جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: خلافت و امامت: تعريف و تبيين مسئله خلافت و امامت، موضوع تحقيق اين كتاب است. نگارنده نخست درباره خلافت و امامت از زبان پيامبر اكرم(ص) سخن گفته و بر اين مطلب تصريح ورزيده كه آن حضرت، فقيه و پيشواى فاجر و مجتهد جاهل را آفت دين دانسته است. وى سپس واقعه غدير و رويدادهاى پيش از آن و مقدمات و زمينه‌هاى خلافت و جانشينى حضرت امير(ع) را در غدير خم مورد بحث و بررسى قرار داده است. مؤلف در ادامه، ذهن خوانندگان را به تحقيق و تحليل حديث ثقلين، كوثر، حديث غدير و سندهاى آن جلب كرده و راجع به مفاد و مضمون حديث غدير، با استناد به آرا و نظريات مفسران و محدثان، سخن گفته است. ديدگاه كلامى شيعه در باب خلافت و امامت و ضرورت تعيين و نصب امام از جانب خداوند با ديدگاه اهل‌سنت در باب خلافت اختلافاتى دارد كه اين موضوع را نويسنده در اين جلد، به‌خوبى شرح داده است. وى در پايان، به انحرافاتى كه در سيرت و سنت پيامبر(ص) پديد آمد و اينكه منصب خلافت توسط بنى اميه غصب شد، با شرح و تفصيل، بحث كرده است.

سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: شيعه على(ع): كتاب حاضر، شيعه را از ديدگاه منابع تاريخى و حديثى، مورد كندوكاو قرار داده است. نگارنده، سخن را با تعريف لغوى شيعه بر اساس قول پيامبر(ص) آغاز كرده و بر اين مطلب تصريح مى‌كند كه تعبيرهايى چون «خير البرية» يا «آن‌ها بهترين و نيكوكارترين مردم هستند»، بر پيروان على(ع) اطلاق شده است. وى سپس دلايلى براى اثبات شيعه و ابطال آرا و اقوال ديگر فرق و مذاهبى كه براى شيعه اصالت و حقانيتى قائل نيستند، آورده و باز هم احاديثى از قول پيامبر(ص) با اين مضامين: شيعيان رستگارانند، شيعه جايگاهش بهشت است و ديگر تعابيرى از اين دست در پاسخ مخالفان ارايه نموده است. مؤلف در جاى ديگر، راجع به نظرگاه‌هاى كلامى و اعتقادى شيعه با استناد به آرا و اقوال شيخ طوسى و ديگران سخن گفته و در پايان به ظلم و ستم‌هايى كه بر شيعه در دوره بنى اميه و پس از آن رفته، اشاراتى كرده است.

