جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4200
هستی‌شناسی «جامعه»؛ مستنبط از هستی‌شناسی کمّ منفصل (با تأکید بر مقایسه آراء آیت الله مصباح‌یزدی و علامه طباطبایی)
نویسنده:
محسن لبخندق ، محمدرضا مالکی بروجنی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پرسش از وجود جامعه مبتنی بر اندیشه‌های فلسفی مختلف، پاسخ‌های متنوعی می‌یابد. در این مقاله مبتنی بر تبیین حکمی کمّ منفصل(عدد) در صدد پاسخ به این پرسشیم. داده ­های مقاله با روش اسنادی جمع­آوری شده و تحلیل داده­ها، مبتنی بر روش قیاسی-برهانی است. آیت الله مصباح عدد را در زمرۀ معقولات ثانویه فلسفی می‌داند که وجود خارجی ندارد و علامه طباطبایی عدد را در زمرۀ اعراض و مفاهیم ماهوی می‌داند. رویکرد علامه در قبال کمّ منفصل، مسیری برای اثبات وجود حقیقی جامعه خواهد گشود؛ چه آن­که ایشان معتقد به وجود خارجی عدد است و لذا مبتنی بر نظر ایشان، جمع افراد در خارج منتهی به وجود حقیقی جدیدی می­شود که بر پایۀ تعداد آن جمع هویت می­یابد. اما مبتنی بر رویکرد آیت الله مصباح یزدی در قبال عدد، وجود جامعه از یک امر ذهنی فراتر نمی‌رود. تحلیل حکمی از عدد اگرچه برای هستی­شناسی جامعه راه­گشاست، اما ظرفیت آن برای پاسخ به بسیاری از موضوعات جامعه­ شناختی محدود است و لذا این مدخل فلسفی در کنار سایر مداخل فلسفی می­تواند نظریۀ حکمی جامع­الاطرافی در هستی­شناسی اجتماعی رقم زند.
بررسی تطبیقی مسئله امکان رؤیت خداوند از نگاه «مقیمی دینوری» و «علامه طباطبایی»
نویسنده:
کبری بشیری نیا ، محمد سوری ، حسین متقی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از موضوع‌های پربحث و چالش‌برانگیز در تاریخ اندیشه‌های کلامی و عرفانی اسلام، مسئله «رؤیت خداوند» است. مذاهب گوناگون اسلامی در این‌باره موضع‌های متفاوتی دارند؛ حتی گاهی اندیشمندانِ یک مذهب نظرگاه‌های گوناگونی ابراز کرده‌اند. با نظر به سودمندی مطالعه تطبیقی در تبیین بهتر مسائلِ مورد اختلافِ فریقین، این پژوهشِ بنیادی با بهره‌گیری از روش متن‌پژوهیِ تطبیقی، با تأکید بر دو کتاب شرح المسائل الوسائل فی الإشارات و الدلائل و تفسیر المیزان به بررسی تطبیقی دیدگاه «مقیمی دینوری» و سیدمحمدحسین طباطبایی در این‌باره پرداخته است. رهیافت پژوهش نشان می‌دهد: 1. هم«دینوری» هم «طباطبایی» به رؤیت خداوند در آخرت باور دارند؛ گرچه به ‌تصریح علامه، این رؤیت با چشم دل صورت می‌گیرد؛ 2. «دینوری» معتقد است فقط پیامبر (ص) با عنایت و تفضل الهی، نه با جُهد و به دلیل وحدت وجودی‌اش در این دنیا خدا را با چشمِ سر دیده است و این رؤیت برای هیچ‌کسِ دیگری قابل تحقق نیست؛ اما علامه این رؤیت را نیز شهودی می‌داند؛ 3. «دینوری» باورمند است با شرایطی می‌شود خدا را در همین دنیا با چشم سر دید؛ اما علامه معتقد است به ‌هیچ‌وجه در این دنیا امکان رؤیت بصری خداوند وجود ندارد.
