جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش این است که : وضعیت اندیشه پلورالیسم دینی در ایران معاصر مشخص شود و نظریات مخالفان و موافقان جمع آوری و تحلیل شود. در این پایان نامه گفتار صاحب نظران مدون تلخیص شده و پس از تحلیل و نقد به صورت پایان نامه تالیف شده است. نتیجه کلی جهان ادیان جهان گستردگی و تکثر است ، تفاوت ها و شباهت هایی میان ادیان و مذاهب جهان وجود دارد و نظریه انحصار گرایی و شمول گرایی در دین طبق محتویات این تحقیق خدشه دار می باشند و فعلا مالوف ترین نظریه ای که می توان برای تبیین تکثر گرایان در نظر گرفت « پلورالیسم دینی » می باشد

این پایان نامه پژوهشی است درباره مهم ترین دیدگاه های خاورشناسان درزمینه منابع قرآن و پاسخ به شبهات آنان و مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه تاریخچه خاورشناسی آمده است و فصول اول تا پنجم به بررسی دیدگاه های خاورشناسان و پاسخ به شبهات آنان مبنی بر غیروحیانی بودن قرآن و مقتبس بودن آن از منابع پیشین اختصاص دارد.

این رساله نوعی فرهنگ موضوعی درباره مطالب عرفانی مطرح شده در کشف الاسرار به شمار می رود و مطالب آن در سه بخش با این عناوین آمده است: بخش اول، خدا؛ بخش دوم، جهان؛ بخش سوم، انسان: حالات، مقامات، عوامل، موانع و...در تحقیق حاضر این اقدامات صورت گرفته است: اعراب گذاری و ترجمه اقوال و حکایات عربی موجود در نوبت سوم کشف الاسرار، کشف و شناخت منابع و مآخذ اقوال و حکایت های مذکور در کشف الاسرار، بررسی امکان تأثیرگذاری این کتاب بر آثار پس از خود، دسته بندی و طبقه بندی اقوال و احوال صوفیه حول موضوعات گوناگون نقد و بررسی آن مطالب با تکیه و تأکید بر کشف الاسرار.

بر مبنای تعریف (یا تحلیل) سه جزیی معرفت، باور به یک گزاره آن‌گاه معرفت است که آن باور، صادق و موجه(مدلل) باشد. در باب توجیه نظریه­ های گوناگونی ارائه شده است که”تلائم­ گروی“ یکی از آن­هاست. بر اساس این نظریه، توجیه هر باور مبتنی بر نوعی ارتباط دو­سویه­ با باورهای دیگر است. شبکه تارهای عنکبوت مدلی مناسب برای این نظریه است: ارتباط دو سویه باورهای موجه آدمی با یکدیگر، مانند ارتباط دو سویه­ ی نقاط تقاطع تارها با یکدیگر، در شبکه تارهای یک عنکبوت است. تلائم ­گروان در باب چیستی ارتباط یادشده، تاکنون، چهار نظریه ارائه کرده‌اند: ”استلزام ضروری“، ”سازگاری“، ”تبیین“ و ”مغلوب یا خنثی­سازی“. در نوشته حاضر ضمن بررسی نظریه­ های چهارگانه ناکافی بودن آن‌ها را برای توجیه نشان می­ دهیم.

در این رساله سعی شده است تا گزارشی مختصر از تئوریهای فضیلت سودگروی و وظیفه گروی و نظریه پردازان آنها ارائه شود تا جغرافیانی نظریه اعتدال در اخلاق فضیلت و فلسفه اخلاق برای خوانندگان روشن باشد. در این رساله تاثیر نظریه اعتدال ارسطو بر متفکران و حکیمان اسلامی مثل فارابی، ابن مسکویه، خواجه نصیر، ابن سینا و ... اشاره شده است. پس از نقد نظریه اعتدال و بیان مشکلات آن، محقق به این نتیجه رسیده است که این نظریه برای اخلاق اسلامی و تشخیص فضیلت از رذیلت اخلاقی از نظر اسلام مناسب نمی باشد.در بخش آخر رساله سعی شده است با بررسی منابع ناب اسلامی، ملاکی برای تشخیص فضیلت و رذیلت اسلامی معرفی شود.

