جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 218
افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی
نویسنده:
علیرضا نجف زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
یکی از ویژگی های امام که مورد اختلاف متکلمان مسلمان واقع گردیده، افضلیت او از سایر افراد امت است. افضلیت در نظر ایشان از دو حیث مطرح است: نخست افضلیت به معنای فزون تر بودن کرامت و ثواب او نزد خداوند و دومی افضلیت در صفاتی که شرط امامت ظاهری است. متکلمان امامیه به اتفاق، افضلیت از هر دو حیث را از شرایط ضروری امامت می دانند. این مسأله برای اولین بار از طرف شیعیان مطرح گردید تا با تکیه بر افضلیت امامان خود، احق بودن ایشان برای امامت را اثبات کنند. در افرادی که از طرف امام به حکومت نصب می شوند مثل والیان، امیران و قضات، اگرچه افضلیت مطلق شرط نیست، ولی ایشان نیز باید در آنچه بر آن ولایت می یابند، از رعایای خود افضل باشند و در هیچ حال تقدم مفضول بر فاضل جایز نیست. اما متکلمان اهل سنت در این مسأله دیدگاه واحد و ثابتی نداشته اند. گروهی در مقام نظر از وجوب امامت افضل جانبداری کرده و در واقعیت تاریخی، ترتیب خلفا را به ترتیب افضلیت آن ها دانسته اند. اما اکثر معتزله و اشاعره امامت افضل را ضرورتاً به مصلحت ندانسته و به عذر حفظ مصالح امت، به جواز امامت مفضول با وجود افضل رأی داده اند. هر گروه در اثبات مدعای خود به دلایلی از کتاب، سنت، اجماع، و عقل تمسک کرده اند. با عنایت به این که پذیرش هر یک از این دو مبنا تاثیر عمیقی در ترسیم ساختار نظام سیاسی – حکومتی اسلام دارد، این مقاله در پی آن است که به تبیین و نقد دیدگاه ایشان در این خصوص بپردازد.
صفحات :
از صفحه 173 تا 207
مشخصات اثر
بداء بین رد و اثبات
نویسنده:
حسین نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در «بداء» دو نظر وجود دارد. امامیه «بداء» را از ارکان اصیل عقاید اسلامی می‌دانند که چهار دلیل بر این مدعا می‌توان اقامه کرد و مهم‌ترین آنها آیه محو و اثبات است. علمای اهل سنت به‌شدت با این عقیده مخالف‌اند و بر آن‌اند که «بداء» موجب علم بعد از جهل می‌شود و این در مورد خداوند روا نیست. معنای لغوی «بداء» همان ظهور بعد از خفاست، البته امامیه چنین معنایی را قصد نمی‌کنند؛ معنایی که آنان از «بداء» اراده می‌کنند «تغییر مسیر آدمیان با اعمال آنان است» و این مطلب مورد قبول همگان است. لذا آنچه انکار شده است مورد اعتقاد نیست و آنچه مورد اعتقاد است نفی نشده است. بدین جهت این نزاع بیشتر نزاعی لفظی است تا نزاعی معنوی.
صفحات :
از صفحه 149 تا 178
مشخصات اثر
سيري بر آراء کلامي سيد مرتضي
نویسنده:
مصطفي عزالدين
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم؛ خراسان رضوی : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی؛ مدرسه علمیه عالی نواب خراسان رضوی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
‫مرحوم سيد مرتضي، از جمله دانشمندان بزرگ مکتبِ تشيع در قرن چهارم هجري قمري بوده است که به واقع، تلاش‌هاي مستمرّ وي در ترويج صحيح کلام شيعه بر کسي پوشيده نيست. وي با تأليفات و تقريرات متعدّد در علوم مختلف مانند فقه، أدب، اصول، تفسير به ويژه کلام، گامي مؤثر در ترويج اين مکتب برداشته است. از بررسي نظريّات وي بخصوص در مسائل کلامي، معلوم مي‌شود که وي در بيشتر آن مسائل، به براهين و استدلال‌هاي قطعي در تحليل مطالب، استناد ‌نموده و با طرح اشکالات و شبهات مختلف بعد ازطرح هر مطلبي، مسئله مورد نظر را از چند جهت مورد بررسي قرار داده است. مضافاً آنکه وي بيشتر مطالب و مهم‌ترين آنها را با بياني ساده و از طريق مثال‌هاي متعدّد در زمينه‌هاي گوناگون تفهيم مي‌نموده. نوشتار حاضر، حاصل بررسي برخي از مهم‌ترين نظريّات سيد مرتضي در علم کلام است که شامل دو فصل و پنج بخش در توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد مي‌باشد. كليد واژه: کلام اسلامي، سيد مرتضي، توحيد، عدل، نبوت، امامت، معاد.
