جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 488
بررسی مفاهیم و فضایل اصلی اخلاق از منظر رساله حقوق امام سجاد علیه السلام
نویسنده:
سیدعلی آیت‌اللهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این پژوهش فصلی به شناخت رساله ی حقوق و روایت گر آن اختصاص یافته است . این امر ابتدا با دو نگاه معین پیگیری می شودکه در نگاه اجمالی ،کتابشناسیِ تاریخی و در نگاه تفصیلی ، بررسیِ سندی بحث شده است و در ادامه به خاطر اهمیت و والایی متن، جایگاهِ روایت گر و اولین مخاطبِ آن، یعنی جناب ابی حمزه ثمالی تشریح و معرفی می گردد. فصل سوم ناظر به جایگاه اخلاقی رساله ی حقوق است. در این فصل رویکرد اصلی پایان نامه تبیین می شود در رساله ی حقوق، چون حقوق واقعیت دارند ، فضیلت هایِ اخلاقِ واقعیت محور نمایان می شوند. یعنی در فضای این رساله ، به یک معنایِ خاص، اخلاق از حقوق انتزاع می شود اما ماهیت این حقوق بر خلاف حقوقِ موضوعه ی رایج است. بیان امام سجاد شباهتی به قوانین موضوعه ی حقوقدان ها ندارد بلکه نوعی توصیف از واقعیتِ انسان و جهان ارائه می کند اما این توصیف در قالب طرح حقوقِ پنجاه گانه صورت می پذیرد. در فصل چهارم مفاهیم اصلی و یا مفهوم محوریِ اخلاق مدنظر قرار می گیرد و به خاطر منهجِ رساله ی حقوق موضوع با محوریتِ کلمه حق دنبال می شود در این میان تبیین جهان شناسانه مفهوم حق به عنوان مفهومِ بنیادین اخلاق با تاکید بیشتری طرح شده است . با تبیین جهان شناسانه مفهوم" حق " به عنوان بنیادی ترین مفهوم ، روشن می گردد که یکتایی منشاء اخلاق و حقوق ثمره ی وجودی چه چیزی است. در فصل پنجم شیوه بیان فضایل اخلاقی در رساله ی حقوق آشکار می شود. در فصل ششم به منظور طرح مبانی و مبادی رصدِ اصلی ترین فضائل اخلاق ، پیشنیازهای بحث که ذهنیت ما را درباره ی مفهوم عبادت ، تقوا و ایمان اسلامی تشکیل می دهد بررسی شده تا از منظر رساله ی حقوق زمینه ی تشخیص درست و رصد فضیلت اصلی مهیا گردد در ادامه در فصل هفتم تفصیل حقوق مطرح شده توسط امام ، آمده است و از طرف دیگر مقدمه رساله که بیشتر خلاصه ی عناوین حقوق را برمی شمارد در ضمیمه شماره یک درج شده است لذا با مراجعه به ضمیمه شماره یک و فصل هفتم ، کل نامه امام سجاد(علیه السلام) در اختیار قرار می گیرد.وسرانجام در فصل هشتم با نتیجه گیری ازفضا وروح رساله ی حقوق،در نهایت فضیلت اصلی را حق گرایی یا وفاداری نسبت به حق شمرده به ضرورت طرح همه فضائل بر محور فضیلت اصلی اشاره شده است.