مصنفات الشيخ المفيد مجموعه‌ای از آثار شیخ مفید می‌باشد. محمد بن محمد بن نعمان بغدادی (336–413ق) معروف به شیخ مفید، از علمایی است که دارای تألیفات بسیار در موضوعات متنوع است. از آن تألیفات بسیار می‌توان به سه کتاب در حدیث، چهار کتاب در تاریخ، پنج کتاب در اصول فقه، دوازده کتاب در علوم قرآن، 41 کتاب در فقه و بیش از هفتاد کتاب در علم کلام اشاره کرد. حدود نصف آثار شیخ مفید در موضوع کلام و از این تعداد کتاب، نصف آن در مبحث امامت می‌باشد. برخی از آثار ایشان از قبیل «التمهيد»، «الانتصار»، «الافتخار»، «الرسالة العلوية» و... که قریب به چهل اثر می‌باشد متأسفانه مفقود شده و موضوع آن مشخص نمی‌باشد. این کتاب در 14 مجلد تهیه شده است که مجلد اول آن (که شماره این جلد از کتاب صفر می‌باشد) با عنوان حياة الشيخ المفيد منتشر شده است و محتویات آن شامل زندگی‌نامه شیخ مفید، شمردن آثار او از قبیل آثار موجود، مفقود و منسوب و توضیحاتی کامل درباره هرکدام از آن آثار است. برای هر عنوان از کتب شیخ مفید، مقاله‌ای درخور تولید شده است. محتویات جلد یازدهم (بخش اول): الإرشاد في معرفة حجج‌ الله علی العباد؛ جلد یازدهم (بخش دوم): ادامه الإرشاد في معرفة حجج‌ الله علی العباد؛ اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد (تألیف: ۴۱۱ق) معروف به «الارشاد» کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی درباره تاریخ اهل بیت(ع)، نوشته شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ق) از متکلمان و فقهای برجسته شیعه است. این کتاب در دو بخش تشکیل شده که بخش اعظم آن به شرح حال و ذکر فضایل امام علی(ع) و شرح زندگانی امام حسین(ع) و واقعه کربلا اختصاص دارد. به دلیل اهمیت و جایگاه این کتاب و نویسنده آن، پژوهش‌های فراوانی درباره آن صورت گرفته است. کتاب «الإرشاد» تاریخ زندگانی ائمه اطهار(ع) است که شیخ مفید با توجه به روایاتی که در اختیار داشته جمع آوری نموده است. شیخ مفید در این کتاب به فضایل اهل بیت(ع) و یاران آنان نیز اشاره دارد. کتاب الإرشاد از معتبرترین منابع روایی شیعه درباره تاریخ ائمه(ع) به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم شیعه که به زندگانی ائمه پرداخته‌اند، این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. این کتاب از مصادر بحارالانوار بوده و بهترین کتاب برای دستیابی به منابع اولیه شیعه درباره زندگانی و فضایل ائمه(ع) است. شیخ مفید در کتاب الإرشاد همانند یک کتاب تاریخی عمل نموده و به بیان حوادث تاریخی پرداخته است. علاوه بر آن، این کتاب، یک کتاب عقیدتی نیز به شمار میآید زیرا در آن به بسیاری از عقائد شیعه اشاره شده است. همچنین مؤلف در این کتاب مانند کتابهای روایی، مطالب را با ذکر سند آورده و این کار ارزش و اعتبار آن را بالا برده است. مفید، کتابش را در یک مقدمه و دوازده باب به تعداد ائمه شیعه(ع) تنظیم کرده است بخش عمده و بیشترین حجم کتاب پیرامون امیر مومنان(ع) است و پس از آن زندگانی دیگر امامان معصوم(ع) نقل می‌گردد. در ذیل هر باب از سه تا سیزده فصل را با عناوین مختلف مربوط به مسائل تاریخی عام (حوادث مسلمانان)، مسائل تاریخی هر امام (ولادت، سرگذشت و شهادت)، فضائل، اصحاب، کلمات و خطبه ‌‌ها، اولاد، فضیلت زیارت، کرامات و معجزات، و مناظرات و احتجاج‌‌‌های آن بزرگواران منعقد ساخته است. •

عصر امام محمّدبن علی الجواد(ع) بخشی از دوران شکل‌گیری فقه و حدیث شیعه است؛ لذا پژوهش حاضر در پی آن بوده است تا نقش و جایگاه امام را در نشر حدیث شیعه تا حد امکان آشکار نماید. بدین منظور مطالعه‌ای در زندگی، و اقدامات امام در امر پرورش راویان و برگزاری جلسات مناظره و احتجاج و نظام وکلا و... انجام گرفت و نتایج زیر حاصل شد:بشارت ولادت امام جواد(ع) را پدر بزرگوارش به عنوان مولودی پرخیر و برکت به شیعیان داده است. امامت ایشان در خردسالی، از بزرگ‌ترین اتفاقاتی بود که اسباب تحیّر شیعیان را فراهم نمود. اما ایشان از همان آغاز با شرکت در جلسات مناظره و احتجاجات با علما به دفاع از خویش و تثبیت جایگاه امامت اقدام نمود. نقش امام جواد در حدیث شیعه را باید در کارنامه روایت ایشان جست‌وجو نمود، تألیفات بسیار راویان ایشان، یکی از اساسی‌ترین تأثیرات را در نشر فقه و حدیث شیعه و غنی ساختن دین و فرهنگ اسلامی داشته است، به‌طوری که حجم وسیعی از اهداف امام از طریق این دانشمندان محقّق شده است. امام جواد(ع) با وجود کوتاهی دوران عمر و امامت خویش همواره با سیاستی روشن و صریح به مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات اعتقادی فرق مختلف کلامی پرداخته و با تقویت حوزه‌های درسی و نظام وکالت با شیعیان اقصی نقاط مملکت اسلامی ارتباط برقرار نمود و به وسیله مکاتبه و پاسخ به سوالات مختلف ایشان به اداره امور شیعه اقدام نمود و در حد توان و امکان دایره فقه و حدیث شیعه را خصوصاً در مسائل اعتقادی و فقهی گسترده گردانید. هرچند که احادیث بجاماانده از این امام بزرگوار از نظر کمیّت از درصد بالایی برخوردار نیست، اما یادآور استحکام و قوت کلام صادقین(ع) می‌باشد.