صفحات :
از صفحه 165 تا 194
مقايسه تطبيقي ديدگاه علامه طباطبائي و آيت‌الله مصباح يزدي در نظريۀ مطابقت
نویسنده:
فرشته نورعليزاده ، زينب درويشي
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
يکي از مباحث مطرح در حوزۀ ادراکات، ارزش معرفتي آنهاست. معرفت حقيقي معرفتي است که مطابق با واقع باشد. فلاسفه احراز صدق گزاره‌هاي نظري را با ارجاع آنها به گزاره‌هاي پايه و بديهي ممكن مي‌دانند. هر معلوم نظري به‌واسطۀ استدلالی كه در نهايت به بديهيات مي‌رسد، ثابت، يعني احراز صدق مي‌شود. اکثر فلاسفه معتقدند وجه صدق قضاياي اوّلي را، به‌عنوان يكي از انواع بديهيات تصديقي، در ويژگي مفهومي آنها مي‌دانند؛ به اين معنا که صرف تصور موضوع و محمول و نسبت ميان آنها براي جزم به صدق آنها کافي است. ولي آيت‌الله مصباح يزدي تلاش کرده‌اند تا صدق برخي آنها را براساس ارجاع آنها به علم حضوري تبيين کنند. ايشان انتزاع مفاهيم فلسفي گزاره‌هاي اوّلي از علوم حضوري را زمينه‌ساز شکل‌گيري قضاياي اوّلي از آن مفاهيم و نيز نحوۀ حکم بر اتحاد موضوع و محمول براساس علم حضوري را ضامن صدق آن قضايا مي‌دانند؛ و بالاخره شرط رعايت اصول و قواعد منطقي در استنتاج تصديقات نظري از آنها را ضامن صدق تصديقات نظري و مطابقت آنها با واقع مي‌دانند. به‌نظر مي‌رسد ايشان در اين ديدگاهِ خود، متأثر از آموزۀ علامه طباطبائي است که هر علم حصولي برخاسته از علم حضوري است. اين نوشتار به روش توصيفي ـ تحليلي به بررسي اين مسئله مي‌پردازد که ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي در ارجاع قضايا به علم حضوري متأثر از علامه طباطبائي است.
صفحات :
از صفحه 85 تا 92
بررسی و نقد روش علامه طباطبایی در انتخاب قرائت صحیح
نویسنده:
محمدصادق یوسفی مقدم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قرائات تأثیر مستقیم در تفسیر قرآن داشته و مفسران بر اساس آن به تفسیر پرداخته‌اند‌. برخی از میان قرائات به قرائت سائد بسنده کرده، برخی قرائت خاصی را برگزیده و بر اساس آن تفسیر کرده‌ و برخی به همه قرائات پرداخته است‌. علامه طباطبائی با فرض عدم تواتر قرائات و با عنایت به معیارهای قرائت صحیح که عبارت است از صحت سند، مطابقت با قواعد عربی و رسم الخط مصحف و معیارهائی که خود برای گزینش قرائت مطرح کرده، روش نقد و گزینش را از میان قرائات برگزیده است‌. از این رو برخی قرائات را نقد کرده و برخی را به دلیل برخورداری از شرائط قبول، یا مطابقت با سیاق و یا برخورداری از مؤید روایی ترجیح داده است‌. نیز در برخی موارد قرائت همسو با دیدگاه تفسیری خود را بر‌گزیده است‌. هر چند در مواردی از معیارهای پذیرفته خود خارج شده و بدون دلیل قرائتی را ترجیح داده و یا بدون ترجیح، قرائات را نقل و بدون بررسی وامی‌گذارد‌. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی دیدگاه علامه طباطبائی را درباره معیارهای انتخاب قرائت بررسی و نقد کرده است.