تقریر و بررسی نظریه کمال‌گرایی در اخلاق به روایت هرکا
نویسنده:
معصومه موحدنیا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
کمال‌گرایی دیدگاهی است که در قلمرو های متفاوت اخلاق ،سیاست ،روان شناسی مورد توجه قرار گرفته است. کمال گراها در حوزه اخلاق می‌کوشند، با توجه به خصوصیات و ذات انسانی، ادعائی در اخلاق مطرح سازند ، تا بر اساس آن درستی و نا درستی، افعال ،اشخاص، شرایط و ... را ارزیابی نمایند . «کمال‌گراهای وسیع» به برخی صفات و « کمال‌گراهای محدود» به رشد تمام صفات محوری و ذاتی انسان توجه دارند.ابن رساله به بررسی دیدگاه "هرکا" به عنوان یک کمال‌گرائی محدود می‌پردازد. هرکا مدعی است که نظریه وی نظریه‌ای در باب زندگیِ خوب است. ادعای مذکور، دیدگاه او را با دو پرسش مواجه می‌کند؛ 1.آیا دیدگاه هرکا نظریه‌ای اخلاقی است؟ 2.آیا دیدگاه هرکا نظریه‌ای متمایز از سایر نظریه های اخلاقی است. پاسخ این دو پرسش در دو بخش این تحقیق ارائه شده است، برای پاسخ به پرسش نخست در بخش اول اقسام نظریه های اخلاقی، ساختار، نظریه های اخلاقی و چگونگی توجیه را فراهم آوردیم، تا جایگاه دیدگاه هرکا در میان نظریات اخلاقی مشخص شود. بخش دوم رساله به تقریر نظریه هرکا با روشی تحلیلی، اختصاص یافته است. هرکا با اصل قرار دادنِ کمال ذات انسان، دیدگاه خاص خود را در نظریه اخلاقی مطرح می‌کند، از نظر وی یک تعریف مناسب از ذات انسانی در رسیدن به دیدگاه اخلاقی منسجم و جذاب کمک می‌کند. ذات انسان مجموعه صفات ذاتی است که انسان به عنوان موجود زنده دارد، این صفات ذاتی بنابر تقریر ارسطو صفات بدنی، عقل نظری و عقل عملی اند. هرکا با این مبنا نظریه خود را در ساختاری حداکثری، نتیجه‌گرا و بی طرف ارائه می‌کند. از نظر وی یک زندگی خوب، زندگی‌ای است که آدمی همواره در اندیشه‌ کمال خود و دیگران باشد. توجه به دیگران زندگی اخلاقی را با خیر اندیشی همراه می‌کند . در زندگی خوب همه صفات به نحو متعادلانه‌‌‌‌ و در کل زندگی رشد یافته است. در واپسین بخش این تحقیق بار دیگر با توجه به مباحث بخش اول، نظریه هرکا از جهت ساختار و توجیه بررسی و نقد می‌شود.شاید مهم‌ترین نقدی که می‌توان بر نظریه هرکا وارد کرد، تبیین و مقصود وی از جذابیت شهود کمال ذات انسان است. وی تبیین نمی‌کند که چرا کمال برای همگان جذاب است و اساساً جذابیت و شهود به چه معناست و هم چنین شیوه و نوع استدلال بر دعاوی وی مبهم است، گرچه بر اساس برخی از تصریحاتوی، شیوه استدلال وی را به انسجام رالزی تحلیل بردیم؛ اما مشخص نیست که وی بر کدام تقریر و تفسیر از انسجام رالزی تأکید دارد و در آخر به نظر می‌رسد که در تبیین وی از ماهیت انسان نوعی کاستی از جهت عدم توجه به رابطه صفات با هم و عدم لحاظ قوه تخیل است که از سوی شارحین مسلمان ارسطو بر آن تأکید شده است. شاید بتوان با ترکیب و تطبیق دیدگاه وی با آراء با فیلسوفان مسلمان به دیدگاه منسجم‌تری دست یافت.
نگاه عدالت محور فارابی به نظام تکوین و تشریع، مدینه و اخلاق
نویسنده:
زهره توازیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
فارابی از جمله فیلسوفانی است که از قابلیت های چندگانه یک مفهوم در توجیه بعضی از نظریه های متافیزیکی، دینی، سیاسی و اخلاقی استفاده شایانی نموده است. عدالت آن مفهوم کلیدی است که فارابی توانسته است به وسیله آن مبنای نظام تکوینی عالم را تشریح نماید، ضمناً با همین مفهوم و به تأسی از دو حکیم بزرگ تاریخ، یعنی افلاطون و ارسطو، آن را در ساختار مدینه آرمانی وارد ساخته و نظام اخلاق فردی را بر اساس آن، توجیه می نماید . تنها در انطباق نظام تشریع با تکوین و مدلسازی آن در روابط فردی و اجتماعی است که انسان می تواند به سعادت، که غایت قصوای اوست، دست یابد.
