جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : در این اثر به بررسی ماهیت زمان مقدس در تجربه دینی می پردازم. من با به کارگیری روش شناسی پدیدارشناسی دین، روش هایی را بررسی می کنم که در آن انسان ها زمان مقدس را در هندوئیسم تجربه می کنند و استدلالی علیه درک میرچا الیاده از ماهیت زمان مقدس در هندوئیسم ارائه می کنم. الیاده اظهار داشت که تمام زمان مقدس در هندوئیسم اساساً ماهیت دایره‌ای دارد و تجربه زمان مقدس تجربه‌ای از عمل اصلی خلقت است که آگاهانه در اختیار فرد قرار می‌گیرد. من استدلال های الیاده را از دو جهت بررسی خواهم کرد. اولاً، من در برابر ادعای الیاده استدلال می‌کنم که در هندوئیسم، تمام زمان مقدس ماهیتی دایره‌ای دارد. در عوض، من معتقدم که در حالی که برخی از زمان‌های مقدس واقعاً دایره‌ای هستند، زمان مقدس خطی یا مبتنی بر تاریخی در هندوئیسم نیز وجود دارد. برای حمایت از استدلال‌هایم، از نمونه‌های موردی هم از متون مقدس و هم از تفسیرهای علمی آن متون در هندوئیسم استفاده می‌کنم. پس از فصل مقدماتی که روش شناسی من را به تفصیل شرح می دهد، در فصل دوم با روشن کردن تفاوت بین زمان مقدس و زمان مقدس و سپس تشریح مفهوم الیاده از زمان مقدس و مشخص کردن نقص هایی که در نظریه او یافتم، شروع می کنم. در فصل سوم، زمان مقدس دایره‌ای را در هندوئیسم بررسی می‌کنم، در مواردی دریافتم که الیاده استدلال می‌کند که زمان مقدس ماهیت دایره‌ای دارد. در فصل چهارم، شواهدی را برای حمایت از تز اصلی خود ارائه می‌دهم که هندوئیسم همچنین دارای نمونه‌های متعددی از زمان مقدس خطی است که الیاده آن‌ها را فقط به ادیانی که بیشتر معاصر هستند نسبت داده بود. ادعای الیاده مبنی بر اینکه فقط زمان مقدس دایره ای در هندوئیسم وجود دارد، در نظریه زمان مقدس او ناسازگاری ایجاد می کند.

این کتاب ادای دین در حق استاد بزرگی است که دانش اسطوره‌شناسی از دولت او نو شد و در عین حال محقق در تاریخ ادیان و فیلسوف و رمان‌نویس و منتقد و نظریه‌پرداز و روزنامه‌نگار بود. شاید به همین جهت امتناع داشت که انسان را تنها در یکی از ابعادش محدود کند، بلکه معتقد بود باید همه‌ی ابعاد انسان را مدنظر داشت و آدمی با هماهنگ کردن وجوه گوناگون خویش می‌‎تواند به کمال لایق خویش برسد. او در جهان مدرن، در لایه‌های تودرتوی تجدد، رمز و اسطوره‌ی قدسی و دینی را چون آتشی زیر خاکستر باز می‌یافت و بر آن بود که امروزه تجدید حیات هنر مرهون کشف مجدد این اسطوره‌ها و رمزها است.

این کتاب سومین جلد از مجموعه‌ی جهان اسطوره‌شناسی است که در یازده جلد به وسیله‌ی نشرمرکز منتشر شده و ترجمه‌ی برخی از مهم‌ترین و روشنگرترین نوشته‌های مربـوط به اسطـوره، از صاحب‌نظـران معتبر این رشته، در آن گرد آورده شده‌اند. گوناگونی قلمروهای ظهور و نمود اسطوره، از زن و عشق و مرگ و کیش، آیین تا رمان و فیلم باعث تنوع و گستردگی این‌گونه پژوهش‌ها شده و به دانش اسطوره‌شناسی وسعتی چشم‌گیر بخشیده است. در این مجموعه کوشش شده به همه‌ی این جنبه‌ها توجه شود تا تحلیل‌ها و تحقیقات علمی و نظری متقن سد راه رواج ساده‌نگـری و تعمیم‌هـا و برداشـت‌های شتاب‌زده و سطحـی در زمینه‌ی اسطوره‌شناسی شوند.

