جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر در 14 مجلد تهیه شده است که مجلد اول آن (که شماره این جلد از کتاب صفر می‌باشد) با عنوان حياة الشيخ المفيد منتشر شده است و محتویات آن شامل زندگی‌نامه شیخ مفید، شمردن آثار او از قبیل آثار موجود، مفقود و منسوب و توضیحاتی کامل درباره هرکدام از آن آثار است. برای هر عنوان از کتب شیخ مفید، مقاله‌ای درخور تولید شده است. محتویات جلد پنجم: الاعتقادات، تصحيح الاعتقادات، المزار؛ ألاعتقادات فی دین الامامیة یا اعتقادات الامامیة مشهور به اعتقادات صدوق کتابی مختصر در علم کلام شیعه نوشته شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ ق). او در این کتاب با استناد به روایات معصومان به اثبات عقائد شیعه می‌پردازد. شیخ صدوق این کتاب را هنگام سفر به نیشابور و به درخواست عالمان نیشابوری نوشته است. این کتاب دارای شروح و ترجمه‌های فراوانی است. کتاب الاعتقادات مشتمل بر ۴۵ باب است که شیخ در هر باب با عنوان «باب الاعتقاد فی...» آن را آغاز کرده است. عناوین برخی از این ابواب بدین شرح است: بیان اعتقادات شیعه در توحید، صفات ذات و صفات افعال، افعال بندگان، جبر و تفویض، اراده، مشیت، قضا و قدر، فطرت و هدایت، استطاعت، بداء، لوح و قلم، عرش و کرسی، نفوس و ارواح، موت و رجعت، رستاخیز و مباحث مربوط به آن، بهشت و دوزخ، وحی، امر و نهی، قرآن، مقام انبیا سل و حجج و ملائکه و عصمت ایشان، نفی غلو و تفویض، تقیه، مقام اجداد پیامبر (ص)، ‌شأن لویان، احادیث، حظر و اباحه و... تَصحیحُ اِعتقاداتِ الاِمامیّة یا تَصحیحُ الاعتقاد کتابی در دانش کلام از شیخ مفید(درگذشت ۴۱۳ق) است. این کتاب، شرح و نقدی است بر کتاب «الاعتقادات»، نوشته شیخ صدوق. برخلاف شیخ صدوق که برای اثبات مطالب تنها بر آیات قرآن و روایات تکیه کرده است، شیخ مفید از روش عقلی بهره برده است. بداء، سؤال در قبر، قضا و قدر، معنای عرش، رجعت و چگونگی نزول وحی ازجمله مسائل کتاب است. در تصحیح الاعتقاد انتقاد عمده شیخ مفید بر شیخ صدوق این است که وی در اثبات اعتقادات و تفسیر آیات و روایات دقت عقلانی کافی ندارد. کتاب تصحیح الاعتقادات، شرحی است بر کتاب الاعتقادات یا اعتقادات الامامیه نوشته شیخ صدوق که در آن مهم‌ترین اعتقادات شیعه امامیه آمده است. همان‌طور که از عنوان تصحیح الاعتقادات پیدا است، تلاش شیخ مفید بر‌ آن بوده است تا دیدگاه‌های استادش شیخ صدوق را درباره اعتقادات شیعه امامیه نقد و تصحیح کند. شیخ صدوق در کتاب الاعتقادات برای اثبات اعتقادات شیعه از آیات قرآن و احادیث کمک گرفته است؛ اما شیخ مفید در شرح این کتاب از روش عقلی هم بهره گرفته است. ازجمله امتیازات کتاب تصحیح الاعتقاد را آن می‌دانند که دو روش فکری متفاوت در کلام شیعه را منعکس می‌کند : روشی که به استدلال‌های عقلی توجه نمی‌کند و بر روایات مبتنی است و مکتبی که به عقل بها می‌دهد و آن را به لحاظ شرعی معتبر می‌داند. شیخ مفید در تصحیح الاعتقادات بارها بر شیخ صدوق خرده گرفته است که همچون اصحاب حدیث به استدلال‌های عقلی بی‌اعتنا است و تنها بر روایات تکیه می‌کند. برخی از اشکالات شیخ مفید بر شیخ صدوق در این کتاب عبارت است از: تفسیر نادرست آیات قرآن، عدم استناد به روایات صحیح، بی‌توجهی از معنای درست برخی الفاظ موجود در قرآن و روایات، پیروی از شیوه اهل حدیث در برداشت از روایات، یعنی عدم تلاش عقلانی کافی در معنای روایات. البته شیخ مفید در مواردی دیدگاه شیخ صدوق را پذیرفته است. ازجمله آنها مسائلی چون رجعت، برانگیخته‌شدن پس از مرگ، شفاعت و وعد و وعید است. کتابُ الْمَزار؛ مَناسِکُ الْمَزار معروف به اَلْمَزارُ الصّغیر تألیف شیخ مفید(متوفای ۴۱۳ق) است. شیخ مفید در این کتاب، مجموعه روایاتی درباره زیارت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) جمع آوری نموده است. المزار شیخ مفید از معتبرترین منابع برای کتاب‌های زیارتی و دعا به شمار می‌آید و علما و دانشمندان شیعه نیز بر آن اعتماد و استناد نموده‌اند. شیخ مفید در آغاز کتاب، انگیزه خود را بر نگارش کتابی در شیوه زیارت دو امام حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) گرفت، با توجه به اینکه کتابی مستقل در زیارت ائمه(ع) از علمای اصحاب نگاشته نشده بود. البته شیخ مفید در بخش دوم کتاب، زیارت پیامبر(ص) و دیگر ائمه(ع) را نیز اضافه کرده است. این کتاب شامل موضوعاتی است از جمله: 1.