نظریه مطابقت یکی از اساسی ترین نظریه در چیستی صدق قضایا است که سابقه آن به یونان و ارسطو می رسد هر چند در آثار ارسطو به طور مستقل به این بحث پرداخته نشده است. عمده فلاسفه اسلامی به طور قطع و بلامنازع به این نظریه معتقدند همچنین بسیاری از فیلسوفان غربی در تعریف صدق قضایا به نظریه مطابقت قائلند. اساس این نظریه این است که صدق قضیه، یا حکم عبارت است از مطابقت آن با واقع و نفس الامر و این مسأله مبتنی بر دو اصل است اول اینکه واقعیتی هست و دوم اینکه ذهن ما قادر به کشف واقعیت می باشد. بنابراین قائلین به این نظریه اعتقاد جازم به رئالیسم و واقع نمایی علم دارند. مشهور حکمای اسلامی واقع نمائی علم را از طریق انحفاظ کلی طبیعی میان عین و ذهن تبیین می نمایند اما از آنجا که این تبیین خود نیاز به اثبات دارد و فلاسفه اسلامی دلیلی جز تمسک به ابطال سفسطه برای آن ندارند به نظر می رسد در حکمت متعالیه با تکیه بر مبانی خاص، بتوان مسأله ارزش معلومات را به گونه ای تبیین نمود که نیاز به انطباق ماهوی نباشد بدین نحو که علم، حاصل اتحاد نفس با صور مثالی و عقلی اشیاء است در نتیجه سنخیت وجودی بین معلوم بالذات و صور مثالی یا عقلی اشیاء وجود خواهد داشت. نظریه مطابقت در حکمت متعالیه با تکیه بر مبانی خاص خصوصاً معنای خاصی که علامه طباطبائی از واقع و نفس الامه ارائه می دهند تخصصاً از بحث اصطلاحی ارزش معلومات خارج و از مقوله حضور خواهد بود.

بدست آوردن معانی ریشه ای لغات قرآن است و تطبیق معانی لغات آیات با روایاتی که آن لغات در آنها بکار رفته است . دراین پژوهش لغات بخش " هاآ" تا "یاآ" کتاب مفردات راغب اصفهانی باتوجه به رویات فریفین ، تفسیر و توضیح داده شده است روش نمونه گیری : بررسی نظریات اهل لغت و مفسرین است روش پژوهش : روش کتابخانه ای ، مطالعه و فیش برداری از منابع نظری موجود و نقد و بررسی آنها با مراجعه به کتابخانه های مجلس شورای اسلامی و مجتمع ولی عصر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است طرح پژوهش : تبیین و بررسی لغات قرآن کریم و استفاده از نظریات علمای علم لغت و همچنین مفسرین دراین رابطه است نتیجه کلی : اینکه برای فهم و درک بهتر و دقیق از معانی کلمات قرآن کریم شناخت معانی ریشه ای و سیر تحولات آن کلمه در اعصار مختلف بسیار مفید است . همچنین بررسی فهم روایاتی که آن کلمه در آنها بکار رفته است می توانند ما را در رسیدن به معانی اصلی آن کلمه یاری کنند

مبنای تفکر غرب مدرن, اومانیسم یا انسان محوری است. اومانیسم واژه ای است که معمولا" درباره فلسفه های برجسته, ادبیات و اندیشه بعد از دوره ی رنسانس یعنی از اواخر قرن 14 به کار می رود. رنسانس به معنای تجدید حیات است و چیزی که در آن دوران حیات دوباره یافت, هنر و فرهنگ باستانی بود که بعد از قرن ها فراموشی و میرایی, با محوریت انسان و تفکر اومانیستی از نو جان گرفت و زنده شد. اومانیست ها تاریخ فرهنگ یونانی را تاریخ وقوف به ارزش حیثیت انسان و استقلال فرد انسانی و قائل شدن غایتی خاص و ارج بیکران برای روح هر فرد انسانی می دانند. آن ها بر آموزش و تربیت انسان ها تاکید زیادی داشتند و معتقدند راه رسیدن به آن عصر تنها از مجرای فرهنگ و ادبیات کلاسیک امکان پذیر است. البته باید در نظر داشت که اومانیسم دامنه معنایی گسترده ای دارد به طوری که انباشت و تنازع معانی پدید آمده در این عرصه به شدت تاثیر گذار و مجادله برانگیز بوده است. لکن, اومانیسم در کلی ترین مفهم بر اندیشه یا کوششی اطلاق می شود که مرکز توجه آن به انسان یا شئون انسانی باشد. چنین نگرشی در سیر تحول اندیشه بشری تاثیر بسازایی داشته است که از آثار و پیامدهای آن می توان به خردگرایی, طبیعت گرایی, آزادی خواهی, سکولاریسم و تساهل و تسامح اشاره کرد. در دنیای معاصر تمدن و تفکر غرب و مظاهر آن, چیزی نیست که از آن گریزی باشد. تفکر و تمدنی است پویا و جویا و گسترده که بر همه نقاط جهان امروز سایه افکنده است. از این رو شناخت آن و بررسی نقاط ضعف و قدرت آن ضروری می باشد. در این فرصت کوشیده ایم در حد بضاعت خود به نقد و بررسی نگرش اومانیستی بپردازیم برای این منظور از اندیشه استاد شهید مرتضی مطهری ( ره) بهره برده ایم

