جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حدیث تشبیه خلاصه عقبات الانوار اثر میر حامد حسین، تصحیح آیت الله میلانی و ترجمه استاد نادری می باشد. "امام" نزد دانشمندان مسلمان، جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله در ریاست عامّه امور دین و دنیای مسلمین است و پیروی از او بر همه امّت واجب. در این میان، روشن است که پیامبر درآگاهی از دین و عمل به آن ، افضل افراد امّت است و از همین رو، جانشین او نیز باید درعلم و عمل، ازتمام افراد امّت "افضل" باشد. "حدیث تشبیه" یکی از احادیث بسیاری است که در آن ، افضل افراد امّت پس از پیامبر صلی الله علیه و آله از زبان آن حضرت معرفی شده؛ حدیثی که نشان می دهد، کمالات پراکنده در پیامبران الهی؛ یکجا در کلام امیر مومنان علی علیه السلام فراهم آمده است. حدیث تشبیه را شماری از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و پس از آنان، گروهی از تابعان و سپس ، دانشمندان مسلمان از سده های آغازین تاکنون، روایت کرده اند.

کتاب خلاصه عبقات الانوار : حدیث طیر را علامه میرحامد حسین هندی به رشته تحریر درآورده و آیت‌الله سیدعلی میلانی تلخیص و تعریب آن را به عهده داشته و مجید جعفری آن را به فارسی برگردانده است. یكى از احادیث مناقب و فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام حدیث طیر است. بنابر این حدیث روزى براى پیامبر خدا صلى اللّه علیه وآله مرغ بریانى آوردند. آن حضرت به خدا عرضه داشت: اللهم ائتنی بأحبّ خلقك إلیك وإلی یأكل معی من هذا الطائر. عظمت و محتوای حدیث طیر حاکی از فضیلتی برای امیرالمومنین به گونه‌ای است که هیچ کس در این فضیلت شریک نخواهد بود و دلالت بر امامت آن حضرت پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خواهد داشت و علاوه بر این شامل برخی نکات در شناخت صحابه می‌باشد.

کتاب مختصر حاضر به بررسی و تبیین صحابه و عدالت آن می پردازد. کتاب اول صحابه را تعریف می کند بعد از آن اقوال درباره صحابه را ذکر می کند که یکی از اقوال بحث عدالت صحابه و عدالت جمیع صحابه است که مصنف در آن اشکال می کند و در نهایت نظر خود را درباره بحث عدالت صحابه ذکر می کند.

کتاب "دلیل العقلی على إمامة علی علیه السلام" درباره اثبات حقانیت و افضلیت امام علی علیه السلام است نسبت به خلافت و جانشینی رسول الله ص... در این کتاب دلائل و شواهد بسیار زیاد و مستدلی از افضلیت امام علی علیه السلام آورده می شود و ثابت می کند که تنها کسی که لیاقت جانیشنی حضرت پیامبر ص را داراست علی بن ابی طالب است و بس.

هر مسلمانی معتقد است که حلال محمد صلی الله علیه وآله تا روز قیامت حلال و حرام ایشان صلی الله علیه وآله تا روز قیامت حرام خواهد بود؛ از این رو هیچ کس حق ندارد حکم صریح رسول خدا صلی الله علیه وآله را تغییر دهد. اما یکی از مواردی که این امر رخ داده است مربوط به فتوای عمر دربارۀ متعه حج و ازدواج است. شیعه و برخی از اهل سنت معتقدند که عمر در این باره به اذعان و اعتراف خودش (: در زمان پيامبر خدا صلى الله عليه وآله دو متعه حلال و معمول بوده و من آن ها را ممنوع مى كنم و انجام دهنده آن ها را مجازات مى نمايم)، این دو حکم الهی را تغییر داده است. کتاب تحریم دو حکم حلال در بررسی این موضوع است.این کتاب با محوریت دیدگاه های دانشمندان بزرگ و مورد اعتماد اهل سنّت، اصل موضوع را بررسی و تحریم و آن را پس از بررسی، مورد نقد قرار داده و حقیقت آن را آشکار ساخته است و حق جویان را با موضوع دیگری از برنامه های اسلامی که دست خوش اندیشه های واهی قرار گرفته آشنا کرده است.

