جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پایان نامه حاضر وجوه اختلاف در قرائات هفتگانه بررسی شده و از این موضوعات سخن رفته است : اختلاف قرائت در قرآن و انواع آن سابقه آن،اختلاف در قرائت قرآن از زمان حیات رسول الله صلی الله علیه وآله تا خلافت عثمان و سپس از خلافت عثمان به بعد، جمع قرآن، قرائتها هفتگانه و دهگانه و چهاردهگانه و ارتباطمیان اصطلاح قرائت سبع و عشر و معلقات سبع و عشر.در پایان اختلاف قرائتها در آیات قرآن آورده شده است.

در این پژوهش پس از بررسی دیدگاههای مختلف در زمینه ترادف در قرآن کریم، وجود ترادف در آن مورد انکار قرار گرفته است و مباحث آن در هفت فصل با این عنوان ها به نگارش درآمده است. فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، ادب عربی در روزگار جاهلی؛ فصل سوم، ترادف و تاریخچه آن؛ فصل چهارم، قائلان و منکران ترادف در زبان عربی؛ فصل پنجم، قائلان و منکران ترادف در قرآن کریم؛ فصل ششم، نمونه هایی از واژگان مترادف نما در قرآن کریم؛ فصل هفتم، تأثیر فروق در تفسیر.

موضوعات این پایان نامه به این شرح است: فصل اول، حقایق اعجاز: معجزه و کیفیت آن، زمینه اعجاز برای پیامبران، اعجاز قرآنی و حقایق ثابت آن؛ فصل دوم، وجوه اعجاز: هدایت و ارشاد، توحید و خداشناسی، معاد و قیامت، قانون گذاری، تحدّی و عدم تحریف قرآن، تأثیرپذیری نفوس از آیات قرآن، اعجاز علمی، اخبار از غیب، فصاحت و بلاغت، تناسب آیات و سور، موسیقی قرآن، قصص حکمت آمیز، سهولت حفظ، رسم الخط پایدار، تکرار آیات.

تفسیر مجمع البیان از جمله تفاسیری است که مؤلف آن علامه طبرسی مطالب این تفسیر را در بخشهای مختلف تقسیم نموده است که عبارتند از: 1 قرائت 2 حجت 3 لغت 4 اعراب 5 معنی . در وجه معنی مؤلف به معنی آیات قرآن کریم پرداخته است و لکن گاهی سهوا و یا شاید عمدا وجوه اعرابی را در این قسمت آورده است . اینجانب در رساله خویش سعنی نمودم که این وجوه را جدا نمایم و سپس آنرا با دیگر علمای نحو و تفسیر، مثل زجاج، عکبری، زمخشری، ابن الانباری، علامه طباطبائی و .... مقایسه نمودم و در آخر نظر افضل و ا رحج را بین آراء نحویین به همراه دلیلی که مقبول باشد با کمک کتب مهم نحوی مثل الکتاب سیبویه و شرح ابن عقیل و مغنی اللبیب و ... بیاورم .

در این پایان نامه می خواهیم از وجوه اعرابی که در وجه معنی در تفسیر مجمع البیان آمده است بحث کنیم . زیرا معنی قران در این روش واضحتر و آسانتر می شود. و از آنجا که در این تفسیر مؤلف برخی وجوه اعراب را در قسمت اعراب آیات ننوشته است و در قسمت معنی آورده است ، لذا بر آن شدم تا این وجوه را استخراج کنم . زیرا که معنی ، اساس تفسیر قرآن کریم است و مؤلف وجوه اعرابی مختلف را ذکر کرده است ، به این دلیل که رابطه قوی بین معنی و اعراب وجود دارد و از آنجا که این وجوهی که در معنی آمدهاست تاکنون کسی به تحقیق پیرامون آن نپرداخته است با توکل به خداوند به تحقیق آن پرداختیم. و این بحث که بحث تحلیلی است در مراحل زیر انجام شده است. 1-استخراج وجوه اعراب از وجه معنی و فیش برداری از آنها. 2-مقایسه آنها با وجوه اعراب تا اگر اعراب آیه ای تکرار شده است مشخص شود و این آیات با جمله ‹‹ هذا الوجه ذکر فی وجه الاعراب ›› نوشته شده است. 3-مقایسه این وجوه با آنچه در سایر کتابهای تفسیر و اعراب قرآن کریم نوشته شده است. 4-نوشتن پایان نامه.