کتاب حاضر که توسط مجموعه ای مولفین به رشته تحریر درآمده است آیات و احادیث اهل بیت علیهم السلام را درباره معاد و آخرت جمع آوری و با ترتیب ذکر کرده است.

الاعتقادات کتابی است کلامی که مرحوم شیخ صدوق در آن با استناد به روایات و احادیث وارده از معصومان علیهم‌السّلام به اثبات عقائد شیعی می‌پردازد. شیخ این کتاب را به هنگام مسافرت به نیشابور بنا به درخواست عالمان آن دیار که از وی خواستند به صورت اجمال و مختصر عقائد شیعیان را برای آنان بیان کند املاء نمود. این کتاب مشتمل بر ۴۵ باب است که عناوین برخی از این ابواب بدین شرح است: بیان اعتقادات شیعه در توحید، صفات ذات و صفات افعال ، افعال بندگان، جبر و تفویض، اراده، مشیت، قضا و قدر، فطرت و هدایت، استطاعت، بداء، لوح و قلم، عرش و کرسی، نفوس و ارواح، موت و رجعت، رستاخیز و مباحث مربوط به آن، بهشت و دوزخ، وحی، امر و نهی، قرآن، مقام انبیا و رسل و حجج و ملائکه و عصمت ایشان، نفی غلو و تفویض، تقیه، مقام اجداد پیامبر، شان علویان ، احادیث و مفسر ، حظر و اباحه و....

معاد از ماده عوده و به معناى بازگشت است؛ بازگشت انسان به زندگى در شكلى نوين، در دنیايى برتر و كاملتر كه سرايى جاويدانى، و بدور از نابودى و ،« عود » مقدمه معاد از ماده فناست. معاد، رستاخیر. بزرگ و بى نظیرى است كه در آن ھمه پرسى عمومى انجام مىگیرد، و ھمه انسانھا بايد پاسخگوى تمام اعمال و كردار دنیايى خويش در دادگاه عدل الھى باشند؛ و در اين ھمه پرسى عادلانه است كه سرنوشت ھمگان رقم خورده، ھر كس ھر مقامى را كه سزاوارش باشد دريافت مىكند؛ و در نتیجه نیكان و بدان به سرانجام سعادتمندانه و فرجام شوم و شقاوتمندانه خويش مىرسند. آرى، اعتقاد به معاد و روز واپسین است كه امید به زندگى بھتر و آيندهاى روشنتر را فرا راه انسان قرار مىدھد، و انديشه پوچى و پوچگرايى را كه ھمچون بیمارى خوره در جسم و جان منكرين خدا و معاد جاى گرفته، و ھر لحظه و ھر ساعت از اين خسته دلان مانده در راه و گمراھان ناامید از فردا قربانى مىگیرد، مىزدايد. اعتقاد به معاد، به زندگى معنا و مفھوم عمیق بخشیده، و يأس و سردى و دلمردگى و بیچارگى را از صحنه زندگى بر مىدارد. انديشه زندگى نوين جاودانى، انسان را از بنبست فكرى رھانیده، و زمینه بارور شدن استعدادھاى ارزشمند نھفته در معدن وجود انسان را فراھم مىكند؛ و موجب تعديل غرائز سركش و امیال و خواستهھاى نامحدود انسان گشته، در نتیجه زندگى حیوانى را انسانى مىكند. آرى، معاد پیوند دھنده گذشته انسان به آيندهاش ھست؛ و ضمانت اجرايى قوانین و مھار كننده عنان گسیختگى افراد سودجو و متجاوزان به حريم جامعه و قوانین حاكم بر آن است. به خاطر نقش سازنده اصل معاد است كه به عنوان مھمترين پشتوانه جھان بینى توحیدى مطرح است؛ و به انديشه خداجويى و فطرت خداپرستى انسان تحقق عینى و عملى مىبخشد. در منابع اسلامى، آيات و روايات بیشمارى به طرح مسأله معاد پرداخته، و حتمیت برپايى روز واپسین و زنده شدن دوباره انسان را از راھھاى گوناگون اثبات كرده است. در اين كتاب كه شامل شانزده درس پیرامون معاد و مسايل مربوط به آن مىباشد، مسأله معاد مورد بحث و بررسى قرار گرفته، و دلايل عقلى و نقلى اثبات آن آورده مىشود، امید است كه اعتقاد به معاد در جوامع انسانى رواج يافته، ھمگانى شود و بدين طريق دلھاى تاريك در سايه پايبندى عملى به آن نور و صفا يافته، و فساد، تباھى، جنايت و آدمكشى از جامعه انسانى رخت بربندد، و عدل، نوعدوستى، صفا و صمیمیت جايگزين آن شود.

