جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسلام دینی جاودانی است. احکام و قوانین آن منحصر به زمان و مکان خاصی نیست و برای همیشه لازم الاجرا است. در دین مقدس اسلام، زعامت مسلمانان در هیچ زمانی نادیده گرفته نشده، زیرا حفظ مصالح امت و برقراری عدالت اجتماعی اختصاص به زمان حضور ندارد. ولایت فقیه در زمان غیبت، امتداد زعامت پیامبر ( ص) و امامان معصوم ( ع) است، زیرا او شبیه ترین فرد به امام معصوم ( ع) می باشد. آنچه در این رساله شاهد آن هستیم، اثبات ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر عقل و نقل است که تلاشی بسیار ناچیز در این راه می باشد. مطالب جمع آوری شده، شامل کلیات و 3 بخش می باشد، کلیات شامل: مقدمه، ضرورت و اهداف، پیشینه موضوع و سؤالات اصلی و فرعی و تعریف واژه هاست. در بخش اول که متن اصلی تحقیق است ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر عقلی مورد بررسی قرار گرفته که شامل 6 فصل می باشد با این عناوین: فصل اول: سیری اجمالی در معنای عام ولایت است. فصل دوم: حکومت و ولایت، فصل سوم: ضرورت ولایت، فصل چهارم: رسالت فقیهان در دوران غیبت، فصل پنجم: شبهات پیرامون ولایت فقیه، و فصل ششم: ویژگی های فقیه جامع الشرایط. در بخش دوم و سوم که ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر نقلی – قرآن، سنت- مورد بررسی قرار گرفته، هر کدام از سه فصل تشکیل شده، بخش قرآنی با این عناوین: فصل اول: ولایت در قرآن، فصل دوم: انواع ولایت در آیات قرآنی، فصل سوم: نیاز جامعه به والی در دوران امامت و غیبت. و در بخش سنت با این عناوین: فصل اول: ولایت در روایات در دوران قبل از غیبت، فصل دوم: ولایت در روایات در دوران غیبت، فصل سوم: مسأله ولایت از دیدگاه اهل تسنن و شیعه و در پایان چند تذکر داده شده.

پژوهش حاضر در بر گیرنده ی شمه ای از فضائل و ویژگی های حضرت ابوالفضل علیه السلام است که سعی شده مختصری از شخصیت آن جناب، با توجه به کلام امام صادق علیه السلام مورد بررسی قرار گیرد. بدون تردید، امام شناسی و ولایت پذیری محض، صفات برجسته ای بود که در وجود مبارک عباس علیه السلام تجلّی یافت و سر منشأ خصلت های بی نظیر دیگر در او شد. که تبیین این صفات متعالی و پسندیده، جهت ارائه ی الگویی مناسب و کامل به نسل جوان می تواند مفید واقع گردد. روش جمع آوری اطلاعات در این زمینه، از طریق مطالعه ی منابع و متون بوده و به لحاظ نوع، پژوهشی اسناد و مدارکی می باشد. و فرضیه ی این نوشتار را نیز می توان این گونه بازگو کرد، که امام صادق علیه السلام در بیانات خود پیرامون مقام والای حضرت عباس علیه السلام او را مزیّن به صفات برجسته ای چون بصیرت، وفا داری، گذشت، ولایت پذیری، تسلیم ، محبت نسبت به امام و ... دانسته است . تحقیق حاضر در، دو بخش کلّی و هر یک در غالب چند فصل ارائه گردیده: بخش اول: شخصیت شناسی حضرت ابوالفضل علیه السلام که فصل اول آن با عنوان عوامل مؤثر بر شخصیت حضرت عباس علیه السلام بوده و در فصل دوم از ولادت تا جوانی ایشان مورد بررسی قرارمی گیرد. بخش دوم: حضرت ابو الفضل علیه السلام در کلام امام صا دق علیه السلام : شامل دو فصل با عناوین ذیل می باشد: 1- عباس علیه السلام در کلام امام صادق علیه السلام 2 - ویژگیهای حضرت عباس علیه السلام. حضرت عباس علیه السلام پرورش یافته ی علیّ مرتضی علیه السلام است که در مکتب ولایی او درس معرفت و عشق آموخت و با صلابت و استواری به دفاع از حیثیت اسلام و مقام ولایت پرداخت. او با تسلیم، وفاداری ، بصیرت و خیر خواهی نسبت به امام زمانش، عهد خود را با خدا و « ولیّ حقّ» به اثبات رسانید و خالصانه، جانش را فدای مولایش نمود. و نتیجه این که : جوان رشید ام البنین علیها السلام چنان که از او انتظار می رفت در صف یاران فداکار و ایثار گر حسین علیه السلام قرار گرفته و مطیع محض برادر ، در تمامی عرصه ها گشت. آن گونه که در واقعه ی عاشورا ، خویش را فدای امام و اهل بیت گرامی اش نموده و در راه هدف والای خود به شهادت رسید.

