فلسفه اسلامی آن چنان که نزد حاج ملا هادی سبزواری معلوم بوده ترسیم کند. محور اصلی کتاب (وجود) و رابطه‌ آن با (ماهیت) و (ساختمان حقیقت وجود) است. ایزوتسو خواسته است در کتاب ساختمان اساسی مابعدالطبیعه سبزواری را بیان کند و با مقایسه‌ آن با آراء بعضی از فلاسفه قدیم و جدید مغرب زمین موقعیت این فلسفه را در فلسفه‌ معاصر جهانی نشان دهد. این کتاب نه تنها برای غیر ایرانیان و غیر مسلمانان از حیث آشنا ساختن آنان با طرز تفکر فلاسفه‌ اسلامی خصوصاً در دوران متأخر مفید است که برای طلاب و دانشجویان فلسفه در داخل ایران نیز از آن جهت که چشم اندازی روشن و مختصر از فلسفه‌ اسلامی به دست می دهد سودمند است. ترجمه کتاب خوب و دقیق و نثر فارسی آن متین و دلنشین است. در چند مورد خطاهای مختصری در ترجمه دیده شده که در این مقاله بدانها اشاره شده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
بررسی تطبیقی مقولات کانت و نظریه استاد مطهری در معقولات ثانیه فلسفی
نویسنده:
عبدالله نصری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
مباحث معرفت شناسی، به ویژه به صورت تطبیقی از اهمیت بسیاری در فلسفه معاصر برخوردار است. فیلسوفان اسلامی با تقسیم چهارگانه ادراکات و اهمیت قائل شدن برای ادراکات عقلی، آنها را به سه دسته معقولات اولیه، معقولات ثانیه فلسفی و معقولات ثانیه منطقی تقسیم کرده اند. هر چند برخی از متفکران ما میان معقولات ثانیه منطقی و فلسفی تمایز قائل نشده اند، اما برخی به این تمایز توجه کرده اند و در این میان حاج ملا هادی سبزواری سعی کرده تعریف دقیقی از آنها ارائه دهد. تعاریف وی مورد نقد استاد مطهری قرار گرفته و ایشان با بیان سه اشکال و تحلیلی نو از مفاهیم عروض و اتصاف این نکته را مطرح کرده اند که مراد از عروض در معقولات ثانیه، وجود محمولی یا نفسی و مقصود از اتصاف، وجود رابط است. در فلسفه غرب نیز کانت، با تحلیلی که از قوه شناسایی ارائه می دهد و مقولات پیشین را مطرح میکند، شناخت واقعیات را در چارچوب این مفاهیم میسر میداند. از همین جاست که متفکرانی چون استاد مطهری با تحلیل مقولات کانتی بر او این ایراد را وارد می سازند که رابطه تطابقی ذهن را با عالم خارج قطع میکند و در نتیجه از ایدئالیسم سر در می آورد، نه رئالیسم.
صفحات :
از صفحه 273 تا 291
  • تعداد رکورد ها : 34