هیوم با طرح علم طبیعت انسانی سعی می کند مبنای تازه ای برای علوم ایجاد کند. حضور این مبنای تازه بیش از همه در علم اخلاق وی چشمگیر است. وی مباحث اخلاق را با نقد مبانی عقلی در نظریه های اخلاقی آغاز می کند, به اعتقاد وی عقل نمی تواند مبنای اصول و قواعد اخلاقی باشد, چرا که عقل امری خنثی و بی اثر است, در حالی که اخلاق علمی عملی است که جنبه انگیزشی و فعال آفرین دارد. ادله انکار عقل که حجم اصلی رساله را به خود اختصاص داده در دو اثر عمده هیوم رساله در باره طبیعت انسانی و کتاب تحقیق در مبادی اخلاق مطرح شده است. درلایل رساله که در قالب چهار دلیل ارائه شده در پس اثبات نکارآمدی عقل و جایگزینی احساس است. از میان این دلایل, دلیل اول از اعتبار و اهمیت بیشتری برخوردار است. هیوم این دلیل را اینگونه تقریر می کند: " فلسفه عموما" به دو بخش نظری و عملی تقسیم می شود و از آنجا که اخلاق همیشه تحت عنوان دومی درک می شود, تاثیر آن بر فعل و انفعالات ما و فرا رفتنش از احکام سست و ملایم فاهمه مسلم است این مساله با تجارب عام اثبات می شود. تجربه ای که ما را از این مساله آگاه می سازد این است که انسانها اغلب تحت تاثیر تکالیفشان هستند, مثلا" به واسطه ی اعتقاد به بی عدالتی از برخی افعال منصرف می شوند و به واسطه ی اعتقاد به ظیفه به افعال دیگری سوق داده می شوند. بنابراین از آنجا که اخلاقیات بر فعل و انفعالات تاثیر می گذارد. در نتیجه اخلاقیات نمی تواند از عقل ناشی شود... مادامی که پذیرفتیم عقل هیچ تاثیر بر فعل و انفعالات ما ندارد بیهوده است ادعا کنیم که اخلاق با استنباط از عقل کشف می شود. یک اصل فعال هرگز نمی تواند بر یک اصل منفعل مبتنی باشد و اگر عقل به خودی خود منفعل است باید در همه ی اشکال و ظهوراتش منفعل باقی بماند." دیگر دلایل رساله همه به نوعی به این دلیل باز می گردند. ادعایی که در دلیل چهارم مطرح می شود یعنی مساله" اخذ باید از هست" فراتر از یک دلیل در رد تاثیر عقل, سرآغاز مباحث مختلفی در باب خاستگاه. و منشاء اخلاقیات است که تا عصر حاضر ادامه داشته است. نظریه ایجابی هیوم که در بخش سوم رساله آمده است نظریه حس اخلاقی است که بر مبنای آن منشاء تمایزات اخلاقی و اصول و مفاهیم آن امری درونی و مشترک میان همه انسانهاست. این امر مشترک که به نحوی جنبه پیشنی دارد, حس خوشایندی یا ناخوشایندی انسان را جهت داده و به سمت حکم اخلاقی که فقط از کلیت و ضرورت روانشناختی برخوردار است می کشاند. به این ترتیب هیوم اگر چه از ادعای نخستین خود مبنی بر ایجاد علمی یقینی همسنگ دیگر علوم عقب نشینی می کند اما در توجه به احساس به عنوان یکی از وجوه مهم حیات انسان, آغازگر حرکتی است که تا کنون ادامه داشته است.