مشخصات اثر
بررسی نظریه عوض از دیدگاه معتزله و امامیه
نویسنده:
حمیدرضا سروریان، محمد بنیانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
انسان و سایر جانداران به رنج هایی دچار می شوند که خود در پیدایش آنها نقشی ندارند. در اصطلاح متکلمان عدلیه، از چنین رنج هایی به «آلام ابتدایی» تعبیر می شود. از نظر عموم متکلمان معتزله و امامیه تمام آلام ابتدایی منسوب به خداوند نیکوست. درباره علت نیکویی آلام ابتدایی، دو نظریه مقابل وجود دارد: نظریه اول دیدگاه اکثر متکلمان معتزله و امامیه است که برای نیکو بودن آلام ابتدایی افزون بر اعتبار (لطف و مصلحت)، عوض را ضروری می دانند. نظریه دوم دیدگاه برخی از آنان است که مصلحت موجود در الم ابتدایی را، برای نیکو بودن آن کافی می دانند و دیگر استحقاقی نیست تا عوض را ضروری نماید. هردو دیدگاه مورد چالش قرار می گیرند. دیدگاه نخست به طور مطلق صحیح نیست؛ زیرا آن چه برای مکلفان در زمینه آلام ابتدایی می توان مطرح کرد ثواب است و برای آنان، عوض به صورت تفضلی، آن هم در صورت نایل نشدن به ثواب، تبیین پذیر است و در مورد غیرمکلفان (حیوانات، کودکان، مستضعفان فکری ، دیوانگان) نیز اگر الم ابتدایی در حق خودشان لطف باشد، عوض استحقاقی قابل قبول نیست ولی اگر الم ابتدایی، در حق دیگران لطف باشد، و یا لطف آن نوعی باشد می توان عوض استحقاقی را پذیرفت و سرانجام می توان گفت: نظریه ثواب و عوض مکمل یکدیگرند تا تبیین کننده نیکویی تمام آلام ابتدایی باشند.
صفحات :
از صفحه 81 تا 110
مشخصات اثر
تذکرة الاعیان
نویسنده:
جعفر سبحانی تبریزی
نوع منبع :
کتاب , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام) , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: موسسه امام صادق (ع),
چکیده :
«تذكرة الأعيان» اثر آيت الله جعفر سبحانى، شرح احوال، انديشه‌ها، آثار و خدمات تعدادى از عالمان، متكلمان و فقيهان بزرگ شيعه در طول تاريخ است. اين اثر بيشتر از آن‌ كه تراجم صرف باشد حاوى نكات و تأملاتى در تاريخ علوم اسلامى و شرح انديشه‌ ها، مبانى و ادوار تفكر اسلامى است. كتاب، حاوى بررسى احوال 20 تن از فقيهان و فرهيختگان بزرگ شيعه از اعصار كهن تا دوران معاصر است.