معرفی کتاب هزارتوی آزمون‌های دشوار (زندگی و اندیشه‌های میرچا الیاده در گفتگو با کلود هانری روکه) کتاب هزارتوی آزمون‌های دشوار (زندگی و اندیشه‌های میرچا الیاده در گفتگو با کلود هانری روکه) گفتگویی شخصی و در عین حال عمومی، ساده و نیز عمیق، منظم و در عین‌ حال فراگیر و دربرگیرنده همه موضوعاتی است که الیاده سال‌ها با آن‌ها زیسته است. کلود هانری روکه (Claude-Henri Rocquet) گفتگو با وی را از دوران کودکی و نوجوانی‌اش شروع می‌کند و قدم به قدم با تحولات فکری و اندیشه‌های وی پیش می‌آید. گفتگو با این دین‌پژوه و اسطوره‌شناس، سرشار از نکته‌ها و ناگفته‌هایی است که هر انسان کنجکاو و جستجوگری از خواندنش سیراب می‌شود. کلود هانری روکه (مدرس تاریخ و زیبایی‌شناسی) این گفتگو را به هزارتویی تشبیه کرده که گذر از آن برای درک زندگی و آثار این اندیشمند لازم است. زندگی میرچا الیاده (Mircea Eliade) به اندازه اندیشه‌های تأثیرگذارش، جذاب و پرمایه است. الیاده در رومانی به دنیا آمد، برای تحصیل به هند رفت، چندین رمان نوشت، در سه روزنامۀ‌ معتبر رومانی به طور مدام مقاله نوشت و آثار برجسته پرشماری در حوزه تاریخ ادیان ارائه داد. در زمان جنگ جهانی دوم به عنوان یک کنشگر فرهنگی جدی در لندن حضور یافت و پس از جنگ، در پاریس و شیکاگو به تدریس پرداخت. کلود هانری روکه (مدرس تاریخ و زیبایی‌شناسی) گفتگوی خود را با الیاده، به هزارتویی تشبیه کرده که گذر از آن برای درک زندگی و آثار این اندیشمند لازم است. برای نفوذ به هزارتوی آثار و زندگی یک اندیشمند و درک یکپارچگی آن می‌توان از هر دروازه‌ای وارد شد: کاوش و تحصیل در هندوستان در بیست سالگی؛ آشنایی و نزدیکی با یونگ در کنفرانس ارانوس در چهل سالگی، پایبندی به ریشه‌های سرزمین مادری‌اش یعنی رومانی، که در باور او به جهان‌ وطنی نیز به روشنی بازتاب یافته، سیاهه‌ی طولانی جمع‌آوری اساطیر و درک عمیق آن‌ها، کار تاریخ‌نگاری و افسانه‌آفرینی، همراهی با اندیشه‌های نیکولاس د کوزا و هیمالیا، جملگی نشان می‌دهند که چرا درون‌مایه‌ی «هم‌زمانی متضادها» تا این حد روشن و تا این حد پرتکرار در سراسر آثار الیاده بازتاب یافته است. با وجود این آیا می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تک تک این تجربیات در نهایت یکی شده‌اند و به یک هدف رسیده‌اند؟ شاید اینکه همه‌چیز از یک روح اصلی شکوفا شده و آن روح هم‌چون یک بذر، مانند یک درخت آینه‌ی تمام نما و بالقوه‌ی جهانی است که در آن حضور دارد. روحی که با واکاوی و پژوهش درباره‌ی جهان به پرسش‌های هستی‌شناسانه‌ی جهان پاسخ می‌دهد و به آن غنا می‌بخشد. در نهایت سرچشمه‌ی هر چیزی تنها به وسیله‌ی بروزات و تجلیات پی‌آیند خود آن چیز تجلی یافته است. نویسنده کتاب هزارتوی آزمون‌های دشوار (Ordeal by Labyrinth: Conversations with Claude)، کلود هانری روکه اینطور بیان می‌کند: من به ملاقات مردی رفتم که آثارش نوجوانی مرا تحت تأثیر قرار داده بود، اینک اندیشمندی را می‌دیدم که در حال و اینجا می‌زیست. الیاده هرگز این اشتباه را مرتکب نشده تا علوم اجتماعی را بر اساس الگوهای علوم طبیعی تبیین نماید. او هرگز فراموش نکرده که کاوشگر برای درک نظام انسانی باید تک تک اجزای مربوط به آن را از پیش درک کرده باشد و هرگز نباید خود را بیرون از حوزه‌ی کاوش قرار دهد. الیاده هرگز در برابر وسوسه‌ی فرویدگرایی‌، مارکسیسم یا ساخت‌گرایی سر فرود نیاورد و آگاهانه از جزم‌اندیشی‌ها و افراطی‌گری‌های برآمده از این برچسب‌های فلسفی پرهیز کرده است. کوتاه سخن آنکه، الیاده نقش غیرقابل کاهش تفسیر، شوق خاموش ناشدنی برای رسیدن به معنا و