جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این جلد با تمرکز اساسی بر رابطه مفهوم مشروطیت و شریعت اسلامی به طور کلی و چگونگی انعکاس خاص این رابطه در فقه شیعه، به بررسی ریشه های فقهی مشروطیت به ویژه در زمینه انقلاب مشروطه 1905 ایران می پردازد.

ترجمه ماشینی: این مجموعه آثار برخی از برجسته ترین علمای حقوق و مورخان اسلام را گرد هم آورده است. مقالات گردآوری شده طیف وسیعی از موضوعات از بحث در مورد متن قرآن و مسائل حقوقی گرفته تا تبادلات فکری پر جنب و جوش در فلسفه و تاریخ را پوشش می دهد. در مجموع، این مقالات به روش‌های منحصربه‌فردی به بررسی‌های کلیدی پیرامون قوانین و سنت‌های اسلامی می‌پردازند. آنها همچنین نمونه ای از یک تحول مهم در زمینه مطالعات اسلامی در چند دهه اخیر هستند: گسترش رویکردهای روش شناختی که از منابع متنوعی برای تحلیل تحولات اجتماعی و سیاسی در اسلام کلاسیک استفاده می کند.

چکیدهتحقیق درباره ی دین اسلام، از اساسی ترین و مهم ترین موضوعات، درحیطه ی دین پژوهی محسوبمی شود و مهم تر از آنپژوهش درباره ی فرقه ها و مذاهب اسلامی است؛ که مذهب تشیّع با توجه به ویژگی های خاص خود، همچون: اعتقاد به امامت و ولایت، اعتقاد به مهدویت، عقلایی برخورد کردن با مسائل، اعتقاد به اصولی مانند تقیه، جهاد وپیوند دین وسیاست، بیش از سایر مذاهب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.پرداختن به تشیّع به نسبت تسنن، بسیار اندک بوده است؛ با این حال، از ورای مطالعات اسلام شناسی درغرب، می توان سیری را برای شیعه شناسی در غرب ارائه نمود که انقلاب اسلامی ایران یکی از مراحل بسیار تأثیرگذار در بین این مراحل محسوب می شود. آنچه مطالعه درباره ی اسلام و بویژه تشیّع را بیش از پیش دارای اهمیت می نماید، حضور اقلیت های مسلمان شیعه درکشورهای غیراسلامی و لزوم توجه به ویژگی ها، چالش ها وفعالیت های آنان است که علیرغم تعداد اندکشان، نمی توان آنان را نادیده انگاشت.مسأله ی اصلی درپژوهش حاضر، بررسی مراکز شیعه پژوهی در بریتانیا بین سال های 1950 تا2010 میلادی است که به طور کلی شاملمواردی از این قبیل است. اول اینکه؛ شناخت اسلام شناسان و شیعه پژوهان این کشور و شاخصه های دیدگاه های آنان پیرامون مذهب تشیّع ومسائل مرتبط با آن، که البته، طیف وسیعی از نظرات را شامل می شود که این رساله تلاش نموده آنها را با تقسیم بندی های مناسب، ارائه نماید.دوم اینکه؛ وضعیت شیعیان ساکن در کشور بریتانیا؛ هر چند اغلب شیعیان بریتانیا، مسلمانان مهاجری هستند که عمدتاً از کشورهای اسلامی مانند ایران، لبنان، عراق، سوریه، پاکستان به این کشور مهاجرت نموده اند؛ اما نمی توان از دیگر شیعیان نیز غفلت نمود. بررسی مراکز شیعه پژوهی، وضعیت و هویت فرهنگی ومذهبی این شیعیان وخدماتی که آنان در راستای تبلیغ اصول شیعی واسلامی انجام داده اند، واجد اهمیت بسیار می باشد. بدین لحاظ، رساله ی حاضر به روش توصیفی وتحلیلی و با استناد بر منابع در دسترس، سعی دارد تا ضمن بررسی مسأله ی فوق، به مطالعه وبررسی وضعیت مساجد، مراکز شیعه پژوهی، دانشگاهها و موسسات اسلامی در کشور بریتانیا، مصائب و چالش های مسلمانان و اثر گذاری و دیدگاه ها درباره ی انقلاب اسلامی ایران نیز بپردازد.کلید واژه: شیعه پژوهی ، شرق شناسی،تشیّع ، مطالعات اسلامی، بریتانیا.