صحیح بخاری و مسلم در ترازوی نقد، آیت الله سید علی حسینی میلانی، انتشارات الحقایق، چاپ سوم، 1390، قم. دو کتاب صحیح نوشتۀ حافظ ابوعبدالله محمد بن اسماعیل بخاری (۱۹۴-۲۵۶ هجری) و مسلم بن حجاج نیشابوری (م 261ق) معتبرترین کتاب حدیثی اهل سنت به شمار می رود. اهل سنت، محتوای این دو کتاب را از آغاز تا پايان صحيح دانسته و مبانی اعتقادی خود را بر اساس آن دو بنا نهاده اند. این در حالی است که در این دو کتاب، احادیث ساختگی بسیاری نقل شده است. مقالات و کتابهای بسیاری در نقد و بررسی احادیث این دو کتاب، نگاشته شده و احادیث ساختگی را در آن دو نشان داده اند؛ اما تعصب یا منزلت فراوان ذهنی در میان برخی از پژوهشگران اهل سنت موجب شده است که از قبول این مطلب خودداری کنند. کتاب «صحیح بخاری و مسلم در ترازوی نقد»، نوشتۀ آیت الله سید علی حسینی میلانی یکی از ده ها کتابی است که در این موضوع نوشته شده است. ایشان کتاب خود را در دو بخش (بخش نخست؛ بررسی و نقد صحیح بخاری؛ و بخش دوم بررسی و نقد صحیح مسلم) به سامان رسانده اند: کتاب با معرفی شخصیت بخاری در نقل حدیث آغاز شده و دیدگاه بزرگان اهل سنت به شخصیت وی یاد شده است از جمله اینکه برخی از علمای اهل سنت همچون ابوزرعه و ابوحاتم رازی احادیث بخاری را ترک گفته و مانع از نقل آن شده اند؛ دیگر اینکه ذهبی نام بخاری را در کتاب الضعفاء والمتروکین ثبت کرده است. در ادامه به شرح حال و جایگاه ابو زرعه وابوحاتم رازی در میان علمای اهل سنت پرداخته شده است. نویسنده سپس به بیان دیدگاه ذهلی استاد بخاری دربارۀ شاگردش پرداخته که وی را به بدعت گذاری در دین متهم کرده؛ آنگاه شرح حال ذهلی را آورده است. سپس به ابن دحیه اشاره کرده که بخاری را گمراه می دانسته و نمونه ای از انحراف بخاری را در نقل حدیث در کتابش المستوفی فی اسماء المصطفی نشان داده است. شرح حال ابن دحیه در ادامه آمده است. آیت الله میلانی در ادامه به موارد عینی انحراف بخاری در نقل حدیث اشاره کرده؛ که موضع بخاری در حدیث غدیر و تردید او در پاره ای از احادیث امام صادق علیه السلام از این موارد است. در ادامه ادّعای مهرورزی به اهل بیت علیهم السلام توسط عالمان اهل سنّت آمده و با ذکر نمونه هایی این ادعا به چالش کشیده شده است. قسمت پایانی این بخش ذکر برخی از روایات بی اساس در کتاب صحیح بخاری است از جمله: حدیث خواستگاری رسول خدا صلی الله علیه وآله از عایشه، حدیث «شفاعت آزر توسط ابراهیم»، حدیث «اقامه نماز بر جنازۀ ابن ابوسلول»، حدیثِ «دروغ های سه گانه حضرت ابراهیم»، حدیثِ «آتش زدن لانه مورچه ها توسط یکی از پیامبران»، حدیثِ «امر به خوردن گوشت حرام»، حدیثِ «انبیا چیزی به ارث نمی گذارند»، حدیثِ «مجادله حضرت علی با پیامبر بر سر نماز شب»، حدیثِ «خواستگاری امیر المؤمنین علیه السلام از دختر ابوجهل»، حدیثِ جعلی شأن نزول آیه ای از قرآن کریم دربارۀ عبد الله بن ابی، روایت «برتری نداشتن حضرت علی علیه السلام بر اصحاب بعد از خلفا»، حدیثِ «مزدخواهی در برابر کتاب خدا»، حدیثِ اَسباط «درباره طلب باران»، حدیثِ «زناکار دارای ایمان، در واقع زنا نمی کند»، حدیثِ «سه نفر پیامبر را به معراج بردند»، حدیثِ «سنگسار کردن میمون به خاطر ارتکاب زنا»، حدیث «تحریم ازدواج موقّت در سال خیبر»، و ... . نویسنده ضمن نقل این احادیثِ ساختگی، به بیان اهداف جعل و دیدگاه دیگر علمای اهل سنت می پردازد و باطل بودن این احادیث را با استناد به کتب دیگر علمای اهل سنت نشان می دهد. بخش دوم به بررسی و نقد صحیح مسلم اختصاص دارد. نویسنده در این بخش ابتدا با ذکر دیدگاه مسلم دربارۀ ابراهیم بن عبدالله سعدی یکی از رجال ثقه اهل سنت، عدالت مسلم را به نوشتۀ کتابهای اهل سنت به چالش می کشد و در ادامه دیدگاه ابوزرعه رازی را دربارۀ صحیح مسلم نقل می کند که وی تألیف چنان کتابهایی را برای تجارت برشمرده اند. آنگاه به نقل چندین روایت ساختگی در صحیح مسلم و بررسی آنها می پردازد از جمله: «حدیث ساختگی درباره حضرت ابوطالب علیه السلام»، «حدیثی که نشان از انتصاب ابوبکر به خلافت دارد!!»، حدیثِ «عمر نخستین کسی بود که دستور اذان را صادر کرد»، حدیثِ «نخستین آیه ای که نازل شد»، و حدیثی «در فضایل ابوسفیان». کتاب دارای کتاب نامه است.

