جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقوله­‌ی حیات طیبه به معنای زندگی شیرین و آرام­‌بخش، یکی از موضوعات بسیار مهم قرآن کریم برای حیات بشری است. بررسی ابعاد حیات طیبه با توجه به نیاز انسان به آن، در نیل به سعادت دنیوی و اخروی و از طرف دیگر، توان پاسخ­گویی قرآن کریم، با لحاظ جاودانگی و جهانی بودن آموزه‌های آن در عالم بشریت، حائز اهمیت فراوان است. هدف نوشتار کنونی، یافتن پایه‌ها و مقولات زیرین حیات طیبه برای حصول حیات طیبه در فرد و جامعه است. نتایج تحقیق کنونی با روش تحلیلی - توصیفی به همراه شیوه‌­ی استنطاقی از قرآن و با اسناد و منابع کتابخانه‌ای، ناظر به این حقیقت مهم است که عملیاتی شدن حیات طیبه به برخی پایه‌های نظری و روحی و رفتاریِ قرآنی، هم­چون باور‌مندی به توحید، نبوت، معاد، میل به زیبائی، درهم تنیدگی دنیا و آخرت و غیره نیاز دارد که بدون ملاحظه‌­ی آن­ها، حیات طیبه در جامعه‌­ی انسانی محقق نخواهد گردید. در واقع، موارد مذکور از زیرساخت‌های حیات طیبه شناخته می‌شوند که بنای حیات طیبه، روی آن­ها امکان­‌پذیر است.

هدف از نگارش این مقاله، شرح فقراتی از دعای افتتاح قرآن کریم با تأکید بر مراتب شنیداری و دیداری در حین قرائت کلام الهی است. روش پژوهش، توصیفی بوده و نوع جمع ­آوری و تحلیل داده­ ها، کتابخانه ­ای با استناد به آیات الهی و برخی از روایات می ­باشد. یافته ­ها، تلاوت سخن خدا، به منزله ­ی گفتگو با خالق، علاوه بر گفتار، جنبه ­ی شنیداری نیز داشته و آیاتش، چون تجلی حق ­تعالی به پشتوانه ­ی حاملان و حافظان کلام الهی و پیامی زنده است که جنبه ­ی دیداری هم دارد. در نتیجه در تلاوت قرآن با درجات شنیدن سخن از زبان پیامبر (ص)، تا شنیدن از فرشته وحی و سروش الهی و عدم غفلت و خود را در محضر کلام خدا دیدن همراه با نگاه بصیرت ­افزا و باز شدن چشم دل و عیان شدن حقایق اشیاء و جلوه‌های اسماء الهی مواجه می شویم.

تفسیر اجتهادی جامع تفسیری جامع ­نگر به لحاظ روش­ شناسی تفسیر است که در کشف مراد جدی خداوند از همه ­ی منابع تفسیری بهره می­ برد. از آنجا که در این تفسیر عقل از جایگاه مهم و اساسی برخوردار است، بررسی کارکردهای برهانی عقل ضروری می ­نماید. استفاده‌ از عقل در برهان ­های قرآنی و قرائن عقلى در تفسیر براى کشف مفاهیم و مقاصد آیات قرآن، کارکرد برهانی عقل است که به عقل از جنبه ­ی مدرِک بودن نظر شده است. این پژوهش با گردآوری اطلاعات به شیوه ­ی کتابخانه ­ای و فیش ­برداری و با رجوع به اسناد و مدارک معتبر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی مهم­ ترین کارکردهای برهانی عقل در تفسیر اجتهادی جامع می ­پردازد. استفاده از عقل در رفع تعارض ظاهری آیات، استفاده از قرائن عقلی (معرفت ­های بدیهی و برهان ­های قطعی) در تفسیر، اجرای قاعده ­ی جری و تطبیق و کشف استلزامات عقلی موجود در آیات قرآنی از مهم ­ترین کارکردهای عقل برهانی است.

بررسی آراء نو اندیشان معاصر در حوزه مسائل قرآنی، موضوعی در خور اهتمام است. محمد شحرور از نو اندیشانی است که معنایی متفاوت از واژه قرآنی فرقان ارائه نموده است. بر پایه این نظریه، فرقان به معنای ده فرمان تورات بوده لذا به هدف اثبات این دیدگاه به دلایل متعددی همانند: ارتباط آیات بر اساس تکرار واژه فرقان و ارتباط معنایی برخی آیات و ده فرمان استناد شده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- انتقادی واژه فرقان را از نگاه ریشه ای، لغوی، ادبی، قرآنی و تفسیری مورد تحلیل و نقد قرار داده است و در ادامه اثبات نموده که مبانی نظریه شحرور در سه موضوع لغوی(عدم ارتباط ریشه‎ای و معنایی واژه فرقان و ده فرمان)، ادبی(اشتباه در تشخیص واو عطف و ایجاد تکرار زائد) و تفسیری(تناقض در کمیت و کیفیت آیات مورد استناد و ده فرمان) دارای اشکال است لذا کلمه قرآنی فرقان نمی‏تواند معنای مد نظر شحرور را حمل نماید.