صفحات :
از صفحه 71 تا 86
جان میلتون و اخلاق زناشویی مسیحی
نویسنده:
ارسطو میرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
مسیحیت کاتولیک به پیروی از عهد جدید نگاهی دوگانه به رابطه زناشویی دارد. از یک سوی، پیوند زناشویی را به عنوان نمادی برای پیوند مسیح و کلیسا، گسست ناپذیر و از آیین های مقدس کلیسا می داند و از سوی دیگر اساس این پیوند را رابطه جنسی می شمرد و این رابطه را نیز تنها با نیت تولیدمثل و بدون هر گونه انگیزه لذت خواهانه مشروع می داند. رهبران نهضت پروتستان منکر ارزش آیینی ازدواج بودند، اما به رابطه جنسی زناشویی نگرش مثبتی داشتند. جان میلتون در بهشت گمشده به شدت از دیدگاه مسیحیت کاتولیک درباره رابطه زناشویی انتقاد می کند و با طرح این ایده که اساس رابطه زناشویی «عشق» به معنای علاقه عاطفی، هم فکری و همدلی است و نه رابطه جنسی، و تاکید بر کیفیت تعالی بخش عشق زناشویی، از دیدگاه رهبران نهضت اصلاح دینی نیز فراتر می رود.
صفحات :
از صفحه 151 تا 175
نقد نظریه نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم
نویسنده:
حمید ایماندار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسئله نسبیت اخلاق با عناوین متعدد از دیرباز تاکنون همواره مورد توجه دانشمندان اسلامی و غربی بوده است. با این حال هنوز هم به مثابه یک پژوهش زنده به خصوص در مباحث فلسفه اخلاق مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد. این پژوهش در صدد واکاوی دیدگاه قرآن کریم در این باره، فارغ از صبغه فلسفی این نظریه بوده وبا پاسخگویی دقیق به سوالات مطرح در نظریه نسبیت اخلاق از منظرقرآن کریم ، نظریه نسبیت اخلاق را رد و اطلاق اخلاق را اثبات می کند. به این معنا که اصول و ارزش های اخلاقی در همه شرایط همواره ثابت بوده و دگرگون نمی-شوند.نظریه نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم از زاویای متعددی می تواند مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل بعد ایجابی اطلاق اخلاق،استفاده از تحلیل مسائل اساسی فلسفه اخلاق و بررسی آیات موهم نسبیت اخلاق سه روشی هستند که در تحلیل نظریه نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم مورد استفاده قرار گیرند.همچنین نقد نظریه نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم در حل مفاهیمی چون تقیه و عصمت قابل استفاده است.
تبیین مبنای انسان شناسانه اخلاق اسلامی
نویسنده:
علیرضا موفق
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
انسان‌شناسی از مهمترین مبانی اخلاق اسلامی است که بدون آن تبیین و توجیه بخش‌های مختلف اخلاق اسلامی امکانپذیر نیست. انسان‌شناسی شامل دو جنبه وجودی و ماهوی آدمی است که هر یک ناظر بر بخش‌هایی از اخلاق اسلامی است. در آموزه‌های اسلامی وجود انسانی شامل آمیزه‌ای از ماده و روح است که البته ثقل اصلی آن بر بعد روحی مبتنی است. به این لحاظ، ارزش‌ها و انگیزه‌های اخلاق اسلامی از محوریت سودجویی‌های مادی به‌دور بوده و حتی می‌توان آن را بر ریاضت‌های شرعی استوار دانست. عنصر مرگ که در انسان‌شناسی اسلامی نقش برجسته‌ای ایفا می کند، عنصری هشدار‌دهنده است که انسان با آن به غنیمت شمردن فرصت‌های دنیوی و رغبت بیشتر به انجام رفتارهای اخلاقی ترغیب می‌شود. انسان در اخلاق اسلامی در صورتی که از انسانیت واقعی بهره‌مند باشد، اولاً بسیاری از قضایای اخلاقی را به طور ذاتی می‌شناسد (ساحت معرفتی) و ثانیاً به بسیاری از آن‌ها تمایل می یابد. (ساحت گرایشی) همچنین تأملات نشان می‌دهد ریشه ساحت گرایشی و معرفتی انسان به سوی اخلاق به دلیل تمایل انسان به سوی خیر مطلق؛ یعنی ذات مقدس حق است.نتایج فوق این نظر را تقویت می‌کند که حرکت انسان به سوی اخلاق نوعی حرکت به سوی خداوند است که این حرکت ممکن است به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه صورت پذیرد. این حرکت ابتدا به صورت فروکاست محبت به خود آغاز و با حرکت به سوی غایت برتر ادامه خواهد‌یافت. دیدگاه فوق با محور نظریه‌های رایج غربی تفاوت جدی دارد. مکتب سودگرایی به دلیل محوریت بر سود و بعد مادی و مکتب وظیفه‌گرایی به دلیل نادیده‌گرفتن عنصر حق در رفتارهای اخلاقی با دیدگاه اخلاقی فوق و نظریه برگرفته از آن کاملاً متفاوت است. واژگان کلیدی: اخلاق اسلامی، انسان‌شناسی، خدا، روح ، آیات و روایات.