این تحقیقی تطبیق واژه های دو سوره مائده و انعام در سه تفسیر طبری، کشف الاسرار و ابوالفتوح رازی است به گونه ای که خواننده معانی کلمات عربی را در سه تفسیر در کنار هم پیش رو دارد و با مقایسه و مطابقت آنها به عمق و غنای زبان و ادب فارسی بهتر پی می برد.این تحقیق در واقع کاری است در جهت نمایاندن ونمایش قدرت و توانمندی و غنای زبان و ادب فارسی ونویسندگان آن در برابر زبان عربی که در حقیقت تجدیدحیات لغات ناب متروک زبان فارسی است. از همین کلمات سره در زبان فارسی می توان استفاده کرد.

موضوع این تحقیق، ویژگی های قصص قرآن می باشد. قرآن کریم برای هدایت بشر از نقل داستان های گذشتگان و به خصوص داستان زندگی پیامبران الهی نیز بهره گرفته است که موجب پند و اندرز و عبرت انسان ها است. برای درک بهتر قصه های قرآن شناخت ویژگی های آن و بررسی پیرامون آنها ضروری است. مفهوم شناسی قصه های قرآن در گرو آگاهی از حقیقت قصه و همچنین شناخت واژگان مترادف آن می باشد. کاربرد واژه قصص در قرآن مجید به خبرهایی اختصاص یافته است که در گذشته اتفاق افتاده و با بیانی دنباله دار، تصویری هدفمند و عبرت آموز در ذهن مخاطب می سازد که در اصطلاح به آن قصه قرآنی گفته می شود. انواع قصه های قرآن شامل تاریخی، تمثیلی و غیبی می باشد. علم و دین درباره قصه دیدگاه خاصی را ارائه کرده اند. قصه در قرآن ابزاری برای هدایت، تربیت و آموزش، پشتوانه گسترش معرفت دینی، عامل جاذبه و کشش به پیام الهی و عبرت آموزی است. قصص قرآن از سه عنصر برجسته شخصیت، رویداد و گفتگو بهره گرفته است. در قصه های قرآن ویژگی هایی مانند خدامحوری، واقع گرایی، اصالت پیام رسانی، نظم آسمانی و توصیف عینی حوادث موج می زند. یکی از ویژگی های قصص قرآن تکرار است که اهدافی نظیر تبیین واقعیت ها و تکمیل تصویرها و تأکید مفاهیم دینی را دربردارد. اسرائیلیات و روایات نادرست در قصه های قرآنی وارد شده که عوامل پیدایش اسرائیلیات در حوزه اسلام ارتباط و همجواری مسلمانان با اهل کتاب و ممنوعیت نگارش و نقل حدیث نبوی می باشد. در مقایسه قصص در قرآن و عهدین، قصه خواب های یوسف علیه السلام در قرآن و تورات و همچنین قصه حضرت مسیح علیه السلام در انجیل و قرآن مجید مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد. با بررسی ویژگی های قصص قرآن به نتایج راهبردی و کاربردی دست خواهیم یافت که این نتایج را به طور خلاصه بیان می کنیم: 1. شناخت کامل تر از قصص قرآن و تاریخ زندگی پیامبران 2. علل استفاده قرآن از قصه 3. استفاده از قرآن به عنوان ابزار آموزش و هدایت برای دستیابی به مطالب مورد نیاز، با استفاده از روش کتابخانه ای، به کتب تفسیری، روایی و علوم قرآنی رجوع شده است.

