جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به نقل و بررسی مشترکات روایی شیعه و اهل سنت در تفسیر آیات جزء یکم قرآن پرداخته و برای اینکار در سه مرحله نقل، تحلیل و نتیجه گیری مطالب خویش را نظم داده است. در بخش نقل با استفاده از دو تفسیر مهم روایی نورالثقلین و الدرالمنثور احادیث مشترک ذیل آیات جزء اول مربوط به سوره بقره استخراج شده و در مرحله دوم با استفاده از تفاسیر تحلیلی عمده مهم دو فرقه نظیر کشاف و تفسیر کبیر و المیزان و نمونه و تسنیم نظریات مفسران در این زمینه بیان گردیده و در مرحله سوم با جمع بندی نظریات مفسران به این سئوال پاسخ داده شده است که آیا حدیث مورد بحث از سوی مفسران پذیرفته شده یا نه. احادیث آن ذیل 115 موضوع آورده شده است که بعضی از آنها عبارت اند از: ویژگی های سوره حمد، فضیلت سوره بقره، حروف مقطعه، تجسم اعمال صالحان در بهشت، دلیل مخالفت ابلیس و...

عقاید و آموزه های صوفیانه در مصر پیش از اسلام سابقه ای دیرینه دارد، این خصوصیت باعث شده تا روح و روان جامعه مصری عرصه تاخت و تاز فرقه ها و طرق صوفیانه در طول اعصار مختلف باشد. تصوف در فرهنگ اسلامی مصر به طور بسیار واضحی نمودار است وشناخت فرهنگ اسلامی در این سرزمین، بدون شناخت عرفان وتصوف، ممکن نیست. تصوف در مصر تا اوایل سده سوم هجری که مبانی تصوف به عنوان مکتبی فکری و معنوی پایه‌گذاری شد، بیشتر به صورت زهد و آموزه های صوفیانه نمودار بود. البته لازم به ذکر است، این مسئله در اکثر نقاط قلمرو اسلامی که تصوف در آنجا بود و نمودی داشته، مصداق دارد.تصوف به معنای واقعی در مصر توسط ذوالنون مصری (د:245هـ) پایه‌ گذاری ‌شد ‌‌و ‌با افرادی ‌چون ‌رفاعی(د:578هـ)، شاذلی(د:656هـ)، بدوی(د:‌675هـ) و‌ ابن فارض (د:633هـ) به اوج رسید. در قرن هفتم هجری فرقه ها و طریقه های صوفیانه زیادی از قبیل رفاعیه، شاذلیه، بدویه، دسوقیه و... رواج پیدا کردند و تصوف از حالتی که جریانی معنوی و سلوکی باشد، به سوی جریانی اجتماعی با نمودهای مردمی و عامه‌پسند تغییر جهت داد. اغلب این طریقه های صوفیانه غیر بومی بودند و از شرق و غرب جهان اسلام به مصر وارد شده بودند. این پژوهش بر آن است تا تاریخ تصوف در مصراز ورود اسلام تا پایان دوره ایوبی، با توجه به اطلاعاتی که منابع تاریخی در اختیار می گذارند، بررسی و تجزیه و تحلیل نماید.

در این تحقیق موضوع اذن و اقامه از دیدگاه فقهای امامیه و اهل سنت مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است رساله حاضر که در سه فصل تنظیم شده است: در فصل اول ابتدا به معنی اذان و اقامه و الفاظ مستعمل در قرآن به معنی اذان پرداخته شده سپس زمان و مکان و کیفیت تشریع اذان، ادله فریقین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است،‌ در نتیجه ثابت کردیم که اذان و اقامه از طرف خدای سبحان تشریع گردیده و هیچ انسانی در تشریع آن دخالتی نداشته است. روایاتی که در منابع اهل سنت نشان میدهد که اذان به عبدالله بن زید در خواب الهام شده و پیامبر آنرا از او گرفته از نظر سند و دلالت ضعیف و بی پایه است در آخر این فصل از تعداد فصول اذان و اقامه نیز بحث شده است. فصل دوم که شامل سه گفتار می‌باشد. در گفتار اول شهات ثالثه موضوع بحث و بررسی می‌باشد. نتیجه گفتار اول این می‌شود که این فصل در قرن اول هجری در زمان خود پیامبر در مدینه گفته می‌شد مشهور علماء شیعه این فصل را جزء اذان و اقامه نمی‌دانند. ولی گفتن آنرا به قصد قربت جایز، بلکه به قصد امتثال عمومات مستحب می‌دانند. در گفتار دوم حی علی خیر العمل از نظر فقهای شیعه و سنی بررسی شده است. نتیجه این می‌شود: که این فصل از ابتدا تشریع جزء اذان و اقامه بوده و در عصر پیامبر و ابوبکر و آغاز خلافت عمر در اذان ها گفته می‌شد. بعدا بدستور عمر به بهانه اینکه مردم بجای جهاد به سوی نماز روی می آورد از اذان حذف شده و اما ائمه اهلبیت تا آخر عمر آنرا ترک نکردند. گفتار سوم در موضوع تتویب پرداخته است، ابتدا آغاز ورود آن را در اذان صبح مورد قرار داده است. غالب اهل سنت گفتن آنرا مستحب می‌دانند. اما تمام شیعیان به تبع امامان معصوم شان آنرا بدعت می‌دانند. برخی از فقهای بزرگ اهل سنت مانند: ابوحنیفه، شافعی،‌ مالک .... نیز به بدعت بودن آن تصریح کرده اند. بدین جهت که این جمله در زمان رسول خدا و در زمان ابوبکر نبود، بلکه در زمان خلیفه دوم به اذان افزوده شد. فصل سوم: ابتدا فرق بین اذان اعلام و اذان نماز را بیان می‌کند پس از آن بیان محتوا، مفهوم و فلسفه اذان از دیدگاه ائمه اطهار می‌پردازد. در ادامه پاداش و اثرات فراوان که برای اذان نقل شده ذکر می‌کند. در آخر سنن و مستحبات اذان را نقل می‌کند.