عقايد و انديشهھاى بنیادى اسلام كه از آنھا به عنوان اصول عقايد ياد مىشود پايه و اساس آيین حیاتبخش اسلام را تشكیل مىدھند و در شكلگیرى رفتار مسلمانان اثر مىگذارند، زيرا به طور كلى رفتار انسانھا- خود آگاه يا ناخودآگاه- تحت تأثیر اصول عقايد و به عبارت ديگر، جھان بینى قرار دارد. از اين رو، براى استقرار و تثبیت نظام ارزشى و رفتارى اسلام، بايد مبانى عقیدتى آن مورد بررسى قرار گیرد. اگر دين را به درختى تناور و بارور، تشبیه كنیم، مبانى عقیدتى، به مثابه ريشهھاى آن ھستند. اين ريشهھا بايد در پرتو چراغ عقل، در اعماق قلب انسان پابرجا گردد تا میوهھاى شیرين و گوارا (اعمال صالح) به بار آيد و سعادت و خوشبختى انسان در دو جھان تأمین شود. از آنجا كه خداى متعال، ما را به نیروى عقل و انديشه، مجھز ساخته، بايد در نظام آفرينش، تأمّل و تدبّر كنیم تا به حكمت خداوند پى ببريم. از اين رو، تحقیق و شناخت مبانى عقیدتى و دقت در محتواى دعوت پیامبران و توجه به معجزات آنان، بايد به كمك عقل انجام گیرد. تقلید از ديگران بدون سنجش عقلى، در مورد عقايد، محكوم است. دانشمندان اسلامى، از نخستین سالھاى ظھور اسلام، به تبیین عقايد اسلامى پرداختند و كتابھايى در علم كلام، در سطوح مختلف، به رشته تحرير درآوردند و در اختیار ھمگان قرار دادهاند. به تناسب مسائلى كه در ھر عصر، مطرح بود، در میان اغلب فرقهھاى اسلامى، متكلمان نامدار و مشھور، ظھور كردند و به بحث و بررسى مسائل كلامى پرداختند. كتاب و آثار برجاى مانده از آن بزرگان، با آنكه از نظر محتوا غنى و سودمند است، اما چون مطالب آنھا دسته بندى و كلاسیك و متناسب با نیازھاى فكرى عصر جديد و نسل جديد نیست، در امر آموزش كلاسیك نمىتوان از آن بھره گرفت. از اين رو، تھیه و تدوين كتابھايى متناسب با پیشرفت علوم و نیازھاى فكرى نسل جوان، امرى ضرورى و اجتنابناپذير است. كتاب حاضر، در راستاى ھمین ھدف، تھیه و تدوين گرديده است.

کتاب زهد شامل ذکر اخلاق حمیده و حسنه است که توجه خواننده کتاب را به این می دهد که اصل بندگی است و سعادت در گرو آن است و بس... بخش هایی از کتاب هم درباره مرگ و قیامت و بهشت و جهنم است که به خواننده کتاب تذکر بدهد که زهد یعنی آخرت را فدای به دست آوردن دنیا نکنی و این معنی واقعی زهد است.

کتاب "رجوع الی الله المراقبه، المحاسبه، التوبه، الموت" همانگونه که از نام آن پیداست یک کتاب هشداردهنده اخلاقی است که نکات اخلاقی و آیات و روایت بسیار مناسبی درباره مراقبه، محاسبه نفس، توبه، مرگ، معاد، قیامت ، بهشت و جهنم و.... خاطر نشان می کند.

کتاب مظالم حاصل سخنرانی های شهید سعیدآیت الله سید عبدالحسین دستغیب است . ایشان در این چند سخنرانی سعی کرده اند شنونده و خواننده را نخست به حقوق دیگران و به اصطلاح مظالم آشنا سازد و سپس مجری این قوانین را خود افراد بشناساند. ایشان در این کتاب ایمان هر فردی و اعتقاد به معاد و بهشت و دوزخ را عامل اساسی رعایت حقوق دیگران دانسته و از این نکته برای پیشگیری از مظالم یعنی ادا نکردن حقوق دیگران استفاده می نماید.این کتاب با الهام از فقرات نخستین دعای 38 صحیفه سجادیه الهام می گیرد.ایشان هر یک از عناوین دعای 38 ام صحیفه را مطرح کرده و به بحث درباره آن می پردازند. برخی از عناوین کتاب عبارتند از: علاقه شدید شهید دستغیب به صحیفه سجادیه علیه السلام مظالم و صراط و عقبات دیگر جلوگیری از گناه مفسد, حق واجب اولاد است ایثار حضرت زینب در کودکی رفتار والدین سرمشق بچه ها اسراف از موارد ظلم است