مطالعات پژوهشگران غربى در مورد تشيع كه امامت‌ نیز بخشى از آن است از حيث زبان، موضوع و نيز از جهت ارتباط با فرقه‌هاى مختلف شيعه ، به دسته‌هاى متنوع طبقه‌بندى مى‌شود. از اين ميان ، مقاله‌ى حاضر تنها در صدد معرفى نمونه‌اى از آثار غربى انگليسى زبان است كه در آنها به امامت شيعى و اصل و خاست‌گاه آن و نيز انديشه و تطورات تاریخی شيعه‌ كه به نوعى به امامت شيعه مربوط مى‌شوند ، پرداخته شده است. در اين مقاله‌ با استفاده از مجموعه‌ى :Index Islamicus ، کتاب : Shi'i Islam : A Comprehensive Bibliography و نيز ويرايش دوم :The Encyclopedia of Islam (انتشارات بريل ليدن) ، برخى از اين آثار معرفى شده است. بديهى است كه مجموعه‌ى حاضر ، چكيده‌اى از اين آثار را به عنوان نمونه بیان می کند و نگاشته‌هاى آكادميک پژوهشگران غرب در مورد امامت شيعى ، منحصر به موارد ياد شده در اين مقاله نيست. در اين جا لازم است از استاد محترم جناب آقاى دكتر خان‌بگى به دليل بذل عنايت ايشان در تهيه‌ى كتاب Shi'i Islam : A Comprehensive Bibliography تشكر و قدردانى كنم. پيش از معرفى نمونه اى از آثار انگليسى زبان غربى در خصوص امامت ، ابتدا لازم است براى آشنايى با فضاى امامت‌پژوهى غرب ، نگاهى به ضروت مطالعه‌ در امامت‌پژوهى غربيان و نيز سابقه‌ى امامت‌پژوهى در غرب بیاندازیم.

در سه دهة اخیر بحث از روشها و رویکردها در مطالعات اسلامی، در پی طرح این مباحث درمطالعات تاریخ ادیان در محافل دین­شناسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعة اسلام، دو رویکرد اساسی رامی توان سراغ گرفت: رویکرد الهیاتی و رویکرد تاریخی. در این مقاله کوشیده ایم به کار گیری این رویکردها را در دو اثر مهم باموضوع گزارش قرآنی از عیسی علیه­السلام (با نظر به تصویرکلی مسیحیت و مسیحیان در قرآن) بررسی کنیم. در اهمیت این موضوع باید گفت این گزارش از سویی، مبنا و هستة شناخت مسلمانان از مسیحیت و مسیحیان است و از سوی دیگر، از همان نخستین مواجهة مسیحیان و عالمان مسیحی در سده‌های نخست هجری تاکنون این موضوع قرآنی از جمله مهمترین و در عین حال مناقشه­آمیزترین مباحث به شمار می­آید.در تبیین رویکردهاومسائل روش شناسی، آثار دو محقق تاثیرگذار در این حوزه، یعنی ریچارد بل و جفری پاریندر ،بررسی شده و به مقایسه پیش فرضها،مبانی روشی و نتایج حاصل از این پژوهشها پرداخته شده است.همچنین با مشخص کردن سنت تحقیقی هر یک از این دو پژوهش، و طرح نکات اصلی و مفاهیم اساسی مورد نظر آنها ،بیشتر بر جایگاه و کارکرد خاص متن مقدس در مواجهه با این سنتهای تحقیقی تاکید شده است.