صفحات :
از صفحه 157 تا 176
مسئلۀ جاودانگی نفس در اندیشۀ علامه طباطبائی
نویسنده:
قاسم پورحسن ، حسین کلباسی اشتری ، علیرضا کلبادی نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دیدگاه علامه طباطبایی در باب جاودانگی نفس، مبتنی بر جهانبینی توحیدی اوست. او تلاش کرده به چالش‌برانگیزترین مباحث و اشکالات مربوط به جاودانگی نفس در مسئلۀ سعادت و شقاوت ذاتی، احباط، تکفیر و خلود در عذاب پاسخ دهد. علامه با اتکا به مبانی عقلی و بر مبنای حکمت متعالیۀ صدرالمتألهین و بهره¬گیری از اصولی مانند اصالت وجود، حرکت جوهری اشتدادی، وحدت حقیقت نفس و تشکیک در مراتب وجود، تقریری نو از معاد و جاودانگی نفس ارائه نموده است. این نوشتار میکوشد با طرح موضوع جاودانگی، نسبت آن را با اهداف و غایات انسانی که همان تحقق تمامیت حقیقی انسان با معاد و جاودانگی نفس است، تبیین نماید. در این راستا، نظر علامه طباطبایی دربارۀ وجود جوهری نفس و اثبات جاودانگی آن، و همچنین وجوه نوآورانۀ اندیشۀ وی در بحث جاودانگی و نتایج و پیامدهای معرفتی آن را مورد بحث و بررسی قرار داده‌ایم و به اشکالات مطرح‌شده علیه جاودانگی نفس، با توجه به مبانی علامه، پاسخ داده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 103 تا 120
بررسی تطبیقی نظریه خطای جان مکی و نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی
نویسنده:
سید مهدی کشمیری ، محمدرضا امینی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مقالة حاضر کوششی‌ است در راستای تبیین و تطبیق دو نظریة فرااخلاقی «خطا» و «ادراکات اعتباری» ازسوی جان مکی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی. این مقاله که از حیث روش تحقیق به روش کتابخانه­ای انجام شده، تلاشی است برای کشف، تحلیل، تبیین و صورت‌بندی پیش‌فرض‌های ضمنی و مصرَح دو نظریة مهم فرااخلاقی، تحت‌ عناوین «نظریۀ ­خطا» و «ادراکات اعتباری» که به‌ترتیب از سوی جان مکی و سیدمحمدحسین طباطبایی طرح شده‌اند. از آنجاکه زبان اخلاق، متافیزیک اخلاق، عقلانیت اخلاق و معرفت اخلاقی، برخی از مهم­ترین پیش‌فرض­های فرااخلاقی است، در تحقیق حاضر به تحلیل این مؤلفه­ها می­پردازیم. نتیجة مقایسه این است که اگرچه وجه افتراق مهم نظریة اعتباریات با نظریة خطا در یکی از مبانی انسان‌شناختیِ معرفت اخلاقی این دو نظریه است -که در یکی (نظریۀ اعتباریات) از وجود و اعتبارِ ادراکاتِ اعتباری ثابت که ریشه در طبیعت بشری دارد سخن می‌رود- با این­حال ناواقع‌گراییِ اخلاقی در متافیزیک اخلاق، شناخت‌گرایی در زبان اخلاق، واقع‌گروی اخلاقی در عقلانیت اخلاق و ناواقع­گرایی در معرفت اخلاقی از اشتراکات مهم این دو نظریه است.
صفحات :
از صفحه 531 تا 568
پذیرش گزاره بدون قرینه کافی بر مبنای نقد مفهوم اعتباری از نظر ویلیام جیمز و علّامه طباطبائی
نویسنده:
محمد حسین داودی ، نفیسه ساطع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«اعتباری» اصطلاح پرکاربرد در معرفت‌شناسی است. جیمز از اعتبار به عنوان برون‌رفتی از عقل‌گرایی حداکثری استفاده می‌کند و آن را «فرض باور» یا «پذیرش اولیه باور» معنا می‌کند به‌گونه‌ای که شواهدی بعدی صدق یا ابطال آن را متاثر از همین فرآیند معتبرسازی باور نشان می‌دهد. از نقدهای اساسی نظریه جیمز، مطابقت امر اعتباری با واقعیت در حال تکامل و تحقق؛ و فروکاستن صدق به سودمندی است. کاربرد مهم دیگر اصطلاح اعتباری در نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبائی است که به معنای جعل و قراداد مفاهیمی به جهت رفع نیازهای اساسی انسان است. دیدگاه علامه، اگرچه ادعای صدق برای ادراکات اعتباری نکرده‌، اما مستلزم جعلی و نسبی بودن بسیاری از مفاهیم و احکام عملی و اخلاقی است. پژوهش حاضر بر آن است که می‌توان با تبیین جدیدی از اعتباری، بدون تغییر در معنای صدق و بدون جعلی دانستن امور اخلاقی، رهیافتی برای معضل معرفت‌شناسی باورهای ضروری و سودمندی که قرینه کافی برای اثبات یا ابطال آنها وجود ندارد، تدارک دید. در این تحلیل نشان داده می‌شود که با پذیرش کاربرد اعتباری به معنای «فرض باور» یا «تلقی به پذیرش» به‌گونه‌ای که آثار متوقع از باور بر آن مترتب گردد بدون آنکه به صدق متصف شود، می‌‌‌توان این دست باورها را پذیرفت و ادراکات اعتباری به این معنا را در حوزه علوم نظری و علوم عملی معتبر دانست.