بررسی و نقد نسبی‌گرایی اخلاقی
نویسنده:
سهیلا پیروزوند
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
نسبی گرائی اخلاقی یکی از مهم ترین مباحث در حوزه فلسفه اخلاق می‌باشد. این بحث تا جایی دارای اهمیت است که رویکرد و موضع شخص در مورد نسبیت یا عدم نسبیت ارزش‌های اخلاقی بر دیدگاه‌ها، جهان بینی و موقعیت قانونی و اجتماعی افراد تاثیر بسزایی دارد و بسیاری از امور انسان و جامعه را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد.در این تحقیق بعد از تعریف اجمالی‌نسبی گرایی و نقطه مقابل آن به بررسی انواع نسبی‌گرایی پرداخته ایم. در نسبی‌گرایی توصیفی اشاره کردیم که این نوع از نسبی‌گرایی در مورد درستی یا نادرستی ارزش‌های اخلاقی داوری نمی کند لذا بحثی تحت عنوان نقد و بررسی ادله نسبی‌گرایی بیهوده است. در نسبی‌گرایی هنجاری ابتدا به تعریف نسبی‌گرایی هنجاری و انواع آن پرداخته‌ایم و بعد از بیان تاریخچه نسبی‌گرایی و علل گرایش مردم به نسبی‌گرایی، ادله نسبی‌گرایی هنجاری را بررسی کرده‌ایم؛ عمده‌ترین ادله آنها مبتنی بر تفاوت‌های فرهنگی و تنوع دیدگاه‌های اخلاقی و عدم وجود ارزش‌های اخلاقی است. در این‌باره، نشان داده‌ایم که ارزش‌های اخلاقی وجود دارند و تفاوت‌های فرهنگی و تنوع دیدگاه‌های اخلاقی دلیل بر نسبیت نیست. در نسبی‌گرایی فرااخلاق هم، بعد از تعریف نسبی‌گرایی فرااخلاق، ادله نسبی گرایی فرااخلاق را بررسی کرده‌ایم. این نوع از نسبی‌گرایی، با استفاده از نسبی‌گرایی توصیفی و انکار وجود ارزش‌های اخلاقی و انکار قطعیت ترجمه، نسبی گرایی فرااخلاق را اثبات کرده است. در نقد این ادله، نشان داده‌ایم که ارزش‌های اخلاقی وجود دارند و نمی‌توان نسبی‌گرایی توصیفی و عدم قطعیت ترجمه را دلیل بر نسبیت فرااخلاق دانست.