این رساله تحت عنوان: [وفای به عهد در قرآن و سنت و نتایج فردی و اجتماعی آن در جامعه] می باشد؛ که در ابتدای آن به تعریف و تبین موضوع و ضرورت و اهمیّت تحقیق و فواید و اهداف و بیان جایگاه آن در آیات و روایات و آثار و نتایج آن پرداخته شده است. تحقیقی که اینک در پیش روی خوانندگان عزیز قرار دارد؛ از مهم ترین مسایل اخلاقی در زمینه علاج بسیاری از بیماری های روحی و روانی افراد است؛ این تحقیق بر آن است تا به سئوالات زیر پاسخ می دهد: 1-وفای به عهد یعنی چه؟ 2- دیدگاه قرآن و روایات درباره ی وفای به عهد و عهد شکنی چیست؟ 3- نتایج و آثار وفای به عهد و پیمان شکنی در جامعه چیست؟ تا بدین وسیله بتواند انشاء الله راهکار عملی مناسبی را ارائه دهد و راهگشای خوبی در جهت فرار از خصلتهای شیطانی و دیو نفس باشد. چرا که وفادار بودن به عهود و عقود باعث بوجود آمدن بسیاری از خصلتهای پسندیده در فرد می شود. این تحقیق به روش کتابخانه ای صورت گرفته و از کتابهای ارزشمند اخلاقی، تفاسیر و احادیث اسلامی استفاده شده است که نمونه ای از کتب مطالعه شده در این تحقیق عبارتند از: منشور جاوید قرآن اثر جعفر سبحانی، میثاق در قرآن اثر عبدالکریم بی آزار شیرازی، پیمان در قرآن اثر محمد موسوی زاده، تفسیر نمونه اثر ناصر مکارم شیرازی، و تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی، تفسیر نور اثر محسن قرائتی و میزان الحکمه جلد (1-9) اثر محمدی ری شهری و … استفاده شده است. عهد در لغت به معنای نگهداری یک چیز و رعایت آن به طور مداوم و در همه حال است و در بعضی از فرهنگ لغتها به معنای تعهّد، التزام، دین، ضمانت، وعده و … آمده است. در آیات قرآنی نیز ماهیت وفا کننده و فرجام کار عهدشکنان پرداخته است و صریحاً اعلام کرده که وفا کنندگان در قرآن با چه عناوینی آمده است و در روایاتی که از معصومین ( ع) نقل شده از وفای به عهد به عنوان یکی از صفات برجسته مؤمنین یاد کرده اند و پیمان شکنی و عهدشکنی را یکی از زشت ترین رفتارها معرفی کرده اند. این تحقیق چهار بخش دارد: بخش اول با عنوان شناخت عهد و عقد آمده که این فصل دربردارنده ی معنای لغوی و اصطلاحی عهد، عقد، بیعت و همچنین اشاره کوتاهی نیز به ایقاع شده است. بخش دوم: با عنوان وفای به عهد در قرآن و سنت می باشد که دربردارنده سه فصل می باشد. در این فصل ها واژه یابی درقرآن، بررسی و اقسام عهد و پیمان در قرآن، وفای به عهد در روایات اسلامی، پیمانهای مهم درصدر اسلام و عناوین وفا کنندگان به عهد، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بخش سوم: با عنوان آثار و اهمیّت وفای به عهد آمده که در این فصل اثرات و نتایج وفای به عهد مورد بررسی قرار گرفته است. بخش چهارم: با عنوان آثار و نتایج خلف وعده و پیمان شکنی می باشد. که در این بخش، چهار فصل، با عناوین پیمان شکنی و خلف وعده، علل خلف وعده و عهد شکنی، آثار فردی و اجتماعی خلف و عده و پیمان شکنی و درمان رذیله اخلاقی بی وفایی آورده شده است.

جوامع الجامع نوعی تلخیص و تلفیق دو تفسیرمجمع البیان و کشاف به شمار می رود. در این پایان نامه موضوعات ذیل بررسی شده اند: احوال و آثار طبرسی،اوضاع و احوال زمان وی، تفسیر و تأویل، چگونگی جوامع الجامع و امتیازات آن، روش تفسیری طبرسی درجوامع الجامع، زندگی زمخشری و روش تفسیری او درکشاف و مقایسه تفسیر چند سوره جوامع الجامع با چندتفسیر دیگر .