این پایان نامه مشتمل بر هشت فصل با مباحث ذیل است: واژه خطاب در لغت و اصطلاح و آیات قرآن،عمومیت خطابات قرآن،انواع خطابهای قرآنی. اسلوب خطاب از نظر علم بلاغت، خطابات قرآنی مصدر به یاءنداء، خطابات تعجیزی قرآن نظیر خطابات در آیات تحدی، خطابات عتاب آمیز به پیامبران در قرآن وخطابات خداوند به موجودات دیگر.

رساله حاضر تحت عنوان وجوه و نظایر و غریب قرآن در آثار اهل بیت(ع) می باشد که از سه فصل با عنوان کلیات، وجوه و نظایر در آثاراهل بیت غریب قرآن در آثار اهل بیت تشکیل شده است. در فصل کلیات به بیان مساله و جنبه های مجهول و مبهم مساله همچنین پیشینه وجوه و نظایر در قرآن و پیشینه و اهمیت موضوع غریب قرآن، وجوه از نظر لغوی، نظایر از نظر لغوی، معنای وجوه و نظایر در اصطلاح، معنای غریب در لغت و معانی اصطلاحی غریب قرآن می پردازد. در فصل دوم به وجوه و نظایر در آثار اهل بیت(ع) می پردازد و در فصل سوم تلاش دارد به بررسی غریب قرآن درآثاراهل بیت(ع) بپردازد. پایان نامه حاضر دارای دو ضمیمه می باشد که ضمیمه 1 کتاب شناسی وجوه و نظایر و غریب قرآن می باشد و ضمیمه 2 به معجم واژگان وجوه و نظایر و غریب قرآن در آثار اهل بیت(ع) می پردازد.

این پژوهش در پنج فصل تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، چیستی وحی: وحی در لغت، وحی در اصطلاح دانشمندان و علامه، وحی در قرآن؛ فصل دوم، ویژگی های شخصیتی پیامبر(ص) در برخورداری از وحی: شخصیت از نگاه روان شناسان، منابع دیگر برای شناسایی شخصیت پیامبر(ص)، نگاهی به انبیای گذشته، جایگاه پیامبران از نگاه ابن سینا؛ فصل سوم، چگونگی نزول قرآن: قرآن، سخن پیامبر(ص)، سخن گواهان؛ فصل چهارم، چندگونگی نزول وحی: دیدگاه های مختلف در باب نزول قرآن، شیوه ی ما در نقد و نظر، آشنایی با چند اصطلاح؛ دیدگاه های مطرح در بوته ی نقد؛ فصل پنجم، خاتمیت وحی: خاتمیت در لغت، خاتمیت در اصطلاح، فرق نبی و رسول از نگاه سیدمرتضی، نقد تعریف مشهور در باره ی رسول و نبی، پیوند خاتمیت و بعثت های پیاپی، رازها و رمزهای بعثت های پیاپی، دلایل ختم وحی

چکیده در هر اثر ادبی برجسته ، شکل یا عناصر صوری با محتوا و مضامین آن مرتبط هستند . بدان معنا که هر عنصر ظاهری در درون اثر ادبی در خدمت محتوای اثر است . در قرآن کریم نیز عناصر صوری همچون الفاظ ، فصاحت ، بلاغت، نظماهنگ ، سبک و اسلوب ، لحن ، و ... ،عناصر منفک از محتوای آیات نیستند . بلکه هر عنصر صوری- مثل واژه- به گونه ای گزینش شده است که در خدمت هدف آیه می باشد . لذا پس از بحث درباره ی هماهنگی بین عناصر صوری و محتوا در قرآن کریم نسبت آن با ، اعجاز قرآن به بحث نهاده شده است . در ارتباط با اعجاز قرآن سه دیدگاه مطرح شده است : الف) افرادی که اعجاز قرآن را عمدتاً به جنبه ی صوری و ظاهری آن محدود کرده اند ؛ ب ) افرادی که اعجاز قرآن را عمدتاً مربوط به محتوا و مضامین آیات دانسته اند ؛ ج) گروه سوم که هر دو جنبه عناصر ظاهری و محتوای قرآن را توأمان معجزه دانسته اند . در این رساله ضمن بررسی ادله سه دیدگاه، صحت مبانی و ادله ی معتقدین به دیدگاه سوم با ذکر مثال هایی مورد تأکید قرار گرفته است و نتایج ذیل استخراج شده است: اولاً : شکل و محتوا در قرآن کریم چنان در هم تنیده اند که امکان ندارد آنها را از هم جدا نمائیم ثانیاً : شکل (عناصر صوری ) در قرآن کریم در خدمت محتوای آیات است . در نتیجه قرآن یک کل منسجم و هماهنگ می باشدکه صورت و محتوای عبارات آن غیر قابل تفکیک است و تحدی نیز به این کل صورت گرفته است .

