جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این پایان نامه به بررسی خطوط کلی تلاش ابن تیمیه برای حل «تعارض» عقل و وحی در اسلام قرون وسطی متاخر در 10 جلد، 4000 صفحه مگنوم اثرش، دار تعارض العقل و النقل می پردازد. یا ابطال تضاد عقل و وحی، با شکستن و بازسازی نظام مند مقولات اساسی که بحث بر اساس آن ها شکل گرفته است. تعارض ادراک شده بین وحی و عقل بر تفسیر تعدادی از صفات الهی متمرکز است که فلاسفه و معتزله آن را از نظر عقلی غیرقابل دفاع می دانند، زیرا تصدیق آنها مستلزم تشبیه غیر قابل قبول خداوند با موجودات مخلوق است. این موضع در «قانون کلی» متکلم اشعری فخرالدین رازی به اوج رسید، که بیان می‌کند هرگاه تعارضی بین وحی و عقل پیش آید، باید به حکم عقل اولویت داده شود و وحی از طریق تفسیر استعاری. تاویل ابن تیمیه با پاسخی جامع با این ادعاها مقابله می‌کند و به تمامیت منطقی قانون جهانی حمله می‌کند، اما در عین حال هرمنوتیکی خودبسنده از نظر متنی را بیان می‌کند و اصلاح ریشه‌ای از هستی‌شناسی فیلسوفان، به‌ویژه نظریه واقع‌گرایانه کلیات آن‌ها را ایجاد می‌کند. سردرگمی بین آنچه به طور منطقی در ذهن وجود دارد و آنچه از نظر هستی شناختی در واقعیت خارجی وجود دارد. این به نوبه خود به او اجازه می دهد تا معرفت شناسی جدیدی را بر اساس سه راه اصلی برای کسب دانش، یعنی «هیس» یا ادراک حسی بسط دهد. «خبر» یا نقل گزارش (به ویژه وحی). و «عقل» یا علم عقلی (اعم از فطری و استنتاجی). این منابع معرفتی با مکانیسم تواتور تأیید می‌شوند و با مفهوم گسترده‌ای از فطره در زیر کمربندی قرار می‌گیرند. عناصر ناهمگون نظریه زبان ابن طیه، هستی شناسی و معرفت شناسی او در نهایت به ترکیبی می پیوندند که هدف آن تطبیق یک تصدیق گرایی قوی و منطقی قابل دفاع در برابر صفات الهی است و در عین حال از تشبیهی که عموماً توسط متأخران فرض شده است اجتناب می کند. سنت به طور اجتناب ناپذیری مستلزم آن است.

تاریخ علم کلام تألیف علاّمه شبلى نعمائى (1857-1914 ميلادى) که از علماى بزرگ هند در قرن اخير مى‌باشد. این کتاب توسط سيد محمدتقى فخر داعى گيلانى به فارسی ترجمه شده است. اين كتاب از دو بخش كه بخش اوّل به نام تاريخ علم كلام و بخش دوم آن‌كه قطورتر از بخش اوّل و مقصود اصلى از تدوين و تألیف كتاب همين بخش است به نام علم كلام جديد مى‌باشد. با توجه به اينكه آنچه از لفظ تاريخ در ذهن ما نقش مى‌بندد اختصاص به ممالك، اقوام و اشخاص دارد يعنى آنچه در اين زمينه نوشته مى‌شده است مربوط و راجع به آنها بوده است ولى امروزه فن تاريخ‌نويسى ترقى كرده علاوه بر اقوام و اشخاص براى علوم و فنون هم تاريخ مى‌نويسند و آن به اين معناست كه يك علم يا يك فن از كى ظاهر شده، علل و اسباب ظهور يا پيدايش آن‌چه بوده تا چگونه مراحل تكامل و ترقى را پيموده و بالاخره تحولات و تطورات كه در آن با گذشت زمان رويداده چه بوده است كتاب تاريخ علم كلام به همان روشى كه در بالا ذكر شد مى‌باشد كه آن روش انتقاد علمى مى‌باشد علاّمه كتاب خود را تألیف نموده است. البتّه منظور اساسى علاّمه شبلى نعمائى از تاريخ علم كلام همانا تاريخ علم كلام عقلى است كه در مقابل فلسفه يونان و براى مبارزه با آن تدوين يافته است نه علم كلام نقلى كه از مجادلات فرق اسلامى باهم ظاهر شده است. علاّمه شبلى هدف خود از