ادیان عربستان از راه های گوناگون وارد منطقه عربستان شدند از جمله یهودیت پس از شورش های یهودیان علیه رومیان در اورشلیم که منجر به پراکنده شدن آنها از فلسطین و مهاجرت آنها به عربستان شد و مسیحیت که در نتیجه تبلیغ مبلغین مسیحی به سبب برخورداری از فرهنگ اطلاعات پزشکی توانستند به عربستان نفوذ کنند، زرتشت که از ایران وارد عربستان شد و به دنبال آنها ادیان دیگری مثل مانی و زندقه و مزدک، نیز به این سرزمین وارد شدند، صابئین نیز که خاستگاه آنها فلسطین بوده بر اثر فشارهای یهودیان به این سرزمین وارد شدند.در میان ادیان غلیت و نفوذ دین بت پرستی و پذیرفتن ادیان دیگر از طرف آنها بیشتر دیده می شود.با وجود ویژگی ها و عقاید و تعصبات شغل و حرفه آنها بخصوص در میان ادیان توحیدی به گونه ای مسالمت آمیز در کنار هم در مناطق مختلف زندگی می کردند. البته بعضی از ادیان از جمله یهودیت به خاطر تعصبات و عقایدشان و داشتن پیامبری دینی، خود را برتر از دیگران می دانستند و تعامل را به تقابل می کشاندند.اعتقادات مذهبی بعضی از ادیان زمینه را برای ظهور پیامبر جدید آماده می کردند و با ظهور اسلام نیز شرایط منطقه رو به تعامل بیشتری به پیش می رفت پیامبر اسلام با اجرای پیمان برادری مهاجر و انصار این تعامل را تقویت نمود و برای باقی ماندن دینشان سخت نمی گرفت و با گرفتن ذمه از بعضی از آنها را به رسمیت می شناخت. ولی با عقاید کفرآمیز بعضی از ادیان بخصوص بت پرستی مخالفت نمود که باعث نابودی و از بین رفتن آنها شد.کلمات کلیدی: ادیان ـ عربستان جاهلی ـ یهودیت ـ بت پرستی ـ مسیحیت ـ حنفا-زرتشت

واژه صحابی در متون دینی زیاد به کار رفته است اما دیدگاه شیعه و اهل سنت در تفسیر صحابه مورد اختلاف است. بیشتر اهل سنت بر این باورند که همه صحابه عادل‌اند وهیچ نوع نقدی نسبت به عملکرد آنان را روا نمی‌دارند، اما شیعه چنین دیدگاهی ندارد. هدف این تحقیق ارائه‌ی تصویری شفاف از صحابه پیامبر (ص) در آئینه‌ قرآن است تا زمینه بیداری و وحدت مسلمانان فراهم شود.ابتدا دو تعریف عمده برای واژه صحابه با توجه به جهت گیری اهل سنت و شیعه ارائه شده است. سپس آیات متعدد در باب ستایش و فضائل برخی صحابه و همچنین آیات در باب سرزنش و بیان رذائل برخی دیگر از آنان به تفصیل بیان گردیده و بدین صورت سیمای صحابه واقعی رویش یافته در مکتب الهی پیامبر (ص)، از سیمای افراد منافق که فقط بخاطر منافع دنیوی در ظاهر مسلمان شده بودند و حتی در زمان خود پیامبر (ص) و بعد از ایشان از مقام صحابه واقعی دور شده و ریزش یافتند، آشکار و تبیین گردید. در نهایت پس از بیان علل تاریخی پیدایش بحث عدالت صحابه، به بیان کامل ادله اهل سنت و شیعه در زمینه بحث عدالت صحابه پرداخته شد. نتیجه شد که مسلما همه‌ی صحابه پیامبر (ص) به هیچ وجه عادل نبوده‌اند، بلکه هر کدام از صحابه با توجه به سعی و تلاش واقعی که در رفتار و سلوک معنوی خود داشته‌اند، از دین اسلام به همان نسبت اخلاص خود بهره برده و مشمول الطاف خداوند در قرآن گردیده‌اند.