کتاب جواهر الحکمة للشباب توسط حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی ری‌شهری به زبان عربی و با استناد به آیات و روایات از ائمه اطهار علیهم‌السلام نگاشته شده است. این کتاب از «مقدمه و چهار قسمت «دور مرحلة الشباب فی الازدهار، عوامل ازدهار الشباب، موانع ازدهار الشباب، حقوق الشّاب و اسوة الشباب» گردآوری و هر قسم از فصولی جمع‌آوری شده است. فصل‌های قسم اول «ربیع الحیاة، ربیع بناءالذات و ربیع البناء» و قسم دوم «المعرفة، الإیمان بالذات، العلاقة بالله، الصدیق الصالح، اللذائذ المحللة و تقویة الجسم، القیم الاخلاقیة و العلمیة» ‌است. عناوین قسم سوم «البطالة، الإدمان، قرین السوء، سکر الشباب، الشهوة الجنسیة، مصائدالشیطان، الآفات الثقافیة و السیاسیة و الآفات الخلاقیة و العلمیة» است. «حقوق الشّابّ علی الوالدین و حقوق الشاب الإجتماعیة» ‌موضوعات قسم‌ چهارم و مباحث قسم الخامس «اسوة الشباب فی القرآن الکریم‌، اسوة الشباب من اهل البیت علیهم السلام و اسوة الشباب من اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله و الامام علی علیه‌السلام» است.

رسالة حول حديث نحن معاشر الأنبياء لا نورّث تألیف شيخ مفيد، ابوعبدالله، محمد بن محمد بن نعمان ابن معلم عكبرى بغدادى (336 - 413 هجرى). نقد و بررسى روايتى كه ابوبكر از پيامبر نقل كرده كه: «ما پيامبران چيزى براى فرزندان خود به ارث نمى‌گذاريم و هرچه باقى بگذاريم حكم صدقه بر آن جارى است و به فرزندانمان نمى‌رسد». اين كتاب، كتابى كوچك، در 6 صفحه است و در پايان آن نيز سخنان برخى ديگر از علما مانند قرطبى، فخر رازى، علامه حلى، علامه امينى، ابن ابى‌الحديد و سيد شرف‌الدين درباره فدك آمده است. شيخ مفيد در اين كتاب بحث از سند روايت نمى‌كند و فرض را بر صحت آن مى‌گذارد و اشكالات دلالى آن را مطرح مى‌كند. وى در دلالت اين روايت احتمالات گوناگونى را مطرح مى‌كند كه برخى از آنها موافق با قرآن است ولى مقصود مخالفان اهل بيت عليهم‌السلام را نمى‌رساند.برخى ديگر هم كه مقصود آنان را مى‌رساند مخالف قرآن است. شيوۀ شيخ مفيد در اين كتاب مانند ديگر كتاب‌هاى كلامى ايشان است.وى با استدلال‌هاى عقلى و استناد به آيات قرآن ديدگاههاى خود را به اثبات مى‌رساند.

ذکر حدیث شریف غدیر از طرق مختلف به اثبات رسیده است که در این کتاب به ذکر نقل ابن کثیر در کتاب بدایه و نهایه ایشان پرداخته می شود.