کنفرانس «عقل و دین در نظر و عمل» به همت مؤسسۀ دومنیکن‌های هامبورگ آلمان و مؤسسۀ مطالعات اسلامی برلین در شهر کلن آلمان برگزار شد. در این نوشتار گزارش کوتاهی از این گردهمایی ارائه می‌شود.

پرفسور عبدالعزیز ساشادینا[i] استاد تمام دانشگاه ویرجینیای آمریکا است. او از شیعیان تانزانیا است که در دانشگاه علیگر هند دورۀ کارشناسی مطالعات اسلامی را گذراند و سپس در رشتۀ ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد تحصیل کرد و از دانشجویان دکتر شریعتی بود. در کنار تحصیلات دانشگاهی، در مشهد، قم و نجف نزد برخی اساتید وقت دروس حوزوی را گذراند. اگرچه محل سکونت اصلی ایشان در آمریکا است اما ارتباط ایشان با کشورهای اسلامی همچون ایران، عراق، تانزانیا و ... برقرار است و در فرصت‌هایی که فراهم می‌شود برای بحث‌های علمی حضور می‌یابند که فرصت مغتنمی را برای علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی فراهم می‌آورد. روش‌شناسی مطالعات اسلامی در غرب، درس‌گفتارهایی است از ایشان که در سال 1389 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم با حضور جمعی از فضلای حوزوی و اعضای هیئت علمی پژوهشگاه عرضه شد. در این درس‌گفتارها، علاوه بر اصل بحثی که استاد مطرح کرده، پرسش‌ها و پاسخ‌هایی نیز در خلال بحث صورت گرفته است که موجب غنای محتوایی مطالب شده است. کتاب از شش فصل تشکیل شده که استاد ساشادینا در پنج فصل به بررسی و تبیین دوره‌های مختلف اسلام‌شناسی می‌پردازد و در فصل ششم روش اسلام‌شناسی خود را مطرح می‌کند. این اثر را نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مقدمه‌ای از پرفسور ساشادینا و نیز مقدمه‌ای از مدیر محترم گروه، حجت الاسلام حبیب‌الله بابایی، در زمستان 1393 منتشر کرد.[ii] نوشتار حاضر در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست تلاش شده است ضمن حفظ امانتداری، خلاصه‌ای از فصول کتاب عرضه شود. در بخش دوم به بررسی و نقد ضعف‌های این اثر پرداخته می‌شود [i]. در برخی از متون، نام استاد به صورت ساچادینا نیز به نگارش در می‌آید. [ii]. سری دوم درس‌گفتارهای پرفسور ساشادینا با عنوان روش‌شناسی مطالعات اسلامی در غرب، پس از یازده سپتامبر، در شهریورماه 1394 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد که به صورت کتاب در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

نخستین گامها در زمینه مطالعات اسلامی در غرب در سده های میانه از اسپانیا برداشته شد. این گونه فعالیتها در عصر رنسانس قریبا دچار رکود شد؛ اما بار دیگر از سده 18 محققان اسپانیایی به موضوعات اسلامی عنایت خاصی کردند. با این تفاوت که در این دوره به چنین مطالعاتی غالبا با انگیزه های غیردینی و با هدف بازسازی تاریخ سده های میانه اسپانیا پرداخته می شد. از این رو، با نگرش واقع بینانه تری تاریخ عصر اسلامی اسپـانیا مورد ارزیابی قرار گرفت. مقاله حاضر با ذکر نمونه هایی نشان می دهد که از رهگذر مطالعات اسلامی در اسپانیای سده 18 بود که برای نخستین بار غرب مسیحی (اروپا) علاوه بر این که میراث اسلامی را در اسپانیا مورد شناسایی قرار داد و به تاثیر آن در فرهنگ و ادبیات اسپانیا و اروپا اشاره کرد، به نقش برجسته علمی و فرهنگی مسلمانان اسپانیا نیز اعتراف نمود.