بررسی دیدگاه‌های فایده‌ باوران کلاسیک و ابن‌حزم اندلسی
نویسنده:
امیرحسین تقی‌پور جاوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پایان‌نامه به بررسی دیدگاه‌های فایده‌باوران کلاسیک (جرمی‌بنتام و جان استوارت میل) و ابن حزم می‌پردازد. فایده‌گرایی یکی از نظریه‌های مهم و مشهور در حوزه‌ی فلسفه اخلاق و اخلاق هنجاری است. فایده‌گرایی بر اصل فایده و سود مبتنی است و مقصودش از فایده و سود، لذت وشادکامی است، و بر همین مبنا، مدعی است : تنها عمل و قاعده‌ای درست و الزامی است که بالاترین و بیشترین شادکامی و سعادت را برای بیشترین افراد جامعه ذی‌ربط در پی داشته باشد. فایده‌گرایی یکی از نظریه‌های غایت-گرایانه و پیامدگرایانه در زمینه اخلاق هنجاری است که از این نظر، رقیب نظریه‌های وظیفه‌گرایانه و اخلاق فضیلت مدار به شمار می‌‌آید.فایده‌گرایی تاریخی دیرینه دارد اما فایده‌گرایی کلاسیک در اوائل قرن هجدهم مطرح گردید، و جرمی بنتام و جان استوارت میل مهم‌ترین طرفداران این نظریه فلسفی بوده‌اند. فایده‌گرایی در معنی اصطلاحی آن به دسته‌ای از نظریه‌های اخلاقی و خصوصا نظریه اخلاقی و سیاسی جرمی بنتام و جان استوارت میل- دو فایده‌گرای سرشناس سنتی در اوائل قرن هجدهم- اطلاق می‌شود و در واقع نظریه غایت‌گرایانه-ای است که مبتنی بر اصل بیشترین شادکامی و فایده و سود است. همچنین آنها معتقدند که لذت و الم قابل اندازه‌گیری و ارزیابی است. جرمی بنتام آنجا که کوشیده است تا نوعی محاسب? لذت‌گرایانه از لذات و آلام را با استفاد? از هفت بعد شدت، دوام، قطعیت یا عدم قطعیت، قرابت یا دوری، باوری ، خلوص، گستردگی عملی سازد این معنا را به روشنترین وجه تصدیق می‌کند. جان استوارت میل تا حدی در واکنش به این دیدگاه و برای پاسخگویی به ایرادهایی که مخالفین برعلیه این نظریه ارائه دادند، کوشیده علاوه برکمیت، کیفیت را نیز در ارزشیابی لذت‌ها وارد کند. فایده‌گرایی در قرن نوزدهم و بیستم مورد توجه بوده و در فلسفه اخلاق قرن حاضر نیز تاثیر فراوان داشته و پیروان بسیاری دارد. فایده‌گرایی اخلاقی تقریرهای مختلف و نیز شاخه‌های متنوعی از قبیل فایده‌گرایی لذت‌گرایانه، آرمانی، ترجیحی، سکولار و الهیاتی دارد و نیز به دو قسم مشهور عمل محور و قاعده محور تقسیم می‌شود. فایده‌گرایی در معرض بسیاری از انتقادات و اشکالات از جمله ناکارآمدی در ارزیابی لذت‌ها و آلام و نیز عدالت توزیعی است. در جهان اسلام نیز ابن حزم اندلسی دارای گرایشات و نگاهی فایده‌گرایانه بوده و در کتاب خویش با عنوان «الاخلاق و السیر» بارها بر اصل منفعت و زیان تکیه کرده و از عبارت‌های «لافائده فیه» و «لامنفعه فیه» استفاده کرده است. مقصود وی از فایده «دور کردن غم و اندوه» می‌باشد و بر این باور است که تمام انسان‌ها در همه‌ی افعالی که انجام می‌دهند هدفی جز دور کردن غم و اندوه ندارند. از این رودر برخی از جنبه‌ها با دیدگاه فایده‌باوران کلاسیک سازگاری دارد.