تحرير اين كتاب را اينگونه توضيح ميدهد: امروز در عقائد و افكار مذهبى بواسطه ناسازگارى دانشها با آنچه در كتاب‌هاى دينى آمده است تزلزل و سستى يا دودلى پيدا شده و بزرگترين خطرى كه امروز به اسلام رو آورده همانا فلسفه مادى است و عناصر روشن‌فكر و تحصيل كرده‌هاى جديد مرعوب و علماى قديم هم بندرت وارد مباحث و سؤالات جديد شده بنابراین افق مذهب غبارآلود و تيره به نظر مى‌آيدبعضى از نويسندگان اسلامى معتقد شده‌اند كه علم كلام فعلى كه نتيجه افكار بيش از يك‌هزار سال قبل است كارى ساخته نيست و آن نمى‌تواند در برابر حملات فلسفه جديد پايدارى نموده اعتراضات و شكوك و شبهات وارده را جواب كافى دهد، دليل آنهم روشن است زيرا نحوه اعتراضاتى كه در دوره‌هاى پيشين بر اسلام وارد مى‌شده نوعيت آن امروزه بكلى تغيير كرده است و بيشتر مقابله با فلسفه يونان بوده است بنابراین براى صيانت و دفاع از مذهب در مقابل اعتراضات و شبهات مخالفين يا حملات فلسفه جديد احتياج مبرمى به كلام جديد است. ولى به نظر ما اين فكر صحيح نيست و علم كلام جديد بايد بر مبانى و اصول كلام قديم استوار باشد و سررشته اصول مقرّره بزرگان سلف در هيچ مورد از دست داده نشود و براى اين امر لازم است نشان داده شود كه ائمه اسلام در هر عهد چه مبادى و اصولى را اختيار نموده‌اند و نيز تغييراتى كه در آن روى داده‌اند از چه قسم و نوع آن‌چه بوده است.به عبارت ديگر و خلاصه اينكه مبادى و اصول كلام قديم را بايد گرفت و مطابق مشرب، ذوق و سليقه كنونى مرتب و مدون ساخت كه من با تألیف اين كتاب اينكار را تحقّق بخشيدم. از طرف ديگر هدف من از تحرير اين كتاب اين بوده كه در زبان اردو، عربى و فارسی چنين كتابى در رابطه با تاريخ علم كلام وجود نداشته و من با نوشتن اين كتاب از يك طرف يك نقيصه بزرگ ادبيات اسلامى را تدارک و جبران نموده و از طرف ديگر اين تألیف كه در حقيقت تألیف علم كلام است در دائره تاريخ آمده است. ساختار و گزارش محتوا: بخش اول: علاّمه شبلى در بخش اول كه بعد از مقدّمه مترجم آمده و به نام تاريخ علم كلام است مقدّمه‌اى در رابطه با انگيزه و هدف خود از تحرير اين كتاب را آورده است پس وارد مبحث تاريخ علم كلام كه تاريخچه‌اى از علم كلام نقلى است مى‌شود و منظور او تاريخچه مجادلات فرق اسلامى باهم مى‌باشد آورده شده است در اين مختصر بذكر عوامل واسباب بروز اختلاف عقائد و آراء و ازدياد فتاوى و ميل به بدعتها و بالاخره ظهور علم كلام پرداخته. مسئله بسيار مهمى كه در اينجا مطرح شده مسئله قضا و قدر و عوامل پديد آمدن آنست و در آخر اين بحث به اصول عقايد دو فرقه اشعرى و معتزلى و اختلافات شديد و سختى كه بين آنها جريان داشته مى‌پردازد. علاّمه شبلى بعد از اين وارد مرحله علم كلام عقلى مى‌شود كه مقصود اصلى كتاب است و از آن مبسوطا سخن ميراند.او علل و اسباب پيدايش، تاريخ ظهور كلام و وجه تسميه آن مى‌پردازد سپس بذكر اساسى مؤسسين و بانيان يا شخصيت‌هاى برجسته علم كلام و شرح حالات آنها كه از ابوالهذيل علاف شروع و به خاندان نوبختى پايان مى‌يابد مى‌پردازد. سپس وارد قرن چهارم و از متكلمين اين قرن مى‌نويسد و سپس ميرسد به قرن پنجم كه قرن انحطاط و زوال علم كلام است مى‌پردازد تا اينجا دور اول علم كلام به پايان ميرسد و دور دوم علم كلام يا دور دوم اشاعره است آغاز مى‌گردد و شرح احوال ابوالحسن اشعرى مؤسس طريقه اشعريه و سپس حالات غزالى و رازى دو مرد بزرگ علم كلام آمده و در آخر به ذكر احوال علاّمه آمرى پرداخته است.