گفتمان فلسفی را هرگز از یاد نبرده است. با وجود این، باید تأکید نمایم که موضوعیت الیاده ژورنالیستی نیست. هیچ‌کس انتظار ندارد او را در سیمای یک جلودار زائران کالیفرنیایی به سوی کاتماندو ببیند؛ هیچ‌کس در رویای آن نیست که او را یک «فیلسوف متفاوت با پیشینیان و همتایانش» کشف کند. اگر میرچا الیاده (Mircea Eliade) مدرن است به این دلیل است که او سال‌ها پیش درک کرده که «بحران نوع بشر» در واقع بحران انسان غربی است و خردمندانه این است که با شناخت ریشه‌های کهن، آشنا و غیر متمدنانه‌ی شرایط وجودی انسان آن را درک کنیم و نجاتش دهیم. میرچا الیاده «تاریخ‌دان ادیان»... این روش رسمی معرفی او خطر نفهمیدن او را در پی دارد. وقتی که از لفظ تاریخ استفاده می‌کنیم لااقل باید در خاطر داشته باشیم که این واژه معادلی برای مجموعه‌ی کنار هم قرار گرفته شده‌ی خاطره است و خاطره نیز بر یک لحظه‌ی خاص، بر یک زمان حال معین دلالت دارد. علاوه بر این‌، بهتر آنکه به یاد داشته باشیم که در نظر الیاده، سنگ محک دینی، امر مقدس است، که باید گفت مواجهه با یک واقعیت ناآشناست و اینکه این واقعیت در واقع به طور هم‌زمان همان سنگ بنا و عامل شکل‌گیری هنر و دین است. اما چطور می‌توان میان هنر و دین تفاوت و تمایز قائل شد؟ به گمان من برای درک بهتر اندیشه‌های الیاده باید در ابتدا رابطه‌ی میان این‌همانی اندیشه‌ها و باورهای مالرو را درک کرد. اگر مالرو هنر را واژه‌ی جدیدی برای امر مطلق می‌بیند، یعنی شکلی از روح دینی، پس از نظر الیاده اساطیر و مراسم آیینی انسان کهن دین او شاهکارهای هنری ماندگار تاریخ انسان هستند. این دو مالرو و الیاده به شایستگی دریافته‌اند که تخیل و خیال‌پردازی اصل پرارزش و ریشه‌کن ناشدنی هویت انسان است و تنها ابزار برای بازشناسی تخیلات و خیال‌پردازی‌های مردمان ناآشنا و از نظر دورمانده همان بازآفرینی دوباره‌ی آن اندیشه‌ها و خیال پردازی‌ها و ارائه‌ی آن به جامعه‌ی بشری امروزی خواهد بود. به نظر می‌رسد که نه شوق دانستن چراغ راه الیاده بوده و نه دقت نظر فیلسوفانه، بلکه اساساً سرچشمه‌ی شعر است که با به کار بردن آن گاهی زندگی فانی دگرسیما می‌شود و دوباره امید را در ما زنده می‌کند. در بخشی از کتاب هزار توی آزمون‌های دشوار می‌خوانیم: - وقتی به دانشگاه رفتید فضای فکری و حال و هوای فرهنگی آن‌جا چطور بود؟ اساساً فضای فکری و فرهنگی رومانی مابین سالیان 1920 تا 1925 چگونه بود؟ - ما نخستین نسلی بودیم که تحصیلات فرهنگی خود را در فضایی تجربه می‌کردیم که در آن زمان آن را «رومانی بزرگ‌تر» می‌نامیدند رومانی به معنای کشوری که پس از جنگ جهانی اول در سال‌های 1914 تا 1918 به وجود آمد، نخستین نسل بدون هیچ برنامه‌ی از پیش تعیین شده‌ای، بدون هیچ آرمانی که بتواند به واقعیت تبدیل شود. نسل پدر و پدربزرگ من آرمانی داشتند که پیش از آن شگل گرفته بود: یکپارچگی همه‌ی ‌رومانی. آن آرمان اینک محقق شده است. و من، آن‌قدر خوش‌شانس بودم که جزئی از نخستین نسل رومانی‌های آزاد بودیم، بی‌هیچ برنامه‌ای. ما آزادانه نه تنها می‌توانستیم به کاوش و پژوهش در میان منابع سنتی فرهنگی یا به بیان دیگر متون کلاسیک و ادبیات فرانسه بپردازیم بلکه قادر بودیم به سراغ هر مکتب و مأخذی برویم که اراده می‌کردیم. من ادبیات ایتالیایی، تاریخ ادیان و شرق را کشف کردم. یکی از دوستانم ادبیات آمریکا را کشف کرد؛ و یکی دیگر، به سراغ فرهنگ اسکاندیناویایی رفت. ما میلارپا را در ترجمه‌ی آثار ژاک باکو کشف کردیم. می‌دانید در آن موقع هر چیزی برای ما ممکن و در دسترس بود و ما خود را برای یک جهش فرهنگی تمام‌عیار و حرکتی به جلو آماده می‌کردیم.