الهیات سیستماتیک بر مبنای آرای هرمان دویزر
نویسنده:
زهرا مهریزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این رساله کوشش شده است تا ابتدا تعریفی از الهیات و در ادامه تعریفی از الهیات نظام‌مند ارائه شود ‏و الهیات نظام‌مند را کوششی برای فهم تمام حقایق در پرتو تعالیم مسیحی می‌داند که بر فلسفه استوار ‏است. هدف از این اثر وارد کردن الهیات به تحصیل، شغل و زندگی است و تنها شرط لازم برای ‏ترسیمی از موقعیت علم الهیاتی که مطابق با زمان باشد، بهره‌مندی از یک آمادگی اگزیستنسیل ‏‏(‏existentiell‏) و عقلی است که برای این منظور هم باید به سنت دو هزار ساله‌ی الهیات نظر داشت و ‏هم به دوران معاصر. به عبارتی وظیفه‌ی الیهات نظام‌مند برقراری نسبت انتقادی با سنت، کار علمی بر ‏عصر حاضر و مسئولیت در قبال آینده‌ی آن است، و آنچه این اثر در پی آن است معرفی حوزه‌ی کامل ‏اصول اعتقادات پروتستانی در یک بررسی کلی توسط سه - چهار پاراگراف است. همچنین در ادامه در ‏حوزه‌ی "نظام‌مند" به سه رشته‌ی فلسفه دین، اصول اعتقادات و اخلاق توجه می‌شود، یعنی نظریه‌ی دین ‏‏(برای مثال مفهوم عقل، مکاشفه، خدا)، آموزه‌ی کلیسا و اصول آن برای زندگی مسیحی.‏آنچه در پایان این رساله ضروری است، توجه به این نکته است که الهیات نظام‌مند نه تنها دیدگاه‌های ‏دیگر حوزه‌ها را دربردارد، بلکه ارتباط و همبستگی درونی آن‌ها را در عقیده‌ی خاص ایمان مسیحی ‏نشان می‌دهد. بنابراین رشته‌های کلامی حقیقتاً محدوده‌ی تجربه‌ی بشری را تحت دیدگاه‌های بنیادانگار ‏از "ایمان" به عنوان اساسِ اعتماد، "رفتار" در نسبت با جهان و انسان، "اعمال" در فرآیند مسئولانه‌ی ‏ساخت آینده، ترسیم می‌کند.‏‏
بررسی نقش انسان‌شناسی در فلسفه اخلاق از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)
نویسنده:
محمدرضا پورتقی سرحمامی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ارتباط بین انسان‌شناسی و اخلاق از جمله مباحثی است که غالباً اندیشمندان در حوز? اخلاق به آن نپرداخته یا حداقل به گونه صریح در باب آن سخن نگفته‌اند. از آنجا که هم اخلاق و هم انسان‌شناسی به عنوان دو موضوع نسبتاً وسیع در حوز? علم و مطالعات مربوط به نفس انسان هستند، طبعاً ارتباط وثیقی را بین آنها می‌توان یافت. با مطالعه آثار اندیشمندانی که به این دو حوزه پرداخته‌اند از جمله علامه طباطبایی که هم در حوز? اخلاق و هم در حوز? انسان‌شناسی مطالب قابل توجّهی دارند، می‌توان نتایج قابل توجهی را به دست آورد. شناخت انسان از بنیادی‌ترین مباحث اخلاق و فلسفه‌ی اخلاق در نظر علامه(ره) بوده و اخلاق با توجه به حقیقت انسان و اهداف عالیه او، معیار اخلاقی نیک و بد و رذایل و فضایل و ارزش و ضد ارزش را تعیین می‌کند. ایشان با اتّخاذ کردن نوعی نگرش توحیدی در باب اخلاق، هدف اساسی اخلاق را تقرّب یافتن به وجود مقدّس الهی دانسته و سعادت واقعی انسان را در مسیری توحیدی ترسیم می‌نماید. این نگرش را، می‌توان با تحلیل نظرات ایشان در باب نفس و قوای نفسانی و ارتباط ارزشهای اخلاقی با این قوا، بدست آورد. مسال? اساسی در پژوهش حاضر این است که در نگرش علامه طباطبایی چه نسبتی بین اخلاق و انسان‌شناسی وجود داشته و اساساً نقش انسان-شناسی در اخلاق از منظر ایشان چیست؟ انسان‌شناسی اخلاقی و نقش آن در تعیین ارزش‌های اخلاقی، مسئولیت‌های اخلاقی، سعادت، فضیلت و تربیت اخلاقی از جمله مباحثی است که در این پژوهش مورد بحث واقع شده است. نحو? ارتباط آگاهی و اختیار انسان با ارزش‌ها و مسئولیت اخلاقی؛ انگیزه و جاودانگی انسان با ارزش اخلاقی، ساحت‌های وجودی انسان، ارزش اخلاقی و هدفمندی انسان، از دیگر مباحثی است که به روش توصیفی و تحلیلی با مراجعه به آثار ارزشمند علامه طباطبایی، در این پژوهش مورد بحث واقع شده است و سعی شده تا روشن شود که اختیار و انتخاب انسان، علم و قدرت و همچنین آگاهی او از مهمترین عناصر در جهت معنا یافتن مسئولیت اخلاقی محسوب می‌شوند و تنها انسان‌هایی در برابر رفتارهایشان مسئولیت اخلاقی خواهند داشت که از این عناصر برخوردار باشند.
  • تعداد رکورد ها : 488