در برخی از کتابهای اهل سنت روایتی است که رفتار و اعمال خلفا را توجیه می کند و یا به اعمال و رفتار مغایر با احکام اسلامی آنها را صورت شرعی می دهد. این روایت چنین است: عليكم بسنّتي وسنّة الخلفاء الراشدين؛ به سنّت من و سنّت خلفاى راشدين تمسّك جوييد! از آنجایی که از اين حديث به عنوان دستاويز برخی از اعمال مغایر با احکام اسلامی و سند توجيه كننده رفتار خلفا و امرا بهره بردارى شده، آیت الله سید علی حسینی میلانی در کتاب سنت پیامبر یا سنت خلفا به بررسی این روایت پرداخته است، تا نشان دهد که این روایت، ساختگی است و از سوی موالیان معاویه جعل و منتشر شده است. وی در سه بخش به کاوشی علمی دربارۀ این روایت دست می یازد: در بخش نخست نگارندگان حدیث و سندهای آن را بر می شمارد و روایت را به نقل ترمذى، ابوداوود، ابن ماجه، احمد بن حنبل، و حاكم نيشابورى نقل می کند. در بخش دوم اسناد حدیث را می شناساند و نكاتى دربارۀ سند و دلالت حديث بیان می کند که برخی از این نکات چنین است: اول اینکه صحابه رسول خدا رفتارهایی در مخالفت با خلفا انجام دادند و اگر سنت خلفا همان سنت رسول خدا صلی الله علیه وآله بود آنان نباید چنین اعمالی را مرتکب می شدند؛ حتی شخص عمر بن خطاب به صراحت با برخی از رفتارهای ابوبکر مخالفت کرده است. دوم اینکه این حدیث تنها از یک نفر به نام عرباض بن ساریه سلمی نقل شده است؛ عجیب نیست که سخنرانی پیامبر در حضور جمع آنهم با این کیفیت که در روایت نقل شده، تنها از این شخص نقل شود؟ سوم اینکه راویان بعد از عرباض، در حمص هستند؛ یعنی این روایت فقط در شام رواج داشته آنهم در زمان معاویه؛ آیا این نمی تواند به خاطر دشمنی با امیر المؤمنین علیه السلام باشد؟ چهارم اینکه بخاری، مسلم و نسائی از نقل این روایت خودداری کرده اند. نویسنده سپس در ادامه به بررسی شخصیت راویان روایت از جمله عرباض، يحيى بن ابى المطاع شامى، حُجر بن حجر حمصى، عبدالرحمان بن عمرو شامى، عبداللّه بن علاء دمشقى، ضمرة بن حبيب، خالد بن معدان حمصى، محمّد بن ابراهيم بن حارث تيمى دمشقى، بحير بن سعد حمصى، وليد بن مسلم دمشقى، معاوية بن صالح حمصى و ... پرداخته و به ضعف بسیاری از اینان در نقل حدیث و نگاه رجالی اشاره کرده و بطلان سندى حديث را نشان داده است. در ادامه شرح حال دو تن از بزرگان اهل سنت (حافظ ابن قطّان فاسى، ابن عربى مالكى) که این روایت را غیر صحیح دانسته اند آمده است. در بخش سوم به استناد اين حديث در علوم مختلف اشاره کرده است از جمله: استناد غزالی در علم اخلاق، ملا علی قاری در علم حديث، استناد برخی از متکلمین در علم کلام، استناد برخی از فقها در علم فقه و توجیه تحريم ازدواج موقت و متعه حج توسط عمر، نیز توجیه بدعت عثمان در افزايش تعداد اذان در روز جمعه. نویسنده در ادامه ضمن نقد این توجیهات به اختلافات درون متنی این حديث اشاره کرده و با تبیین معناى سنّت و حجّيت سنّت نبوى نشان می دهد که دلیل حجیت سنت نبوی عصمت آن حضرت است و این موضوع در خلفا جایی ندارد و هیچ یک از خلفای سه گانه معصوم نیستند. نویسنده در ادامه ضمن انطباق حديث با مبانى شيعه به دو حدیث ثقلين و حديث «دوازده خليفه» اشاره می کند و در پایان چنین می نویسد: «اين حديث به لحاظ دلالت، حديث باطلى است كه نه تنها نمى توان بدان استناد كرد، يا به عنوان قاعده مسائل علمى قلمداد نمود كه حتّى بر پايه ضوابط مورد نظر اهل سنّت نيز، پذيرفتنى نيست؛ بنابراين نمى توان از حديث مذكور براى توجيه «بدعت هاى دينى» خلفا و امرا استفاده نمود و آن را به عنوان دستاويزى براى سخنان متعدد در باب حجّيت سخنان اصحاب و اجماع خلفاى چهارگانه، مورد بهره بردارى قرار داد». وی می افزاید: «آرى، در صورت صحّت سند اين حديث، مى توان آن را به عنوان دليل صحّت اعتقاد شيعه اماميه به حجّيت سخنان ائمه اهل بيت عليهم السلام و وجوب اطاعت، فرمانبردارى و اقتدا به آنان، مورد استفاده قرار داد».