مشخصات اثر
تاملی در "مکتب در فرایند تکامل"
نویسنده:
محمدصفر جبرئیلی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
توجه به سیر تاریخی اندیشه‌های فکری ـ عقیدتی، بسیار ضرورت دارد. در این میان، کم توجهی یا بی‌توجهی به سیر تاریخی اندیشه‌های شیعی و نیز در دسترس نبودن برخی از مهم‌ترین آثار کلامی متکلمان مذهب تشیع در سده‌‌های دوم، اوایل قرن چهارم ـ از هشام بن حکم (179ق) تا ابوسهل نوبختی (311 ق) و ابن قبه رازی (پس از 319ق)، داوری در این باره را مشکل ساخته است. همچنین این عامل، سبب کج فهمی‌ها و برداشت‌ها و حتی انتساب‌های نادرست برخی آرا به شخصیت‌ها یا مکتب‌های فکری شده است. هر چند عنایت امامان شیعه (ع) در ارائه نظریه و سپس تلاش محدثان و متکلمان ارجمند به ویژه در قرن سوم و چهارم در حراست، ضبط و گردآوری آن میراث گران‌سنگ، مبانی فکری ـ نظری تشیع به ویژه در بحث «امامت» را به نسل‌های بعدی رسانده است. با بررسی سندی، تحلیل محتوایی، تبیین شرایط و موقعیت تاریخی و جغرافیایی، می‌توان در اثبات عقاید حق شیعیان امامی و نیز نقد و رد باورهای انحرافی آن به داوری نشست.
صفحات :
از صفحه 153 تا 182
مشخصات اثر
تفسیر میثاق در آیه شریفه «و اذ اخذ اله میثاق النبیین»
نویسنده:
عبدالله موحدی محب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
انتظار منجی و ایده آینده بهتر، به عنوان حقیقتی قابل احترام در شرایع آسمانی است. درباره حقیقت انتظار به عنوان پیمانی آسمانی در ذهن و زندگی پیامبران الهی و امت های آنان از آغاز تاریخ نبوت در نگاه قرآن، پژوهش درخوری انجام نشده است. بررسی های انجام یافته بیانگر آن است که توجیه انتظار به صورت جریانی پیوسته در تاریخ نبوت در آیه 81 سوره آل عمران قابل تحقیق است. بر اساس این آیه بن مایه اصلی مقاله حاضر، تبیین فلسفه اصل انتظار به مثابه عامل رشد روانی امت ها و تمرین و تحصیل آمادگی هرچه بیشتر در جهت پذیرش وضعیت بهتر در تمامی عصرها و نسل ها می باشد. حقیقتی که می توان از آن به عنوان یکی از علل اساسی پنهان ماندن زمان ظهور منجی در حکمت خداوندی یاد کرد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 18
مشخصات اثر
امامت و غیبت از دیدگاه علم کلام
نویسنده:
علی بن حسین علم الهدی
نوع منبع :
کتاب
وضعیت نشر :
قم: مسجد مقدس جمکران,
کلیدواژه‌های اصلی :
امامت , مهدویت , 13. علم کلام
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
«امامت و غیبت از دیدگاه علم کلام»، ترجمه‌ اى است از کتاب «المقنع فى الغیبه» اثر سید مرتضى علم الهدى (355- 436ق) که به اهتمام واحد تحقیقات مسجد جمکران صورت گرفته است. موضوع اثر در اثبات امامت و مسئله غیبت امام مهدى (عج) از راه براهین کلامى شیعه مى‌ باشد. مترجم در مقدّمه، به صورت گزارش، زندگى‌ نامه و نسب سید مرتضى (ره) را مورد بررسى قرار داده است و در بخش اوّل درباره امامت و عصمت بحث مى‌ کند. سپس دیدگاه فرقه‌ هایى از قبیل کیسانیّه، ناووسیّه، و واقفیّه درباره مهدى منتظر را بیان مى‌ کند، در ادامه سبب غیبت امام مهدى (عج) مى‌ آید و مؤلف معتقد است که بر ما لازم نیست که سبب غیبت آن حضرت را به شکل معین و مشخص بیان کنیم، بلکه براى دانستن نیکو بودن غیبت او، همین مقدار کافى است که بدانیم او معصوم است و کسى است که هیچ کار ناشایسته‌ اى انجام نمى‌ دهد. همچنین ایشان سبب مخفى بودن امام زمان (عج) از دشمنان و دوستانش را ذکر و بین این دو فرق قائل است. و در ادامه به اقامه حدود الهى در زمان غیبت اشاره مى‌ شود و بخش دوم که تکمله‌ اى است که بعد از اتمام المقنع بر آن افزوده شده، در آن از کیفیّت ارتباط امام غایب (ع) با دوستان خود در دوران غیبت و نیز از چگونگى رفتار شیعیان با او، چگونگى آگاهى امام به زمان ظهور و عدم امکان جاى گزینى براى امام بحث نموده است.