این تحقیق بر آن است که با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی " وحی از دیدگاه قرآن و سنت " بپردازد . ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسأله با استشهاد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سؤالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است . 1- معنا و مفهوم وحی چیست ؟ 2- ماهیت و سرشت وحی چیست ؟ 3- آغاز وحی به چه صورت بوده است ؟ 4- مفاهیم وحی کدامند ؟ 5- فترت وحی چگونه بوده است ؟ 6- نیاز انسان به وحی چگونه است ؟ 7- محور اندیشه و منطق انکار کنندگان وحی چگونه است ؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتاب هایی مرتبط با موضوع از جمله : " تاریخ قرآن کریم " اثر محمد باقر حجتی ، " وحی و نبوت در قرآن " اثر آیه الله جوادی آملی و " تاریخ قرآن " نوشته ی محمود رامیار مورد نقد و بررسی قرار گرفته تا در راستای پیشینه و زمینه ی مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است . فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به چهار بخش با عناوین : 1- معانی لغوی و اصطلاحی وحی ، 2- مباحث عمومی وحی ، 3- نیاز انسان به وحی ، 4- محور اندیشه و منطق منکران وحی ، تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : وحی به معنای پیام سریع ، مرموز و پنهان می باشد و در اصطلاح طریقه ی خاصی که خدای تعالی به وسیله ی آن با رسولان و پیامبرانش ارتباط برقرار می کند . برای کسانی که خدار ا با قدرت نامتناهی اش شناخته اند ، امکان وحی امری محال به شمار نمی آید . وحی خداوند به پیامبران به سه طریق انجام می گیرد : 1- بدون واسطه خدا به رسولش وحی می کند ، 2- وحی به رسول از پس حجاب ، 3- وحی به وسیله ی فرشته ی وحی . که سخترین آن همان نوع اول می باشد . وحی دارای مفاهیمی مانند ، وحی به پیامبران، وحی به فرشتگان ، وحی یا الهام به عمل ، وحی به آسمان و زمین ، الهام غریزی به حیوان و القائات شیطانی است . در مورد نیاز انسان به وحی باید گفت : خداوند جهان را بی هدف خلق نکرده است و برای رسیدن به هدف آفرینش همه ی موجودات را با هدایت تکوینمی و تشریعی به سرمنزل مقصد رهنمون می گرداند ، از این رو توجه به حکمت الهی ما را به منبع دیگری از معرفت رهنمون می کند که در منابع دینی از آن به نام وحی یاد شده است . چون انسان علم و آگاهیش به اینده دارای نقص می باشد ، لذا برای همیشه به وحی الهی نیازمند می باشد اندیشه و منطق منکران وحی عبارتند از : پیامبری فرشتگان ، سنجش رسالت با سفارت پادشاهان ، نسبت ناروا به پیامبران ، خواسته های مادی و پیشنهادهای نامعقول ، پیشنهاد عذاب ، درخواست احضار خدا و فرشتگان ، کاخ زرین و افانه انگاری وحی . در مورد ریشه های انکار وحی می توان به این موارد اشاره کرد : پذیرش ولایت غیر خدا ، جهل و غفلت ، تحجر و تعصب و ... . دسیسه های آنان نیز تفرقه افکنی و اختلاف ، غوغاسالاری ، جدال ناحق ، تکیه بر اسباب ظاهری و ... می باشد . در مورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب مختلف را می توان نام برد و پیشنهاد می شود تا محققان این موضوع را جزئی تر کرده و هر بخش آن را به صورت جداگانه مورد تحقیق قرار دهند .

نویسنده با هدف تبیین تجربه وحیانی در حوزه ی ادیان توحیدی به نگارش این پایان نامه با این موضوعات پرداخته است: وحی از نظر لغت، عرف و اصطلاح؛ کاربردهای آن در قرآن؛ دیدگاه های متکلمان، فلاسفه و عرفا در این باره؛ مفهوم وحی در اسلام، یهودیت، مسیحیت و زرتشت؛ چگونگی نزول وحی. نویسنده به این نتیجه می رسد که از نظر انسان موحد هیچ فرقی بین ادیان الهی از جهت بعثت انبیا و ابلاغ رسالت وجود ندارد؛ اما با توجه به طرز تلقی ادیان دیگر از پدیده وحی، که آن را صرفاً الهام و مکاشفه تلقی می کنند، اسلام دارای این مزیت است که وحی را ارتباط ویژه میان خدا و پیامبر دانسته، علاوه بر مصون بودن آن از هرگونه لغزش و تحریف، آن را از قبیل مکاشفه و شهود می شمارد.

در این پایان نامه وحی و انواع آن نظیر وحی مستقیم الهی و وحی با واسطه حضرت جبرئیل (ع) درآیات قرآن، تورات و انجیل بررسی و محتوای آیات قرآن و عهدین با یکدیگر مقایسه شده اند.