مؤلف پس از اين علم كلام اشاعره را تحت عنوان يك نظر اجمالى در علم كلام اشاعره زير دقت نظر گرفته و مسائل اختصاصى اشاعره مورد انتقاد قرار داده است. بعد از اين دوره سوم آغاز مى‌گردد در اين بحث علاوه بر شرح احوال ابن رشد، ابن تيميه و شاه ولى الله از ابتكارات و اختراعات آنها در علم كلام به تفصيل و مشروح بحث نموده است.مؤلف براى تكميل تاريخ علم كلام از اين پس دفترى از حكماى اسلامى كه در اثبات مسائل مذهبى روى اصول فلسفه و تطبيق شريعت با منطق و حكمت مقامى بلند و ارجمند دارند باز كرده از فارابى، ابن سينا و ابن مسكويه و در آخر از شيخ اشراق و خصوصيات و مميّزات او در فلسفه صحبت داشته در آخر اين بخش كتاب تاريخ علم كلام مؤلف يك بحث با عنوان يك نظر اجمالى در علم كلام‌دارد او اوّل از اينجا آغاز مى‌كند كه اين فكر سالها در اذهان رسوخ داشته كه بيشتر مسائل علم كلام مقتبس از يونانيان و از آنها گرفته شده و مسلمانان فاقد قوه ابتكار و اختراع بوده خطايى بزرگ است و با قلم خود چنان با دليل و برهان روشن مى‌سازد كه براى خواننده هيچ شك و شبهه‌اى باقى نمى‌گذارد كه مسلمانان در الهيّات فرسنگها از يونانيان جلو بوده‌اند و علامه شبلى در آخر اين بحث علم كلام را تشريح كرده كه علم كلام عبارت از دو چيز است يكى اثبات عقائد اسلامى و ديگر ردّ بر فلسفه ملاحده و ديگر مذاهب بخش دوم: بخش دوم كتاب كه به نام علم كلام جديد است با مقدّمه مترجم آغاز و سپس ديباچه مؤلف و بعد از آن بحث علوم جديده و مذهب، مذهب جزء فطرت انسانى، مذهب اسلام و در بحث عقل و مذهب مى‌آورد كه دليل منكرين مذاهب در غرب برپايه اين مسئله است كه مذاهب را برخلاف عقل يافته‌اند و الاّ اگر مذهبى مبتنى بر عقل و مطابق با تحقيقات عقلى باشد اين مخالفين را با آن هيچگونه مخالفت و نزاعى نخواهد بود و علاّمه در اينجا واضح و آشكار مى‌كند كه اسلام در ميان مذاهب تنها مذهبى است كه عقل را تاج افتخار انسانى قرار داده و تمام تعاليم آن هماهنگ با عقل و منطق است. بعد از اين بحث وارد مرحله الهيّات مى‌شود و در صانع عالم تحت عنوان وجود بارى سخن مى‌گويد و در رابطه با اثبات صانع فقط طريقه قرآن مجيد را در اين باب برگزيده و دلايل و براهین حكما و متكلمين را در اين باب رد مى‌كند سپس به ذكر اعتراضات عمده ملاحده فعلى اروپا پرداخته و يك‌يك را جواب و ردّ مى‌كند بعد از فراغت از بحث واجب به بحث از نبوت مى‌پردازد و در آخر اين بحث، نبوت محمد(ص) مورد بررسى قرار مى‌گيرد و براى اينكه اثبات نمايند كه پيامبر(ص) با منبع وحى اتصال داشته بعضى از مسائل مربوط به عقايد، عبادات، اخلاق و...آورده‌و آنها بقدرى كامل، متقن و بلندپايه‌اند كه در مخيله هيچ حكيم و فيلسوف و يا قانونگذارى خطور نكرده و آنها بدون وحى ممكن نيست به فكر كسى بيايند از جمله حقوق اجتماعى اسلام:حقوق انسانى، حقوق زن، حقوق عامه مردم و وراثت و...