مشخصات اثر
بررسي تطبيقي نقش عقل و نقل در خداشناسي (نزد ماتريدي، اشعري و سيد مرتضي)
نویسنده:
‫فيض‌الله گدايف
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
‫جايگاه و اعتبار عقل ونقل در مباحث کلام اسلامي، به ويژه در مبحث خداشناسي، موضوع تحقيق اين پايان‌نامه است. در اين پژوهش ديدگاه سه تن از مهم‌ترين شخصيت‌هاي کلامي شيعه و اهل سنت، يعني ابوالحسن اشعري، ابومنصور ماتريدي و سيد مرتضي? در باره برخي از مباحث خداشناسي، به صورت تطبيقي ارزيابي شده است. نگارنده ضرورت انتخاب موضوع را در اين ديده است که اکثر حنفيان، پيرو مکتب کلامي ماتريدي هستند و ماتريدي نزديک‌ترين فرقه کلامي به مکتب اهل‌بيت? است و اين مقايسه و تحليل باعث آشنايي مردم با مکتب اهل بيت? مي‌شود. او نخست شرح حال مختصري از زندگاني سه شخصيت ياد شده را ارائه نموده و برخي از فعاليت‌هاي مهم علمي آنان را گزارش کرده است. پس از آن، به معناشناسي و نسبت عقل و نقل از نگاه آنان پرداخته است. وي عقل را از نظر ابوالحسن اشعري به معناي علم يا علم خاص و از نظر سيد مرتضي به معناي قوه‌اي در قلب که وظيفه آن تمييز است و يا به معناي مجموع علوم تعريف کرده است. از نظر ابومنصور ماتريدي، عقل امري بديهي است و نيازي به تعريف ندارد. اشعري ميان بعد نظري عقل و بعد عملي آن فرق گذاشته و دريافت‌هاي نظري عقل را پذيرفته؛ ولي داوري‌هاي عقل در بعد عملي را رد کرده و قاعده حسن و قبح عقلي را مردود دانسته است. دو شخصيت ديگر، ابعاد عملي عقل را نيز مورد تأييد قرارداده‌اند. اشعري همچنين در صورت تعارض، نقل را بر عقل مقدم داشته است؛ اما ماتريدي و سيد مرتضي عقل را مقدم مي‌دارند. در مباحث خداشناسي، اشعري بيشتر متمايل به نقل است؛ ولي سيد مرتضي مبنا و مرجع در خداشناسي را عقل مي‌داند. از نظر ماتريدي در بحث خداشناسي عقل ونقل هر دو نقش دارند؛ ولي نقش و اهميت عقل بيشتر است. نگارنده به دليل گستردگي مباحث خداشناسي، تنها موضوعات زير را بررسي کرده است: اثبات وجود خدا، اثبات توحيد و يگانگي خداوند، اثبات صفات خداوند، و چگونگي رابطه ذات با صفات و صفات خبريه. وي يکايک اين مسائل را از ديدگاه سه شخصيت ياد شده، به طور مفصل بررسي کرده است.
مشخصات اثر
نقد و تحليل‌هاي سيد مرتضي ره در کتاب الشافي بر قاضي عبدالجبار در المغني در مسئله امامت
نویسنده:
‫رضا سعيدي پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , نقد و بررسی کتاب
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت آموزش حوزه هاي علميه ، ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
---
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 218