صفحات :
از صفحه 207 تا 232
الاقوال والاراء المرجحه عند سعید حوی فی تفسیر الاساس وعلامه الطباطبائی فی تفسیر المیزان - دراسه مقارنه
نویسنده:
پدیدآور: حیدر سامی عبید؛ استاد راهنما: صاحبعلی اکبری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فإنّ العلوم وإن تباینت أصولها, وتنوعت أبوابها, وتغایرت مسائلها, فهی بأسرها مهمه, إلا أن أعلاها قدراً وأسماها معنیً وأوضحها سبیلاً وأصحُّها دلیلاً وسنداً, هی العلوم الدینیه الشرعیه, ومَنْ رام الشرف والعزه والرفعه فی الدنیا والآخره, فلیُقبِل علی کتاب الله تعالی تلاوهً وتدبراً وفهماً وعملاً, لأنّ العلم یُشرف بشرف موضوعه. وإنّ هذه العلوم الشرعیه وإنْ کانت تتعاظم شرفاً, فلا شک فی أنّ علم التفسیر أعلی العلوم وأفضلها, وأشرفها ذکراً, وأرفعها قدراً وأعظمها أجراً, لذلک فإنَّ أولی ما یتنافس فیه المتنافسون, ویشتغل به المشتغلون, هو کتاب الله(عزوجل) تعلماً وتعلیماً, فهو المعجزه الباهره والحجه القاهره, لا تنتهی عجائبه, ولا تنقضی غرائبه , ولا یشبع منه العلماء. ولقد هیأ الله لکتابه رجالاً أوقفوا حیاتهم علی حفظهِ وتأویله، وأفْنوا أعمارهم فی معرفه معانیه وتفسیره، واستفرغوا جهدهم فی تَعَلُّمِهِ وتعْلیمه، فحفظ الله بهم کتابه ودینه، حتی غَدَا کتاب الله مُیَسَّراً لکلِّ راغب، ومذلَّلاً لکلِّ طالب. والقارئ لکتب التفسیر یجد أنّ الکثیر من الآیات تحتمل أکثر من قول، وهذه الأقوال التی تَرِد فی التفسیر متفاوته فی القوه، ومختلفه فی المعنی، والدارس للتفسیر یحتاج للتمییز بین هذه الأقوال، ویحرص علی معرفه الصحیح من الضعیف، والراجح من المرجوح، کما أنه یبحث عن الأقوی من الأقوال، والأقرب إلی المراد لیقدمه علی غیره، ومن هنا کانت الحاجه ماسَّه لدراسه الترجیحات والاختیارات، التی توصل إلیها المفسرون، عن طریق البحث فی الأدله التی استند إلیها المفسرون فی أقوالهم، وترجیح القول الذی یکون دلیله هو الأقوی والأنسب بین الأدله الوارده، ویقدمه علی غیره من الأقوال فی المسائل التفسیریه المطروحه . وأبرز من اشتمل تفسیره علی تلک الاختیارات والترجیحات، الشیخ سعید حوی فی تفسیره (الأساس فی التفسیر)، فقد خلّف هذا المفسر(رحمه الله) میراثاً تفسیریاً کبیراً وعلماً شرعیاً واسعاً, نهلتْ واستفادتْ منه الأجیال المتتابعه من بعده, إذ یُعد مجدداً ومفکراً إسلامیاً فی عصره، جمع فنوناً عدیده, فقد عرض فی تفسیره أسباب النزول, والقراءات, والمکی والمدنی, والحدیث, والأحکام الفقهیه, والإعجاز، واللغه والإعراب, واستشهاد بأشعار العرب, وکذلک تمیز بالتطرق للوحده الموضوعیه بین الآیات والسور والمناسبه بینهما، فقد کان مفسرا, وفقیهاً بارعاً, وقد ظهر کل ذلک فی تفسیره, کما سنری فی منهجه فی تفسیره. ویُعدُّ هذا التفسیر من أبرز ما تمخض من علمه ومعرفته ومیراثه الفکری الشرعی، فهو حلقه من سلسلته التی ألفها، والتی اشتملت علی( الأساس فی الفقه، الأساس فی العقیده ، الأساس فی التفسیر).
تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی
نویسنده:
علیرضا نوروزی ، مهدی عظیمی ، حسین نجفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اتمیان باستان اجسام را مرکّب از ذرّات بسیار ریز، غیر قابل مشاهده و نابسودنی به نام «اتم» می‌انگاشتند که هر جسمی به آنها تجزیه می‌شود. ارسطو در مقابل، تجزیۀ فیزیکی جسم را ردّ کرده، و به‌جای آن قائل به تجزیۀ متافیزیکی از ماده و صورت شد. بیشتر فلاسفه به راه ارسطو رفتند، درحالی‌که که فیزیک جدید با تحقیقات مبتنی بر مشاهده، جانب اتمیزم را می‌گیرد. این نوشتار درصدد صحت‌سنجی راه‌حلی است که علامۀ طباطبایی برای دفع تعارض مذکور بیان نموده است، و اینکه در فرض استحالۀ جمع میان دو نظریه، باید جانب کدام مکتب را گرفت. تحقیق حاضر با روش تحلیل مفهومی، گزاره‌ای و سیستمی به حلّ این مسائل می‌پردازد. به نظر می‌رسد راه‌حل علامه موجب تخریب و ناکارآمدی نظریّۀ «صورت» می‌شود. از نظر ارسطو، صورت، تمام حقیقت نوع است. لازمۀ این سخن آن است که صورت به سطح اتم، قابل فروکاهش نیست؛ زیرا هیچ اتمی به تنهایی تمام حقیقت جسم و بنیاد نوعیّت آن نیست؛ به عنوان مثال اتم یک «انسان» تمام حقیقت انسان را تشکیل نمی‌دهد.
صفحات :
از صفحه 205 تا 223
مقایسه تطبیقی تفسیر عرفانی امام‌خمینی(ره) و تفسیر علامه‌طباطبایی (با رویکرد عرفانی، کلامی و ادبی)
نویسنده:
حسن وهاب‌پور ، محمدحسین صائینی ، فرهاد ادریسی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
با توجه به شخصیت علمی، عرفانی و سیاسی حضرت امام خمینی­(ره) از یک سو و شخصیت علمی و عرفانی علامه طباطبایی از سوی دیگر، برآن شدیم که دیدگاه­های تفسیری این دو بزرگوار را به­صورت روش­شناسانه مورد واکاوی و بررسی قراردهیم. دعوت به قرآن و بازگشت به این کتاب آسمانی ، چیزی است که در تفسیر و دیدگاه­های این مفسران به­خوبی منعکس­شده­است. روش تحقیق مقاله، براساس نوشته­ها و سخنرانی حضرت امام دربارۀ سوره حمد بوده که به­صورت تطبیقی با المیزان، مورد بررسی قرارگرفته­است. با تبیین دیدگاه­های امام خمینی­(ره) و علامه طباطبایی، اولاً جامعیت تفسیری در اقوال ایشان و روش­مندی و قرآن­گرایی ایشان معلوم­گشته و ثانیاً اهمیت قرآن در جهت­دهی به زندگی اجتماعی و فردی این بزرگوارن روشن­می­گردد و در نهایت با اسلوب تفسیری مستنبط از آراء ایشان، می­توان به تفسیر دیگر آیات پرداخت. از دیگر نتایج مقاله می­توان به شناخت منهج، گرایش و صبغه تفسیری امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی اشاره­نمود که در تفسیر امام خمینی گرایش عرفانی به­وضوح دیده­شده ولی در تفسیر المیزان گرایش فلسفی مفسر ظهور و بروز دارد.
صفحات :
از صفحه 249 تا 266
  • تعداد رکورد ها : 4200