در اينجا مسئله تأويل را كه از مسائل مشكل و بسيارى از اختلافات مذهبى از اين مسئله سرچشمه گرفته مورد بحث قرار داده است پس از آن علاّمه شبلى وارد بحث در روحانیات شده ملائكه، وحى و الهام و سپس به مسئله ترقى و تمدن كه مورد توجّه فلاسفه امروز است پرداخته زيرا فلاسفه مذاهب را سد راه ترقى دانسته‌اند و ثابت مى‌كند كه اسلام دينى است جامع و كامل كه تمدن را با آغوش باز مى‌پذيرد و آنرا در دامن خود پرورش ميدهد آخرين بحث در اين مرحله بحث پيوستگى بين دين و دنيا آمده و بخش دوم با دو ضميمه كه عبارت از دو خطابه از امام رازى و آن ديگر از امام غزالى كه راجع به نبوّت و رسالت ايراد شده پايان مى‌يابد. در آخر اين قابل ذكر است كه در آغاز هر بخش، فهرست موضوعى کتاب‌ها به تفصيل آمده است و در آخر بخش کتاب‌ها فهرست اعلام و غلطنامه درج گرديده است. كتاب تاريخ علم كلام كه از دو بخش تشكيل شده و در يك مجلد منتشر شده است، تألیف علامه شبلى نعمائى هندى است كه بوسيله سيد محمدتقى فخر داعى گيلانى از زبان اردو (ظاهرا زبان اصلى كتاب باشد) به زبان فارسی ترجمه شده است چاپ اول،1386 توسط ليتوگرافى و چاپ ديبا (انتشارات اساطير)

ترجمه ماشینی: نماد جنبش‌های بنیادگرای امروزی، پاک‌اندیش مذهبی آتشین، مجادله‌گر خستگی‌ناپذیر علیه مکاتب فکری زمان خود - ابن تیمیه که ما می‌شناسیم متفکری است که اغلب با نگرش‌های سخت و موضع‌گیری‌های جزمی همراهش می‌کنیم. با این حال ابن تیمیه دیگری وجود دارد که در صفحات آثار او برجسته می شود، متفکری که خود را به عنوان استاد رسانه و مدافع هماهنگی عقل انسانی و ایمان دینی می سازد. هدف این کتاب این است که با بررسی دقیق اندیشه اخلاقی ابن تیمیه، هویت فکری او را روشن کند. متفکران مسلمان پیشین که در مورد ارزش اخلاقی بحث می کردند، با تعدادی از سؤالات اصلی به کار گرفته شده بودند. چه چیزی اعمال را درست یا نادرست می کند؟ انسانها چگونه آن را می شناسند؟ و رابطه خداوند با معیارهای ارزیابی که ذهن انسان تشخیص می دهد چیست؟ بررسی درگیری ابن تیمیه با این گونه پرسش‌ها می‌تواند در مورد برنامه فکری او و به‌ویژه نقش عقل و مفهوم محوری فطرت انسان در این برنامه به ما بیاموزد. همچنین می‌تواند در مورد رابطه ابن تیمیه با چشم‌انداز فکری زمان خود به ما بیاموزد، و ما را در مقابل مجموعه‌ای غنی از بحث‌های اخلاقی قرار می‌دهد که در الهیات، فلسفه و نظریه حقوقی در دوره کلاسیک آشکار می‌شوند. در عین حال، خوانش دقیق اخلاق ابن تیمیه، ما را دعوت می‌کند که نه تنها با محتوای اندیشه او، بلکه با شکل آن و به‌ویژه با ویژگی‌هایی از نوشته‌های او که تلاش‌های ما برای یکسان‌سازی اندیشه‌های او را شکسته‌اند، مواجه شویم.

ترجمه ماشینی: مجموعه بی نظیری از مطالعات، جلد حاضر، موضوعات محوری اندیشه های ابن تیمیه (661/1263-728/1328) و ابن قیم جوزیه (691/1292-751/1350) و ارتباط اندیشه های آنها را روشن می کند. جوامع مختلف مسلمان با بررسی مواضع آنها در الهیات، فلسفه و حقوق اسلامی، مشارکت‌ها طیف وسیعی از موضوعات را مورد بحث قرار می‌دهند، مانند قانون و نظم. اجبار الهی انسانها; ابدیت مجازات معاد؛ درمان اصطلاحات صوفیانه; و نگرش صحیح اسلام نسبت به مسیحیت. شایان ذکر است، بخشی از کتاب به تحلیل مبارزه ابن تیمیه له و علیه عقل و همچنین تصویر او به عنوان یک فیلسوف در اندیشه اسلامی معاصر اختصاص دارد. چندین مقاله میراث تأثیرگذار هر دو متفکر را در شکل‌دهی گفتمان اسلامی در مواجهه با چالش‌های مدرنیته ارائه می‌کند. این جلد به ویژه برای دانشجویان و دانش پژوهان معارف اسلامی، فلسفه، جامعه شناسی، الهیات و تاریخ عقاید مفید خواهد بود.