موضوع این تحقیق « غفلت از دیدگاه آیات و روایات» می باشد. بی خبری نسبت به حقایق مربوط به مبدأ و معاد و کم توجّهی انسان نسبت به وظایفی که باید در بین این دو نقطه انجام دهد تا به سعادت برسد را « غفلت» می گویند و ضدّ آن یقظه و بیداری می باشد. خداوند سبحان در قرآن کریم، ریشه ی تمام اشتباهات و تنزّلات روحی و معنوی انسان و زمینه ی اصلی همه ی گناهان و رذایل اخلاقی را « غفلت» معرفی کرده است. به همین دلیل در روایات از آن به عنوان « اضرّالأعداء» یاد شده است. بنابراین لازم است که نهایت مراقبت و دقّت را درباره ی رفع « غفلت» و بیرون آمدن از ظلمت و کدورت دل بنماییم. البته برای توفیق یافتن به این معنی لازم است که قلب خود را از غیر خدا منقطع کرده و همواره یاد خدا و آیات الهی و یاد مرگ را به خود تلقین کنیم. در حقیقت بسیاری از رذیلت های اخلاقی و عوامل اجتماعی، آثار بدی روی حسّ تشخیص و قوه ی درک انسان می گذارد و سلامت فکر، را به تدریج از او می گیرد. به هر اندازه شخص در این راه فراتر رود، پرده های غفلت و بی خبری بر دل، چشم و گوش او محکم تر می شود و سرانجام کارش به جایی می رسد که چشم دارد، گویی نمی بیند، گوش دارد، ولی نمی شنود و مانند اینکه دریچه ی روح او به سوی حقایق بسته شده، حسّ تشخیص که برترین نعمت الهی است، از وی گرفته می شود. هدف از تدوین این رساله آن است که با استفاده از آیات قرآنی و روایات اهل بیت علیهم السلام نسبت به مفهوم غفلت و موارد آن و عوامل غفلت زا و پیامدهای آن در دنیا و آخرت، آگاهی یافته ه به پشتوانه ی الطاف الهی به درمان و مقابله با آن بپردازیم تا راه برای تحقق جامعه ای اهل ذکر بازگردد. منابع مورد استفاده با مرکزیت قرآن عبارتند از؛ منابع تفسیری چون تفسیر روح البیان، مجمع البیان لعلوم القرآن، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، الدّرالمنثور فی تفسیر المأثورو...، کتب روایی چون بحارالانوار، الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، غررالحکم و دررالکلم و... . کتب اخلاقی چون معراج السّعاده، اخلاق در قرآن، عرفان اسلامی و... روش این تحقیق براساس نوع و هدف، بنیادی و کاربردی و به اعتبار موضوع، تحقیق دینی و به اعتبار ماهیّت، توصیفی و تحلیلی است و به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای می باشد. نتیجه مهمی که از این تحقیق گرفته می شوداین است که: تمامی غفلت های انسان ناشی از سه عضو قلب و چشم و گوش او می باشد، به گونه ای که وی در اثر غرق شدن در عواملی چون هواپرستی، جهل و نادانی و ... مقام خود را تا سر حدّ حیوانیت و حتی پایین تر از آن تنزّل می دهد و در نهایت به هلاکت ابدی دچار می شود.